Een maliënkolder maken

Een maliënkolder (ofwel: chainmaille, chain mail, chain maille, maille of mail) wordt gemaakt van een patroon (wat een weefsel genoemd wordt) van in elkaar grijpende ringen. Omdat het ontwerp de kracht van een scherp wapen (een zwaard of bijl bijvoorbeeld) kan verspreiden over een groter oppervlak, werd een maliënkolder vroeger gebruikt als pantsering. Tegenwoordig wordt het gebruikt voor kostuums bij re-enactment, of voor juwelen, riemen of andere decoratieve stukken. De methode die hieronder beschreven wordt, wordt “butted maille” genoemd, dichtgebogen ringen.

Deel 1

Deel 1 van 2:

Aan je maliënkolder beginnen

Pdf downloaden

1
Kies een weefsel wat je mooi vindt. Dit artikel beschrijft een methode van weven: het Europese 4-in-1 weefsel, een veel en wijdverspreid gebruikt weefsel. Het kreeg zijn naam van het feit dat elek ring die niet aan de rand zit, aan vier andere ringen vast zit.
- Er zijn manieren om te variëren met het basis Europese 4-in-1 weefsel, dat dit artikel beschrijft, zoals de Europese 4-in-1 uitbreiding (FFF) of de Europese 6-in-1 (waarbij je zes ringen in een gebruikt, in plaats van de vier in een zoals beschreven in dit artikel).^[1]XBron
2
Kies een ontwerp wat jou aanstaat. Als je net begint, kies dan iets dat relatief klein en simpel is, tot je er handigheid in krijgt. Een volledig uit maliën bestaand shirt heeft duizenden ringen en kan meer dan 13 kilo wegen. Probeer in plaats daarvan een armband, riem, sleutelhanger of ander gemakkelijker ontwerp.
- Probeer sieraden van maliën te maken voor een ongewoon en elegant sieraad wat je bij diverse gelegenheden kunt dragen. Wanneer je draad kiest om sieraden van te maken, dan zal dunner draad beter geaccepteerd worden door het gemiddelde publiek. 18 gauge (draaddikte) tot 20 of 22 gauge is veel voorkomend. 24 gauge en dunnere draad begint ringen te vormen waarbij je vergrootglazen nodig hebt om er goed mee te werken. 16 gauge en dikker zullen dikkere, massievere sieraden maken die minder aantrekkelijk zijn.
3
Kies je materiaal. Besluit of je je eigen ringen van draad wilt maken, of dat je ringen wilt aankopen. Ringen zijn beschikbaar in diverse combinaties van binnendiameters (afstand tussen de binnenste randen van de ring – afgekort tot ID) en gauges (draaddikte, of draad diameter – afgekort tot WD). De relatie tussen deze twee getallen, waarbij de formule ID/WD gebruikt wordt, is de aspectverhouding (afgekort tot AR).
- Met grotere ringen kun je met minder ringen en minder gewicht een groter stuk maken, maar de structuur zal grover zijn, ondanks AR.
- Ringen met een grotere AR zullen niet zo sterk zijn als ringen met een kleinere AR van hetzelfde materiaal, ongeacht het materiaal. Draad van een dikkere gauge zal duurzamer zijn, maar ook meer wegen en moeilijker zijn om mee te werken.
- Materiaal voor ringen is niet beperkt tot gewoon ijzer of staal. Je kunt ook ringen krijgen van gegalvaniseerd staal, roestvrij staal, aluminium, titanium, inconel (een nikkellegering), niobium, zilver, goud en rubber. Je kunt ook ringen krijgen in allerlei kleuren en diverse verschillende mozaïeken ermee maken.
- Om te starten zijn hangers een gemakkelijke bron van draad. Ze zijn betrekkelijk gemakkelijk te buigen. Het nadeel is dat je je eigen ringen moet knippen en het resultaat is niet zo sterk.
- Een andere gemakkelijke (maar niet net zo gemakkelijke) bron voor draad is om naar een bouwmarkt te gaan en daar een rol schrikdraad te kopen; dit soort draad is met name erg goedkoop te verkrijgen.
4
Kies je gereedschap. Je zult een tang nodig hebben voor de ringen, en een metalen stok om de draad voor de ringen omheen te wikkelen. Zorg ervoor dat je tangen geschikt zijn voor je materialen. De tang die je wilt gebruiken op zwaar en dik roestvrij staal zal niet dezelfde tang zijn die je gebruikt op dun zilverdraad.
- De tanden op de meeste standaard tangen zullen de metalen afwerking van de ringen beschadigen, vooral bij dunner draad en/of zachter materiaal. Voor de ringen van kwetsbare (relatief gesproken) materialen moet je zoeken naar tangen zonder tanden, of zelfs pincetten als je werkt met heel dunne draad. Je kunt ook zoeken naar hoesjes om te gebruiken op de tangen. Een goedkoop alternatief voor hoesjes zijn plastic buizen van de juiste dikte; schuif de buizen over de einden van je tang. De tang moet sterk genoeg zijn om het materiaal dat je gebruikt te buigen, en fijn genoeg om te kunnen omgaan met de ringmaat die je gekozen hebt.
- Soorten metalen stokken omvatten Phillips schroevendraaiers, of een stalen stok, die je kunt kopen bij een bouwmarkt. Vaak kun je rond je eigen huis ook wel een metalen stok vinden.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 2:

Een maliënkolder maken

Pdf downloaden

1
Wikkel de draad (als je met draad begint) stevig om een metalen stok. Houten deuvels en potloden worden niet aangeraden omdat de krachten die erop komen te staan terwijl je je draad wikkelt, het hout zullen samendrukken en ringen opleveren die niet gelijk van maat zijn.
- Het kan zijn dat je een of beide uiteinden moet vastzetten met een tang. Richt je op gelijke, constante lussen en probeer te voorkomen dat er strakke knikken in de draad komen. Als de draad al op een klos zit, wikkel dan mee met de kromming die de draad al heeft. Probeer ook om de veer zo strak mogelijk samen te houden als mogelijk is. Hoe verder de ringen uit elkaar zitten, hoe langer de ringen uiteindelijk worden.
- Als je grote hoeveelheden moet maken, maak dan een klein gat in de stok om de draad aan vast te zetten en gebruik een boor om de stok rond te draaien. Met deze methode zijn dikke handschoenen sterk aan te raden.
2
Knip de ringen (als je met draad begonnen bent). Het is vooral belangrijk dat je een veiligheidsbril draagt bij deze stap, aangezien de ringen weg kunnen schieten. Richt je op ronde, 360° ringen, gelijkmatig geknipt. Een beetje diagonaal knippen kan helpen om een strakke sluiting te maken, zonder opening.
- Als je een vlakkere, rechtere knip wilt, dan kun je de lus in een bankschroef doen (liefst met de stok er nog steeds in) en met een ijzerzaag snijden. Op deze manier krijg je geen scherpe randen, die kunnen blijven haken aan kleren en huid, aan de uiteinden van de ring.
3
Sluit vier ringen, met behulp van een tang. Rijg alle vier aan een vijfde ring (zoals hier in rood getoond) en sluit de vijfde ring.
- Sluit alle ringen volledig om het stuk een gelijkmatig, afgewerkt uiterlijk te geven en om te voorkomen dat er haar aan blijft zitten. Draai de einden van de ring weg van elkaar om de ringen te openen en te sluiten. Trek de einden niet recht van elkaar, want je zult de ring nooit meer rond krijgen. Afhankelijk van je materiaal, kan het zijn dat je de ring voorbij de eindpositie moet sluiten en het dan terug buigen.
4
Rangschik de vijf ringen zoals getoond, met twee erboven en twee eronder. Dit ziet er nu vreemd uit omdat de rest van het patroon er nog niet bij is om het in balans te brengen.
5
Sluit nog twee ringen. Verbind ze beiden aan een andere ring (ook rood), maar sluit de rode ring nog niet.
6
Steek de rode ring door de twee onderste ringen, zoals op de tekening, van beneden naar boven. Rangschik de twee meest onderste ringen zodat ze in het patroon passen.
7
Herhaal de laatste twee stappen tot je een reep hebt van de lengte die je wilt.
8
Plaats twee gesloten ringen aan een derde ring (hier te zien in blauw).
9
Begin de volgende rij te maken. Steek de blauwe ring door de twee bovenste gouden ringen van de eerste rij. Zorg ervoor dat het uiteindelijk op dezelfde manier eindigt als de rode ring ernaast.
Wanneer het stuk groot genoeg is, ga dan verder naar de volgende stap.
Je zult deel twee van het artikel moeten herhalen om de rug te maken.
Advertentie

Tips

Sommige maliënweefsels zijn gemakkelijker te maken zijn als ze aan een touw, draad of stok hangen. Het kan het verschil tussen succes en mislukking betekenen, vooral voor een beginnende maliënmaker.
Het kan handig zijn om de maliënkolder vast te naaien met wol op een achtergrond van katoen (of iets soortgelijks) om te helpen de vorm te behouden en het patroon duidelijker te maken.
Leer over aspectverhouding (afgekort AR) omdat dit toegepast wordt op de maliën. Het zal de samenstelling en planning van je projecten veel makkelijker maken.
Zoek ter inspiratie naar projecten die anderen gedaan hebben. Zorg er echter voor dat, hoewel imitatie de meest oprechte vorm van vleierij is, je eer geeft aan wie eer toekomt. Als je iets maakt, gebaseerd op een artikel van iemand anders, zorg er dan voor dat je die persoon noemt als jouw inspiratiebron.

