Omgaan met giftige stiefkinderen: wat giftig betekent en hoe je hun respect wint

Je bent kort geleden getrouwd met je droompartner, maar jullie gezin blijkt niet echt het gezellige warme nest te zijn waarop je gehoopt had, doordat het helaas niet zo goed klikt tussen jou en de kinderen van je partner. Het is voor kinderen erg moeilijk als hun ouders gaan scheiden en opnieuw trouwen, en als een van hun ouders met een nieuwe partner thuiskomt, kan dit nieuwe gezinslid vaak rekenen op wantrouwen, afstandelijkheid en soms zelfs intimidatie. Gelukkig hoeft het niet voor altijd zo te blijven; met veel geduld en inlevingsvermogen is het wel degelijk mogelijk een band met je stiefkinderen op te bouwen en op den duur een eind te maken aan hun giftige gedrag. In dit artikel nemen we met je door wat de beste manieren zijn om het respect van je stiefkinderen te verdienen en hun kijk op de situatie te leren begrijpen. Haal dus even diep adem en blijf optimistisch; de kans is namelijk best groot dat een vreedzame relatie dichterbij is dan je denkt.

Dingen die je moet weten

Zorg ervoor dat jij de oudste en wijste bent in de relatie en blijf geduldig terwijl de kinderen bezig zijn zich aan te passen aan de nieuwe gezinssituatie. Geef ze ruimte om de veranderingen in hun leven te verwerken.
Bouw een band op met je stiefkinderen die voor jullie allemaal prettig is. Forceer de relatie met de kinderen niet; probeer er gewoon te zijn en wees zo veel mogelijk jezelf in hun buurt.
Betrek ook je partner in het ouderschap en de opvoeding. Zorg ervoor dat jullie een gezamenlijk front vormen voor zowel jullie biologische als jullie stiefkinderen, om een sfeer te creëren die gebaseerd is op gelijkheid en respect.

Methode 1

Methode 1 van 5:

Weten wat “giftig” betekent

Pdf downloaden

1
Giftig gedrag heeft meestal een permanente negatieve invloed op andere mensen. Anders dan eenmalige ruzies of conflicten die gewoon onderdeel zijn van het leven, maken giftige gedragsvormen je het leven dag in dag uit zuur. “Giftig” is geen psychologische term; eigenlijk is het een vrij informele term die mensen gebruiken om de manier te beschrijven waarop anderen hen behandelen en het effect dat dat op ze heeft.^[1]XBron
- Giftig gedrag is vermoeiend, ingewikkeld en uitdagend. Op den duur is het erg schadelijk voor de relatie tussen twee mensen.
- Deze vormen van gedrag zijn meestal een manier om negatieve gevoelens te uiten of af te reageren, zoals angst of het niet kunnen accepteren van verandering.
- Ook als de reden voor het giftige gedrag op zich begrijpelijk is, is dat nog geen excuus voor de pijn die de persoon veroorzaakt. Het is belangrijk op een constructieve manier met zijn of haar gevoelens om te gaan.
- Niet iedereen vindt het woord "giftig" een geschikte term. Sommige mensen vinden hem beledigend of zeggen dat het woord de indruk kan geven dat iemand nooit zal kunnen veranderen.^[2]XBron
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 5:

Signalen van een giftige afkeer

Pdf downloaden

1
Signalen die aangeven dat je stiefkinderen je niet mogen variëren van verbale intimidatie tot subtiele hints in hun gedrag. Veel kinderen in een gemengd gezin of een stiefgezin geven vergelijkbare signalen af als ze een nieuwe stiefouder afkeuren. Voor de stiefmoeder of -vader voor wie ze bedoeld zijn, zijn die signalen soms heel duidelijk, maar de andere gezinsleden merken ze niet altijd op. Hieronder volgen een aantal tekenen die erop kunnen wijzen dat de relatie met je stiefkind(eren) misschien niet zo gezond is:^[3]XBron
- Ze vermijden je, sluiten je buiten of weigeren dingen met jou samen te doen.
- Je voelt je een buitenstaander als je stiefkinderen in de buurt zijn.
- Je stiefkinderen zijn boos als jij er bent en weigeren jou te gehoorzamen.
- Ze zijn over de gehele linie onaardig, onbeleefd en respecteren je niet.
- Ze zeggen tegen je dat ze je haten of dat ze willen dat je weggaat.
- Ze gedragen zich agressief of pesten je (dit komt vooral bij tieners of volwassen kinderen voor).
- Ze vertellen bewust leugens of proberen in jullie huwelijk te stoken.
- Ze liegen tegen hun biologische ouders om jou zwart te maken.

