Een scenario schrijven

Heb jij een geweldig idee voor de volgende succesfilm of TV-serie? Als je er al jaren van droomt dat jouw werk op de TV of op het witte doek te zien zal zijn, is de eerste stap die je moet zetten het schrijven van een scenario. Om een spannend en dramatisch verhaal te krijgen laat je de door jou gecreëerde personages spannende en levensveranderende avonturen meemaken. We weten dat het moeilijk is om de eerste stap te zetten, maar wij gaan je hier uitleggen hoe je het beste aan je scenario kunt gaan werken, vanaf de grote lijnen van het verhaal tot aan de laatste revisie. In een paar maanden tijd zul je een uitgewerkt scenario hebben dat je met de wereld kunt delen!

Methode 1

Methode 1 van 4:

De grote lijnen

Pdf downloaden

1
Brainstorm over de premisse (uitgangspunt) van je verhaal door je telkens af te vragen 'wat als'. De premisse van je scenario is de kern van je verhaal, dus kies voor een idee dat je graag zou willen uitwerken. Formuleer je premisse als een 'wat als'-vraag om je te helpen een deel van het centrale conflict voor jezelf duidelijk te krijgen.^[1]XBron Zoek naar inspiratie uit je eigen leven, het nieuws, boeken, of zelfs uit andere films, zodat je iets zult vinden dat echt je interesse heeft.^[2]XBron
- De vraag ‘Wat als Peter Pan opgroeide en Neverland vergat?’ is bijvoorbeeld de premisse van de film ‘Hook’.
- De vraag ‘Wat als een gewone jongen ontdekt dat hij eigenlijk een machtige tovenaar is?’ is een ander voorbeeld van een goede premisse; ‘Harry Potter’.
- Schrijf nieuwe ideeën meteen op in een schriftje of blocnote, of op je telefoon. Je weet nooit wanneer de inspiratie toeslaat.
2
Bedenk voor je verhaal een protagonist en antagonist. De protagonist is de hoofdpersoon van je verhaal, degene waar het publiek van moet gaan houden. Geef dit personage een overkoepelend doel dat hij/zij uiteindelijk moet gaan bereiken, maar geef hem/haar ook een karakterfout mee die eerst overwonnen moet worden voordat het doel bereikt kan worden.^[3]XBron De antagonist moet juist telkens actief proberen de plannen van je protagonist te verijdelen. Om je schurk interessanter te maken, brainstorm je over een personage dat rechtstreeks tegen het doel van je hoofdpersoon ingaat.^[4]XBron
- In ‘Die Hard’ wil John McClane bijvoorbeeld zijn vrouw redden, plus de gijzelaars die gevangen worden gehouden door Hans Gruber.
- Jouw antagonist hoeft niet noodzakelijkerwijs een persoon te zijn. Het kan ook een monster zijn, of de wildernis. In ‘The Revenant’, moet de hoofdpersoon bijvoorbeeld een barre winter zien te overleven om naar zijn kamp terug te kunnen.
3
Geef je verhaal een constant conflict om een spanningsboog voor je personage te creëren. Als je protagonist in het begin van je verhaal alles gemakkelijk voor elkaar krijgt, zal je scenario minder interessant zijn. Brainstorm over het doel van je protagonist en de stappen die hij moet ondernemen om dat doel te bereiken. Bedenk dan conflicten die je personage uitdagen en hem uit zijn comfortzone halen. Deze conflicten kunnen van je antagonist afkomstig zijn, of van verkeerde beslissingen die je personage neemt. Laat aan het eind van je script je personage zijn doel bereiken, maar laat hem/haar onderweg wel wat veranderingen doormaken.^[5]XBron
- Laat je protagonist af en toe fouten maken om hem/haar geloofwaardiger te maken en wat extra conflict toe te voegen.
- Laat je personage beginnen op een plek waar ze zich op hun gemak voelen, maar waar ze iets nodig hebben dat hen op onbekend terrein brengt. Op die manier zullen ze zich moeten aanpassen en dingen moeten opgeven om te krijgen wat ze willen.^[6]XBron
