چگونه خوش‌رفتار باشیم

خوش‌رفتار بودن، معمولاً گفتنش از انجام دادنش ساده‌تر است. گذراندن روز حتی بدون این که مجبور باشیم به غریبه‌ها لبخند بزنیم و بگوییم "لطفاً" و "ممنونم،" به قدر کافی سخت هست. چرا این کار را بکنیم؟ این کار را بکن، چون خوش‌رفتار بودن حس خوبی به افراد می‌دهد و راه را برای روابط خوب هموار می‌کند. اگر این کافی نیست، در نظر بگیر که خوش‌رفتار بودن به تو هم برای رسیدن به چیزی که می‌خواهی، کمک می‌کند. اگر با افراد خوش‌رفتار باشی، آن‌ها تمایل بیشتری برای کمک به تو خواهند داشت. ادامه‌ی مطلب را بخوان تا یاد بگیری چطور خوش‌رفتار بودن را شروع کنی.

بخش 1

بخش 1 از 3:

خوش‌رفتار بودن در زندگی روزمره

1
از افراد دیگر قدردانی کن. وقتی از کنار کسی رد می‌شوی، حتی یک غریبه، از حضورش با یک "سلام" یا "حال‌تان چطور است؟" ساده قدردانی کن. حتی یک دست تکان دادن ساده یا اشاره به افراد با سر، نشان می‌دهد که قدردان آن‌ها هستی. این که به افراد نشان دهی به آن‌ها توجه داری، برای‌شان خوشایند است و باعث می‌شود کمی بیشتر حس خاص بودن بکنند.^{[۱]Xمنبع تحقیقات}
- اگر در یک شهر شلوغ قدم بزنی، قدردانی از تمام کسانی که از کنارشان رد می‌شوی، می‌تواند سخت باشد. تلاش کن حداقل با افرادی که نهایتاً در اتوبوس یا هواپیما کنار هم می‌نشینید، یا آن‌هایی که به طور اتفاقی به هم برخورد می‌کنید، خوش‌رفتار باشی.
- صبح‌ها وقتی وارد مدرسه یا محل کارت می‌شوی، به هم‌کلاسی‌ها و معلمان یا همکارانت "صبح به‌خیر" بگو. به زودی افراد تو را به عنوان یک فرد خوش‌رفتار خواهند شناخت.
2
شنونده‌ی خوبی باش. وقتی افراد دیگر با تو صحبت می‌کنند، به آن‌ها گوش کن. نادیده گرفتن نظرات و روایت‌های افراد دیگر کار درستی نیست. به آن‌ها فرصت بده تا صحبت کنند، درست همان طور که اگر جای‌تان عوض می‌شد، دوست داشتی آن‌ها به تو این فرصت را می‌دادند.^{[۲]Xمنبع قابل‌اعتمادHarvard Business Reviewمنبع}
- اگر دیدی شخصی دارد گستاخ یا زورگو می‌شود، هرگز انگشت اشاره‌ات را به نشانه‌ی سکوت مقابل دهانت نگیر و اخم نکن. مؤدبانه صبر کن تا صحبتش تمام شود و وقتی بحثش به پایان رسید، موضوع را عوض کن.
- خوش‌رفتار بودن به این معنا نیست که خودت را در معرض آزار و اذیت قرار دهی. اگر داری با یک غریبه صحبت می‌کنی و او تو را ناراحت می‌کند، اشکالی ندارد که خودت را راحت کنی و از او دور شوی.
