Omgaan met gênante situaties

Ongevraagd in het middelpunt staan van de belangstelling in geen leuke ervaring, vooral niet als je iets hebt gedaan waarvoor je je enorm schaamt. Zelfs in het bijzijn zijn van iemand die in verlegenheid is gebracht, kan behoorlijk ongemakkelijk zijn. Je krijgt het wellicht warm, gaat zweten en zou je het liefst ergens verstoppen op een plek waar je in de foetushouding kunt gaan liggen. Gelukkig zijn er betere manieren waarop je kunt omgaan met een gevoel van schaamte. Wees je ervan bewust dat het tonen van schaamte, nadat je iets gênants hebt gedaan, je oprecht verontschuldigend en betrouwbaar doet overkomen. Dus te midden van de gevoelens van schaamte, is schaamte helemaal zo slecht nog niet, het heeft namelijk ook belangrijke sociale functies.^{[1]XBetrouwbare bronPubMed CentralGa naar de bron}^[2]XBron

Deel 1

Deel 1 van 3:

Hoe te reageren wanneer je je schaamt

Pdf downloaden

1
Bied je verontschuldigingen aan, indien nodig. Als je in verlegenheid bent gebracht door iets wat je een ander hebt aangedaan, dien je je excuses aan te bieden en oprecht te zijn. Dat wil zeggen, je dient het aanbieden van je verontschuldigingen niet uit te stellen. Laat hem of haar weten dat je oprecht spijt hebt van wat je hebt gedaan, maar je hoeft je verontschuldigingen niet keer op keer te herhalen.^[3]XBron
- Als je de persoon in kwestie bijvoorbeeld per ongeluk bij de verkeerde naam hebt genoemd, zou je iets kunnen zeggen in de trant van: “Het spijt dat ik je bij de verkeerde naam noemde, deze persoon maakt op dit moment een moeilijke tijd door en ik moet de laatste tijd veel aan hem/haar denken.”
2
Probeer de situatie weg te lachen. Probeer het gênante moment te minimaliseren door om jezelf te lachen. Gênante momenten kunnen op zich best grappig zijn wanneer de situatie niet te extreem is. Als je op zo’n moment kunt lachen om jezelf, zal het gevoel van schaamte je niet langer beheersen.^[4]XBron
- Om in staat te zijn om de situatie af te doen met een lach, dien je er een grappige draai aan te geven. Als je bijvoorbeeld mosterd op je shirt hebt geknoeid en je hiervoor schaamt, zou je iets kunnen zeggen in de trant van: “Het enige wat ik nog mis is een gigantische hotdog.”
3
Laat het gênante moment zo snel mogelijk achter je. De mens heeft maar een korte aandachtsspanne. Het is niet nodig om het moment nog langer onder de aandacht van anderen te brengen. Probeer de aandacht op subtiele wijze te verleggen naar iets anders. Vermijd het overdreven aanbieden van je verontschuldigingen als je iets gênants hebt gedaan waarvoor je je dient te verontschuldigen.^[5]XBron
- Het veranderen van onderwerp, zonder het ongemakkelijk te maken, kan een lastige opgave zijn. De beste manier waarop je dit kunt aanpakken, hangt sterk af van de specifieke omstandigheden waarin je je bevindt. Hier volgt een voorbeeld die je in je achterhoofd kunt houden en kunt aanpassen aan de specifieke omstandigheden waarin je je bevindt. Stel je voor dat je in verlegenheid wordt gebracht tijdens het plannen van een uitje naar de bioscoop. Om van onderwerp te veranderen, zou je een vraag kunnen stellen in de trant van: “Ik dacht dat je deze film al had gezien? Wat vond je van de film? Zou je deze film voor een tweede keer willen zien?” Met dergelijke vragen kun je de aandacht verleggen van iets gênants naar een relevanter onderwerp.
4
Probeer het incident te minimaliseren.^[6]XBron Herinner anderen aan het feit dat iedereen wel eens iets gênants doet en dat ze daar niet te zwaar aan moeten tillen.
- Als je bijvoorbeeld gestruikeld bent en onder het toeziend oog van anderen op de grond bent gevallen, zou je de anderen eraan kunnen herinneren dat iedereen dat wel eens overkomt. Til er zelf ook niet te zwaar aan en zeg iets in de trant van: “Ik ben benieuwd wie de volgende is.”
5
Vraag anderen naar hun meest pijnlijke en gênante momenten. Als je iets gênants hebt gedaan, zou je met het gevoel van schaamte om kunnen gaan door anderen naar hun meest pijnlijke en gênante momenten te vragen. Wellicht versterk je jullie onderlinge band door de gênante momenten te bespreken en er samen om te lachen.^[7]XBron
- Als je besluit om deze tactiek te gebruiken op het moment dat je iets gênants hebt gedaan, zou je iets kunnen zeggen in de trant van: “Zeg, nu je net getuige bent geweest van iets behoorlijk gênants, is zoiets jou ook wel eens overkomen?”
6
Vergeet niet te ademen. Wellicht klopt je hart een stuk sneller, heb je het warm gekregen en ervaar je een gevoel van schaamte en boosheid. Het doen van iets gênants kan leiden tot het hebben van negatieve gevoelens. Probeer de negatieve gevoelens en het gevoel van schaamte te bestrijden door een aantal keren diep adem te halen.^[8]XBron
- Adem in door je neus gedurende vijf seconden, adem vervolgens uit door je mond gedurende vijf seconden.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Omgaan met je gedachten en gevoelens

