Գառնի (գյուղ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գառնի (այլ կիրառումներ)
Գառնի, գյուղ Հայաստանի Կոտայքի մարզում՝ մարզկենտրոնից 63 կմ հարավ, Երևան քաղաքից 28 կմ հեռավորության վրա։ Գտնվում է Ազատ գետի աջ ափին՝ հովտում։ Հայտնի է նույնանուն հեթանոսական տաճարով։ 1225 թ-ին այստեղ է տեղի ունեցել Գառնու ճակատամարտը։
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Գառնի | |||
 | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Կոտայք | ||
| Համայնք | Գառնի | ||
| Համայքապետ | Տիգրան Պողոսյան | ||
| Մակերես | 33.42 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1400 մ | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 8111 մարդ (2020) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Տեղաբնականուն | Գառնեցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Փոստային ինդեքս | 2215 | ||
| Փոստային դասիչ | 2215 | ||
| Պաշտոնական կայք | kotayk-garni.am | ||
| |||
Ավերվել է 1679 թ.-ի աղետաբեր երկրաշարժից և նորից վերականգնվել է 1828-1829 թթ.-ին՝ Պարսկահայաստանից գաղթած հայերի կողմից։
Բնակչություն խմբագրել
Գառնու ազգաբնակչության փոփոխությունը.[1]
| Տարի | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 2001 | 2004 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 1507 | 2816 | 3083 | 3176 | 4554 | 5016 | 2004 | 7678 |
Տնտեսություն խմբագրել
Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, պտղաբուծությամբ, խաղողագործությամբ, բանջարաբուծությամբ և մեղվաբուծությամբ։
Պատմամշակութային կառույցներ խմբագրել
Գառնին հարուստ է պատմաճարտարապետական հուշարձաններով։ Գանռիում է գտնվում Գառնի ամրոցից ու Միհր աստծուն նվիրված 1-ին դ. հեթանոսական տաճարը։
Բացի այդ, այստեղ են գտնվում 4 դարի միանավ եկեղեցու ավերակները, Սբ. Պողոս-Պետրոս (XII-XIII դար) և Սբ. Սարգիս (XI դար) եկեղեցիները, XII դար կենտրոնագմբեթ Մաշտոց Հայրապետի եկեղեցին, “Թուխ Մանուկ” և Սբ. Սարգիս (IX դար) մատուռները, Գառնու կամուրջը (XI դար)։
Պատմական ակնարկներ խմբագրել
Հայաստանի հնագույն բնակավայրերից է. որպես բնակավայր հիշատակվում է դեռևս մ.թ.ա. 2166 թվականին։ Ըստ կիսաավանդական պատմության՝ կառուցվել է մ. թ. ավելի քան 2000 տարի առաջ։ Խորենացին նրա կառուցումը վերագրում է Հայկ Նահապետի ծոռ Գեղամին։ Իբր վերջինիս թոռան՝ Գառնիկի անունով էլ կոչվել է Գառնի։ Առաջին անգամ հիշատակում է հռոմեական պատմագիր Տակիտոսը՝ Գորնեա անունով։ Հայկական աղբյուրները հիշատակում են նաև Գեղամի բերդ, Գեղամի դաստակերտ անուններով։ Հավանաբար հիմնադրվել է մ.թ.ա. 3-2-րդ դարերում։ Մ.թ.ա. առաջին դարի կեսերին գյուղն ավերվել է հռոմեական զորքերի կողմից, նորից վերականգնվել Տրդատ Ա- ի օրոք՝ հավանաբար 77 թ.։ Արտաշիսյանների և Արշակունիների օրոք եղել է զորակայան, ամառանոց, եպիսկոպոսանիստ։ Ամրոցը արաբական նվաճումների ժամանակ ավերվելուց հետո նորից վերականգնվել է Աշոտ Բ -ի օրոք, իսկ դրան կից ավանը ոչ միայն շարունակում էր պահպանել իր գոյությունը, այլև 10-րդ դարից համարվում էր գյուղաքաղաք։ Գառնիում հայտնաբերվել են վաղ բրոնզեդարյան բնակավայրեր, ուշ բրոնզեդարյան դամբարաններ, հնագիտական զանազան նյութեր, Արգիշտի թագավորի մի սեպագիր արձանագրություն և այլն[2]։
Պատկերներ խմբագրել
Գառնու քարտեզը
Գառնու տաճարը
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին (Մաշտոց հայրապետ, ՞Սումպենց վանք՞), 12-13 դդ.
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին, 17-19 դդ.
Եկեղեցի (Խոնարհված եկեղեցի, Խումարաժամ), 4-5 դդ.
Հավուց Թառի վանք, 11-13 դդ.
Աղջոց վանք, 13 դ.
_Church_ruins06.jpg)
.JPG)
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 51» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 Ապրիլի 12-ին.
- ↑ Հռիփսիմե Սիմոնյան (2008). Սա մեր երկիրն է, Հայաստան. Երևան: Հեղինակային հրատարակություն. էջեր 376–419. ISBN 978-99930-4-959-3.