Methode 3

Methode 3 van 5:

Iets doen tegen giftig gedrag

Pdf downloaden

1
Plaats jezelf boven de situatie door altijd op een volwassen manier te reageren. Erken je gevoelens tegenover jezelf en zorg goed voor jezelf zonder heftig of negatief te reageren op het gedrag van je stiefkinderen. Heb geduld met ze en probeer te begrijpen dat het gaat om kinderen die een moeilijke periode doormaken; het zal niet van de ene op de andere dag veranderen.^[4]XBron
- Weersta de verleiding om te strijden voor de aandacht van je partner. De kinderen hebben een andere relatie met hem of haar dan jij.
- Wees altijd zo veel mogelijk jezelf. Om hechter met je te kunnen worden zullen de kinderen moeten zien wie jij werkelijk bent.
- Wees aardig voor jezelf. Vergeet nooit dat jij belangrijk bent in dit nieuwe gezin en dat je het verdient om met respect te worden behandeld.
- Communiceer alleen met ze als je rustig bent en niet overloopt van woede of stress. Anders loop je namelijk het risico dat er nog meer conflicten ontstaan.
2
Werk samen met je partner om ervoor te zorgen dat jullie consequent zijn in de opvoeding en voor wat betreft de verwachtingen die jullie creëren. Bespreek met je partner hoe jullie samen een front kunnen vormen voor zowel jullie biologische als jullie stiefkinderen, en laat niet hem of haar “de baas spelen” omdat jij je schuldig voelt als je je ermee bemoeit. Wees eerlijk over de verschillen die je opmerkt; het is niet de bedoeling dat je partner verkeerd gedrag verdedigt of het door de vingers ziet, omdat jij anders overkomt als de “politieagent.”^[5]XBron
- Stel een huisregel in die bepaalt dat iedereen altijd alle gezinsleden moet respecteren. Vervolgens moeten jij en je partner er allebei iets van zeggen als een van de kinderen zich niet respectvol gedraagt.
- Maak voor wat betreft de huisregels geen uitzonderingen zonder het er eerst met je partner over te hebben en zonder dat hij of zij het ermee eens is. Anders loop je het risico over te komen als makkelijk of inconsequent.
- Neem contact op met de andere biologische ouder van de kinderen en probeer met deze persoon een positieve relatie op te bouwen. Jouw band met de kinderen zal daardoor verbeteren en ze zullen je op die manier eerder leren respecteren.^{[6]XBetrouwbare bronHelpGuideGa naar de bron}
- Wees zeer duidelijk als je uitlegt waar de grenzen liggen voor wat wel en niet door de beugel kan. Blijf beleefd maar wel duidelijk in je communicatie.
3
Pas je benadering aan aan de leeftijden en de karakters van je stiefkinderen. Laat je stiefkind het tempo bepalen waarin jullie een band met elkaar opbouwen; sommige kinderen zullen zich er vrij snel voor openstellen, terwijl anderen er maanden over zullen doen voordat ze tegenover jou ontdooien. Geef blijk van voortdurend geduld en belangstelling van jouw kant, en de kans is groot dat ze zich uiteindelijk voor je open zullen stellen.^{[7]XBetrouwbare bronHelpGuideGa naar de bron}
- Concentreer je bij jonge kinderen onder de 10 op hun dagelijkse behoeften (maaltijden, speelschema’s en/of hulp met school). Zij zullen zich vrij snel aan veranderingen aanpassen.
- "'Kinderen tussen de 10 en de 14 zullen het er het moeilijkst mee hebben; bied ze veel tijd om een band met je op te houden en toon belangstelling voor hun leven om ervoor te zorgen dat ze jou zullen accepteren als iemand met autoriteit.
- Bied tieners je steun en liefde, ook als het niet meteen wederzijds is. Deze kinderen zullen minder betrokken zijn bij het leven van het stiefgezin en zijn druk bezig met het vormen van hun eigen identiteit.
- Wees beleefd tegen volwassen stiefkinderen en accepteer dat zij verantwoordelijk zijn voor hun eigen gevoelens en gedrag. Steek vooral energie in het sterker maken van je huwelijk.
4
Probeer je in te leven in de situatie van je stiefkinderen. Wees altijd respectvol en laat merken dat je een goed luisteraar bent. Zorg dat je begrijpt dat kinderen ervan verzekerd moeten worden dat ze veilig en gewild zijn, dat er voor ze gezorgd wordt en dat ze gewaardeerd worden tijdens hun overgang naar het nieuwe gezinsleven (ook als ze al wat ouder zijn). Wees vooral geduldig met oudere kinderen en tieners; de manier van leven die ze al zo lang kennen is plotseling veranderd.^[8]XBron
- Wees bereid om compromissen te sluiten terwijl jullie eraan wennen om bij elkaar in een huis te wonen. Als jij maar consequent aan de verwachtingen voldoet, zul je op den duur hun respect verdienen.
