Հենրիկ Մալյան
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մալյան (այլ կիրառումներ)
Հենրիկ Սուրենի Մալյան (սեպտեմբերի 30, 1925[1], Թելավ, Թիֆլիսի նահանգ[1] - մարտի 14, 1988, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ նշանավոր կինոռեժիսոր, թատերական ռեժիսոր, սցենարիստ, թատերական ուսուցիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1977), ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1982)։ Պետական մրցանակի դափնեկիր։
 | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 30, 1925[1] |
| Ծննդավայր | Թելավ, Թիֆլիսի նահանգ[1] |
| Մահացել է | մարտի 14, 1988 (62 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ (1951)[1] և Ռուսաստանի թատերական արվեստի համալսարան (1953)[1] |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Ազգություն | հայ |
| Մասնագիտացում | կինոռեժիսոր, սցենարիստ, թատերական ռեժիսոր և թատերական ուսուցիչ |
| Պարգևներ |   և  |
| IMDb | ID ID 0540899 |
ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Դավիթ Մալյանի (1904-1976) եղբոր որդին, բեմադրիչ, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Նարինե Մալյանի հայրը։
Կենսագրություն խմբագրել
Հենրիկ Մալյանը ծնվել է 1925 թվականին Թելավիում։ 1942-1945 թվականներին աշխատել է Թբիլիսիի ավիագործարանում որպես գծագրիչ, փականագործ։ 1945-1951 թվականներին սովորել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտի ռեժիսորական բաժնում՝ Լևոն Քալանթարի արվեստանոցում[2]։ 1953 թվականին ավարտել է Ա. Լունաչարսկու անվան պետական թատերական արվեստի ինստիտուտի (ГИТИС) ռեժիսուրական ընդլայնված դասընթացները։ 1951-1954 թվականներին աշխատել է որպես ռեժիսոր Հայաստանի տարբեր թատրոններում (Արտաշատ, Կիրովական, Ղափան) և հեռուստատեսությունում։ 1954 թվականից՝ ռեժիսորի օգնական, այնուհետև ռեժիսոր Հայֆիլմ-ում։ 1961-1962 թվականներին «Մոսֆիլմ» կինոստուդիայում ստաժավորում է անցել ռեժիսորներ Կալատոզովի և Բոնդարչուկի մոտ[2]։ 1980 թվականին Հայֆիլմին առընթեր հիմնադրեց «Մալյան թատրոն-ստուդիա»։ Առաջին բեմադրությունը Վ․ Սարոյանի պատմվածքի հիման վրա «Իմ հայրենիքի խրատական հեքիաթները» ներկայացումն էր։
1982 թվականից դասավանդում էր Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում, պրոֆեսոր[3]։ 1971–1988 թվականներին դասավանդել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտում, 1975–1988 թվականներին եղել է ռեժիսուրայի և դերասանի վարպետության ամբիոնի վարիչ[4]։
1980 թվականին Երևանում հիմնել է կինոդերասանի թատրոնը, որը 1988 թվականից անվանակոչվել է նրա անունով։Եղել է դերասան, ռեժիսոր, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Դավիթ Մալյանի (1904-1976) եղբոր որդին, բեմադրիչ, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Նարինե Մալյանի հայրը[5]։
Մահացել է 1988 թվականի մարտի 14-ին Երևանում։ Թաղված է Թոխմախի գերեզմանոցում։
Պարգևներ և կոչումներ խմբագրել
- ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1977)
- ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1982)
- ՀԽՍՀ պետական մրցանակ (1975)
- «Պատվո նշան» շքանշան
- Երկրորդ մրցանակ Համամիութենական կինոփառատոնում «Եռանկյունի» ֆիլմի համար (1968, Լենինգրադ)
- «Մեծ Պրոմեթևս» գլխավոր մրցանակ, առաջին աստիճանի դիպլոմ Անդրկովկասի և Ուկրաինայի կինոփառատոնում Եռանկյունի ֆիլմի համար (1968)
- Սան Ռեմոյի հեղինակային ֆիլմերի միջազգային կինոփառատոնում մրցանակ «Մենք ենք, մեր սարերը» ֆիլմի համար (1976, Իտալիա)
- Գլխավոր մրցանակ Համամիութենական կինոփառատոնում Նահապետ ֆիլմի համար (1978, Երևան)
- Մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար՝ «Կտոր մը Երկինք» ֆիլմի համար (1981, Վիլնյուս)[6]
Գրականություն խմբագրել
- Մաթևոսյան Ռ., Հենրիկ Մալյան, Երևան, 1980։
Ֆիլմագրություն խմբագրել
Ռեժիսոր խմբագրել
| Տարի | Անվանում |
|---|---|
| 1950 | Եկամտաբեր պաշտոն |
| 1952 | Վենետիկյան երկվորյակներ |
| 1953 | Պաղտասար ախպար |
| 1953 | Արջը |
| 1960 | Նվագախմբի տղաները (Հենրիկ Մարգարյանի հետ) |
| 1963 | Ճանապարհ դեպի կրկես (Լևոն Իսահակյանի հետ) |
| 1964 | Կեղծ լրտեսը (կարճամետրաժ) |
| 1967 | Եռանկյունի |
| 1969 | Մենք ենք, մեր սարերը |
| 1972 | Հայրիկ |
| 1977 | Նահապետ |
| 1980 | Կտոր մը երկինք |
| 1982 | Մի կաթիլ մեղրը |
Սցենարիստ խմբագրել
| Տարի | Անվանում |
|---|---|
| 1977 | Նահապետ |
| 1979 | Անմահություն (վավերագրական) |
| 1980 | Կտոր մը երկինք (Վահան Թոթովենցի և Ստեփան Ալաջաջյանի հետ) |
| 1980 | Մեր բակի աստղերը (կարճամետրաժ) |
| 1982 | Մի կաթիլ մեղրը |
| 1982 | Գիքոր |
| 1987 | Առատություն (վավերագրական) |
| 1982 | Կարոտ (Ռուբեն Հովսեփյանի հետ) |
Երկեր խմբագրել
- Հենրիկ Մալեան. «Երկխոսություն երրորդի համար. հուշերի գիրք», խմբագիր՝ Հրաչուհի Տատուրյան, (առաջին հրատ. Երևան, «Նաիրի», 1997 թվական, երկրորդը - 2010 թվական)
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,0 2,1 «Հենրիկ Մալյանի մասին Էյ Վի Փրոդաքշն կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
- ↑ МАЛЯН Генрих Суренович
- ↑ «Հենրիկ Մալյանի մասին encyclopedia.am կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ Հենրիկ Մալյանի մասին kino-teatr.ru կայքում
- ↑ «Генрих Малян // Имена // Энциклопедия отечественного кино». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 5-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հենրիկ Մալյան» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հենրիկ Մալյան» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 163)։  |