Een cardiotocograaf lezen

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Weten hoe je een elektronische cardiotocograaf moet lezen

Soorten cardiotocografen

Welk type cardiotocograaf is in jouw geval geschikt?

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Daar lig je dan in je ziekenhuisbed, vastgebonden aan een CTG oftewel een cardiotocograaf, en vol verlangen naar de komst van je baby. De artsen en verpleegkundigen kunnen de grafieken op de monitor natuurlijk voor je interpreteren, maar waarschijnlijk wil je ook graag weten hoe je de gegevens die op het scherm verschijnen zelf kunt lezen, zodat je ook zelf kunt controleren hoe het met de baby in je buik gaat. Wij hebben in dit artikel een handige gids voor je samengesteld over de werking van cardiotocografen en de manier waarop je ze moet lezen. Ook bespreken we met welke verschillende apparaten de hartslag van de baby en de frequentie van jouw weeën in de gaten kan worden gehouden, en hoe je kunt bepalen welke manier in jouw geval het beste is. Lees dus snel verder om meer over dit onderwerp te weten te komen.

Dingen die je moet weten

• Een elektronische cardiotocograaf toont twee grafieken: één waarop je je weeën kunt zien en één die de hartslag van de baby bijhoudt.
• De x-as op elk van de grafieken geeft de tijd in minuten aan.
• Op jouw grafiek laat de y-as de intensiteit van je weeën zien. Op de grafiek die de hartslag van de baby weergeeft, toont de y-as de BPM, oftewel het aantal hartslagen per minuut.

Stappen

Methode 1

Methode 1 van 3:

Weten hoe je een elektronische cardiotocograaf moet lezen

Pdf downloaden

1. 
   1
   De grafieken op het scherm laten zowel de BPM van de baby als jouw weeën zien. Vaak word je als je bijna gaat bevallen en in het ziekenhuis ligt, via een monitor naast je bed permanent in de gaten gehouden. Op het scherm zul je twee grafieken boven elkaar zien. Meestal geeft de bovenste grafiek de hartslag van de baby gemeten in BPM of in het aantal slagen per minuut aan, terwijl de onderste grafiek jouw weeën weergeeft.

   • De lijnen op de grafieken bewegen van rechts naar links, wat inhoudt dat de informatie rechts het recentst is.
   • Omdat de grafieken boven elkaar staan, lopen de hartslagen van de baby gelijk met de weeën die jij op hetzelfde moment ervaart.
   • Als er in jouw geval een periodieke cardiotocograaf wordt gebruikt, zal de arts waarschijnlijk aanwezig zijn om je de betekenis van de grafieken uit te leggen. Als de hartslagfrequentie van de baby en jouw weeën aan de andere kant doorlopend worden gemeten, lig je waarschijnlijk een groot deel van de tijd in je eentje naar de grafieken te kijken.
   • Het kan ook zijn dat je geprinte resultaten krijgt van de registraties van de monitor die je vervolgens zelf thuis kunt bekijken en interpreteren.
2. 
   2
   De x-as geeft de frequentie aan van jouw weeën en de hartslag van de baby. Op beide grafieken geeft de x-as, de horizontale lijn op de grafiek, de tijd in minuten aan. Omdat de lijnen die de weeën en de hartslag weergeven langs de grafiek lopen, kun je de x-as gebruiken om te zien hoe ver elk van de weeën of hartslagen van de volgende is verwijderd.

   • Iedere minuut wordt afgebeeld tussen donkere lijnen, maar tussen elk van de minuten staan lichtere lijnen die segmenten van tien seconden meten. Iedere minuut bevat zes secties van tien seconden.
   • Tijdens de bevalling duurt iedere wee gewoonlijk 30 tot 70 seconden, en meestal zit er zo’n vijf tot tien minuten tussen twee weeën. Weeën vernauwen de bovenkant van je baarmoeder, waardoor er druk op je baarmoederhals wordt uitgeoefend; daardoor zet de baarmoederhals uit, waardoor de baby makkelijker omlaag kan zakken.
3. 
   3
   De y-as op de grafiek van de baby geeft de BPM weer. De x-as ziet er op beide grafieken hetzelfde uit, maar de y-as is per frafiek verschillend. De y-as op de grafiek van de baby geeft de hartslag van de baby in BPM, oftewel het aantal hartslagen per minuut weer. De BPM worden gemeten in tientallen, met om de 30 slagen een markering.

   • Als het goed is ligt de hartslag of BPM van een baby tussen de 110 en de 160, maar lagere schommelingen in de BPM zijn vrij normaal.
   • Het kan behoorlijk eng zijn om te zien dat je baby een abnormale BPM heeft, maar dat hoeft niet automatisch te betekenen dat er iets mis is. De arts kan voor de zekerheid bepaalde tests doen, en eventueel maatregelen nemen om de BPM te verbeteren.
   • Vertrouw erop dat de arts er alles aan zal doen om de gezondheid van jou en de baby veilig te stellen; soms houdt dat in dat de bevalling wordt opgewekt, maar het kan ook zo simpel zijn als jou vragen in een andere houding te gaan liggen zodat de baby meer zuurstof krijgt.
4. 
   4
   De y-as op jouw grafiek geeft de sterkte van de weeën weer. Op de weeëngrafiek meet de verticale y-as de intensiteit van je weeën in mmHg, oftewel het aantal millimeter kwik. Hoe krachtiger de wee, hoe hoger de mmHg-waarde. Je weeën worden weergegeven als pieken of uitschieters.