Pdf downloaden

1
Distantieer jezelf van je gevoelens. Als je worstelt met de omgang van een gênant moment, probeer dan een afstand tussen jezelf en je gevoelens te creëren. Dit kan met name van pas komen als je je overdonderd voelt door je gevoelens en niet goed weet hoe je hiermee om moet gaan.^[9]XBron
- Je kunt enige afstand tussen jezelf en je gevoelens creëren door over jezelf na te denken in de derde persoon (met andere woorden, hij/zij hoeft zich niet te schamen, want iedereen doet af en toe wel eens iets gênants, dus het is vrij normaal).^[10]XBron
2
Zorg voor afleiding. Geef jezelf de mogelijkheid om het gênante moment te vergeten. Er zijn meerdere manieren waarop je dit kunt doen. Enkele voorbeelden zijn:
- Kijk een film.
- Lees een boek.
- Speel een videospel.
- Ga uit met vrienden.
- Word vrijwilliger voor een goed doel.
Een gevoel van schaamte is veroorzaakt door een voorval in het verleden. Het gebeurt niet op dit moment, maar behoort tot het verleden. Het moment is reeds gepasseerd. Hoewel dit makkelijker gezegd is dan gedaan te midden van een gênant moment, dien je te proberen om je aandacht te richten op het heden of de toekomst wanneer je te maken hebt met een gevoel van schaamte. Iets wat al gebeurd is, zit je wellicht minder dwars.^[11]XBron
Als je je echt schaamt voor iets, probeer dan op gepaste wijze de situatie zo snel mogelijk te verlaten. Zeg dat je naar het toilet moet of een belangrijk telefoontje moet plegen. Hiermee geef je jezelf tijd om je te herpakken na een gênant moment.^{[12]XBron www.heart.org/HEARTORG/GettingHealthy/StressManagement/FourWaystoDealWithStress/Four-Ways-to-Deal-with-Stress_UCM_307996_Article.jsp}
5
Praat met een therapeut. Als je denkt dat je een persoon bent die snel in verlegenheid wordt gebracht of zich ongemakkelijk voelt in het bijzijn van anderen, of als je je vaker schaamt voor dingen dan je zou willen, doe je er wellicht verstandig aan om met een therapeut te praten. Een therapeut kan je helpen bij het veranderen van de manier waarop je denkt over en omgaat met gênante situaties. De therapeut zou wellicht zelfs het gebruik van bepaalde medicijnen kunnen adviseren om je gevoel van ongemak in sociale situaties te verminderen.^[13]XBron Je kunt het volgende doen om een therapeut bij jou in de buurt te vinden:
- Google de volgende zoektermen: "therapeut + je plaatsnaam of postcode."
- Gebruik de volgende link voor het vinden van een therapeut bij jou in de buurt: http://www.vind-een-therapeut.nl/
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Omgaan met gevoelens van schaamte van anderen

