Een katheter inbrengen

Een katheter is een medisch hulpmiddel dat bestaat uit een lange, dunne buis. Deze buis kan uitgerust worden met verschillende opzetstukjes en kan daardoor voor meerdere doeleinden ingezet worden. Het inbrengen van een katheter maakt deel uit van verscheidene medische behandelingen. Zo worden ze gebruikt om urogenitale bloedingen te diagnosticeren, intracraniële druk in de gaten te houden en zelfs om bepaalde medicijnen toe te dienen. Als het over het “inbrengen van een katheter” gaat, spreekt men meestal van een blaaskatheter die via de urinebuis ingebracht wordt met als doel om urine af te vloeien. Net als bij alle andere medische behandelingen het geval is, vereist ook het inbrengen van een katheter de juiste medische training en strikte naleving van de veiligheids- en hygiëneprotocollen. Ga naar Stap 1 om te beginnen.

Deel 1

Deel 1 van 2:

Voorbereiden op het inbrengen

Pdf downloaden

1
Leg het proces aan de patiënt uit voordat je begint. De meeste mensen zijn er niet aan gewend om objecten, laat staan een lange buis, de urinebuis in te brengen. Hoewel de behandeling niet altijd als “pijnlijk” omschreven wordt, omschrijven de meeste patiënten de behandeling wel als “ongerieflijk”—vaak zelfs als “ontzettend ongerieflijk”. Uit respect voor de patiënt dien je de stappen van de procedure uit te leggen voor je ermee begint.
- Door uit te leggen wat de stappen zijn en wat hij/zij kan verwachten, zal de patiënt zich beter kunnen ontspannen en minder angstig zijn.
2
Vraag de patiënt op zijn/haar rug te gaan liggen. De benen van de patiënt moeten gespreid zijn en de voeten moeten tegen elkaar staan. De blaas en urinebuis ontspannen zich als de patiënt op de rug ligt, waardoor het inbrengen van de katheter makkelijker zal verlopen. Een gespannen urinebuis kan de katheter samendrukken, waardoor er weerstand geboden wordt tegen het inbrengen. Dit kan pijn veroorzaken en soms ook schade aanrichten aan het omliggende weefsel van de urinebuis. In ernstige gevallen kan dit een bloeding veroorzaken.
- Help de patiënt achterover te gaan liggen als dat nodig is.
Handschoenen zijn een belangrijk onderdeel van de persoonlijke beschermingsmiddelen die medisch personeel gebruikt om zichzelf en de patiënt tijdens medische behandelingen te beschermen. Bij het inbrengen van katheters voorkomen steriele handschoenen dat er bacteriën in de urinebuis terechtkomen, en dat het lichaamsvocht van de patiënt in aanraking komt met je handen.
4
Open de buitenverpakking van de katheter. Katheters voor eenmalig gebruik zitten in een steriele, verzegelde verpakking. Voordat je die openhaalt dien je je ervan te verzekeren dat deze katheter voor jouw doeleinden geschikt is. Je zult een katheter moeten gebruiken dat qua formaat geschikt is voor jouw patiënt. Katheters zijn er in verschillende maten. Deze maten worden aangeduid met de eenheid charrière (1 charrière is 1/3 mm)^[1]XBron en zijn er vanaf maat 12 (klein) tot maat 45 (groot). Voor het comfort van de patiënt zijn kleinere katheters vaak beter, maar voor dikke urine zijn grotere katheters nodig om ervoor te zorgen dat de katheter op zijn plek blijft.
- Sommige katheters hebben gespecialiseerde uiteinden die ze in staat stellen om verschillende functies uit te voren. Zo is er bijvoorbeeld de Foley-katheter: deze wordt meestal gebruikt om urine mee te draineren, omdat het een zogeheten verblijfskatheter is met een ballonnetje. Het ballonnetje kan opgeblazen worden om de katheter achter de blaashals te bevestigen.
- Vergaar ook medische desinfectans, wattenstaafjes, OK-afdekdoeken, glijmiddel, water, een drainage-opvangzak, buisjes en tape. Alle benodigdheden dienen naar behoren gereinigd en/of gesteriliseerd te worden.
5
Steriliseer en bereid de schaamstreek van de patiënt voor. Schrob de schaamstreek van de patiënt schoon met in desinfectans geweekte wattenstaafjes. Spoel of schrob het gebied vervolgens schoon met steriel water of alcohol om eventueel vuil te verwijderen. Herhaal indien nodig. Leg, als je klaar bent, de afdekdoeken rond de geslachtsdelen—laat ruimte over voor toegang tot de penis of vagina.
- Bij vrouwelijke patiënten dien je ervoor te zorgen dat de schaamlippen en de meatus urethrae (de buitenkant van de opening van de urinebuis vlak boven de vagina) goed schoongemaakt worden. Bij mannen dient de opening van de plasbuis in de penis goed schoongemaakt te worden.
- De reiniging dient zich van binnen naar buiten toe te voltrekken, zodat de urinebuis niet verontreinigd kan worden. Met andere woorden, begin bij de opening van de urinebuis en werk geleidelijk aan in ronddraaiende beweging naar buiten toe.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 2:

