Leven met iemand die schizofreen is

Leven met iemand die schizofreen is kan ontzettend moeilijk zijn. Het is echter belangrijk om te onthouden dat je geliefde je nodig heeft, ook al gedraagt hij/zij zich daar niet naar. In dit artikel lees je hoe je het leven van iemand met schizofrenie en dat van jezelf zo prettig mogelijk kunt maken.

Deel 1

Deel 1 van 4:

Je informeren

Pdf downloaden

Een van de belangrijkste dingen die je kunt doen voor je geliefde is meer leren over de aandoening waar hij/zij mee te maken heeft. Als je weet wat schizofrenie precies is, kun je een betere thuissituatie creëren.

Schizofrenie is een ernstige hersenstoornis die met medicatie en therapie onder controle gehouden kan worden. Schizofrenie verandert hoe iemand denkt, voelt en de wereld ziet. Daardoor hebben mensen die schizofreen zijn vaak hallucinaties en waanideeën.^{[1]XBetrouwbare bronNational Institute of Mental HealthGa naar de bron}
2
Weet wat hallucinaties en waanideeën zijn. Als je hallucinaties hebt, zie of hoor je dingen die anderen niet zien of horen. Als je waanideeën hebt neem je valse overtuigingen voor waar aan.
- Een voorbeeld van een hallucinatie is het horen van stemmen die anderen niet horen. Een voorbeeld van een waanidee is dat iemand die schizofreen is denkt dat anderen zijn/haar gedachten kunnen lezen.
Hoewel verlies van contact met de werkelijkheid (psychose) een typisch teken is van schizofrenie, is het niet het enige. Mensen met schizofrenie kunnen ook last hebben van verlies van interesse of motivatie, spraakproblemen, depressie, geheugenverlies en stemmingswisselingen.^{[2]XBronNordqvist, C. (2013, October 20). "What Is Schizophrenia?." Medical News Today.}
Verergering van de symptomen treedt meestal op als mensen de behandeling staken. Het kan ook komen door alcohol- of drugsgebruik, andere ziektes, psychosociale stress en bijwerkingen van de medicijnen die worden gebruikt om de aandoening te behandelen.
Hoewel schizofrenie niet genezen kan worden, verbeteren de symptomen meestal wel door de juiste behandeling. 50% van de patiënten die medicijnen slikt merkt duidelijk verbetering. Het is ook belangrijk om te onthouden dat patiënten door psychische en psychosociale therapie vaak sneller herstellen.
De realiteit is dat 20-25% van de mensen met schizofrenie herstelt, maar dat ongeveer 50% last blijft houden van terugkerende symptomen. Veel mensen denken dat hun geliefde met veel zorg en aandacht wel zal genezen. Hoewel liefde en ondersteuning een belangrijke rol spelen is het belangrijk om je verwachtingen bij te stellen zodat ze de realiteit van de ziekte weerspiegelen.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 4:

Een actieve rol innemen

Pdf downloaden

1
Leer om de tekenen van een terugval snel te herkennen. Het vroeg herkennen van een terugkerende psychose en een snelle behandeling kan over het algemeen een volledige terugval voorkomen. Wees je er echter van bewust dat een terugval vaak voorkomt bij schizofrenie; en het kan niet helemaal voorkomen worden, ook niet als de patiënt de beste behandeling volgt. Hoewel de symptomen van een terugval soms moeilijk te herkennen zijn (omdat ze vaak aspecifiek zijn voor schizofrenie) moet je op de volgende dingen letten^[3]XBron:
- Subtiele gedragsverandering van je geliefde, waaronder gebrek aan eetlust en slaapproblemen, prikkelbaarheid, verlies van interesse in dagelijkse activiteiten en een depressieve stemming.
2
Zorg dat je geliefde doorgaat met zijn/haar behandeling na een ziekenhuisopname. Soms stoppen mensen met schizofrenie met hun behandeling of nemen ze geen medicijnen meer, waardoor de symptomen kunnen terugkeren. Zonder behandeling kunnen mensen met schizofrenie zo verward raken dat ze niet meer in hun basisbehoeften kunnen voorzien, zoals het zorgen voor eten, onderdak en kleding. Manieren waarop je kunt zorgen dat je geliefde alles heeft wat hij/zij nodig heeft zijn bijvoorbeeld^{[4]XBronBrian Smith, MS. (2006). Helpful Hints about Schizophrenia for Family Members and Others. Psych Central. Retrieved on February 19, 2014,}:
- Erop letten dat hij/zij alle medicijnen neemt. Als je merkt dat je geliefde medicijnen overslaat, bewust of onbewust, zorg dan dat hij/zij ze blijft nemen.
- Het bijhouden van het soort medicijnen, de dosering en de effecten die ze hebben op je geliefde. Omdat schizofrenie voor verwarring zorgt, is het aan jou (in elk geval tot de medicijnen goed werken) om de dosering van alle medicijnen die je geliefde moet slikken in de gaten te houden.
3
Zorg dat je geliefde gezond leeft. Het is nog niet duidelijk waarom het zo is, maar mensen met schizofrenie zijn eerder geneigd om alcohol en drugs te misbruiken. Ook hebben ze een grotere kans op obesitas, diabetes en hart- en vaatziekten. Om je geliefde te helpen deze problemen te voorkomen, kun je hem/haar stimuleren om gezond te leven, door bijvoorbeeld gezond te eten en voldoende te bewegen. Bijvoorbeeld:
- Bied aan om elke dag met je geliefde te gaan wandelen. Of rij met hem/haar naar de sportschool en doe dagelijks een vaste trainingsroutine.
- Stop de koelkast vol met gezond eten. Bied aan om elke dag te koken en maak dan een evenwichtige maaltijd. Een evenwichtige maaltijd bevat fruit, groenten, proteïnen, magere zuivel en volkorengranen.
- Drink niet te veel als hij/zij erbij is, en gebruik geen drugs. Dan help je hem/haar op het rechte pad te blijven.
4
Praat met je geliefde op een manier dat hij/zij het begrijpt. Omdat schizofrenie de hersenen aantast, vinden mensen met deze ziekte het soms moeilijk om anderen te begrijpen en om effectief te communiceren. Om te zorgen dat hij/zij je begrijpt moet je langzaam spreken op een heldere, duidelijke toon. Los ruzie op voordat het spanning oplevert, want dat kan de aandoening van je geliefde verergeren.^{[5]XBronBrady, N., McCain, G. (November 29, 2004)"Living with Schizophrenia: A Family Perspective" OJIN: The Online Journal of Issues in Nursing. Vol. 10 No. 1.}
- Spreek altijd met inlevingsvermogen en mededogen in je stem. Mensen met schizofrenie reageren slecht op een harde of negatieve toon, dus als je met een liefdevolle stem spreekt, helpt dat om de communicatie effectief te laten verlopen.
Daardoor ontstaan haast altijd spanningen. Praat erover, maar ga geen eindeloze discussie aan over de waanideeën die hij/zij ervaart. Leer een techniek die 'constructief ontkoppelen' genoemd wordt, waarbij eindeloze discussies worden vermeden.
6
Heb geduld. Soms lijkt het misschien alsof je geliefde expres dingen zegt of doet om jou uit te dagen of te irriteren. Als dat gebeurt, probeer dan je geduld te bewaren. Het is erg belangrijk om niet gestrest of boos te worden waar hij/zij bij is -- een gespannen sfeer kan zorgen voor een terugval. Probeer technieken te ontwikkelen om jezelf te kalmeren. Dat kunnen zijn:
- Tot tien tellen en dan weer terug.
- Ademhalingstechnieken beoefenen.
- Jezelf uit de situatie terugtrekken in plaats van erin mee te gaan.
Het is belangrijk dat je met je woorden en daden laat zien dat je achter je geliefde staat in zijn/haar strijd om zijn/haar identiteit terug te krijgen. Als je je geliefde en zijn/haar situatie accepteert, stimuleer je hem/haar om dat zelf ook te doen, en dat kan heel belangrijk zijn voor het ondergaan van een vrijwillige behandeling.
Veel mensen met schizofrenie houden er niet van om in een grote groep mensen te zijn. Zorg dat er nooit te veel mensen tegelijk op bezoek zijn. Zet je geliefde ook niet onder druk om activiteiten te ondernemen die hij/zij niet wil doen. Zorg dat hij/zij het zelf wil doen, en laat je geliefde het op zijn/haar eigen tempo doen.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 4:

Reageren op een psychose

Pdf downloaden

Een psychose is een terugval in hallucinaties of waanideeën. Zo'n aanval kan optreden als je geliefde zijn/haar medicijnen niet neemt, of als de symptomen door een oorzaak van buitenaf worden verergerd.

