Азиско-тихоокеанска економска соработка
Азиско-тихоокеанската економска соработка (АТЕС) е регионална економска организација со седиште во Сингапур.
.svg)
Била основана во 1989 година во Канбера на предлог на премиерите на Австралија и Нов Зеланд. Целите на организацијата се да ја олесни слободната трговија и да развие регионална соработка. Првичниот висок авторитет е годишен министерски состанок, но по промените во 1993 година учествуваа водачите на земјите-членки. Телата се: конференција на високо ниво, седници на министрите за надворешни работи и економија, Постојан секретаријат, Азиско-тихоокеански парламентарен форум.
Во 1994 година, главната цел била воспоставувањето на систем на слободна и отворена трговија и либерализација на инвестициите до 2020 година. Најразвиените земји се обврзани да ја спроведат либерализацијата до 2010 година. Секоја земја го одредува својот статус и краен рок за спроведување на новиот режим врз основа на индивидуалните дејства.
Историја[1] уреди
Организацијата била основана во 1989 година во Канбера, Австралија, на иницијатива на Австралија, Јапонија и САД. Во тоа време имало 12 земји-членки на организацијата. Во својот почеток, организацијата беше главно форум за неформални разговори. Со растењето на нивната заедничка работа, нивниот однос почнал да се продлабочува и почнал да организира секоја година самити каде што одржувале дискусии и донесувале одлуки.
Како резултат на тоа, АТЕС не се занимава само со проблемите на пазарите на капитал, отстранувањето на бариерата за слободна трговија и прекуграничната економска соработка, туку и со економските прашања од општ карактер, како што се новите технологии, образованието, жените, младите, еколошките проблеми, одржливиот економски развој, реформите во АТЕС, како и борбата против меѓународниот тероризам. За време на годишните врвови, често има демонстрации придружени со насилство.
На состанокот одржан во 1994 година во Богор, Индонезија, целта беше да се влезе во зона за слободна трговија во азиско-тихоокеанската област до 2010 година, а за земјите во развој крајниот рок е 2020 година. За да ја постигнат оваа цел, земјите-членки ќе изготваат национални акциони планови. Годишните самити, во форма на годишни извештаи, следат колку далеку дошле земјите-членки за остварување на оваа цел. Од 2002 година помеѓу земјите се потпишани билатерални и мултилатерални договори. Тие мора да ги исполнат условите на Светската трговска организација. Членовите на АТЕС потпишаа повеќе од 40 такви договори. Овие 21 земја-членка сочинуваат речиси половина од светското население. АТЕС е меѓу најбрзо растечките економски региони во светот.
Принципи уреди
АТЕС функционира на принципот на необврзувачки договори. Сите одлуки донесени на форумите се усвоени со консензус. Со пристапувањето на 3 земји во 1998 година, мораториумот за проширување бил најавен 10 години со цел да се зајакне соработката помеѓу земјите-членки во организацијата.
Буџетот на АТЕС е релативно мал - околу 3,5 милиони американски долари годишно, кој се собира преку членарина од земјите-членки. Само Јапонија инвестирала повеќе пари (3-4 милиони долари годишно) во специјален фонд за либерализација на организацијата.
Состаноците на АТЕС често се придружувани од гости и набљудувачи. Меѓу нив се претставниците на Асоцијацијата на земјите од Југоисточна Азија (АСЕАН), Тихоокеанскиот совет за економска соработка (ПЕКЦ), Форумот на Тихоокеанските Острови (ПИФ) и други учесници во приватниот и јавниот сектор. Зад затворени врати на форумите на АТЕС, се дискутира и за прашањето за Северна Кореја.