Pdf downloaden

1
Toon empathie. Wees je ervan bewust dat iedereen wel eens in verlegenheid wordt gebracht. Het is niet leuk om degene te zijn die zich schaamt, dus gedraag je op gepaste wijze en probeer de persoon niet nog verder in verlegenheid te brengen.
- Om empathie te kunnen tonen, dien je de situatie vanuit zijn of haar perspectief te bekijken. Probeer vast te stellen hoe jij je zou voelen als jij je in een dergelijke situatie zou bevinden. Probeer je eveneens voor te stellen wat de persoon in kwestie doormaakt op dit moment.^[14]XBron
- Vertel de persoon in kwestie over een moment waarop jou of een persoon die je goed kent hetzelfde of iets soortgelijks is overkomen om te situatie te normaliseren.
  - Als de persoon in kwestie bijvoorbeeld de laatste seconden van een belangrijke basketbalwedstrijd heeft verknald en zich hier voor schaamt, zou je hem of haar kunnen vertellen over eenzelfde moment dat jou is overkomen. Als het exacte scenario jou niet is overkomen, zou je hem of haar kunnen vertellen over een soortgelijk moment. Wellicht ben je naar de verkeerde sporthal gegaan en miste je daardoor de gehele wedstrijd. Vertel hem of haar hoe je je daar destijds over voelde. Hiermee verleg de aandacht en geef je aan dat iedereen wel eens te maken heeft met gênante en ongemakkelijke situaties.
2
Verander van gespreksonderwerp. Als het overduidelijk is dat hij of zij gezien heeft dat je getuige was van het gênante moment, zou je dit kunnen erkennen om vervolgens snel van onderwerp te veranderen. Doe snel alsof je een urgente vraag hebt die je vergeten bent aan hem of haar te stellen. Hierdoor lijkt het alsof het gesprek op een natuurlijk manier verloopt en zal het niet overkomen als een tactiek die je hanteert om zijn of haar gevoelens van schaamte weg te nemen. Je wilt ervoor zorgen dat ze helemaal niet meer aan het gênante moment denkt, maar ze moet niet het idee krijgen dat je het onderwerp snel hebt veranderd om de gênante situatie te vermijden. Dat zou hem of haar namelijk nog verder in verlegenheid kunnen brengen.^[15]XBron
- Wanneer je ervoor kiest om het gespreksonderwerp te veranderen, dien je enige opwinding in je stem te leggen. Je wilt de persoon namelijk het idee geven dat je je eindelijk weer kunt herinneren wat je hem of haar wilde vragen. Je zou hem of haar bijvoorbeeld kunnen vragen of hij of zij al op de hoogte is van het laatste grote nieuws. Als dit nieuws enigszins aan de persoon gerelateerd zou zijn, is dat nog beter.
Hij of zij heeft al een gevoel van schaamte en je dient dit gevoel niet te verergeren door de situatie uit te vergroten met ongepaste grappen. Hoewel humor op zich een goede manier kan zijn om het gevoel van schaamte weg te nemen, kun je deze tactiek beter toepassen als je zelf degene bent geweest die iets gênants heeft gedaan. Als je grappen maakt over iemand die zich schaamt, zul je overkomen als een onsympathiek persoon.^[16]XBron
4
Doe net alsof je niet weet wat er gebeurd is. Het succes van deze tactiek hangt af van de geloofwaardigheid. Als jullie oogcontact maakten tijdens het gênante moment, is deze tactiek geen optie. Als zijn of haar aandacht echter niet direct op jou gericht was tijdens het gênante moment, zou je kunnen doen alsof je het moment niet zag. Als de persoon in kwestie zich ergens voor lijkt te schamen, zou je je kunnen excuseren en kunnen zeggen dat je even op je telefoon keek, maar je nu weer volledig op jullie gesprek zal richten.
- Als de persoon in kwestie zich ergens enorm voor lijkt te schamen, zal je verhaal geloofwaardiger overkomen wanneer je erkent dat hij of zij er ietwat ongemakkelijk uitziet. Laat de persoon weten dat je ziet dat er iets aan de hand is. Vraag hem of haar of alles in orde is en of er misschien iets gebeurd is. Dit zou je per slot van rekening waarschijnlijk ook doen als je daadwerkelijk niet hebt gezien wat er gebeurde en de persoon er ietwat ongemakkelijk bij zit.
Advertentie