Bepalen of je pols verstuikt of gebroken is

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Een verstuikte pols diagnosticeren

Een gebroken pols diagnosticeren

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Een verstuikte pols ontstaat wanneer de gewrichtsbanden in de pols te ver uitgerekt worden, en daardoor scheuren (geheel of gedeeltelijk). Een polsbreuk daarentegen ontstaat als een van de botten in de pols breken. Het kan soms moeilijk zijn om te bepalen of een pols gebroken of verstuikt is, omdat het allebei ongeveer dezelfde symptomen geeft en door soortgelijke ongelukken ontstaat - vallen op uitgestrekte armen, of een harde klap op de pols. En bij een gebroken pols zijn de gewrichtsbanden vaak ook verrekt. Om het definitieve onderscheid te kunnen maken tussen deze twee verwondingen aan de pols, is medisch onderzoek (met röntgenfoto's) noodzakelijk, al kun je het verschil tussen een verstuikte en een gebroken pols soms thuis al inschatten, voordat je naar het ziekenhuis gaat.

Stappen

Deel 1

Deel 1 van 2:

Een verstuikte pols diagnosticeren

Pdf downloaden

1. 
   1
   Beweeg je pols en beoordeel hem. Een verstuikte pols komt voor van mild tot ernstig, afhankelijk van hoe ver de gewrichtsbanden zijn uitgerekt. Bij een milde verstuiking van de pols (1e graads) zijn de banden wel enigszins opgerekt, maar zijn ze niet gescheurd; bij een matige verstuiking (2e graads) is er sprake van duidelijke scheurtjes (tot 50% van het weefsel) en dit kan gepaard gaan met enig functieverlies; bij een ernstige verstuiking (3e graads) zijn er nog meer scheurtjes of zijn de gewrichtsbanden volledig afgescheurd. Bij een 1e en 2e graads verstuiking kun je de pols nog redelijk normaal bewegen, al zal het wel pijn doen. Bij een 3e graads verstuiking kun je de pols niet meer gebruiken, omdat de gewrichtsbanden die aan de botten vast zitten helemaal afgescheurd zijn.

   • Over het algemeen hoef je alleen met een 2e en 3e graads verstuiking naar de dokter. Alle 1e graads en de meeste 2e graads verstuikingen kunnen thuis behandeld worden.
   • Bij een 3e graads verstuiking kan er sprake zijn van een avulsiefractuur - de gewrichtsband is dan met grote kracht van het bot afgescheurd, waardoor er een stukje bot is losgeraakt.
   • De gewrichtsband die het meest verrekt wordt in de pols is het scapholunaire ligament, wat het maanvormig bot (lunatum) en het scheepsvormig bot (scaphoïd) met elkaar verbindt.
2. 
   2
   Identificeer het soort pijn dat je voelt. Nogmaals, verstuikingen van de pols bestaan in allerlei gradaties, dus het soort en de hevigheid van de pijn die je voelt kan ook erg variëren. Een 1e graads verstuiking doet een beetje pijn, en wordt vaak omschreven als een pijn die scherper wordt als je de pols beweegt. Een 2e graads verstuiking is matig tot erg pijnlijk, afhankelijk van hoeveel weefsel er is gescheurd; de pijn is scherper dan bij een 1e graads verstuiking, en soms voelt het als een kloppende pijn doordat er sprake is van een ontsteking. Gek genoeg is een 3e graads verstuiking soms minder pijnlijk, omdat de gewrichtsband dan helemaal is afgescheurd, waardoor de omliggende zenuwen minder geïrriteerd zijn. Bij een 3e graads verstuiking zal de pols uiteindelijk wel gaan kloppen door de ontsteking.

   • Een 3e graads verstuiking met een avulsiefractuur is wel onmiddellijk erg pijnlijk, en er zal dan sprake zijn van zowel een scherpe als een kloppende pijn.
   • Een verstuikte pols doet vooral pijn bij beweging, en minder als de pols wordt stilgehouden.
   • Als je pols erg veel pijn doet en je kunt hem moeilijk bewegen, ga dan naar de huisarts om hem te laten onderzoeken.
3. 
   3
   Leg iets kouds op de pols en zie hoe hij daarop reageert. IJs of een koud kompres werkt altijd goed bij een verstuiking, omdat het de ontsteking vermindert en de omliggende zenuwen verdooft. Vooral bij een 2e en 3e graads verstuiking is het belangrijk om er ijs op te leggen, omdat daarbij vaak ontstekingen ontstaan. Leg elke 1 tot 2 uur steeds 10 tot 15 minuten ijs op de verstuikte pols, dan zul je zien dat de pijn na ongeveer een dag duidelijk afneemt, waardoor je je beter kunt bewegen. Bij een gebroken pols daarentegen zullen de pijn en de ontsteking wel afnemen als je er ijs op legt, maar zullen de symptomen weer terugkeren zodra het effect afneemt. Een algemene richtlijn is dus dat ijs beter werkt bij een verstuikte pols dan bij een gebroken pols.

