Open vragen stellen

Als je graag wilt dat iemand je meer over zichzelf vertelt of je ergens anders informatie over geeft, kun je tijdens het gesprek het beste open vragen stellen. Dit gaat niet iedereen even makkelijk af en dat is niet zo gek, want goede open vragen stellen is een hele kunst. Zowel op je werk als thuis en ook voor je sociale leven kan het heel nuttig zijn om het verschil te kennen tussen “open” en “gesloten” vragen. Wat precies het verschil is en hoe je goede open vragen stelt, lees je hieronder.

Deel 1

Deel 1 van 2:

Wat zijn open vragen?

Pdf downloaden

1
Om te beginnen moet je weten wat een open vraag precies is. Voordat je goede open vragen kunt gaan stellen, moet je natuurlijk weten wat daar eigenlijk mee bedoeld wordt. Een open vraag is een vraag waarop je een volledig antwoord met inhoud verwacht. Degene aan wie je de vraag stelt moet bij het antwoorden gebruik maken van zijn of haar eigen kennis of gevoelens. Het zijn objectieve vragen. Dat wil zeggen dat ze je gesprekspartner niet alvast in de richting van een bepaald antwoord sturen. Het antwoord op een open vraag is vaak vrij lang en bestaat nooit uit maar één of twee woorden.^[1]XBron Open vragen zijn bijvoorbeeld:
- "Wat gebeurde er toen ik wegging?"
- "Waarom ging Johan eerder naar huis dan Suzan?"
- "Wat vonden de mensen van de taart?"
- "Vertel me eens hoe het vandaag op je werk was."
- "Wat vond jij van de laatste aflevering van dat televisieprogramma?"
2
Stel geen vragen die je met één woord kunt beantwoorden. Dit zijn zogenaamde gesloten vragen en je stelt ze alleen om heel specifieke feiten en details van iemand los te krijgen.^[2]XBron Vragen die je met één woord kunt beantwoorden zijn bijvoorbeeld:
- "Wie ga je kiezen?"
- "Welk merk auto heb jij?"
- "Heb jij Bob gesproken?"
- "Is Suzan samen met Johan weggegaan?"
- "Heeft iedereen zijn stuk taart opgegeten?"
- Door gesloten vragen te stellen maak je eigenlijk een einde aan het gesprek. Dit soort vragen moedigen je gesprekspartners niet aan om iets over zichzelf te vertellen, en als vragensteller kom je door gesloten vragen te stellen meestal erg weinig te weten over degene aan wie je de vraag stelt.
3
Zorg dat je weet wat de kenmerken van open vragen zijn. Soms denken mensen dat ze een open vraag hebben gesteld terwijl dat niet zo is. Om tijdens een gesprek op de juiste manier open vragen te stellen, moet je dus zorgen dat je precies weet wat de kenmerken zijn van een open vraag.
- Nadat je een open vraag gesteld hebt moet de ander meestal even over het antwoord nadenken. Je gesprekspartner zal dus vaak even wachten voordat hij of zij begint te praten.
- Als antwoord zal de ander je geen droge feiten geven, maar hij of zij zal je vertellen wat zijn of haar persoonlijke gevoelens, meningen of ideeën over het onderwerp zijn.
- Wanneer je een open vraag stelt zal de persoon aan wie je de vraag hebt gesteld daarna tijdelijk de controle over het gesprek tijdelijk overnemen, waardoor er tussen de gesprekspartners een soort wisselwerking ontstaat. Als je merkt dat jij als vragensteller de controle over het gesprek blijft houden, wil dat zeggen dat je gesloten vragen aan het stellen bent. Op die manier zal het gesprek eerder aanvoelen als een interview of als een ondervraging, in plaats van als een dialoog tussen gelijkwaardige gesprekspartners.^[3]XBron
- Probeer geen vragen te stellen met de volgende kenmerken: het antwoord bevat alleen maar feiten; de vragen zijn makkelijk te beantwoorden of de ander kan de vraag snel en zonder veel nadenken beantwoorden.^[4]XBron Vragen die aan deze voorwaarden voldoen zijn gesloten vragen.
4
Zorg dat je weet wat voor soort woorden je moet gebruiken om een open vraag te stellen. Om zeker te weten dat je inderdaad open vragen aan het stellen bent, zul je moeten weten welke woorden je daarvoor moet gebruiken. Je kunt een open vraag op verschillende manieren beginnen, maar die manieren zijn wel vrij specifiek.
- Open vragen beginnen bijvoorbeeld met woorden of woordgroepen als: waarom, hoe, wat, beschrijf me eens, vertel eens wat over..., of: wat vind jij van...
- De zin "Vertel eens wat over" begint dan wel niet als een vraag, maar deze woorden leveren een antwoord op dat vergelijkbaar is met het antwoord op een open vraag.
- Voor het stellen van gesloten vragen gebruiken we ook bepaalde, specifieke woorden. Je kunt een vraag bijvoorbeeld beter niet beginnen met één van de volgende woorden of woordgroepen: ben/was jij, heb/ging je, ga je, ben jij van plan om, heb jij soms, zou jij, denk jij, of als.^[5]XBron
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 2:

Strategisch open vragen stellen

Pdf downloaden

1
Open vragen stellen om een betekenisvol antwoord te krijgen. Een van de belangrijkste redenen waarom mensen open vragen stellen is om van hun gesprekspartner een meer diepgaand, betekenisvol en doordacht antwoord te krijgen. Door open vragen te stellen moedig je de ander aan om zich naar je open te stellen, want je laat ermee zien dat je echt geïnteresseerd bent in wat hij of zij te zeggen heeft.
- Als je graag een antwoord met inhoud en betekenis krijgt kun je dus beter geen gesloten vragen stellen. Gesloten vragen kunnen op een abrupte manier een einde maken aan het gesprek. Het is heel erg moeilijk om op basis van antwoorden die maar uit één woord bestaan een gesprek te beginnen of iemand beter te leren kennen. Als je gesloten vragen stelt krijg je vaak ook ongepaste antwoorden of antwoorden die er niet echt toe doen.
- Stel open vragen als je wilt dat iemand je iets op een gedetailleerde manier uitlegt. Vervolgens kun je op basis van die uitleg het gesprek verder uitbouwen.
- Je kunt open vragen ook gebruiken om een gesprek voort te zetten nadat je eerst een gesloten vraag hebt gesteld om een bepaald feit of kort antwoord te verkrijgen. Neem het feit of het korte antwoord in je op en begin vervolgens met het stellen van open vragen op basis van die informatie. Dit is een goede tactiek om een interessant en bevredigend gesprek op te bouwen.^[6]XBron
2
Geef duidelijke grenzen aan. Soms kunnen open vragen té open zijn. Daarom is het bij het stellen van open vragen heel belangrijk dat je je vragen zorgvuldig formuleert en de juiste woorden kiest, zeker als je een bepaald type antwoord hoopt te krijgen.^[7]XBron
- Stel dat je een vriend of vriendin aan iemand wilt koppelen. Je kunt dan bijvoorbeeld vragen: "Wat vind jij belangrijk in iemand?" Dan kan het zijn dat de ander je vraag beantwoordt met uiterlijke kenmerken, terwijl jij eigenlijk wilde horen welke karaktereigenschappen je vriend of vriendin belangrijk vindt. Daarom kun je je vraag beter iets specifieker maken en duidelijk aangeven wat je bedoelt. Vraag dus bijvoorbeeld: "Welke karaktertrekken vind jij belangrijk in iemand?"
3
Een andere tactiek is proberen je vragen door een trechter te leiden. Dit doe je door eerst wat meer gesloten vragen te stellen en vervolgens over te gaan op steeds bredere en meer open vragen. Deze manier van vragen stellen is vooral geschikt als je iemand wilt aanmoedigen je bepaalde specifieke details te vertellen. Het werkt ook goed als je probeert iemands interesse te wekken voor een bepaald onderwerp, of als je ervoor wilt zorgen dat de ander zich meer op zijn of haar gemak gaat voelen.^[8]XBron
- Als het je niet lukt om de ander met behulp van bredere, open vragen aan het praten te krijgen, probeer dan eerst wat minder open vragen te stellen en begin vervolgens weer meer open vragen te stellen, als je er eenmaal in geslaagd bent de ander bij het gesprek te betrekken.^[9]XBron Dit kan bijvoorbeeld van toepassing zijn als je een gesprek met je kinderen probeert te beginnen. Je zou bijvoorbeeld kunnen vragen: "Wat is er vandaag op school gebeurd?" Het antwoord is: "niks". Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen: "Wat voor schrijfopdrachten hebben jullie de laatste tijd gedaan?" De kans is groot dat dit wel een gesprek oplevert.
4
Vraag door. Je kunt open vragen ook gebruiken om door te vragen over andere vragen. Zulke vervolgvragen kun je zowel gebruiken na open als na meer gesloten vragen.
- Vraag "waarom" en "hoe" om door te vragen. Op die manier krijg je een uitgebreider antwoord nadat je eerst een gesloten vraag hebt gesteld.