Advertentie

Waarschuwingen

Als je van plan bent om een maliënkolder te gebruiken voor zwaardgevechten, in plaats van als kledingstuk, kostuum of decoratie, zorg er dan voor dat het sterk genoeg is voor wat jij van plan bent te doen. Twee methodes die behoorlijk goed werken zijn elke ring dichtlassen, en de ringen dichtklinken (zoals bij historische maliënkolders gedaan werd). Maliën met ringen die niet gelast of geklinkt zijn, of ringen van aluminium (veel gedaan bij kostuums omdat het lichter is) zullen NIET afdoende beschermen tegen wapens uit die tijd. Realiseer je dat zelfs de beste maliënkolder niet meer doet dan een snelbewegend zwaard te veranderen in een snelbewegende knuppel: je zult niet opengesneden worden, maar het zal je niet beschermen tegen kneuzingen en/of het breken van botten.
Scherpe randen van ringen zijn heel hard op textiel, en sommige metaalsoorten zullen grijs of heel donkergrijs afgeven op textiel. Draag speciaal ondergoed van dik of duurzaam textiel.
Sommige metalen kunnen een onprettige geur afgeven (vooral gegalvaniseerd staal), kunnen de huid verkleuren of corroderen als reactie op bepaalde lichaamsstoffen. Koper en aluminium staan er bekend om dat ze de huid verkleuren, respectievelijk groen en zwart.
Geknipte draadeinden kunnen scherp zijn. Wees voorzichtig als je met ringen bezig bent en draag oogbescherming. Bewaar losse ringen in een stevige pot met een deksel.
Sieraden of haarstukken van maliën kunnen verstrikt raken in het haar. Je kunt overwegen om de hoeken van de ringen te schuren voor speciale stukken, en ervoor zorgen dat ringen goed passen zonder gaten waar ze samengedrukt zijn. Als je een groot project doet, is het veel efficiënter om alle ringen tegelijkertijd te trommelpolijsten, dan om elke ring apart te schuren. Een shawl of zacht stoffen hoofdbedekking, wat onder het maliënkolder gedragen wordt, kan ervoor zorgen dat hoofdstukken haar of hoofd niet beschadigen.
Het is belangrijk om te onthouden dat de instructies die hier gegeven worden de constructie beschrijven van gedrukte maliën, wat maliën zijn waarvan de einden van de ringen alleen gedrukt (butted) zijn tegen elkaar. De juiste hoeveelheid druk kan en zal de einden uit elkaar drukken, daarbij de maliën beschadigend en waarschijnlijk ook wat daarachter zit. Historische pantsers waren gemaakt van geklinkte ringen, een veel gecompliceerdere en tijdintensievere constructiemethode, maar wel een methode die de einden van de ringen vastzette. Geen enkele methode echter, produceert maliën die kogelwerend zijn.

Advertentie

Benodigdheden

Een werkblad. Bij voorkeur vlak en goed verlicht.
Twee tangen.
Ringen. Kies een maat en dikte die past bij jouw doel en overweeg het materiaal en de afwerking. Wil je kleur? Lichtgewicht? Corrosiebestendigheid? Sieraden of bepantsering? Wil je voorgeknipte ringen of wil je ze zelf maken? Als je ze zelf wilt maken, dan zul je ook het volgende nodig hebben om je ringen te maken:
- Draad. Beschikbaar in alle soorten materialen en alle soorten diktes van alle soorten oorsprong. Kijk bij de bouwmarkt, tuincentra, hobbyzaken, lasspeciaalzaken en zelfs de hobbyafdeling in warenhuizen.
- Een metalen stok of stift moet gebruikt worden om je draad op te winden tot een springveer. Houten deuvels worden niet aangeraden omdat ze samen gedrukt kunnen worden als ze gebruikt worden om draad omheen te wikkelen, waardoor je ongelijke ringen krijgt. Niet echt kritisch als je er gewoon mee speelt, maar als je serieus werkt, moet dat vermeden worden. Houten deuvels zijn ook zwakker dan metalen stokken, dus kunnen ze ook breken onder druk.
- Iets om je gewonden draad mee te knippen. Diagonale tangen, blikscharen, vlakke scharen, nagelknippers, betonscharen, ijzerzaagjes, juwelierszagen, beugelzagen, Dremels met slijpschijven en freeszagen zijn een paar verschillende gereedschappen en methodes om lussen tot ringen te knippen. Sommige tangen hebben een draadknipper ingebouwd. Wees je ervan bewust dat verschillende knipgereedschappen verschillende sneden maken. Geknepen sneden zijn sneden waarbij de twee uiteinden van de draad puntig zijn, wat, als ze gesloten zijn, kleine inkepingen achterlaten in je ring: ><. Semivlakke sneden hebben een vlak eind en een puntig eind en hebben iets kleinere inkepingen vergeleken met draden die geknepen zijn: >|. ashoek sneden geven een vrij gladde snee met een hoek, maar kunnen je ringen een beetje vervormen: //. Vlakke sneden zijn over het algemeen sneden die gemaakt worden met een zaagmethode, ze zijn over het algemeen perfect parallel en verkleinen de werkelijke ringdiameter met de dikte van het zaagblad: ||.