3
خوش‌اخلاق، مؤدب و کمک‌رسان باش. همیشه آداب را رعایت کن. موقع صحبت کردن از عبارات لطفاً و ممنونم استفاده کن. صبور، مهربان، هوشیار و باملاحظه باش. با افراد محترمانه رفتار کن، حتی با کسانی که به طور خاص تمایلی به آشنا شدن با آن‌ها نداری. وقتی کسی به کمک تو احتیاج دارد، اعلام آمادگی کن.^{[۳]Xمنبع تحقیقات}
- فراموش نکن که وقتی کسی سر راه تو هست، همیشه به جای این که بگویی "برو کنار،" بگویی "عذر می‌خواهم." مردم مثل زمین نیستند که بتوانی به راحتی روی‌شان تف کنی. آن‌ها هم مثل تو موجوداتی زنده هستند. اگر تو به فردی احترام بگذاری، معمولاً او هم همین طور عمل می‌کند.
- اگر در وسایل حمل‌ونقل عمومی هستی و یک فرد مسن، معلول یا باردار سوار می‌شود، اجازه بده جای تو بنشیند. این کار خیلی خوب است. (و در بعضی از مناطق، قانون است!)
- اگر دیدی کسی به کمی کمک احتیاج دارد، مثل برداشتن چیزی که از دستش افتاده، یا آوردن چیزی از یک قفسه‌ی بلند، کمکش کن.
4
لبخند بزن. لبخند زدن به افراد، به آن‌ها نشان می‌دهد که تو خوش‌مشرب هستی. به چشم‌های شخص نگاه کن و لبخند ریزی بزن یا طوری بخند که دندان‌هایت هم پیدا شود! مهم نیست چطور لبخند می‌زنی. این کار فضای برخورد را صمیمی می‌کند و معمولاً طرف مقابل را تشویق می‌کند تا او هم لبخند بزند. علاوه بر این، این کار به آن شخص کمک می‌کند در کنار تو احساس راحتی کند. اگر افراد جواب لبخندت را با لبخند ندادند، شاید روز بدی را پشت‌سر گذاشته باشند. اشکالی ندارد. خوش‌رفتار بودن، پاسخ مثبت گرفتن را تضمین نمی‌کند، ولی معمولاً کمک می‌کند.^{[۴]Xمنبع تحقیقات}
- وقتی در خیابان از کنار مردم عبور می‌کنی، وقتی از یک فروشنده چیزی می‌خری، وقتی صبح وارد مدرسه می‌شوی، یا هر زمان که با شخصی ارتباط چشمی برقرار می‌کنی، به مردم لبخند بزن.
- لبخند بزن، حتی زمانی که اوقاتت تلخ است. حتی زمانی که حال خوشی نداری، می‌توانی خوش‌برخورد باشی. چه دلیلی دارد انرژی منفی‌ات را به دیگران هم منتقل کنی؟
- اگر حال خوشی نداری و دلت نمی‌خواهد صحبت‌های دیگران را گوش کنی، خودت را با گوش دادن به موسیقی، نقاشی، یا هرچیزی که از آن لذت می‌بری مشغول کن. این می‌تواند مانع بی‌ادبی یا برخورد تندت با دیگران شود. (حتی اگر قصدش را نداری.)
5