- Vergeet niet dat je stiefkinderen net een situatie met veel pijn en/of verwarring hebben meegemaakt. Ze proberen zich aan te passen zonder dat ze in staat zijn het “geheel” zien van de betrokken volwassen relaties te overzien.^[9]XBron
- De stiefouders zijn natuurlijke doelwitten voor de gevoelens van de kinderen, maar de pijn die ze doormaken is geen excuus voor hun gedrag.
5
Wees voor je biologische kinderen even streng als voor je stiefkinderen. Het is heel natuurlijk als je met je biologische kinderen, als je die hebt, een sterkere band voelt, paar probeer ze geen voorkeursbehandeling te geven. Zorg dat je voor wat betreft de huisregels en de verwachtingen die je van ze hebt, voor alle kinderen even streng bent. Als een van je stiefkinderen je verwijt dat een ander kind van jou meer mag of dat je andere kinderen voortrekt, luister dan met respect naar wat het kind precies te zeggen heeft en stel hem of haar gerust door te beloven dat je voortaan iedereen gelijk zult behandelen.^[10]XBron
- Als een stiefkind merkt dat jij een voorkeur hebt voor een van de andere kinderen, probeer dan begrip te hebben voor zijn of haar gevoelens en doe de dagen erna extra je best om zo nu en dan iets aardigs voor hem of haar te doen.^[11]XBron
- Als je niet alle kinderen gelijk behandelt, kan dat leiden tot rivaliteit tussen de broertjes en zusjes, of kunnen sommige kinderen het gevoel krijgen dat ze minder zorg en liefde krijgen dan de andere kinderen in het gezin.
6
Geef je stiefkinderen de ruimte om zich aan de nieuwe dynamiek in het gezinsleven aan te passen. Als je pogingen om al in een vroeg stadium een band met ze op te bouwen niet zo goed zijn geslaagd, neem dan even wat afstand en laat het stiefkind naar je toekomen als het daar zelf aan toe is, vooral als het om volwassen kinderen gaat. Beperk je tot kleine dingen waarmee je laat zien dat je belangstelling voor ze hebt, zoals een keer hun favoriete lekkernij kopen of naar hun problemen luisteren. Laat ze merken dat je zoveel om ze geeft dat je wilt weten waar ze behoefte aan hebben, en vroeg of laat zullen ze zich voor je openstellen.^[12]XBron
- Bedenk dat het soort liefde en genegenheid dat jij ze graag wilt geven, misschien niet altijd overeenkomt met de wensen of behoeften van je stiefkinderen.
- Respecteer de privacy van je stiefkinderen als het tieners zijn. Vraag voordat je ze advies geeft eerst of ze dat wel willen, en laat merken dat je er voor ze bent, ook als ze onbeleefde of vervelende dingen zeggen.
- Moedig je partner aan om ook dingen alleen met zijn of haar kinderen te doen, zodat zij niet het gevoel hebben dat ze met jou moeten strijden om de tijd en aandacht van hun biologische ouder.
7
Verontschuldig je en wees eerlijk als je fouten maakt. Wees jezelf en zeg altijd de waarheid tegen je stiefkinderen, vooral als je iets hebt gezegd of gedaan waar je achteraf spijt van hebt. Probeer je fout niet uit te leggen of goed te praten, maar geef toe dat je fout zat en bied je excuses aan. Wees open en eerlijk over je fouten; kinderen voelen vaak goed aan of iemand oprecht is.^[13]XBron
- Voeg nadat je je excuses hebt aangeboden de daad bij het woord. Als je er bijvoorbeeld op betrapt wordt dat je één van de kinderen extra schermtijd hebt gegeven, verplicht ze dan de volgende dag allemaal op hetzelfde moment te stoppen.
- Met oprechte excuses en een beetje kwetsbaarheid kun je vooral bij tieners en volwassen kinderen vaak hoge ogen gooien, omdat zij zich waarschijnlijk beter in jouw situatie kunnen inleven.
8
Accepteer dat jij geen vervanger bent van hun biologische ouder. Laat ze jou bij je voornaam noemen of je met een roepnaam aanspreken in plaats van met “papa” of “mama”, tenzij ze daar zelf voor kiezen. Probeer geen negatieve dingen te zeggen over hun biologische ouder (of over hun broertjes of zusjes of andere leden van de familie); zelfs als je niet goed op kunt schieten met de ander, zou dat het namelijk nog moeilijker maken om je stiefkinderen zover te krijgen dat ze je respecteren.^[14]XBron
- Probeer je rol als stiefouder te zien als een bijzondere kans om zowel je eigen leven als dat van je stiefkinderen te verrijken. Je hoeft niet de volledige rol van een biologische ouder op je te nemen.^[15]XBron
- Stel liever geen vragen aan je stiefkinderen als “Waarom vind je mij niet aardig?” of “Denk je dat je me ooit zult respecteren?” Door zulke vragen maak je je eigen positie binnen jullie relatie namelijk zwakker.
- Stel ook geen defensieve of indringende vragen als “Waarom gedraag je je zo niet ook bij je andere ouder thuis?” of “Waarom ben je altijd boos als ik er ben?”
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 5:

Samen groeien

Pdf downloaden

1
Doe dingen samen zodat je meer te weten kunt komen over het leven van je stiefkinderen en over wat ze leuk vinden. Maak een begin met het opbouwen van een band door dingen te doen die jullie allebei leuk vinden; misschien kunnen jullie samen naar een populair televisieprogramma kijken of naar een concert gaan. Vraag het kind of er iets is wat hij of zij graag zou willen doen, om hem of haar niet het gevoel te geven dat het “verplicht” is om tijd met jou door te brengen (vooral als dat ten koste gaat van tijd met de biologische ouder).^[16]XBron
- Probeer met elk van je stiefkinderen afzonderlijk tijd door te brengen, zodat je ze als individuen kunt leren kennen.^[17]XBron
2
Win hun respect terug als er regels zijn overtreden door je in te leven in hun situatie maar wel consequent te zijn. Als je stiefkind iets onaardigs of kwetsends zegt als jij laat weten dat er een regel is overtreden, zeg dan dat je hoort wat hij of zij zegt en hun standpunt begrijpt. Richt het gesprek vervolgens weer op het gedrag van het kind; leg rustig uit welke regel hij of zij heeft overtreden en welke gevolgen dat zal hebben.
- Zeg tegen ze dat jij en hun biologische ouder op één lijn zitten voor wat betreft de regels. Laat je partner je steunen en zorg ervoor dat hij of zij dezelfde uitleg geeft voor wat betreft de gevolgen.
- Zorg ervoor dat je stiefkinderen altijd weten wat er van ze verwacht wordt. Het is moeilijker voor ze om kritiek op jou te hebben als jij ze straf geeft als ze zich er wel degelijk van bewust waren dat ze zich niet aan de regels hielden.
3
Vier hun prestaties en steun ze in moeilijke tijden. Zorg dat je er bent op hun verjaardagsfeestjes, diploma-uitreikingen, sportwedstrijden of muziekuitvoeringen. Je hoeft ze heus niet te overladen met lof; zorgen dat ze zien dat je er voor ze bent is genoeg. Ga ook op zoek naar kleine gebaren waarmee je ze op een permanente manier kunt steunen, zoals aanbieden te helpen bij hun huiswerk.^[18]XBron
- Zeg “Je kunt altijd met me praten” of “Je mag me alles vragen wat je wilt.” Verlegen kinderen zullen minder snel iets uit zichzelf zeggen of vragen.
- Je stiefkind mag uiteindelijk zelf bepalen hoeveel van jouw steun hij of zij wil of nodig heeft. Hoe het bij jou stiefkinderen ook zit, blijf aardig en zorg dat je er bent om ze aan te moedigen.
4
Houd het gezellig en positief in hun gezelschap. Laat ze merken dat het leuk is met jou erbij door leuke dingen voor te stellen; spelletjes, bakken, televisiemarathons of buitenactiviteiten. Laat ze ook hun vrienden uitnodigen, om te laten zien hoe open, flexibel en aardig je bent. Gebruik je gevoel voor humor, vooral als er tieners in huis zijn. Lachen werkt verfrissend en creëert een positieve sfeer.^[19]XBron
- Creëer als stiefgezin samen nieuwe tradities, zoals het vieren van Stiefgezindag. Op die manier dring jij geen oude tradities op en kunnen jullie samen nieuwe herinneringen opbouwen.
Advertentie

