Met dove mensen communiceren

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Communiceren door liplezen

Gebarentaal gebruiken

Algemene etiquetteregels volgen

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Je kunt op verschillende manieren prima met een doof persoon communiceren. De meest gebruikte methodes zijn liplezen en gebarentaal, maar je kunt ook met pen en papier communiceren, via een tolk of met een CART-apparaat. Welke manier je ook kiest, er zijn altijd een paar algemene etiquetteregels om je te helpen. De belangrijkste is dat je beleefd en oplettend bent.

Stappen

Methode 1

Methode 1 van 3:

Communiceren door liplezen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Blijf in beeld. Als je met een doof persoon communiceert, probeer dan je ogen op hetzelfde niveau te houden als die van je gesprekspartner. Je kunt gaan zitten als hij zit, of gaan staan als hij staat. Je moet iets verder wegblijven dan gebruikelijk is bij een normaal gesprek (1-2 meter). Hierdoor is hij in staat om ook al je gebaren te zien.

   • Zorg ervoor, als je binnen bent, dat er genoeg licht is om je duidelijk te kunnen zien.
   • Kijk, als je buiten bent, in de richting van de zon, zodat er geen schaduw over je gezicht valt en de zon niet in zijn ogen schijnt.
   • Zorg ervoor dat je niets in je mond hebt (kauwgum, je handen), terwijl je praat.
2. 
   2
   Speek met je normale stem en toon. Probeer zo gewoon mogelijk te doen. Door te fluisteren of te schreeuwen worden de bewegingen van je lippen verwrongen, en wordt het voor een doof persoon moeilijk om je woorden te volgen. Het is ook lastiger om je te begrijpen, als je de bewegingen van je mond overdrijft.

   • Je stem verheffen helpt alleen als de persoon er specifiek om vraagt.
   • Spreek een beetje langzamer, als je dat gevraagd wordt.
3. 
   3
   Houd oogcontact. Je ogen en gezichtsuitdrukking helpen om de toon en inzet van je conversatie over te brengen, dus het is belangrijk om oogcontact te houden. Doe je best om je hoofd niet weg te draaien, terwijl je praat.

   • Probeer er verder voor te zorgen dat je gesprekspartner ook oogcontact houdt. Als je bijvoorbeeld uitlegt hoe een voorwerp gebruikt moet worden en hij kijkt naar het voorwerp, wacht dan totdat hij weer naar jou kijkt voordat je verder gaat.
   • Als je een zonnebril draagt, zet die dan af.
   • Als je gezichtsuitdrukkingen kunt toevoegen om je punt te maken, zoals glimlachen, met je ogen rollen of je wenkbrauwen optrekken, doe dat dan waar het gepast is.
4. 
   4
   Gebruik gebaren en beeld dingen uit. Het kan handig zijn om een beetje beweging of attributen aan je gesprek toe te voegen. Je kunt wijzen (wijzen wordt over het algemeen door dove mensen niet als onbeleefd ervaren) of de dingen waarover je praat omhoog houden, of handelingen nadoen (zoals drinken of springen of eten) om je woorden te illustreren. Je kunt vingers opsteken om getallen aan te duiden, in de lucht schrijven om aan te geven dat je een brief schrijft, en zo verder.
   Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Gebarentaal gebruiken

Pdf downloaden

1. 
   1
   Stel je taal vast. Sommige (maar niet alle) dove mensen communiceren via gebarentaal. De meeste landen hebben hun eigen, nationale gebarentalen. Die wijken nogal af van de gesproken talen en volgen in het algemeen niet dezelfde geografische verdeling (de gebarentaal in het Verenigd Koninkrijk is bijvoorbeeld, heel anders dan de gebarentaal, die in de Verenigde Staten wordt gebruikt.

   • Gebarentalen zijn natuurlijke talen, met hun eigen grammatica en zinsbouw; bijvoorbeeld, de Engelse zin "I give to you" is één woord (of gebaar) in American Sign Language (ASL).
2. 
   2
   Leer de letters en cijfers. Als je nieuw bent in het gebruik van gebarentaal, kun je beginnen met het leren van de letters van het alfabet en de cijfers. Als je deze kent, kun je op een rudimentaire manier communiceren en ben je op weg naar ontspannen 'gebaren'.

   • Ga naar https://www.startasl.com/american-sign-language-alphabet om het alfabet in ASL te oefenen.
   • Ga naar http://www.lifeprint.com/asl101/pages-signs/n/numbers.htm om de cijfers te oefenen.
3. 
   3
   Oefen veel voorkomende zinnetjes. Door een paar sleutelzinnen te leren, ben je snel op weg met gebarentaal. Frases als alsjeblieft', 'dankjewel' en 'hallo' kunnen in veel contexten worden gebruikt om vriendelijkheid en respect over te brengen. In ASL worden deze frases als volgt uitgebeeld:

   • Om 'alsjeblieft' te gebaren: leg je hand plat tegen je borst en draai met de klok drie keer een rondje.
   • Om 'dankjewel' te gebaren: raak met je vingers (en vlakke hand) je lippen aan. Beweeg je hand dan in de richting van je gesprekspartner.
   • Om 'hallo' te gebaren: raak met je hand met je handpalm naar beneden je voorhoofd aan. Til die dan van je voorhoofd weg (net zoals in een saluut).
4. 
   4
   Verbeter je begrip van gebarentaal. Als je goed wilt worden in gebarentaal, zul je grammatica moeten studeren, de taalstructuur moeten begrijpen en je vocabulaire moeten uitbreiden. Je zult ook veel moeten oefenen. Gebarentaal komt, net als alle andere talen, niet aanwaaien.