- Wanneer de ander uitgepraat is kun je hem of haar een open vraag stellen over iets wat hij of zij net gezegd heeft, of wat daar in ieder geval op de een of andere manier mee te maken heeft. Op die manier houd je op een boeiende en open manier het gesprek gaande.
5
Kom met mensen in contact. Open vragen stellen is één van de beste manieren om via een gesprek in contact te komen met andere mensen. In tegenstelling tot gesloten vragen moedigen open vragen mensen, vooral wanneer ze met zijn tweeën zijn, aan om op een diepere en meer betekenisvolle manier met elkaar van gedachten te wisselen. Open vragen geven aan dat degene die de vragen stelt de antwoorden van zijn of haar gesprekspartner echt graag wil horen.
- Stel open vragen om meer over iemand te weten te komen. Open vragen moedigen mensen vaak aan om over zichzelf te praten. Door vervolgvragen te stellen kun je nog meer over die persoon te weten komen.
- Met open vragen kun je ook uitdrukken dat je om iemand geeft, dat je met iemand meeleeft of dat je je zorgen om iemand maakt. Open vragen vragen om meer betrokken, meer persoonlijke antwoorden. Door bijvoorbeeld te vragen "Hoe voel je je?" of "Waarom huil je?", nodig je de ander uit om zijn of haar gevoelens met je te delen. Als je alleen maar vraagt "gaat alles wel goed?" hoeft de ander in principe alleen maar "ja" of "nee" te antwoorden.
- Stel open vragen om een gesprek te beginnen met verlegen, zenuwachtige of nieuwe mensen.^[10]XBron Mensen die verlegen zijn of ergens zijn waar ze niemand kennen gaan zich vaak meer op hun gemak voelen als je open vragen aan ze stelt en de kans is groot dat het ze zal aanmoedigen om meer over zichzelf te vertellen.
- Stel open vragen om te voorkomen dat je de ander onder druk zet om een bepaald antwoord te geven. Open vragen zijn ook minder snel misleidend en je beïnvloedt er het antwoord van je gesprekspartner niet mee. De meeste open vragen zijn neutrale vragen. De manier waarop gesloten vragen geformuleerd zijn zorgt er vaak voor dat je gesprekspartner zich onder druk gezet voelt om op een bepaald antwoord te geven.^[11]XBron De volgende vraag stuurt iemand bijvoorbeeld al in de richting van een bepaald antwoord: "Vind je dit geen leuke jurk?" Een meer neutrale, open vraag zou bijvoorbeeld zijn: "Wat vind je van deze jurk?" Door aan het eind van een vraag iets te zeggen als "vind je ook niet?", "toch?" of "dat vind jij toch zeker ook?" maak je van een neutrale vraag een sturende vraag, waarbij je er eigenlijk al van uitgaat dat degene tegen wie je het hebt, het met je eens zal zijn. Als je open vragen stelt kun je dit soort achtervoegsels dus beter niet gebruiken.
- Probeer mensen geen al te persoonlijke vragen te stellen, of vragen die mensen ertoe dwingen om meer persoonlijke informatie prijs te geven dan ze misschien willen. Probeer terwijl je vragen stelt aan te voelen hoe zeer de ander zich op zijn of haar gemak voelt. Als je een vraag stelt die te persoonlijk blijkt te zijn, stel dan gewoon een andere, wat minder persoonlijke vraag.
6
Stel vragen waarop de ander veel verschillende antwoorden kan geven. Open vragen vormen een uitstekende manier op een discussie op gang te brengen. Open vragen moedigen mensen aan om allerlei verschillende antwoorden te geven en om een groot aantal verschillende meningen en oplossingen aan te dragen. Open vragen moedigen creatief denken aan en geven mensen het gevoel dat hun ideeën er toe doen.
- Je kunt open vragen ook gebruiken om op een leuke en functionele manier taalvaardigheid te trainen. Denk daarbij zowel aan kinderen als aan volwassenen die een vreemde taal aan het leren zijn. Door open vragen te stellen wordt hun denken gestimuleerd, terwijl ze tegelijkertijd aan hun taalvaardigheid werken.^[12]XBron