   • Hoe ernstiger de verstuiking is, hoe meer zwelling je rond de pols ziet, waardoor deze opgezwollen en dik wordt.
   • Een stressfractuur (een klein scheurtje in het bot) reageert vaak beter op ijs dan ernstigere breuken, waarmee je direct naar het ziekenhuis moet gaan.
4. 
   4
   Kijk de volgende dag of het blauw wordt. Door de ontsteking ontstaan zwellingen, maar dat is niet hetzelfde als blauwe plekken. Blauwe plekken worden veroorzaakt door lokale bloedingen in het weefsel door beschadiging van bloedvaten. Bij een 1e graads verstuiking ontstaan meestal geen blauwe plekken, behalve als de verwonding is ontstaan door een harde klap die bloedvaatjes heeft beschadigd. Bij een 2e graads verstuiking is er meer zwelling, maar ook hierbij hoeven geen blauwe plekken te ontstaan - afhankelijk van hoe je de verwonding hebt opgelopen. Bij 3e graads verstuikingen is er sprake van veel zwelling, en vaak ook duidelijke blauwe plekken door het trauma waardoor de gewrichtsbanden zijn afgescheurd, want dat is vaak zo ernstig dat er ook bloedvaten kapot gaan.

   • Door de zwelling van de ontsteking verandert de kleur van de huid meestal niet veel, behalve wat roodheid omdat de ontsteking hitte veroorzaakt.
   • Donkere blauwe plekken worden veroorzaakt door bloed dat net onder de huid in het weefsel lekt. Als het bloed wordt afgebroken en weer uit het weefsel wordt gespoeld, veranderen de plekken van kleur (lichter blauw en uiteindelijk gelig).
5. 
   5
   Beoordeel hoe het na een paar dagen voelt. Alle 1e graads en sommige 2e graads verstuikingen voelen na een paar dagen duidelijk beter, vooral als je de pols rust geeft en er steeds ijs op legt. Daarom hoef je, als de pols weer beter voelt, er geen zwelling meer zichtbaar is en je hem weer kunt bewegen zonder dat het pijn doet, niet naar de dokter. Als de pols ernstiger verstuikt was (2e graads), maar na een paar dagen al veel beter voelt (ook al is het nog een beetje gezwollen en pijnlijk), geef het dan nog wat meer tijd om te genezen. Als je blessure echter niet beter wordt, of zelfs erger wordt na een paar dagen, moet je zo snel mogelijk medische hulp inschakelen.

   • 1e graads en sommige 2e graads verstuikingen genezen snel (een tot twee weken), terwijl 3e graads verstuikingen (vooral met een avulsiefractuur) erg langzaam kunnen genezen (soms wel een aantal maanden).
   • Een stressfractuur kan ook redelijk snel genezen (een paar weken), terwijl de genezing van een ernstige fractuur wel een paar maanden of langer kan duren, afhankelijk van of de pols geopereerd moet worden.
   Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 2:

Een gebroken pols diagnosticeren

Pdf downloaden

1. 
   1
   Kijk of de pols scheef staat. Een gebroken pols kan veroorzaakt zijn door hetzelfde soort ongelukken en trauma's die ook een verstuikte pols kunnen veroorzaken. Over het algemeen geldt dat, hoe groter en sterker de botten zijn, hoe minder snel ze zullen breken als gevolg van een trauma -- dan zullen de gewrichtsbanden eerder uitrekken of scheuren. Maar als het bot wel breekt, ziet de pols er vaak scheef of gedraaid uit. De acht handwortelbeentjes in de pols zijn klein, dus als die gebroken zijn is het soms lastig te zien of een pols scheef of verdraaid is, vooral bij stressfracturen, maar een ernstigere breuk is meestal wat makkelijker te zien.

   • Het bot dat het vaakst gebroken wordt in de pols is het spaakbeen, dat is het bot in de onderarm dat aan de kleine handwortelbeentjes vast zit.
   • Het handwortelbeentje dat het vaakst gebroken wordt is het scafoïd, wat meestal geen zichtbare vervormingen aan de pols veroorzaakt.
   • Als een bot door de huid heen prikt en zichtbaar wordt, wordt dit ook wel een open of gecompliceerde breuk genoemd.
2. 
   2
   Identificeer het soort pijn. De pijn van een polsbreuk hangt af van hoe ernstig de breuk is, maar wordt vaak omschreven als scherp bij beweging, en diep en zeurend in rust. De hevigheid van de pijn van een polsbreuk lijkt erger te worden bij het vastpakken of knijpen van de hand, iets wat meestal niet het geval is bij een verstuiking. Een polsbreuk veroorzaakt meestal ook meer symptomen aan de hand, zoals stijfheid, een verdoofd gevoel of de vingers niet kunnen bewegen. Dit is erger dan bij een verstuiking en kan veroorzaakt worden door beschadigde zenuwen. Bovendien kan er ook een krakend of schurend geluid te horen zijn als je een gebroken pols probeert te bewegen, iets wat bij een verstuiking niet aan de orde is.