   • Ga op les op een school bij je in de buurt of bij een dovenorganisatie.
   • Ga bij een gebarentaalclub.
   • Oefen met een dove vriend.
5. 
   5
   Weet zeker dat de persoon gebarentaal begrijpt. Je moet onthouden dat niet elk doof persoon gebarentaal gebruikt. Je moet, voordat je een gesprek begint, zeker weten dat de persoon gebarentaal gebruikt. Begin met het vragen van de aandacht van de persoon. Gebaar dan het woord 'hallo'. Als de persoon in gebarentaal reageert, kun je verder gaan met wat je wilde zeggen.

   • Onthoud dat er verschillende gebarentalen zijn. Het kan zijn dat degene met wie je wilt praten een andere vorm van gebarentaal gebruikt.
6. 
   6
   Ga met je handen en lichaam naar de persoon toe staan. Als je met gebarentaal communiceert, is het belangrijk om je handen in beeld te houden. Let erop dat je handen en lichaam in de richting staan van de persoon met wie je praat.

   • Gebaar met je handen voor je, op borsthoogte.
   • Als je om een of andere reden moet wegdraaien, leg dan uit wat je gaat doen en las een korte pauze in het gesprek in.
   Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Algemene etiquetteregels volgen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Trek de aandacht van de ander voordat je probeert te praten of te communiceren. Oogcontact maken is een goeie manier om dat te doen. Indien nodig, kun je vanaf een beleefde afstand (niet te dichtbij) een beetje zwaaien of de persoon licht aanraken. Alhoewel je rekening met mensen moet houden en niet moet prikken, wordt het over het algemeen door dove mensen niet als onbeleefd beschouwd om iemand die je kent lichtjes aan te raken om de aandacht te trekken. De schouder is een goeie plek om iemand aan te raken die je niet goed kent; geef een paar korte klopjes.
2. 
   2
   Bedenk wat de kern van je verhaal is. Zodra het algemene onderwerp bekend is, wordt het makkelijker om het gesprek te volgen. Probeer het onderwerp van gesprek niet abrupt te veranderen zonder dat je een pauze inlast voor de verandering. Pauzeer vaak en vraag of je nog te volgen bent.
3. 
   3
   Leg onderbrekingen uit. Als er sprake is van een onderbreking, die de dove persoon misschien niet heeft opgemerkt, zoals de telefoon die overgaat of een klop op de deur, leg dan uit waarom je even wegloopt. Anders denkt de dove persoon misschien dat je klaar bent met het gesprek en dat kan onbeleefd overkomen.
4. 
   4
   Praat met de persoon, niet met de tolk. Als er een gebarentolk aanwezig is om je te helpen met het gesprek, is het heel belangrijk dat je het gesprek tot de persoon zelf richt en niet tot de tolk (of een andere horende aanwezige). Een tolk weet exact hoe hij of zij de dove persoon het beste helpt begrijpen wat je zegt, dus maak je daar niet druk om.
5. 
   5
   Bied aan om samen te vatten. Als je aan het einde van het gesprek belandt, zou je kunnen aanbieden om een korte samenvatting te geven van wat gezegd werd. Dit kan sommige dove mensen helpen, maar is voor andere niet nodig, dus vraag het altijd.

   • Je zou kunnen zeggen, "Helpt het als ik samenvat waar we het net over hadden?"
   Advertentie

Tips

• Als liplezen niet goed werkt, kun je proberen om met pen en papier te communiceren.
• Als je notities uitwisselt met een doof iemand, schrijven ze misschien geen lidwoorden in de zin (zoals 'een', 'het' of 'de') en laten misschien andere woorden ook weg of zetten woorden in een volgorde, die volgens jou misschien grammaticaal niet helemaal klopt.
• Mobiele telefoons waarop je ook kunt sms-en zijn een perfect hulpmiddel als je geen pen en papier hebt.
• A communication access realtime translation (CART) apparaat is een andere manier om met doven te communiceren. Dit soort apparaten zijn vaak in schoolklassen beschikbaar.
• Gebarentalen zoals ASL zijn op zichzelf staande talen, met eigen regels, grammatica en vervoegingen. Het is niet een gesproken taal, "maar dan met gebaren". Je kunt niet zomaar een gesproken taal woord voor woord in gebarentaal omzetten. Veel dove mensen zullen snappen waar je het over hebt maar het is een eentonig gedoe.
• Sommige dove mensen hebben een gehoorapparaat en dan hoef je dus niet zoveel handgebaren te maken. Spreek in plaats daarvan met je gewone stem en toon en op gemiddelde snelheid.
• Wees niet verrast door onverbloemdheid. De dovencultuur is rechttoe-rechtaan. Veel horende mensen worden overvallen of deinzen terug door de ongezouten aanpak van doven. Wees je ervan bewust dat dit in de dovengemeenschap niet als zodanig, maar als efficiënt wordt beschouwd.
• Bedenk je altijd dat doven ook mensen zijn. Onderschat nooit iemand op basis van zijn of haar beperking.

Advertentie

Waarschuwingen

• Ga er niet van uit dat alle doven liplezen. Elke dove persoon is anders, dus sommigen kunnen liplezen en anderen niet.

Advertentie