Een prikwond behandelen

Wist je dat prikwonden goed zijn voor 5% van het aantal bezoeken van kinderen aan de spoedeisende hulp in de Verenigde Staten?^[1]XBron Prikwonden ontstaan wanneer een scherp, puntig voorwerp, zoals een spijker, punaise of soortgelijk voorwerp de huid doorboort. De opening in de huid is veelal klein en kan behoorlijk diep zijn als het voorwerp met aanzienlijke kracht de huid heeft doorboord. Kleine prikwonden kunnen thuis behandeld worden, wat je een bezoek aan je huisarts of de spoedeisende hulp bespaart. Ernstige prikwonden dienen daarentegen wel zo snel mogelijk door een arts onderzocht en behandeld te worden. Lees het volgende artikel om te leren hoe je de ernst van de wond kunt vaststellen en hoe je minder ernstige en ernstige prikwonden dient te behandelen.

Deel 1

Deel 1 van 4:

De ernst van de wond vaststellen

Pdf downloaden

Wanneer een prikwond snel behandeld wordt, zal hij veelal geen serieuze problemen opleveren. Als de wond daarentegen onbehandeld blijft, zou hij geïnfecteerd kunnen raken en dit zou levensbedreigend kunnen zijn voor degene die de wond heeft opgelopen.^[2]XBron^[3]XBron
De is met name belangrijk als de gewonde persoon een kind is of als het om iemand gaat die niet goed met pijn kan omgaan. Laat de persoon gaan zitten of liggen en help hem of haar om rustig te blijven terwijl jij de wond behandelt.
3
Was je handen met zeep of een antibacteriële oplossing. Hiermee kun je infecties voorkomen.^[4]XBron
- Ontsmet de instrumenten die je wellicht gaat gebruiken tijdens de behandeling met isopropylalcohol. Dit is met inbegrip van een pincet.^{[5]XBetrouwbare bronSeattle Children's HospitalGa naar de bron}^{[6]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
Spoel de prikwond voor vijf tot vijftien minuten schoon onder warm stromend water en was de wond vervolgens met zeep en een schone doek.^[7]XBron^{[8]XBetrouwbare bronSeattle Children's HospitalGa naar de bron}
5
Stelp het bloeden. Kleine prikwonden zullen over het algemeen niet hevig bloeden.^{[9]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron} Gebruik een schone doek om voorzichtig druk op de wond mee uit te oefenen totdat het bloeden stopt.
- Wanneer de wond enigszins bloedt, zou dit wellicht kunnen helpen bij het schoonmaken van de wond. Je kunt kleine wondjes gerust voor ongeveer vijf minuten laten bloeden.^{[10]XBetrouwbare bronSeattle Children's HospitalGa naar de bron}^[11]XBron
- Als het bloeden niet stopt nadat je een aantal minuten druk hebt uitgeoefend, of als de wond onafgebroken en hevig bloedt, of als je je zorgen maakt over de ernst van de wond, dien je onmiddellijk medische hulp te zoeken.^{[12]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}^[13]XBron
6
Stel de ernst van de wond vast. Bekijk de grootte en diepte van de wond en controleer of er voorwerpen in vastzitten. Grote prikwonden dienen wellicht gehecht te worden. In de volgende gevallen dien je zo snel mogelijk je huisarts te bellen of naar een huisartsenpost of de spoedeisende hulp te gaan:
- Als het bloeden na tien minuten nog steeds niet gestopt is.
- Als de wond zes millimeter diep of dieper is. Zelfs er je erin geslaagd bent om het bloeden te stoppen, dient een grote prikwond alsnog door een medische professional behandeld te worden.
- Als een voorwerp diep in de huid vastzit. Als je met het blote oog geen voorwerp kunt waarnemen, maar wel het vermoeden hebt dat er iets vastzit in de wond, dien je medische hulp te zoeken.
- Als de gewonde persoon in een spijker is gestapt of als de wond veroorzaakt is door een roestig vishaakje of een ander voorwerp.
- Als de gewonde persoon is gebeten door een mens of dier. Bijtwonden kunnen bijzonder snel geïnfecteerd raken.
- Als het wondgebied gevoelloos is of als de gewonde persoon het lichaamsdeel of de ledemaat niet meer normaal kan bewegen.
- Als de wond ontstekingsverschijnselen vertoont, zoals roodheid en zwelling rondom de wond, toenemende pijn of een kloppend gevoel, pus of andere afscheiding of als de gewonde persoon koude rillingen ervaart of koorts lijkt te hebben.^[14]XBron^[15]XBron
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 4:

Een ernstige prikwond behandelen

Pdf downloaden

Bel het alarmnummer om de hulpdiensten in te schakelen of ga direct naar een huisartsenpost of spoedeisende hulp. Ernstige prikwonden dienen behandeld te worden door een medische professional.
Als de wond hevig bloedt en je geen schone doek of wondverband voor handen hebt, dien je je hand te gebruiken.^[16]XBron
Houd het wondgebied boven het hart van de gewonde persoon, indien mogelijk. Dit zal helpen bij het onder controle krijgen van het bloeden.^[17]XBron
Je dient in plaats daarvan een dikke laag verband of een schone doek rondom het voorwerp te leggen. Zorg ervoor dat je zo weinig mogelijk druk uitoefent op het voorwerp zelf.^[18]XBron
Om het bloeden te stoppen, dient de gewonde persoon volledige rust te nemen voor ten minste tien minuten.^[19]XBron
6
Houd de gewonde persoon goed in de gaten. Terwijl jullie samen wachten tot de hulpdiensten zijn gearriveerd, dien je de toestand van de wond en de persoon zelf goed in de gaten te houden.
- Blijf druk uitoefenen op de wond en vervang het wondverband als dit doordrenkt is met bloed.^[20]XBron
- Stel de gewonde persoon gerust tot de hulpdiensten zijn gearriveerd.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 4:

Een kleine oppervlakkige prikwond behandelen

Pdf downloaden

Kleine splinters en andere scherpe voorwerpen kunnen verwijderd worden met een ontsmette pincet. Als je echter te maken hebt met een groot voorwerp dat diep in de wond vastzit, dien je medische hulp te zoeken.^[21]XBron
2
Verwijder vuil en andere kleine deeltjes die je waarneemt aan het oppervlak van de wond. Wrijf de wond voorzichtig schoon met een schone doek en/of verwijder deeltjes met een ontsmette pincet.^{[22]XBetrouwbare bronSeattle Children's HospitalGa naar de bron}^{[23]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
- Er kunnen allerlei voorwerpen of kleine deeltjes daarvan in een prikwond vast komen te zitten, dit is met inbegrip van hout, stof, rubber, vuil en ander materiaal. Dergelijke voorwerpen of vuilrestanten zijn soms moeilijk, zo niet onmogelijk te zien met het blote oog wanneer je zelf thuis de wond behandelt. Je dient echter niet in de wond te pulken. Als je het vermoeden hebt dat er een voorwerp in de wond zit, dien je medische hulp te zoeken.^[24]XBron^[25]XBron
3
Behandel de wond en dek deze vervolgens af. Als de prikwond vrij is gemaakt van vuil een scherpe voorwerpen, dien je een antibacteriële zalf of crème aan te brengen om vervolgens de wond af te dekken.^[26]XBron
- Aangezien minder ernstige prikwonden in de meestal gevallen klein zijn en niet hevig bloeden, is het afdekken met wondverband wellicht overbodig. Echter, als je de verwonding aan je voet hebt of op een andere plek die snel vies kan worden, dien je deze te bedekken met een pleister om te voorkomen dat er vuil in de wond terecht kan komen.
- Topische antibioticazalf zoals Neosporin en Polysporin zijn erg effectief en zijn zonder recept verkrijgbaar. Je dient een dergelijke zalf om de twaalf uur aan te brengen gedurende twee dagen.^{[27]XBetrouwbare bronSeattle Children's HospitalGa naar de bron}^{[28]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
- Gebruik een zelfklevend wondverband vervaardigd uit poreus materiaal of een pleister die niet aan de wond blijft plakken. Verschoon deze dagelijks om de wond gezond en droog te houden.^{[29]XBronSt John, The New Zealand First Aid Handbook, p. 27, (2009), ISBN 978-014-301187-3}^[30]XBron
Advertentie