همدلی را تمرین کن. همدلی کردن یعنی اینکه بتوانی خودت را جای دیگران بگذاری. همدلی چیزی نیست که با آن متولد شده باشی. چیزی است که باید روی آن کار کنی. به زبان ساده، تلاش کن از قالب خودت خارج شوی و بعد به این فکر کنی که "الان آن‌ها چه حسی دارند؟" هدف در اینجا پیدا کردن "پاسخ درست" نیست. بلکه این است که دیگران را نسبت به خودت در اولویت قرار دهی. این به تو کمک می‌کند که فردی باملاحظه‌تر، مهربان‌تر و دلسوزتر شوی. ^{[۵]Xمنبع تحقیقات}
- تبعیض قائل نشو. با همه به یک میزان خوش‌رفتار باش. حتی اگر با دوستان و معلمانت خوش‌رفتار باشی، ولی با افرادی که باصفا و محبوب نیستند، خوش‌رفتار نباشی، ممکن است به آن خوش‌رفتاری که واقعاً هستی، به نظر نرسی. دیگران را بر اساس نژاد، سن، جنسیت، تمایلات جنسی، توانایی یا دین‌شان قضاوت نکن.
6
هرگز وقتی کسی حضور ندارد، پشت سرش بدگویی نکن. البته به طور کلی، اصلاً نباید از مردم عیب‌جوبی کنی، ولی گاهی اگر به کسی بگوییم که با فردی برخورد مناسبی نداشته است، هیچ اشکالی ندارد. هرچند، آن زمان، هرگز وقتی نیست که آن شخص حضور ندارد. غیبت دیگران را کردن، به افراد نشان می‌دهد که برای‌شان احترامی قائل نیستی و وقتی حضور دارند، با آن‌ها طور دیگری برخورد می‌کنی. افراد خوش‌رفتار می‌دانند که پشت سر دیگران حرف زدن، اصلاً کار پسندیده‌ای نیست و می‌تواند انسان را یک سخن‌چین جلوه دهد.
- اگر با کسی مشکلی داری یا سؤالی در مورد او داری، مطرح کن. این مشکلات را علنی مطرح کن تا آن‌ها را از راه مهربانی و سادگی، به مراتب قابل‌مدیریت‌تر کنی.
7
هوای همه را داشته باش، نه فقط افراد نزدیکت را. در را برای دوستان باز نگه داشتن، نشانه‌ی محبت است، ولی لازمه‌ی خوش‌رفتار بودن، این است که به همه کمک و محبت کنیم. به شخصی که در پیاده‌رو دچار مشکل شده است، کمک کن و زمانی که یک هم‌کلاسی یا همکار برگه‌هایش در سالن روی زمین می‌ریزد، برای کمک به او اعلام آمادگی کن. می‌توانی همان کسی باشی که در برنامه‌ریزی جشن تولد یک نفر کمک می‌کند، یا پنجشنبه، کیک یزدی به همراه خودش می‌آورد. فقط به هدف خوب بودن، خوش‌رفتار باش.
- از افراد احوال‌شان را بپرس. بدون این که کنجکاوی بیش از حد نشان دهی، یا پا را از حد فراتر بگذاری، از دیگران بپرس که اوضاع‌واحوال زندگی‌شان چطور است. اگر دیدی میلی به صحبت کردن در این مورد ندارند، به آن‌ها فشار نیاور تا بیشتر از حدی که راحت هستند صحبت کنند.