Een goed gesprek voeren is een kunst en veel mensen hebben er moeite mee. Praten met mensen die je niet kent kant behoorlijk eng zijn, maar door open vragen te stellen kun je andere mensen aanmoedigen om tegen je te gaan praten.
8
Stel onderzoekende vragen. Open vragen kunnen ook onderzoekende vragen zijn. Er bestaan twee verschillende manieren om onderzoekende vragen te stellen:
- Onderzoekende vragen stellen om duidelijkheid te krijgen. Als je een open vraag stelt waarop je een nogal algemeen antwoord krijgt kun je een andere open vraag stellen waarin je om meer duidelijkheid vraagt. Als je bijvoorbeeld aan iemand vraagt: "Waarom woon je hier zo graag" en hij of zij antwoordt: "vanwege de omgeving," dan kun je een vervolgvraag stellen waarin je om meer duidelijkheid vraagt, zoals bijvoorbeeld: "Welke omgeving bedoel je precies?"
- Onderzoekende vragen stellen om een vollediger antwoord te krijgen. Als iemand eenmaal een volledig en duidelijk antwoord heeft gegeven op een open vraag, kun je meer vragen stellen om nog meer informatie te krijgen. Voorbeelden van onderzoekende vragen waarin om meer duidelijkheid wordt gevraagd zijn bijvoorbeeld: "Wat vind je verder nog leuk hier?" of: "Welke redenen had je er nog meer voor?"^[13]XBron
- Vraag niet: "Is er verder nog wat?" Dit is een gesloten vraag die je simpelweg met "nee" kunt beantwoorden.
9
Nodig uit tot creativiteit. Een van de leuke dingen die open vragen opleveren, is creativiteit. Bepaalde soorten open vragen vragen om antwoorden die mensen aanmoedigen om verder te denken dan ze misschien gewend zijn.
- Soms vragen open vragen om een voorspelling. Vragen als: "Wie gaat de verkiezingen winnen" of: "Wat zou er in ons land veranderen als deze partij aan de macht komt?" zetten mensen aan het denken over mogelijke scenario´s.
- Open vragen kunnen er soms ook toe leiden dat mensen over de gevolgen van dingen gaan nadenken. Door aan iemand te vragen: "Wat zou er gebeuren als..." of: "wat zou er gebeuren als jij...", nodig je de ander uit om na te denken over de oorzaak en het gevolg van een bepaald scenario.^[14]XBron
Daardoor zal het gesprek gelijkwaardiger worden omdat jij op die manier de kans krijgt om ook op een andere manier aan het gesprek deel te nemen, in plaats van dat je alleen maar de hele tijd vragen stelt. Om ervoor te zorgen dat je gesprekspartner jou ook vragen stelt kun je proberen niet alle details van een verhaal of van je mening in één keer te geven. Houd altijd wat informatie achter de hand.^[15]XBron
Het heeft geen enkele zin om goede vragen te stellen als je niet naar het antwoord luistert. We doen het allemaal wel eens, maar probeer toch niet alvast de volgende vraag te formuleren voordat je eerst goed naar het antwoord op de eerste vraag hebt geluisterd. Als je dat doet loop je namelijk een heleboel kansen mis om goede vervolgvragen te stellen. Doe je best om goed te luisteren naar het antwoord waar je om gevraagd hebt.
Advertentie

Waarschuwingen

Als iemand ongemakkelijk reageert als je hem of haar een open vraag stelt wil dat zeggen dat hij of zij of niet goed begrijpt waar je naartoe wilt, of eigenlijk geen antwoord op de vraag wil geven. Je kunt in zo´n geval wat extra uitleg geven. Als de ander dan nog steeds geen antwoord op je vraag wil geven is het antwoord misschien te persoonlijk. Het kan ook zijn dat hij of zij niet echt geïnteresseerd is in het onderwerp of er gewoon niet zo veel vanaf weet.
Soms leidt een open vraag tot een erg lang, vervelend antwoord. Als je liever een kort en relevant antwoord krijgt, zorg dan dat de vraag die je stelt specifiek genoeg is.

Advertentie