De katheter de blaas inbrengen

Pdf downloaden

Breng een ruime hoeveelheid glijmiddel aan op het distale gedeelte van de katheter (het bovenste stuk van 2-5 cm). Dit is het uiteinde dat in het plasgaatje ingebracht wordt. Als je een ballonkatheter gebruikt, zorg er dan ook voor dat je het stuk met de ballon van glijmiddel voorziet.
Houd de katheter in je dominante hand en gebruik je niet-dominante hand om de schaamlippen te spreiden zodat je het plasgaatje kunt zien. Breng het uiteinde van de katheter voorzichtig de urinebuis in.
Houd de penis in je niet-dominante hand vast en trek die voorzichtig naar boven tot de penis loodrecht op het lichaam van de patiënt staat. Breng het puntje van de katheter met de dominante hand de urinebuis van de patiënt in.
Steek de katheter voorzichtig verder de urinebuis in tot de blaas bereikt wordt en er urine te zien is. Als de urine begint te stromen dien je de katheter nog eens vijf centimeter verder te duwen zodat de katheter tegen de blaashals komt te zitten.
5
Indien je een ballonkatheter gebruikt dien je de ballon op te blazen met steriel water. Gebruik een met water gevulde spuit om de ballon op te blazen via het steriele slangetje dat aan de katheter verbonden is. Het opgeblazen ballonnetje dient als anker, zodat de katheter niet verschuift bij het bewegen. Eenmaal opgeblazen kun je voorzichtig aan de katheter trekken zodat het ballonnetje stevig tegen de blaashals aan zit.
- De hoeveelheid steriel water die je moet gebruiken om het ballonnetje op te blazen hangt af van de grootte van de ballon. Over het algemeen is hier 10 cc steriel water voor nodig, maar check voor de zekerheid het formaat van het ballonnetje.
6
Verbind de katheter met de drainage-opvangzak. Gebruik steriele medische slangetjes om de gedraineerde urine naar de opvangzak te begeleiden. Hecht de katheter met tape aan het dijbeen of de buik van de patiënt.
- Zorg ervoor dat je opvangzak lager hangt dan de blaas van de patiënt. Katheters werken door middel van de zwaartekracht; de urine kan niet “bergopwaarts” stromen.
- In een medische omgeving kan een katheter wel twaalf weken in blijven zitten zonder die te hoeven vervangen. Meestal worden ze echter een stuk eerder vervangen. Sommige katheters worden bijvoorbeeld onmiddellijk vervangen nadat de urinestroom gestokt is.
Advertentie

Tips

Katheters worden vervaardigd van verschillende soorten materiaal, waaronder latex, siliconen en Teflon. Ze zijn verkrijgbaar met of zonder ballon, en ook de grootte van de ballon kan variëren.
De meeste medische professionals treffen bij het inbrengen van katheters universele voorzorgsmaatregelen, waaronder het dragen van handschoenen, gezichts- en/of oogbescherming en een operatieschort.
Leeg de drainage-opvangzak om de acht uur.
Beoordeel de hoeveelheid, geur en kleur van de urine die zich in de drainage-opvangzak verzamelt.

Advertentie

Waarschuwingen

Let op de volgende complicaties: sterke geur, troebele urine, koorts of bloedingen.
Sommige patiënten kunnen allergisch zijn voor latex. Let goed op allergische reacties.
De katheter kan onjuist ingebracht zijn als er sprake is van lekken, of als er weinig tot geen urine in de drainage-opvangzak terechtkomt.

Advertentie