بخش 2

بخش 2 از 3:

خوش‌رفتار بودن با افرادی که می‌شناسی

1
مثبت باش. وقتی دوستانت برای مشورت یا فقط برای ایجاد حس و حال گفت‌وگو به سراغت می‌آیند، منفی یا انتقادی نباش. در هر شرایطی، به دنبال نکات مثبت باش. حال‌شان را بهتر کن. هر وضعیتی دو سمت دارد: سمت مثبت و سمت منفی. افراد خوش‌رفتار، به دیگران کمک می‌کنند سمت روشن چیزها را ببینند.^{[۶]Xمنبع تحقیقات}
- از دستاوردهای دوستانت تمجید کن. اگر دوستت در امتحانی خوب عمل کرد یا جایزه‌ای برد، به او تبریک بگو!
- از دوستانت تعریف کن. اگر دوستی داری که موهایش را دوست ندارد، به او بگو که به نظرت موهایش مشکلی ندارد یا از لبخند زیبایش تعریف کن. شاید با این کار کاملاً حقیقت را نگویی، ولی خوش‌رفتاری می‌کنی.
  - اگر او دوست صمیمی‌ات است، می‌توانی بگویی "موهایت خوب به نظر می‌رسد، ولی نظرت چیست که ..." و برای بهتر شدن ظاهرش، به او پیشنهادی کوچک بدهی.
- گاهی افراد نیاز دارند انرژی منفی‌شان را تخلیه کنند. می‌توانی مثبت باشی و وقتی صحبت می‌کنند، درک‌شان کنی. نیازی نیست بیش از حد مثبت‌گرا باشی؛ مطمئن شو که لحن بازخوردت با چیزی که دوستت تلاش می‌کند به تو بگوید، بی‌ارتباط نیست.
2
فروتن باش. آیا زمانی که افرادی متفاوت یا "عجیب‌غریب" می‌بینی، نگاهت را از آن‌ها بر می‌گردانی؟ خوب نیست که فکر کنی از افراد دیگر بهتر هستی. تو یک فرد هستی، ولی هرکس مشکلات خاص خودش را دارد و خوش‌رفتار بودن با یکدیگر، زندگی را برای همه شیرین‌تر می‌کند. همه برابر هستند و وقتی درمورد این که چقدر عالی هستی صحبت می‌کنی، به دیگران حس کم‌ارزش‌تر بودن می‌دهی.^{[۷]Xمنبع تحقیقات}
- خودستایی نکن و غرور بی‌جا نداشته باش. اگر دستاورد مهمی داشتی، قطعاً باید به آن افتخار کنی؛ فقط اطمینان حاصل کن که قدردان افرادی هستی که در این راه کمکت کردند.
- تا زمانی که افراد را به خوبی نشناخته‌ای، قضاوت‌شان نکن. بر اساس ظاهر یا شیوه‌ی صحبت کردن افراد، درمورد آن‌ها قضاوت نکن. متوجه باش که برداشت‌های اولیه، همیشه واقعیت را معلوم نمی‌کنند. به قول معروف، نمی‌شود از روی ظاهر آدم‌ها را قضاوت کرد.
3
بی‌ریا باش. اگر خوش‌رفتاری می‌کنی تا با تو بهتر رفتار کنند، این کاملاً برخلاف خوش‌رفتار بودن است. کاری که می‌کنی، فریبنده، سطحی و ظالمانه است. خوش‌رفتار باش چون دوست داری وقتی به زندگی‌ات نگاه می‌کنی، ببینی که فارغ از شرایط، فرد خوش‌رفتاری بوده‌ای. خوش‌رفتار باش چون حس می‌کنی که قلباً این را می‌خواهی.^{[۸]Xمنبع تحقیقات}
- دورو نباش. بیش از حد از خودت تعریف نکن. درمورد افراد صحبت نکن و غیبت‌شان را نکن. خوش‌رفتاری با افراد در حضور آن‌ها، کمکت می‌کند اعتمادشان را جلب کنی. اگر پشت سرشان حرف بزنی، به آن اعتماد خیانت می‌کنی. هرگز در بدگویی درمورد دیگران یا افرادی که از آن‌ها خوشت نمی‌آید، مشارکت نکن. این کار عاقبت بدی دارد و باعث می‌شود سطحی به نظر برسی، نه خوش‌رفتار.
این کارهای کوچک روزمره، مثل باز نگه داشتن در برای معلمی که نمی‌شناسی، یا لبخند زدن به کسی که همیشه با تو برخورد خوبی ندارد، شاید زیاد مهم به نظر نرسند، ولی در بلندمدّت، انجام این کارهای مهربانانه باعث می‌شود که فردی بسیار خوش‌رفتارتر به نظر برسی.^{[۹]Xمنبع تحقیقات}
به اشتراک گذاشتن می‌تواند به معنای نصف کردن دسرت باشد برای این که مقداری از آن را به برادر یا خواهر کوچک‌ترت بدهی. همچنین می‌تواند به معنای گذشتن از چیزی بزرگ‌تر باشد، مثل زمان، جا یا صحبت‌های حکیمانه. می‌تواند شامل کارهای خیریه، یا تنها اعمال کوچک روزمره شود. بخشنده بودن، بخشی از خوش‌رفتار بودن است. سعی کن بیشتر از آنچه می‌بخشی، نبری و هروقت توانش را داری، بیش از مقداری که می‌بری ببخش.

بخش 3

بخش 3 از 3:

خوش‌رفتار بودن با افرادی که دوست‌شان داری

1
برای کمک کردن اعلام آمادگی کن. اگر پدر یا مادرت را می‌بینی که برای انجام کارهای سخت روزمره به زحمت افتاده‌اند، برای کمک کردن اعلام آمادگی کن. وقتی انرژی و زمان کافی داری، به دیگران بیشتر از خودت رسیدگی کن. پاداش کارهای خوبت را در درازمدت خواهی گرفت.
- صبر نکن تا از تو کمک بخواهند. یاد بگیر که چطور تشخیص دهی چه زمانی دیگران نیاز به کمک دارند.
- راه‌های خلاقانه برای کمک کردن پیدا کن! به برادر یا خواهرت در انجام تکالیف درسی‌اش کمک کن، به نظر همسرت برای یک پروژه یا ایده‌ی جدید گوش کن، برای خانواده‌ات صبحانه درست کن، یا خواهرت را به مدرسه برسان. شاید این‌ها کارهای کوچکی به نظر برسند، ولی از زحماتت قدردانی خواهد شد.
2
قابل‌اتّکا و قابل‌اعتماد باش. بخشی از خوش‌رفتار بودن با اعضای خانواده و افراد دیگری که دوست‌شان داری، این است که وقتی نیاز دارند، در کنارشان باشی. به ایمیل‌ها پاسخ بده، وقتی افراد با تو تماس می‌گیرند، جواب بده، وقتی از قبل برای کاری هماهنگ کرده‌ای، بدقولی نکن و وقتی کسی از تو خواهش می‌کند گوش کنی، صحبت نکن.
- اگر کسی برایت پیغامی می‌گذارد، فوراً با او تماس بگیر. درست نیست که او را چندین روز منتظر بگذاری.
- اگر قراری می‌گذاری، سر قرار حاضر شو. اگر می‌گویی کاری را انجام می‌دهی، انجامش بده. غیرقابل‌اتکا بودن، به اعتماد مردم به تو آسیب می‌زند و شیوه‌ی رفتاری خوبی نیست. نسبت به دوستی‌تان متعهّد باش.
در یک بحران یا دوره‌ی سخت عاطفی، دوست غمگینت مایل است هر کاری بکند، ولی تنهایی آشپزی نکند و غذا نخورد! برای او یک قابلمه غذا و کمی شیرینی ببر و تا شب پیش او بمان. اگر بهترین دوستت به تازگی شکست عشقی خورده است، به او بگو که آماده‌ای کمکش کنی تا وسایل نامزد سابقش را جمع کند تا مجبور نباشد تنهایی این کار را انجام دهد. بهترین دوستان و خوش‌رفتارترین افراد، کسانی‌اند که در موقع سختی غیب‌شان نمی‌زند؛ محکم می‌ایستند و کمک می‌کنند.^{[۱۰]Xمنبع تحقیقات}
4
بزرگواری کن. گاهی خوش‌رفتار بودن آسان نیست. با شرایطی مواجه خواهی شد که توانایی خوش‌رفتار بودنت را محک می‌زنند. حتی افرادی که دوست‌شان داری، ممکن است گاهی زود قضاوت کنند، غیرقابل‌اتکا، خودپسند، خودخواه یا خیلی بدجنس شوند. نباید به سطح آن‌ها نزول کنی. تنها چون تحملت آزمایش می‌شود، خوش‌رفتاری‌ات را با بی‌عاطفگی عوض نکن.
- وقتی عصبانی می‌شوی و حس می‌کنی که رفتار بدی خواهی کرد، به جای بی‌عاطفگی، از راه دیگری خودت را تخلیه کن. مشغول دویدن شو، به بالشت مشت بزن یا با یک بازی رایانه‌ای خودت را آرام کن. تو روی اعمال و رفتارت تسلّط داری.
- به خاطر داشته باش که همیشه با افراد همان طوری رفتار کنی که دوست داری با تو رفتار کنند. وقتی شأن افراد را رعایت می‌کنی، به طور خودکار افراد بیشتری تو را به عنوان دوستی خوش‌رفتار، مهربان، قابل‌اعتماد و باملاحظه می‌بینند. در نهایت، دوست داری که دیگران بابت عقاید، نظرات و علایقت به تو احترام بگذارند، حتی اگر به آن‌ها اعتقادی ندارند. تو هم باید همین آداب را نسبت به دیگران رعایت کنی.
5
بدون هیچ چشمداشتی، افراد را ببخش. کینه به دل نگیر و وقتی افراد از تو عذرخواهی می‌کنند، دست از مجازات آن‌ها بردار و از آن‌ها عصبانی نباش. به خاطر داشته باش که گذشت کردن، به این معناست که مسئله را رها کنیم به جای آن که اجازه دهیم عصبانیت و حسادت بر افکار ما چیره شوند و به این معنا نیست که مجبور باشی فرد را دوباره به‌سرعت محرم اسرار خود بدانی. تنها به احساس بدی که نسبت به او داشته‌ای، اگر صادقانه تقاضای بخشش کرد، پایان می‌دهی. علاوه بر آن، این قسمتی از خوش‌خلق بودن است. اگر مهربان و باگذشت باشی، مردم به تو احترام خواهند گذاشت.^{[۱۱]Xمنبع تحقیقات}
- حتی اگر از تو تقاضای بخشش نکردند، تلاش کن از آن مسئله عبور کنی. به طور کلی، کسی که اذیتت می‌کند و بابت آن عذرخواهی نمی‌کند، ارزش بی‌قراری و عصبانیتت را ندارد.^{[۱۲]Xمنبع تحقیقات}

