Hiv en aids voorkomen

Het humaan immunodeficiëntie virus, hiv, is een besmettelijke ziekteverwekker die sinds het begin van de epidemie begin jaren '80 aan meer dan 25 miljoen het leven gekost heeft. Op dit moment zijn er wereldwijd meer dan 33,4 miljoen mensen besmet met hiv of aids—als je aids hebt bevind je je in de laatste fase van de hiv-ziekte. Er is geen geneesmiddel tegen hiv of aids. Dit houdt in dat preventie de belangrijkste stap is in het behouden van je gezondheid. Lees verder om meer te leren over de overdracht van hiv, en hoe je kunt voorkomen dat je besmet wordt.

Methode 1

Methode 1 van 6:

De besmetting en overdracht van hiv begrijpen

Pdf downloaden

1
Begrijp hoe hiv werkt. Hiv dringt de T-cellen (of CD4-cellen) in het bloed binnen en vernietigt deze. Deze cellen zijn verantwoordelijk voor het tegengaan van andere virussen en bacteriën. Het slachtoffer wordt hierdoor kwetsbaar voor andere infecties en ziekten.^[1]XBron Het hiv-virus heeft deze T-cellen nodig om zich te kunnen vermenigvuldigen, en kan derhalve niet overleven in gebieden zonder deze bloedcellen—zoals het haar of de huid.
- Naar mensen die met hiv besmet zijn wordt gerefereerd als 'hiv positief' of 'hiv+'. Mensen met aids zijn nagenoeg al hun CD4-cellen verloren, of hebben een immuunsysteem dat zodanig is aangetast dat zij 'opportunistische infecties' of infectie-gerelateerde kankers oplopen.^[2]XBron
Praten met hiv-postitieve mensen, of hen de hand schudden is volkomen onschadelijk. Maak je dus geen zorgen als je iemand ontmoet die aan hiv lijdt. Het virus kan niet overleven in de lucht of in water, noch in de meeste andere stoffen buiten die van het menselijk lichaam. Voedsel delen, zwemmen in hetzelfde zwembad, of een badkamer delen met iemand die hiv-positief is kan er dus niet voor zorgen dat de infectie overgedragen wordt.
3
Weet hoe een infectie overgedragen wordt. Hiv wordt overgedragen door bepaalde typen lichaamsvocht, maar niet door alle. Het kan overgedragen worden door: bloed, sperma, voorvocht, moedermelk en vaginaal vocht.^[3]XBron Blootstelling aan deze vloeistoffen kan er dus voor zorgen dat je hiv oploopt. De volgende onderdelen geven je specifiek advies hoe je contact met deze vloeistoffen onder welke omstandigheden dan ook, waaronder seks, kunt vermijden.
- Speeksel en slijm bevatten het virus niet. Dit betekent dat je niet aan het virus blootgesteld kunt worden door te kussen, niezen of hoesten. Tenzij je zichtbare hoeveelheden bloed in deze andere lichaamssappen aantreft. Maar zelfs dan is de overdracht door kort contact zeer onwaarschijnlijk.^[4]XBron
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 6:

Het risico op seksuele overdracht verminderen

Pdf downloaden

1
Verminder je seksuele risicofactoren. De kans dat je aan hiv blootgesteld wordt is kleiner als je geen seks hebt, het aantal seksuele partners vermindert, je van je seksuele partners eist dat ze een hiv-test ondergaan, en/of je je beperkt tot partners die buiten jullie relatie om geen seks met anderen hebben. Een of meerdere van deze seksuele gebruiken toepassen is een uitstekende manier om de kans op de overdracht van hiv te verminderen—zeker als je dit combineert met het gebruik van een condoom, zoals hieronder beschreven wordt.
- Laat langdurige seksuele partners zich op hiv testen voor je seks met ze hebt zonder condoom. Een aanzienlijk percentage van met hiv besmette mensen weet niet dat het hiv draagt.^[5]XBron
2
Voorkom de uitwisseling van lichaamsvocht tijdens de seks. Hiv kan overgedragen worden door orale, vaginale of anale seks als één of meer van de betrokken mensen hiv-positief zijn. Er zijn echter manieren om de kans op overdracht te verminderen (niet volledig uit te bannen). Gebruik altijd latex condooms of latex condooms voor vrouwen als je seks hebt met een nieuwe sekspartner, een sekspartner die zich niet recentelijk op hiv heeft laten testen of elk seksueel treffen als je meerdere sekspartners hebt. Als je orale seks toepast op een vagina of een anus, gebruik dan beflapjes of opengesneden condooms zonder glijmiddel voor de orale seks om direct contact met de mond te voorkomen.
- Waarschuwing: Condooms van (schapen)darm voorkomen de infectie niet. Deze bevatten namelijk microscopisch kleine gaatjes waar het virus zich doorheen kan wurmen. Kunststof condooms voorkomen de infectie ook minder dan latex condooms.^[6]XBron
3
Leer hoe je een condoom effectief gebruikt. Oefen meermaals met het om- en afdoen van een (vrouwelijk) condoom voordat je voor het eerst seks gaat hebben. Praat van tevoren met je sekspartner over het gebruik van condooms. Zo kun je niet op het laatste moment overgehaald worden om er toch geen te gebruiken. Zorg ervoor dat je het condoom omdoet voor er sprake van zal zijn van genitaal contact.^[7]XBron Mannelijke condooms dienen aan de bovenkant een stukje aan geknepen te worden voordat je deze omdoet—zo blijft er een beetje ruimte over voor het sperma. Zorg ervoor dat je bij het afdoen van het condoom niet in aanraking komt met het gedeelte van het condoom dat blootgesteld was aan de lichaamssappen van je sekspartner. Wees extra voorzichtig als je sneetjes op je handen hebt. Volg deze instructies om het condoom zo veilig mogelijk te gebruiken:^[8]XBron^[9]XBron
- Een condoom of beflapje dient nooit te worden opengescheurd en dient nooit te worden hergebruikt. Dient nooit te worden gebruikt als de uiterste houdbaarheidsdatum verstreken is. En dient bovendien niet langer dan 20 minuten gebruikt te worden.
- Breng een kleine hoeveelheid glijmiddel op waterbasis aan op het condoom om te voorkomen dat het condoom uitdroogt en scheurt. Gebruik nooit glijmiddel op oliebasis of lotions—deze kunnen het condoom beschadigen.
- Penissen met condooms dienen altijd teruggetrokken te worden voordat de erectie verdwenen is. Het condoom kan los komen als de penis slap wordt.
- Bewaar condooms in de originele verpakking op een donkere, droge plaats. Vervang condooms als ze al langer dan 1-2 weken in je portemonnee of auto bewaard zijn.
4
Leer over de mythes van hiv-preventie. Er zijn veel sprookjes of misvattingen over hoe je jezelf kunt beschermen tegen hiv en aids. Maak jezelf bekend met de feitelijke waarheid om te voorkomen dat je jezelf op een verkeerde manier probeert te beschermen. Begrijp dat elke vorm van seks met iemand die hiv-positief het risico op infectie met zich meebrengt. Condooms behoren tot de meest betrouwbare manieren om het risico te verkleinen.
- Je kunt infectie niet voorkomen met andere anticonceptiemiddelen dan condooms.
- Je kunt de kans op infectie niet uitbannen door middel van een besnijdenis. Onderzoek wijst uit dat besnijdenis de kans dat een man hiv van een hiv-positieve vrouw krijgt ten dele verkleint.^[10]XBron Dit is echter niet effectief genoeg om tot veilig vrijen bestempeld te worden. Het helpt bovendien niet bij seks tussen mannen, en verkleint de kans die vrouwen lopen op besmetting door een hiv-positieve man ook niet.
- Er is niet zoiets als een speciaal glijmiddel, anti-microbe medicatie of vaccinatie die beschermt tegen hiv.^{[11]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron} Glijmiddel helpt hiv alleen voorkomen omdat het de kans verkleint dat het condoom breekt; niet omdat het glijmiddel zelf het virus kan doen voorkomen.
Geen enkele seksuele handeling waarbij sprake is van contact met de penis, vagina of anus is helemaal veilig. Bij sommige handelingen is het risico echter wel lager—deze kunnen dus de voorkeur genieten als je besloten hebt om seks te hebben met iemand die hiv-positief is. Orale seks, zeker mond-op-vagina, brengt minder risico met zich mee dan andere seksuele handelingen. Onderzoek weet voorlopig echter geen exacte risiconiveaus aan te wijzen.^[12]XBron Het inbrengen van vingers of seksspeeltjes in de anus of vagina brengt ook weinig risico op infectie met zich mee—let er dan wel op dat de vingers geen open sneetjes of zweren hebben, en dat de seksspeeltjes tussen gebruik gewassen worden.^[13]XBron
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 6:

Overdracht door spuiten vermijden

Pdf downloaden

Je kunt geïnfecteerd raken met hiv als je een naald gebruikt die reeds door iemand anders, iemand met hiv, gebruikt is. Dit kan zelfs gebeuren als de naald schoon lijkt. Omdat veel geïnjecteerde drugs verslavend zijn kan het moeilijk zijn om de mogelijkheid aan je voorbij te laten gaan, zelfs als je weet dat de naald onveilig is. In dit scenario is het raadzaam om hulp te zoeken bij het afkicken.
Gebruik altijd nieuwe, steriele naalden. Laat de tatoeëerder bevestigen dat hij/zij een nieuwe naald gebruikt. Zorg ervoor dat je je naalden verkrijgt van een gerenommeerde bron. Gebruik of deel nooit iets dat gebruikt wordt in de voorbereiding of het nuttigen van drugs, waaronder water (dit kan met hiv geïnfecteerd bloed bevatten). Ontdoe je veilig van naalden door deze in een gesloten flesje weg te gooien; kies bij voorkeur een fles zonder statiegeld.^[14]XBron
3
Desinfecteer spuiten tussen gebruik door als je geen toegang hebt tot schone naalden. Als je niet kunt stoppen, of geen nieuwe naalden kunt vinden, reinig en desinfecteer een reeds gebruikte naald voor volgend gebruik. Dit maakt het gebruik van die spuit niet veilig; het verkleint het risico slechts ten dele. Vul de naald met schoon water, schud tot de deeltjes bloed zijn los geraakt, en leeg de naald. Herhaal deze procedure een paar keer, tot er geen bloed meer zichtbaar is. Vul de naald vervolgens met een desinfectans, zoals bleek, en laat het ten minste 30 seconden in de naald zitten. Maak de spuit leeg, en spoel deze met schoon water om het desinfecterende middel te verwijderen.^{[15]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
- Als je bleek op een te warme plaats bewaart, dan kan deze afbreken waardoor het een stuk minder effectief wordt.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 6:

Hiv voorkomen als gezondheidsmedewerker of partner van een hiv-positief persoon

Pdf downloaden

Zorgverleners, en iedereen die in aanraking komt met lichaamsvocht dat het virus kan dragen, dienen altijd voorzichtig te werk te gaan. Plaats na gebruik geen dopjes op scherpe voorwerpen (zoals spuiten, scalpels, etc.) Ontdoe je van gebruikte scherpe voorwerpen zonder deze per ongeluk aan te raken. Neem de juiste voorzorgsmaatregelen (draag handschoenen, een jas, bril, etc.) als je met bloed of ander lichaamsvocht werkt. Behandel al het bloed en lichaamsvocht alsof het besmettelijk zou zijn.
2
Onderneem actie na blootstelling. Of je nu een zorgverlener bent die iemands bloed heeft laten vallen, of als je seks hebt gehad waarbij het condoom scheurde—het is tijd om zo snel mogelijk een arts te bezoeken. Zie het onderdeel 'actie ondernemen…' voor meer details.
- Als je zwanger bent of raakt, vraag een arts dan naar je zwangerschap en de blootstelling aan hiv om meer te weten te komen over hoe je het risico op overdracht naar de baby kan beperken.
Als je weet dat je seksuele partner hiv-positief is, dan dien je een manier te vinden waarop jullie zo veilig mogelijk een intieme relatie kunnen onderhouden. Gebruik condooms tijdens de seks, of voer seksuele handelingen uit waarbij geen lichaamsvocht wordt uitgewisseld: laat één iemand de vingers of seksspeeltjes gebruiken in plaats van andere lichaamsdelen. Zie 'het risico op seksuele overdracht verminderen' voor meer informatie.
Minimaliseer het risico dat een vrouw of kind loopt op hiv door adoptie of een spermadonor te overwegen. Als een vrouw hiv heeft, overweeg dan een surrogaatmoeder. Het gebruik van hiv-positief sperma is niet raadzaam, maar medische professionals kunnen het risico op overdracht beperken (niet uitbannen!) door middel van IVF of kunstmatige inseminatie.^[16]XBron Onveilige seks met een hiv-positief persoon draagt het hoogste risico op overdracht met zich mee. Praat altijd met een medisch professional voor je deze beslissing maakt. Beperk de seksuele activiteit tot het meest vruchtbare punt van de vrouwelijke ovulatiecyclus.
5
Vraag een dokter naar 'pre-exposure prophylaxis'. Dit preventieve medicijn, ook wel bekend als PrEP, wordt dagelijks genomen door mensen die regelmatig aan hiv worden blootgesteld—zoals mensen die vaak seks hebben met mensen die hiv-positief zijn. Ook kan het worden aangeraden voor langdurig seksuele partners die risico lopen op hiv. Het is niet 100% effectief, en werkt het beste in combinatie met andere veiligheidsmaatregelen zoals het gebruik van een condoom. Het is belangrijk om het medicijn dagelijks in de juiste dosis in te nemen om de maximale effectiviteit te bewerkstelligen.^{[17]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}^[18]XBron
- Als je niet regelmatig met hiv-positief lichaamsvocht in aanraking komt, dan is PrEP voor jou niet geschikt. Als zich een incident heeft voorgedaan waarbij hiv overgedragen zou kunnen zijn, vraag een dokter dan direct na het incident naar post-exposure prophylaxis.
Advertentie

Methode 5

Methode 5 van 6:

Actie ondernemen als je aan hiv blootgesteld zou kunnen zijn

Pdf downloaden

1
Vraag een arts naar post-exposure prophylaxis. Als je blootgesteld bent, of vreest dat je blootgesteld bent, dan kun je wellicht een post-exposure prophylaxis (PEP) of anti-retroviraal middel gebruiken. Deze medicatie, indien deze onmiddellijk na blootstelling (tot 72 uur na de blootstelling) kan de kans op infectie drastisch verminderen.
- Misbruik van dit medicijn kan ernstige gezondheidsrisico's met zich meebrengen. Hoewel het medicijn hiv niet geneest kan het, indien juist gebruikt, voorkomen dat iemand die onlangs blootgesteld is aan hiv het virus oploopt.
Twee tot vier weken na de infectie ervaren hiv-positieve mensen meestal, maar niet altijd, symptomen die op griep lijken. Dit wordt ARS (acuut retroviraal syndroom) genoemd, en wordt beschreven als 'de ergste griep ooit'. De persoon kan koorts, een zere keel, gezwollen lymfeklieren en uitslag ervaren. Deze symptomen kunnen vier weken duren. Als je deze symptomen opmerkt, laat je dan gelijk testen.^[19]XBron
Jezelf laten testen is de enige manier om te weten hoe het ervoor staat. Als je je laat testen, dan zul je waarschijnlijk een bloedonderzoek ondergaan. Ook kan een uitstrijkje gedaan worden, of je urine getest worden. De resultaten laten meestal niet langer dan een paar dagen op zich wachten. In sommige gevallen duurt het een luttele 20 minuten.^[20]XBron Als de test uitwijst dat je hiv-positief bent, dan heb je het virus opgelopen; laat je zo spoedig mogelijk behandelen.
Advertentie

Methode 6

Methode 6 van 6:

Behandeling ontvangen voor hiv of aids

Pdf downloaden

Als iemand hiv-positief wordt, dan zal het virus het lichaam nooit verlaten. Medische behandeling is echter essentieel om de voortgang van de infectie uit te stellen. Als de infectie zich ontwikkelt dan kan het leiden tot de ernstigere aandoening die aids heet. De moderne medische wetenschap is in staat om de verspreiding van het virus te vertragen, en kan ervoor zorgen dat hiv-positieve patiënten een relatief comfortabel leven kunnen leiden. Er is echter geen geneesmiddel. Anderen besmetten blijft een zorg, zelfs als een hiv-positief persoon al jaren (of decennia) een stabiele gezondheid heeft.
Vind een specialist in jouw regio, of vraag een dokter die je door kan verwijzen. Besef dat, afhankelijk van jouw situatie, dat hij/zij naar andere artsen kan verwijzen om andere gezondheidsaspecten te behandelen. Als je de instructies van je dokters volgt en toegang hebt tot adequate medische zorg, dan kun je voorkomen dat hiv zich tot aids ontwikkelt en een relatief gezond leven leiden.^[21]XBron
3
Je voorbereiden op het doktersbezoek. Maak een lijstje van zorgen, vragen, symptomen, en andere medische aandoeningen die je hebt. Dit zal de arts helpen het gesprek in goede banen te kunnen leiden. Bepaalde medicatie is niet compatibel met de behandeling. Het kan zijn dat de arts jouw medicijngebruik en symptomen wil controleren om er voor te zorgen dat je het meeste voordeel uit je behandeling haalt. Gebruik de tijd vóór de afspraak om eventuele zorgen en vragen op te schrijven. Hierover praten met een expert zal je helpen de stress te verminderen, waardevolle bronnen van informatie verschaffen, en je verwittigen van mogelijk toekomstige problemen die zich voor kunnen doen.
- Maak jezelf bekend met jouw specifieke diagnose. Ga op onderzoek uit. Geen enkele vraag is onbelangrijk. hiv is een levensveranderende ziekte. Hoe meer informatie je hebt, hoe beter je met jouw aandoening om kunt gaan.
Zoals met veel andere ziekten ook het geval is, is een proces van 'trial-and-error' nodig om de juiste medicatie te vinden. Blijf open naar je arts om mogelijke bijwerkingen te bespreken; deze kunnen wijzen op ernstigere problemen. Laat je niet ontmoedigen door dit proces. Sommige bijwerkingen zijn onplezierig, maar de moderne medische wetenschap heeft de algehele gezondheid, het algehele welzijn, en de algehele levensduur van hiv-patiënten enorm doen toenemen.
Omdat hiv je immuunsysteem beïnvloedt zullen andere infecties of ziektes die je oploopt verergerd worden. Neem de juiste voorzorgsmaatregelen tijdens het griepseizoen, of wanneer je denkt dat je blootgesteld kunt worden aan een virus.
Aids kan een dodelijke ziekte zijn. Veel mensen hebben hulp nodig om om te kunnen gaan met de stress en onzekerheid van hun situatie. Begin de dialoog met familie, vrienden en therapeuten om je helpen om te gaan met de ups en downs van de diagnose. Ook kun je op zoek gaan naar een (online) praatgroep of patiëntenorganisatie.
Als je jouw hiv-positieve status geheim houdt, waar veel mensen voor kiezen, dan is het jouw verantwoordelijkheid om het risico op blootstelling bij onbesmette mensen in jouw omgeving te beperken. Laat je seksuele partners altijd weten dat je hiv-positief bent. Informeer hen over voorzorgsmaatregelen en -gebruiken voor je welke soort van seks dan ook gaat hebben. Laat hen toe om hun eigen weloverwogen besluit te maken over hoe jullie het beste verder kunnen gaan.
Neem al je medicijnen op tijd, en sla geen doses over. Door dit te doen zorg je er voor dat de 'virale lading' in jouw lichaamsvocht laag is. Dit zal je lichaam gezonder houden, en voorkomen dat je anderen besmet.
Als je zwanger bent, vraag je dokter dan naar de mogelijkheden. Er is geen geneesmiddel of vaccin tegen de ziekten. Wel zijn er medicijnen die je kunt nemen om de kans te verkleinen dat de moeder het virus overdraagt aan een baby—zowel door de zwangerschap zelf, tijdens de bevalling, en door borstvoeding. Hoewel deze methode niet 100% effectief is wordt het risico wel drastisch vermindert.
Advertentie