Deel 4

Deel 4 van 4:

Herstellen nadat je een prikwond hebt afgelopen

Pdf downloaden

1
Zorg goed voor de prikwond. Het wordt aanbevolen om de volgende stappen binnen 48 tot 72 uur te nemen, nadat de kleine prikwond behandeld is:
- Houd het wondgebied zoveel mogelijk omhoog, bij voorkeur boven het hart, indien mogelijk.
- Vervang het wondverband wanneer dit vies of nat is geworden.
- Houd het wondgebied droog voor 24 tot 48 uur.
- Na 24 tot 48 uur dien je de wond twee keer per dag schoon te maken met zeep en water. Je zou vervolgens wederom een antibiotische zalf of crème kunnen aanbrengen, maar vermijd het gebruik van isopropylalcohol of waterstofperoxide.
- Vermijd activiteiten die voor te veel spanning en druk zorgen op de wond en ertoe kunnen leiden dat de wond openbarst.^[31]XBron
2
Houd de prikwond goed in de gaten en probeer eventuele ontstekingsverschijnselen waar te nemen. Kleine, oppervlakkige prikwonden genezen normaal gesproken binnen twee weken.^[32]XBron Zoek onmiddellijk medische hulp als je één van de volgende symptomen waarneemt:
- Een kloppend gevoel of een toenemende pijn in het wondgebied.
- Roodheid of zwelling in het wondgebied. Met name als je rode strepen om de huid waarneemt rondom de wond of als de strepen zich lijken uit te breiden.
- Pus of andere afscheiding.
- Een onaangename geur afkomstig uit de wond.
- Koude rillingen of koorts (38 °C).
- Zwelling van de klieren in de hals, oksels of liesstreek.^[33]XBron^{[34]XBetrouwbare bronNational Health Service (UK)Ga naar de bron}
3
Haal een tetanusprik als dat nodig is. Als de wond in contact is gekomen met aarde, mest of straatvuil, loop je het risico op een tetanusinfectie. Gebruik de volgende richtlijnen om te bepalen of de gewonde persoon een tetanusprik dient te krijgen (en raadpleeg een arts voor advies):
- Als de gewonde persoon geen tetanusprik heeft gehad in de afgelopen tien jaar.
- Als het voorwerp dat de prikwond heeft veroorzaakt vies was (of als je niet zeker weet of het voorwerp vies was of niet), of als het een ernstige wond betreft en de persoon in kwestie geen tetanusprik heeft gehad in de afgelopen vijf jaar.
- Als de gewonde persoon zich niet kan herinneren wanneer hij of zij voor het laatst een tetanusprik heeft gehad.
- Als de gewonde persoon nooit een tetanusprik heeft gehad.^[35]XBron^[36]XBron
Advertentie

Tips

Kleine prikwonden zijn meestal niet ernstig en vereisen in de meeste gevallen geen professionele medische hulp.
Schoon maandverband is een geweldig hulpmiddel voor het stoppen van het bloeden, indien je geen andere verbandmiddelen voor handen hebt.

Advertentie

Waarschuwingen

Houd de wond goed in de gaten tijdens het genezingsproces om eventuele ontstekingsverschijnselen zo snel mogelijk waar te nemen. Bij ontstekingsverschijnselen moet je denken aan: roodheid, zwelling, een kloppend gevoel in het wondgebied, rode strepen op de huid en pus dat uit de wond loopt.^[37]XBron

Advertentie