Земјите-членки[2] уреди
| Земја-членка: | Пристапување: |
|---|---|
 Австралија | 1989 |
 Брунеј | 1989 |
 Канада | 1989 |
 Индонезија | 1989 |
 Јапонија | 1989 |
 Јужна Кореја | 1989 |
 Малезија | 1989 |
 Нов Зеланд | 1989 |
 Филипини | 1989 |
 Сингапур | 1989 |
 Тајланд | 1989 |
 САД | 1989 |
 Хонгконг[3] | 1991 |
 Тајван[4] | 1991 |
 Кина[5] | 1991 |
 Мексико | 1993 |
 Папуа Нова Гвинеја | 1993 |
 Чиле | 1994 |
 Перу | 1998 |
 Русија | 1998 |
 Виетнам | 1998 |
Состаноци уреди
| # | Датум: | Домаќин: | Место: |
|---|---|---|---|
| 1-ви | 6-7 ноември 1989 | Австралија | Канбера |
| 2-ри | 29-31 јули 1990 | Сингапур | Сингапур |
| 3-ти | 12-14 ноември 1991 | Јужна Кореја | Сеул |
| 4-та | 10-11 септември 1992 | Тајланд | Бангкок |
| 5-та | 19-20 ноември 1993 | САД | Островот Блејк |
| 6-та | 15-16 ноември 1994 | Индонезија | Богор |
| 7-та | 18-19 ноември 1995 | Јапонија | Осака |
| 8-та | 24-25 ноември 1996 | Филипини | Манила/Субиќ |
| 9-та | 24-25 ноември 1997 | Канада | Ванкувер |
| 10-та | 17-18 ноември 1998 | Малезија | Куала Лумпур |
| 11-та | 12-13 септември 1999 | Нов Зеланд | Окленд |
| 12-та | 15-16 ноември 2000 | Брунеј | Бандар Сери Бегаван |
| 13-та | 20-21 октомври 2001 | Кина | Шангај |
| 14-та | 26-27 октомври 2002 | Мексико | Лос Кабос |
| 15-та | 20-21 октомври 2003 | Тајланд | Бангкок |
| 16-та | 20-21 ноември 2004 | Чиле | Сантјаго |
| 17-та | 18-19 ноември 2005 | Јужна Кореја | Бусан |
| 18-та | 18-19 ноември 2006 | Виетнам | Ханој |
| 19-та | 8-9 септември 2007 | Австралија | Сиднеј |
| 20-та | 22-23 ноември 2008 | Перу | Лима |
| 21-ви | 14-15 ноември 2009 | Сингапур | Сингапур |
| 22-ри | 13-14 ноември 2010 | Јапонија | Јокохама |
| 23-ти | 12-13 ноември 2011 | САД | Хонолулу |
| 24-та | 9-10 септември 2012 | Русија | Владивосток |
| 25-та | 5-7 октомври 2013 | Индонезија | Бали |
| 26-та | 10-11 ноември 2014 | Кина | Пекинг |
| 27-та | 18-19 ноември 2015 | Филипини | Пасеј |
| 28-та | 19-20 ноември 2016 | Перу | Лима |
| 29-та | 10-11 ноември 2017 | Виетнам | Да Нанг |
| 30-та | 17-18 ноември 2018 | Папуа Нова Гвинеја | Порт Морсби |
| 16-17 ноември 2019 (откажан) | Чиле | Сантјаго | |
| 31-ви | 20 ноември 2020 | Малезија | Куала Лумпур (Дигитален состанок) |
| 32-ри | 16 јули и 12 ноември 2021 | Нов Зеланд | Окленд (Дигитален состанок) |
| 33-ти | 18-19 ноември 2022 | Тајланд | Бангкок |
| 34-та | 15-17 ноември 2023 | САД | Сан Франциско |
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ „History“. APEC (англиски). Посетено на 2023-11-21.
- ↑ „About APEC“. APEC (англиски). Посетено на 2023-11-21.
- ↑ Сé уште британска колонија кога прв пат се приклучила, само тогаш се вратила во Кина во 1997 година како Специјален административен регион.
- ↑ Поради комплексните тензии со Кина, нејзиното учество е "Кинески Тајпеј".
- ↑ Кинескиот економски ентитет се однесува само на копнената народна република, специјалните административни региони: Хонгконг и Макао, се разгледуваат одделно.