   • De pijn wordt bij een gebroken pols vaak (maar niet altijd) vooraf gegaan door een krakend geluid of gevoel. Alleen bij een 3e graads verstuiking kan er ook een soortgelijk geluid of gevoel zijn geweest, veroorzaakt door het scheuren van de gewrichtsbanden.
   • Pijn van een gebroken pols wordt meestal 's nachts erger, terwijl pijn van een verstuikte pols 's nachts vaak wat minder wordt als de pols stil wordt gehouden.
3. 
   3
   Schat in of de symptomen de volgende dag erger zijn geworden. Zoals hierboven vermeld, wordt een verstuikte pols na een dag of twee behandelen met ijs vaak veel beter, maar dat kan niet gezegd worden van een gebroken pols. Met uitzondering van stressfracturen, heeft een gebroken pols vaak veel meer tijd nodig om te genezen dan een verstuiking. Een paar dagen rust en behandelen met ijs heeft weinig impact op de meeste breuken, en in sommige gevallen wordt de pijn juist erger als je lichaam over de eerste schok van de verwonding heen is.

   • Als er een bot door de huid heen steekt, is het risico op bloedverlies en infectie groot. Schakel dan zo snel mogelijk medische hulp in.
   • Een ernstige botbreuk kan de doorbloeding naar de hand volledig afsnijden. De zwelling die door het bloed ontstaat wordt ook wel 'compartimentsyndroom' genoemd, en dat is een medisch noodgeval. Als dit het geval is, voelt de hand koud aan (door gebrek aan bloed) en wordt bleek (met een blauwe tint).
   • Door een gebroken bot kunnen er ook zenuwen bekneld raken, wat kan leiden tot een verdoofd gevoel in de hand.
4. 
   4
   Laat een röntgenfoto maken. Hoewel je met bovenstaande informatie een inschatting kunt maken of je pols is verstuikt of gebroken, kunnen alleen een röntgenfoto, MRI-scan of CT-scan uitsluitsel geven - behalve als er echt een bot door de huid steekt. Een röntgenfoto is de meest gebruikte en goedkoopste manier om de kleine botjes in de pols te bekijken. Je arts zal waarschijnlijk een röntgenfoto laten maken en de uitslag door een radioloog laten verifiëren, voordat hij/zij je gaat behandelen. Op een röntgenfoto zijn alleen botten te zien, en geen zacht weefsel zoals pezen of gewrichtsbanden. Gebroken botten zijn soms lastig te zien op een röntgenfoto omdat ze zo klein zijn en omdat de ruimte beperkt is, dus het kan soms enkele dagen duren voordat ze zichtbaar zijn op de foto. Om te zien hoe ernstig de schade aan gewrichtsbanden is, kan de arts een MRI- of CT-scan laten maken.

   • Bij een MRI-scan worden magnetische golven gebruikt om een gedetailleerd beeld te creëren van structuren binnen het lichaam. Dit is soms nodig om een gebroken botje in de pols op te sporen, vooral als het om een gebroken scafoïd gaat.
   • Stressfracturen in de pols zijn erg moeilijk te zien op een gewone röntgenfoto, totdat de ontsteking er omheen afneemt. Daarom moet je soms een week wachten om te zien of er een breuk is, en vaak is de breuk dan al weer een heel eind genezen.
   • Osteoporose (broze botten door tekort aan mineralisatie) is een grote risicofactor voor polsbreuken, maar de kans op verstuikingen neemt door deze aandoening niet toe.
   Advertentie

Tips

• Een verstuikte of gebroken pols wordt vaak veroorzaakt door vallen, dus wees voorzichtig als je op nat of glad terrein loopt.
• Skateboarden en snowboarden zijn activiteiten waarbij vaak polsen worden gebroken of verstuikt, dus doe altijd polsbeschermers aan.
• Sommige handwortelbeentjes zijn onder normale omstandigheden niet zo goed doorbloed, dus het kan maanden duren voordat die zijn genezen als ze worden gebroken.

Advertentie

Waarschuwing

• Als je een gebroken pols niet behandelt kan dat de kans op artrose vergroten.