   • Aan het begin van de actieve fase van de daadwerkelijke bevalling, ligt de sterkte van een wee meestal tussen de 50 en de 70 mmHg. De actieve fase is de fase waarin je baarmoederhals uitzet van zes naar tien centimeter en waarin je weeën heftiger en regelmatiger worden en sneller achter elkaar komen.
   • Als je baarmoederhals eenmaal volledig is uitgezet en je klaar bent om te baren, kan de sterkte van je weeën oplopen tot wel 80 of 100 mmHg.
   • Een bevalling kan een prachtige, opwindende en betekenisvolle ervaring zijn, maar het kan ook eng zijn en veel pijn doen. Soms kun je het ongemak of de spanning een beetje verlichten door meerdere keren diep adem te halen, anders te gaan zitten of liggen, of door wat rond te lopen, als je dat kunt.
   • Aromatherapie, rustgevende muziek, zacht licht en bemoedigende of rustgevende beelden, zoals een familiefoto, kunnen ook helpen de stress te verminderen.
   Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Soorten cardiotocografen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Doorlopend of elektronisch Een doorlopende of elektronische cardiotocograaf is het meest gebruikte type. Deze monitor meet de reactie van het hart van de foetus op de samentrekkingen van jouw baarmoeder, en geeft de resultaten doorlopend weer op een scherm op hetzelfde moment als waarop jij ze beleeft. Iedere keer wanneer jij een wee ervaart, zal die op het scherm zichtbaar zijn als een piek; een beetje als de pieken en dalen die je op een leugendetector zou zien.

   • Een doorlopende cardiotocograaf is meestal extern, maar er bestaan ook interne versies, of apparaten die tegelijkertijd intern en extern functioneren. Voor externe controle wordt er een apparaat dat bekendstaat als een ultrasoonsensor, ook wel een tocodynamometer of een TOCO geheten, over je buik gebonden om de hartslag van de baby te kunnen controleren, terwijl er een tweede monitor op de bovenkant van je buik wordt geplaatst om jouw weeën te meten.
   • Voor interne controle meet een drukcatheter, ook wel een IUPC genoemd, oftewel een slangetje dat in de baarmoeder gebracht wordt, de sterkte van de persweeën. Hierbij wordt er een kleine elektrode in je vagina gebracht die vervolgens boven op het hoofdje van de baby wordt geplaatst om de hartslag van de foetus te meten.
   • Je weeën zullen ook op het scherm verschijnen als je een ruggenprik hebt gehad en ze dus niet voelt.
2. 
   2
   Periodieke controle of auscultatie Periodieke controle van de weeën, ook wel auscultatie geheten, houdt in dat de foetus periodiek, en dus niet constant, wordt gecontroleerd. Periodieke controle wordt uitgevoerd met behulp van ofwel een speciale stethoscoop die wel een fetoscoop wordt genoemd, of met een zogenaamde doppler. Het apparaat, welk het ook is, wordt tegen je buik aan gedrukt, zodat jij zelf de hartslag van de ongeboren baby kunt horen.

   • Periodieke controle wordt vooral toegepast om zwangerschappen waarbij sprake is van weinig risico in de gaten te houden.
   Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Welk type cardiotocograaf is in jouw geval geschikt?

Pdf downloaden

1. 
   1
   Doorlopende controle wordt vaak gebruikt tijdens de bevalling en bij risicovolle zwangerschappen. Omdat een doorlopende cardiotocograaf ononderbroken jouw weeën en de hartslag van de baby registreert, is zo’n apparaat heel geschikt om jou en de arts te helpen de gezondheid van de baby in de gaten te houden als er spake is van een problematische zwangerschap en in andere risicovolle omstandigheden om te garanderen dat de zwangerschap en de bevalling zo veilig mogelijk zullen verlopen. Periodieke controle wordt meestal gebruikt tijdens routinematige medische controles als er bij een zwangerschap geen sprake is van risico, maar houd er rekening mee dat een arts er toch voor kan kiezen een doorlopende cardiotocograaf te gebruiken, ook als je zwangerschap op zich niet problematisch is.

   • Situaties waarin je een permanente of elektronische monitor nodig kunt hebben zijn onder andere:
     • Als de baby tijdens de bevalling pijn of ongemak lijkt te voelen.
     • Als je een ruggenprik hebt gekregen.
     • Als de bevalling wordt opgewekt.
     • Als je gezondheidsproblemen hebt zoals een hoge bloeddruk of suikerziekte.
     • Als je al eerder kinderen hebt gekregen.
     • Als je eerder via een keizersnede bent bevallen.
   • Sommige artsen geven altijd de voorkeur aan doorlopende controle. Als jouw arts er dus voor kiest een doorlopende monitor te gebruiken, hoeft dat niet per se te betekenen dat er iets mis is, maar vraag de arts of gynaecoloog gerust om uitleg of meer informatie, als jij je om wat voor reden dan ook zorgen maakt.