Methode 5

Methode 5 van 5:

Als niets lijkt te werken

Pdf downloaden

1
Praat over je gevoelens met je partner. Laat het weten als je problemen hebt met een stiefkind dat jou niet mag en vraag of je partner je kan helpen bij het opbouwen van een band met de kinderen. Vraag hem of haar je te helpen grenzen te stellen; je partner kan tegen de kinderen zeggen dat ze allemaal hun eigen mening mogen hebben, maar dat ze jou met respect moeten behandelen (net zoals ze als het goed is iedere andere volwassene respecteren).^[20]XBron
- Zeg vooral tegen je partner dat hij of zij de kinderen niet moet “dwingen” om je leuk te vinden, omdat dat juist een negatief effect kan hebben en ze nog dwarser zou kunnen maken.
- Bedenk dat jouw ervaringen met de kinderen geen weergave is van de kwaliteit van je huwelijk. Zoek steun bij je partner als een permanente bron van bevestiging en begrip.
2
Kom tot een wapenstilstand met je stiefkinderen als jullie het echt niet met elkaar kunnen vinden. Ga iets doen met de kinderen wat ze leuk vinden en vertel ze dat jij oproept tot een wapenstilstand. Zeg dat je spijt hebt van de dingen die je gedaan of gezegd hebt die zij vervelend vonden, en vraag of ze het je in het vervolg kunnen vergeven, omdat de kans nou eenmaal groot is dat je opnieuw fouten zult maken. Neem ook even de tijd om de kinderen hun gedrag te vergeven, en stel voor dat jullie met een schone lei opnieuw beginnen.^[21]XBron
- Spreek af dat jullie beleefd tegen elkaar zullen zijn zonder dat jullie je te veel met elkaar zullen bemoeien.
- Vertel je partner van tevoren over de wapenstilstand, en zeg vervolgens tegen de kinderen dat vanaf dat moment vooral hun biologische ouder zich met de opvoeding zal bezighouden.
3
Neem afstand van je stiefkinderen en concentreer je op je huwelijk. Ga verder met je leven zonder grote aanpassingen om de kinderen een plezier te doen, maar laat ze weten dat je er altijd voor ze zult zijn, mochten ze je op een dag nodig hebben. Maak je huwelijk sterker door meer tijd als stel door te brengen en probeer samen een voorbeeld te geven van liefde, respect en open communicatie; dat zal zowel op jullie als op je stiefkinderen een gunstige invloed hebben.^{[22]XBetrouwbare bronHelpGuideGa naar de bron}
- Maak tijd vrij voor jezelf en je partner. Maar al te vaak wordt het vroege stadium van een huwelijk in beslag genomen door uit te zoeken hoe je het beste met je stiefkinderen kunt omgaan.
- Vooral bij tieners en volwassen stiefkinderen kan een beetje afstand heel effectief zijn.
- Vergeet niet dat jij ook positieve dingen aan het gezin bijdraagt, ook al hebben je stiefkinderen er misschien moeite mee om dat te zien.
4
Overweeg gezinstherapie of begeleiding. Als jullie als nieuw gezin jullie problemen niet zelf op kunnen lossen, ga dan eens samen naar een therapeut voor professionele en objectieve perspectieven en oplossingen. Bespreek met je partner met wie jullie zouden kunnen gaan praten; een therapeut, een begeleider, een levenscoach of een religieus adviseur zijn stuk voor stuk mogelijke bronnen van hulp.^[23]XBron Signalen die aangeven dat het tijd wordt om in therapie te gaan zijn onder meer:^{[24]XBetrouwbare bronHelpGuideGa naar de bron}
- Een stiefkind richt openlijk zijn of haar woede of ongenoegen op een stiefouder.
- Een ouder of stiefouder verkiest openlijk het ene kind boven het andere.
- De gezinsleden hebben geen plezier meer aan normale, luchtige dingen als school, werk, spelen of vrije tijd met vrienden en familie.
5
Ga als laatste redmiddel weg bij je partner of verbreek de relatie met je stiefkinderen. Als echt niets werkt en je stiefkinderen maken je het leven ronduit onmogelijk, overweeg dan de “nucleaire optie.” Denk erover te vertrekken, als je echt geen andere uitweg meer ziet naar een vreedzame manier van samenleven. Die beslissing is heel moeilijk te nemen, en daarom hebben we hieronder een lijstje gemaakt met een paar van de belangrijkste signalen die aangeven dat weggaan misschien de juiste keuze is:^[25]XBron
- Je stiefkinderen pesten of intimideren je biologische kinderen (als jullie die hebben) keer op keer.
- Je stiefkinderen vertellen leugens over jou om je huwelijk te beschadigen of de manier te manipuleren waarop jij overkomt op anderen buiten jullie gezin.
- Je stiefkinderen praten je steeds een schuldgevoel aan of manipuleren je om ervoor te zorgen dat jij ze geeft wat ze willen.
- Je stiefkinderen luisteren helemaal niet naar je of respecteren jouw autoriteit en je grenzen niet.
- Je stiefkinderen geven je een onveilig gevoel (dit is met name mogelijk als het om tieners of volwassen stiefkinderen gaat).
- Je partner is het voortdurend oneens met je over het opvoeden van de kinderen of steunt je niet in de moeite die jij doet om hun respect te verdienen.
Advertentie