4
Schrijf een ‘logline’ van 1 of 2 zinnen om je verhaal-idee mee samen te vatten. Je logline verkoopt je uitgangspunt en is wat je aan andere mensen vertelt om ze enthousiast te maken voor je idee. Vermeld je protagonist, zijn/haar algemene doel en wat hem/haar daarbij in de weg staat. Werk aan een paar verschillende manieren om je logline te schrijven en vertel hem aan een paar mensen om te zien of ze in je uitgangspunt geïnteresseerd zijn.^[7]XBron
- Een logline voor de film 'Ratatouille' zou bijvoorbeeld kunnen zijn: 'Een rat die chef-kok wil worden, moet met een amateurkok samenwerken om niet gepakt te worden door de achterdochtige chef-kok'.
- De logline voor ‘Lord of the Rings’ zou bijvoorbeeld kunnen zijn: ‘Een jongeman moet met behulp van een klein groepje vrienden een ring door het hele land heen smokkelen om een gemene heerser te kunnen verslaan.’
5
Noteer al je ideeën voor scènes op aparte notitiekaartjes. Brainstorm over gebeurtenissen of problemen die je je protagonist in je script wilt laten tegenkomen. Telkens als je een nieuw idee hebt, pak je een nieuw notitiekaartje en schrijf je het op.^[8]XBron Omschrijf de belangrijkste elementen van een scène in ongeveer 7 woorden en schrijf in blokletters, zodat de kaartjes goed leesbaar zijn. Zorg dat je tussen de 40 en 60 indexkaarten hebt als je klaar bent.
- Sommige scenarioschrijf-programma's, zoals WriterDuet en Final Draft, hebben digitale indexkaarten waar je mee kunt werken.
- In dit stadium bestaan er nog geen goede of slechte ideeën. Als je denkt dat iets leuk of cool is om in je scenario te verwerken, schrijf het dan op een kaartje en vraag je later pas af of het in het verhaal past.
- Misschien kun je verschillend gekleurde kaartjes gebruiken voor bepaalde karakters of acties, zodat je ze later gemakkelijker terug kunt vinden.
6
Orden je scènes in de volgorde zoals je ze in je script wilt hebben. Leg je indexkaarten op een tafel of hang ze op een prikbord, zodat je alle scènes goed kunt overzien. Herschik de scènes om te zien welke scènes goed in elkaar overlopen. Aangezien je nog in het beginstadium bent, kun je net zoveel kaarten toevoegen of verwijderen als je zelf wilt.^[9]XBron
- Bij de meeste films en tv- series zal de volgorde van de scènes chronologisch zijn, maar je kunt om verrassende wendingen toe te voegen ook af en toe een gebeurtenis als een flashback of blik op de toekomst inlassen, zoals in ‘Eternal Sunshine of the Spotless Mind’, of ‘Inception’.
7
Begin met een nieuw deel van je verhaal wanneer je personage een hoogte- of dieptepunt bereikt. Filmscripts bestaan meestal uit drie delen, die elk bestaan uit meerdere opeenvolgende onderdelen. In het eerste deel introduceer je de wereld waarin het verhaal zich afspeelt en de hoofdpersoon. Laat je personage aan het einde van de eerste akte een beslissing nemen die hem naar zijn/haar doel zal brengen en die zijn/haar leven zal veranderen. Tijdens het tweede deel, de confrontatie, laat je zien hoe je protagonist tewerk gaat om zijn doel te bereiken en hoe de antagonist hem wil tegenhouden. Laat het einde van het tweede deel zich opbouwen tot een climax, een confrontatie tussen je personages, voordat je de oplossing, of deel drie, inzet om je verhaal af te ronden.^[10]XBron
- Deel twee is meestal de langste van de drie delen en beslaat ongeveer de helft van je scenario.
- Als je een televisiescript schrijft, las dan precies op de momenten waarop een reclamespot zou beginnen pauzes in.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 4:

Eerste versie

Pdf downloaden

1
Bepaal een streefdatum voor wanneer je je script af wilt hebben. Het is altijd gemakkelijker om ergens aan te werken als je jezelf een deadline geeft - dit kan je helpen om gefocust te blijven. Scenarioschrijvers hebben meestal zo'n 5 á 6 weken nodig om een script te schrijven, dus streef ernaar om jouw scenario ook binnen dat tijdsbestek af te hebben. Markeer de deadline in je agenda en creëer geheugensteuntjes voor jezelf, zodat je je doel zult bereiken.^[11]XBron
- Vraag andere mensen om je te helpen herinneren aan je doelen, zodat je gemotiveerder bent om op tijd klaar te zijn.
2
Doe elke dag 1 of 2 pagina's. Zorg dat je elke dag wat tijd vrij kunt maken om te schrijven, zodat je in een dagelijkse routine komt. Zoek een rustig plekje waar je niet gemakkelijk wordt afgeleid en concentreer je helemaal op je scenario. Op die manier zul je je einddoel gemakkelijk bereiken. Met een tempo van 1 á 2 pagina's per dag kun je een scenario meestal wel binnen 2 maanden afhebben.^[12]XBron
- Raak niet ontmoedigd als je niet elke dag je doel haalt. Schrijven kan heel moeilijk zijn omdat het veel creativiteit vergt. Zelfs professionele schrijvers lopen af en toe vast.
3
Geef elk personage een unieke stem in de dialogen. Gebruik dialogen om je scènes vooruit te helpen en nieuwe informatie voor/over de personages te presenteren. Zorg ervoor dat de personages geen dingen zeggen die de lezer al weet, zodat het niet saai wordt. Als je een nieuw personage introduceert, let er dan op dat hun stem verschilt van die van de andere personages, zodat ze niet teveel op elkaar lijken.^[13]XBron
- Probeer de namen van de personages te verbergen en aan de hand van hun spreekstijl te raden wie er aan het woord is. Als de dialoog steeds zo’n beetje hetzelfde klinkt, bewerk het dan, totdat elke persoon uniek en herkenbaar is.
4
Beperk elke scène tot 3 pagina's of minder. Schrijf je scènes altijd om het verhaal op de een of andere manier vooruit te helpen, of dat nu is door middel van dialogen of door de handelingen van de personages. Om je scenario spannend en vol actie te houden, bepaal je telkens het belangrijkste moment van de scènes waaraan je schrijft. Plan het begin van een scène zo, dat je pas op het laatst mogelijke moment binnenkomt. Beëindig een scène zo snel mogelijk na de belangrijkste actie, zodat de plot in beweging blijft.^[14]XBron
- Deze regel mag best een paar keer overtreden worden, vooral tijdens je eerste kladversie, want later kun je de scènes indien nodig altijd nog veranderen.
5
Schrijf zonder je tekst terug te lezen of te bewerken. Hoewel het heel verleidelijk kan zijn om alles in één keer goed op papier te willen hebben, kun je toch beter proberen om wat je geschreven hebt niet terug te lezen en dingen te gaan corrigeren. Laat je ideeën de vrije loop en schrijf gewoon op wat er op dat moment in je opkomt. Heb plezier in je eigen creativiteit en sta jezelf toe om tijdens het schrijven veranderingen in de verhaallijn aan te brengen.^[15]XBron
- Als je een idee krijgt dat nog niet in je kladversie is opgenomen, neem het dan in je verhaal op. Je weet nooit of het bij de rest van je verhaal zal passen totdat je het uitprobeert.
Neem als richtlijn dat elke pagina van je scenario ongeveer 1 minuut tijd op het filmscherm in beslag neemt. Ook al zijn sommige films korter dan 90 minuten, of langer dan 130 minuten - probeer toch om voor je eerste script binnen deze richtlijn te blijven, omdat het dan gemakkelijker door professionals geaccepteerd zal worden.^[16]XBron
7
Maak een televisiescript met een lengte van tussen de 22 en 75 pagina's. De lengte van een televisieaflevering hangt af van het genre. Als je een aflevering voor een televisieserie schrijft, houd het dan tussen de 22 tot 45 pagina's, omdat dit ongeveer een half uur zal vullen. Als je aan een speelfilm werkt die een uur mag duren, schrijf dan een script van 45 tot 75 pagina's.^[17]XBron
- De regels wat betreft de lengte van TV-scripts zijn strenger dan voor speelfilmscripts.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 4:

Herzieningen

Pdf downloaden

1
Leg je script twee weken opzij om er wat afstand van te nemen. Je hebt net veel tijd doorgebracht met je script en de personages, dus het kan best moeilijk zijn om het meteen opnieuw te gaan bewerken. Nadat je klaar bent, neem je een tijdje pauze van je script en laat het met rust. Na ongeveer twee weken heb je weer een frisse kijk op de zaak en zie je misschien dingen die je eerder niet waren opgevallen.^[18]XBron
- Je kunt ondertussen aan een nieuw project beginnen, of gewoon relaxen en blij zijn dat je de kladversie af hebt.
2
Herlees je script om de passages te vinden die voor je gevoel niet kloppen. Lees je script hardop aan jezelf voor, zodat het gemakkelijker is om de fouten op te merken. Concentreer je eerst op de grotere problemen, zoals verwarrende passages, onduidelijke motieven en thema's die niet helemaal overkomen zoals jij bedoeld had. Terwijl je door het script heen gaat, markeer je de gedeeltes die je wilt herzien.^[19]XBron
- Concentreer je nu nog niet op het verbeteren van grammatica en spelling; dat kun je later nog doen.
3
Haal bepaalde scènes die niets nieuws aan het plot toevoegen weg of bewerk ze. Elke scène in je script moet je personage dichter bij het doel brengen, of nieuwe informatie onthullen. Vraag je bij elke scène af wat het verband is tussen de scène en het plot. Als je geen goede reden kunt vinden om een bepaalde scène in je script op te nemen, is die scène misschien niet nodig.^[20]XBron
- Als je bijvoorbeeld laat zien hoe een personage na het werk naar huis wandelt, voegt dat niets toe aan het verhaal. Maar als hij/zij onderweg naar huis een romantische ontmoeting heeft, kan dat natuurlijk wel weer iets toevoegen aan het verhaal.
4
Lees de dialogen hardop om te zien of ze natuurlijk en realistisch klinken. Iemand zal de zinnen die je geschreven hebt moeten uitspreken, dus speel het eerst zelf na, om te zien of het natuurlijk overkomt. Als je merkt dat je over je woorden struikelt of als je dialoog robotachtig klinkt, moet je de zinsopbouw misschien wat aanpassen, zodat het beter klinkt en makkelijker te begrijpen is.^[21]XBron
- Een 10-jarig personage dat zegt: "Ik denk niet dat dit goed zal aflopen," klinkt een beetje stijfjes. In plaats daarvan zou je de dialoog kunnen veranderen in "Ik denk niet dat dit goed zal gaan."
Het is altijd fijn om je scenario nog een keer door iemand anders te laten lezen, dus praat met vrienden, ouders of leraren om te zien of een van hen jou feedback zou willen geven. Vraag of ze aan willen geven waar ze problemen mee hebben in je script en stel specifieke vragen over bepaalde dingen waar je nog niet helemaal uit bent. Nadat ze alles hebben gelezen, vraag je welke delen naar hun idee verwarrend of moeilijk te volgen waren.^[22]XBron
6
Ga door met herschrijven totdat je tevreden bent met je script. Het kan wat tijd kosten om je scenario te perfectioneren tot het precies is hoe je het wilt hebben, dus verwacht niet dat je na 1 of 2 versies al klaar bent. Blijf het scenario bewerken en herzien tot alles zo duidelijk mogelijk is en vraag om feedback na elke herziening. Dit polijsten kan misschien wat tijdrovend zijn, maar later zul je blij zijn dat je het gedaan hebt.^[23]XBron
- Werk veranderingen eerst uit in een apart document, zodat je telkens op een verse nieuwe pagina begint. Je kunt ook nog steeds via knippen en plakken gedeeltes van oudere versies die je leuk vond in je nieuwe versie terug laten komen.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 4:

Scenario indeling

Pdf downloaden

1
Gebruik het 12-punts Courier lettertype voor je hele script. Courier is het standaardlettertype voor scenario's, dus gebruik geen andere lettertypes. Je kunt werken in een standaard tekstverwerker, of je kunt software uitproberen die speciaal voor scenarioschrijven is gemaakt, omdat die automatisch de juiste lettertypen en opmaak kiest.^[24]XBron
- WriterDuet en Celtx zijn twee populaire gratis softwareprogramma’s voor het schrijven van scenario’s die je kunt uitproberen.
- Je kunt er ook voor kiezen om te betalen voor software voor scenarioschrijvers met wat meer mogelijkheden, zoals Final Draft, Fade In, of Highland.
2
Schrijf de titel, je naam en contactinformatie op de voorpagina. Bedenk een titel voor je scenario en zet die in hoofdletters op het midden van de pagina. Ga naar de volgende regel en schrijf daar in kleine letters ‘geschreven door’. Ga dan weer een regel naar beneden en schrijf daar je voor- en achternaam. Je telefoonnummer en je emailares komen je linksonder op de pagina.^[25]XBron
- Je hoeft je postadres niet op de titelpagina van je script te zetten.
3
Als je een nieuwe locatie introduceert schrijf je de scènekoppen in hoofdletters. De scènekoppen, of ‘sluglines’, laten je lezer weten waar de actie van een scène zich afspeelt. Begin de kop met ‘INT.’ voor locaties binnenshuis en ‘EXT.’ als een scène zich buiten afspeelt. Schrijf vervolgens de naam van de locatie, gevolgd door een koppelteken. Vermeld daarna het tijdstip waarop de scène zich afspeelt met woorden als ‘DAG’, ‘NACHT of ‘OCHTEND’.^[26]XBron
- Je kunt bijvoorbeeld scènekoppen hebben als: ‘INT. KLASLOKAAL - DAG’, of ‘EXT. PARKEERPLAATS - NACHT’.
- Als je een bepaalde ruimte wat meer wilt specificeren, voeg je dit toe achter de locatie. Je zou bijvoorbeeld kunnen schrijven ’INT. TYLER'S HUIS - SLAAPKAMER - NACHT.’
- Plaats je scènekoppen op 4 cm van de linkerkant van de pagina.^[27]XBron
4
Beschrijf de omstandigheden en wat de personages aan het doen zijn in ‘actieblokken’. Beschrijf visuele details en wat er in een scène gebeurt altijd in de tegenwoordige tijd. Bepaal de locatie en laat de lezer weten wat je personages aan het doen zijn. Richt je alleen op wat het publiek in de scène zou kunnen zien of horen, omdat je dat visueel kunt maken.^[28]XBron
- In plaats van ‘De taart ruikt lekker’, zou je bijvoorbeeld iets kunnen zeggen als: ‘Alex loopt naar de taart en snuift de heerlijke geur op. Het water loopt hem in de mond en hij kan bijna niet wachten.’
- Als je een personage voor het eerst introduceert, schrijf zijn/haar naam dan in hoofdletters en geef een korte visuele beschrijving. Je zou bijvoorbeeld kunnen schrijven: "SYDNEY, 23, slentert door de campus in een slobberbroek, nippend aan een beker koffie."
- Geef de actielijnen steeds evenveel ruimte; 4 cm vanaf links, en 2.5 cm vanaf de rechterkant.
5
Als iemand spreekt zet je de namen van de personages en de dialoog in het midden van de pagina. Als een personage gaat praten, begin dan een nieuwe regel in het midden van de pagina. Schrijf de naam van het personage in hoofdletters voordat je aan een nieuwe regel begint. Schrijf dan wat het personage zegt als dialoog onder zijn/haar naam.^[29]XBron
- Wanneer personages niet in beeld zijn terwijl ze praten, zet dan (O.S.) achter hun naam om aan te geven dat ze buiten beeld zijn.
- Plaats de namen van de personages 10 cm van de linkerrand en de dialoog 6 cm van de linkerrand van de pagina vandaan.^[30]XBron
- Je kunt ook tussen haakjes een woord achter de naam van een personage zetten, om hun stemming of de toon van hun stem over te brengen. Er zou bijvoorbeeld iets kunnen staan als ‘(bang)’ of ‘(gespannen)’. Houd de haakjes 8 cm van de linkermarge vandaan.
6
Noteer overgangen aan de rechterkant van de pagina. Overgangen helpen je van scène naar scène te gaan, zodat je lezer weet dat je op het punt staat van locatie te veranderen. Begin met een nieuwe regel aan het eind van de scène. Gebruik de zinsnede ‘CUT TO:’, ‘DISSOLVE TO:’, of ‘FADE OUT:’ om aan te geven hoe je van de vorige naar de volgende scène wilt overschakelen.^[31]XBron
- Zorg dat de overgangen 2.5 cm van de rechter rand van de pagina vandaan blijven.
- Begin de volgende regel na een overgang altijd met een nieuwe scènekop.
7
Voeg vanaf de tweede pagina in de rechterbovenhoek paginanummers toe. Je hebt geen paginanummers nodig op je titelpagina of op de eigenlijke eerste pagina van je script. Zet op de tweede pagina van je script ‘2.’ in de rechterbovenhoek. Nummer de rest van de pagina's op dezelfde manier.^[32]XBron
- Plaats de paginanummers ruim 1 cm vanaf de bovenkant van de pagina en rechts van de rechterkantlijn.
Advertentie

Tips

Lees scenario's van films die je leuk vindt, zodat je kunt zien hoe ze geschreven zijn. Zoek online op de naam van de film plus de uitdrukking ‘screenplay PDF’ om te kijken of je kopieën kunt vinden.
Maak je geen zorgen als je eerste script niet perfect is. Dat je eerste scenario niet zo goed is, is normaal - hoe meer je schrijft en oefent, hoe beter je zult worden!
Volg agentschappen en productiemaatschappijen online terwijl je je scenario schrijft, zodat je meer te weten komt over de industrie en naar wat voor soort entertainment mensen op zoek zijn.

Advertentie