1
Wees voorbereid op agressie. In tegenstelling tot wat je vaak in films ziet, zijn mensen met schizofrenie over het algemeen niet gewelddadig. Sommigen kunnen echter agressief reageren als gevolg van de hallucinaties of waanideeën. Daardoor kunnen ze een gevaar voor zichzelf of anderen worden.
- Mensen met schizofrenie hebben 5% meer kans op het plegen van zelfmoord, dat is significant meer dan de gemiddelde persoon.
Als iemand een psychose heeft, is het belangrijk om zijn waanbeelden niet tegen te spreken, ook al weet je dat ze niet stroken met de werkelijkheid. Voor mensen met schizofrenie zijn hallucinaties en bizarre gedachten geen producten van hun fantasie; ze lijken levensecht. Je geliefde kan echt dingen zien en horen die jij niet kunt zien of horen. Daarom moet je geen discussie aangaan over waanideeën of valse overtuigingen.
3
Blijf rustig en vertel hoe jij de wereld ziet. Als je wordt geconfronteerd met de onrealistische overtuigingen van je geliefde, is het belangrijk dat jij vertelt dat jij de wereld niet op dezelfde manier ziet. Zorg dat je de ander laat weten dat de dingen voor hem/haar anders lijken. Als je dat doet herinner je hem/haar eraan dat hij/zij ziek is. Maak echter geen ruzie over deze overtuigingen.
- Als hij/zij denkt dat jij zijn/haar overtuigingen betwist, probeer dan het onderwerp te veranderen of zijn/haar aandacht ergens anders op te vestigen waardoor je geen ruzie krijgt.
Als iemand een psychose heeft, is het heel belangrijk dat je liefde, vriendelijkheid en empathie toont. Zeg dingen die hem/haar herinneren aan leuke tijden. Als hij/zij echter agressief reageert, hou dan afstand, terwijl je toch liefde en steun geeft.
5
Schakel hulp in als dat nodig is. Hoewel het niet vaak voorkomt, worden mensen met schizofrenie soms gevaarlijk. Als dat het geval is, kan de politie je misschien helpen om je geliefde te laten opnemen. Weet dan wel dat hij/zij wellicht enige tijd in een (psychiatrisch) ziekenhuis zal moeten blijven, tot de symptomen onder controle zijn.
- Wees wel voorzichtig met het bellen van de politie, vooral als je geliefde een man is. Soms reageert de politie te gewelddadig als het gaat om mentaal zieke mensen.^[6]XBron^[7]XBron
Advertentie

Deel 4

Deel 4 van 4:

Voor jezelf zorgen

Pdf downloaden

Voor iemand zorgen met een mentale ziekte kan erg zwaar zijn, en het kan veel invloed hebben op je eigen leven. Je hebt dagelijks met allerlei praktische en emotionele problemen te maken. Daarom is het belangrijk om ook goed voor jezelf te zorgen.

1
Stel grenzen. Je kunt ondersteunen zonder noodzakelijkerwijs verwikkeld te raken in alles wat je geliefde doormaakt. Bescherm je eigen gemoedsrust door te weten wanneer je een stap terug moet doen. je kunt je geliefde niet helpen als je niet voor jezelf zorgt.
- Als je het gevoel hebt dat je je grenzen hebt bereikt, overweeg dan om contact op te nemen met iemand anders die kan ingrijpen en een tijdje kan helpen.
2
Neem tijd om van het leven te genieten. Plan je dagelijks leven zo dat je niet vergeet om van je vrije tijd te genieten. Het is belangrijk om jezelf te vermaken, want dan kun je beter met de hele situatie omgaan. Zorg dat je tijd voor jezelf hebt, of ga uit met vrienden.
- Ga met vrienden naar de film, zorg ervoor dat je af en toe helemaal alleen bent of neem zo nu en dan een massage.
Ondanks het feit dat je voor iemand anders moet zorgen, moet je ook je eigen sociale leven draaiende houden. Neem contact op met vrienden, onderhoud je romantische relatie, en bezoek je familie zoveel je kunt. Als je een goed netwerk van vrienden en familie om je heen hebt, kun je de zware dagen beter aan.
4
Beweeg veel en eet gezond. Mentale en psychische gezondheid zijn met elkaar verbonden. Als je lichaam gezond is, kunnen je geest en je emoties ook gezond zijn. Beweeg regelmatig en eet evenwichtige maaltijden. Door te sporten verminder je ook stress, en kun je even aan de gespannen situatie ontsnappen. Als je merkt dat je je geduld minder goed kunt bewaren, ga dan rennen of wandelen.
- Yoga is een geweldige manier om zowel je lichaam als je geest te trainen. Schrijf je in voor een yogales en probeer je innerlijke rust te vinden.
5
Ga bij een praatgroep. Bij een praatgroep kun je allerlei mensen ontmoeten die ook worstelen met een geliefde die schizofreen is. Je kunt er steun en acceptatie vinden, en iedereen begrijpt je situatie zonder je te stigmatiseren.
- Moedig je geliefde ook aan om bij een praatgroep te gaan. Naast dat er praatgroepen zijn die familie van mensen met schizofrenie ondersteuning bieden, zijn er ook groepen waar mensen met schizofrenie zelf meer veerkracht kunnen leren opbouwen, iets wat hard nodig is om de ziekte aan te kunnen.
Advertentie

Tips

Neem elke dag de tijd om even alleen te zijn of andere mensen te ontmoeten, om je hoofd leeg te maken zodat je weer geduld en empathie kunt opbrengen.
Blijf altijd rustig als je geliefde tekenen van een terugval vertoont. Spanning en stress verergeren de ziekte.

Advertentie

Waarschuwingen

Als je geliefde gewelddadig wordt (tegenover zichzelf of anderen) schakel dan hulp in. Bel je huisarts, 112, of eventueel 0900-0113 (Zelfmoordpreventie).

Advertentie