Tips

Zoek steun bij je sociale netwerk buiten je huwelijk, zoals goede vrienden en familieleden die je vertrouwt, zodat je niet het gevoel hebt er helemaal alleen voor te staan terwijl je probeert een band met je stiefkinderen op te bouwen.
Concentreer je op de dingen binnen je relatie met een giftig stiefkind die je wel onder controle hebt. Meestal zijn dat je eigen gedrag en je eigen reacties.
Bedenk altijd dat het mogelijk is om je relatie met je stiefkinderen te verbeteren. Blijf optimistisch en richt je energie op communicatie, respect, liefde en geduld.^{[26]XBetrouwbare bronHelpGuideGa naar de bron}
Het is heel natuurlijk als kinderen de voorkeur geven aan hun biologische ouders, en vaak zouden de kinderen het liefst willen dat hun ouders nog bij elkaar waren. De kinderen zijn waarschijnlijk loyaal aan hun biologische ouder en schamen zich er misschien voor om te laten blijken dat ze jou ook aardig vinden, of voelen het als verraad.^[27]XBron
Vaak is het voor stiefmoeders moeilijker om een band op te bouwen met stiefkinderen dan voor stiefvaders, omdat biologische moeders vaak een sterke invloed op hun kinderen hebben.^[28]XBron
Geef zo nu en dan voorzichtig aan hoe jullie gezin er volgens jou uit zou moeten zien en wees geduldig met jezelf, met de kinderen en met je partner. Dwing jezelf (of de kinderen) niet om dingen te doen die ingaan tegen wie jullie zijn als persoon.^[29]XBron
Soms zal een gemengd gezin of een stiefgezin niet helemaal als een ideaal nucleair modelgezin functioneren, maar uiteindelijk is dat niet erg.