نکات

با حیوانات هم خوش‌رفتار باش! به حیوانات خانگی‌ات و همین طور به جانوران در طبیعت عشق بورز و توجه کن.
به اشتباهات دیگران نخند و خطاهای‌شان را بی‌رحمانه به روی‌شان نیاور. البته شوخی کردن اشکالی ندارد، ولی با درایت عمل کن و متوجّه تفاوت بین با هم خندیدن و به هم خندیدن باش.
اگر دوستانت به تو بی‌مهری کردند، تو به آن‌ها بی مهری نکن. بنشین و از آن‌ها بپرس مشکل چیست.
اگر کسی رازی را به تو می‌گوید و قول می‌دهی به هیچ‌کس نگویی، سر قولت بمان و رازش را فاش نکن.
اگر گاهی عصبانی شوی، فرد بدی نخواهی شد، مخصوصاً اگر کسی با تو بد برخورد می‌کند. خودت را ببخش و به خاطر داشته باش که تو هم انسان هستی. با این وجود، بی‌دلیل خشمت را بر سر دیگران تخلیه نکن.
هرگز با افراد به خاطر مذهب یا نژادشان طور دیگری رفتار نکن. باید با افراد، فارغ از این که چه کسی هستند، رفتار خوبی داشته باشی.
مهربانی را جزئی از وجودت کن. مبادا یک روز مهربان باشی و روز دیگر نباشی؛ در غیر این صورت، دیگران کم‌کم فکر می‌کنند که برای‌شان فیلم بازی می‌کنی.
خوش‌رفتار بودن، به معنای گفتن حقیقت هم هست، ولی اگر حقیقت تلخ بود، با سیاست آن را بگو.
اگر گمان می‌کنی که مشکل کنترل خشم داری، مراجعه به یک مشاور را در نظر بگیر.

هشدارها

اجازه نده دیگران از رفتار خوب یا سبک دوستانه و خاضعانه‌ات سوءاستفاده کنند. این کار می‌تواند به تو آسیب بزند و باعث افسوس دیگران شود. با دفاع مؤدبانه از خودت، می‌توانی از ایجاد دردسر برای خودت و دیگران جلوگیری کنی.
در لبخند زدن یا سلام کردن به کسی که سابقه‌ی بدی با او داری، احتیاط کن. ممکن است نتیجه‌ی عکس بگیری و آن فرد فکر کند داری نیش و کنایه می‌زنی و شاید پاسخ بدی به تو بدهد.
خوش‌رفتار باش، ولی بله‌قربان‌گو نباش. کوتاه آمدن خوب است، ولی انتظار رفتار منصفانه داشته باش. از ایستادن پای حق، ترسی نداشته باش و در دفاع کردن از افراد، مردّد نباش. اگر می‌بینی که تو ملاحظه‌ی وقت شخصی را می‌کنی، ولی او ملاحظه‌ی تو را نمی‌کند، با نهایت احترامی که می‌توانی، کنار بکش و خودت را در دسترس او قرار نده.
شاید شنیده باشی که "صورت زیبای ظاهر هیچ نیست - ای برادر سیرت زیبا بیار." این تا حدودی درست است، ولی تو فقط یک شانس برای ملاقات یک نفر داری. اگر بار اول بی‌فرهنگ باشی، احتمالاً آن‌طور شناخته خواهی شد. اگر طبق برداشت اوّلیه‌ی افراد، دوستانه باشی، افراد تو را خوش‌رفتار و بی‌ریا خواهند دانست.