Een hartaanval herkennen

Als je hart niet voldoende zuurstof krijgt omdat de bloedtoevoer plotseling wordt onderbroken, krijg je een hartaanval. De hartspier kan niet goed pompen, en het weefsel begint al snel af te sterven.^{[1]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron} In Nederland krijgen per jaar bijna 30.000 mensen een hartinfarct.^[2]XBron Er is echter maar een klein deel van deze mensen dat alle belangrijke symptomen van een hartinfarct herkent.^{[3]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron} Zorg dat je niet bij deze statistieken hoort. Een verpletterende pijn op de borst en een pijnlijk gevoel in het bovenlichaam (die tijdens krachtinspanning ontstaat of niet) zijn de typische symptomen van een hartaanval, maar er zijn nog veel meer waarschuwingstekens die de kop op kunnen steken. Als je de tekenen van een hartaanval kunt herkennen zodat je meteen naar het ziekenhuis kunt gaan of 112 kunt bellen, kan dat het verschil betekenen tussen overleven, onherstelbare weefselschade en de dood. Als je ook maar enige twijfel hebt of de pijn die jij ervaart met een hartaanval te maken heeft of niet, bel dan meteen 112.

Deel 1

Deel 1 van 5:

Weten wanneer je onmiddellijk medische hulp moet inschakelen

Pdf downloaden

1
Let op pijn op de borst. Pijn op de borst, zowel scherp als dof, is het meest gebruikelijke teken van een hartaanval. Mensen die een hartaanval krijgen, zeggen vaak dat ze een knijpend, vol, drukkend, strak of scherp gevoel hebben in het midden of aan de linkerkant van de borst. Dit gevoel kan een paar minuten of langer aanhouden, of wegtrekken en later weer terug komen.^{[4]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
- De pijn op de borst die gepaard gaat met een hartaanval is niet altijd verpletterend of zwaar, zoals veel mensen het omschrijven (zoals je het in films altijd ziet). Het kan ook redelijk mild zijn, dus negeer dat soort pijn op de borst niet.^[5]XBron
- Vaak wordt ook 'retrosternale' pijn op de borst gevoeld. Dit verwijst naar pijn achter het borstbeen. Het wordt vaak verward met pijn in de buik, zoals wanneer je een opgeblazen gevoel hebt. Als je twijfelt aan deze pijn, bel dan een dokter.
- Onthou dat niet iedereen pijn op de borst ervaart bij een hartaanval; bij de helft van de mensen met een hartaanval is er helemaal geen sprake van pijn op de borst. Sluit de mogelijkheid van een hartaanval niet uit als je geen pijn op je borst hebt.
Soms straalt de pijn van een hartaanval uit vanuit de borst, waardoor de nek, kaak, buik, bovenrug en linkerarm ook pijn kunnen doen.^{[6]XBronDomino, F. (n.d.) In The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)} De pijn op deze plekken is meestal dof. Als je niet gesport hebt, of iets anders hebt gedaan waardoor je spierpijn kunt hebben, kan dit soort pijn wijzen op een hartaanval.^{[7]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
3
Let op duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd, en flauwvallen.^{[8]XBetrouwbare bronAmerican Heart AssociationGa naar de bron} Dit zijn ook zeer veel voorkomende tekenen van een hartaanval, hoewel ze niet bij iedereen voorkomen die een hartaanval heeft.
- Duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd en flauwvallen zijn ook tekenen van andere ziektes, dus ze worden snel over het hoofd gezien. Negeer deze symptomen niet, zeker niet als je ook pijn op de borst hebt.
- Vrouwen lijken deze symptomen vaker te hebben dan mannen, hoewel niet alle vrouwen ze ervaren.
4
Let op je ademhaling. Kortademigheid is een subtiel symptoom van een hartaanval, maar het moet zeer serieus genomen worden. Het is anders dan kortademigheid door andere aandoeningen, omdat het uit het niets lijkt te komen. Mensen die kortademig zijn tijdens een hartaanval, omschrijven het gevoel alsof ze zwaar gesport hebben, terwijl ze niets anders hebben gedaan dan zitten en ontspannen.^{[9]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
- Kortademigheid kan het enige symptoom zijn van je hartaanval. Neem het heel serieus! Vooral als je niets hebt gedaan waardoor je normaal gesproken kortademig wordt, moet je meteen de hulpdiensten bellen als je dit symptoom ervaart.
Misselijkheid kan ook leiden tot koud zweet, en zelfs overgeven. Als je deze symptomen ervaart, vooral in combinatie met andere symptomen, heb je misschien wel een hartaanval.^{[10]XBetrouwbare bronAmerican Heart AssociationGa naar de bron}
Veel mensen die een hartaanval krijgen zijn extreem angstig en ervaren een 'gevoel van naderend onheil'. Dit gevoel moet zeer serieus genomen worden; schakel onmiddellijk medische hulp in als je deze extreme emotie ervaart.
7
Bel de hulpdiensten onmiddellijk als je vermoedt dat jij of iemand anders een hartaanval heeft. Hoe eerder je de behandeling kunt starten, hoe groter de overlevingskans is. Neem geen risico's door het voor jezelf af te zwakken, of door te lang te wachten.
- Een onderzoek heeft aangetoond dat meer dan de helft van de mensen met symptomen van een hartaanval langer dan 4 uur wacht voordat ze hulp inschakelen bij een hartaanval.^[11]XBron Bijna de helft van de mensen die doodgaan aan een hartaanval overlijdt buiten het ziekenhuis.^{[12]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron} Negeer geen enkel symptoom, hoe mild het ook lijkt. Schakel snel hulp in.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 5:

Andere vroege waarschuwingstekens herkennen

Pdf downloaden

1
Schakel medische hulp in bij angina. Angina is pijn op de borst die kan voelen als lichte druk, een brandend gevoel of een vol gevoel. Het wordt vaak verward met brandend maagzuur. Angina kan een teken zijn van coronaire hartziekten, wat de belangrijkste oorzaak is van een hartaanval. Als je wat voor pijn op de borst dan ook ervaart, is het het beste om je meteen te laten onderzoeken.^{[13]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
- Meestal voelt men bij angina pijn op de borst. Het kan echter ook optreden in de armen, schouders, nek, kaak, keel en rug. Het kan moeilijk te bepalen zijn waar je de pijn precies voelt.^{[14]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
- Pijn door angina neemt meestal af als je een paar minuten rust neemt.^{[15]XBetrouwbare bronAmerican Heart AssociationGa naar de bron} Als de pijn langer aanhoudt dan een paar minuten, of als het niet beter wordt door te rusten of door medicatie tegen angina, bel dan 112.^{[16]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
- Sommige mensen krijgen angina na het sporten, en het is niet altijd een teken van een ziekte of een hartaanval. Het belangrijkste om goed op te letten is een verandering in het normale patroon.
- Als je denkt dat je een pijnlijk spijsverteringsprobleem hebt, kan het zijn dat je eigenlijk angina hebt. Maak een afspraak met je huisarts om de oorzaak van de pijn te achterhalen.
2
Bepaal of je aritmie hebt. Aritmie zijn abnormale hartritmes, en die komen voor bij minstens 90% van de mensen die een hartaanval krijgen. Als je een fladderend gevoel in je borst hebt, of het gevoel hebt dat je hart een 'slag overslaat', heb je misschien een hartritmestoornis.^[17]XBron Ga naar een specialist om te onderzoeken wat de oorzaak van je symptomen is.
- Aritmie kan ook andere ernstige symptomen geven, zoals duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd, flauwvallen, een snelle of bonkende hartslag, kortademigheid en pijn op de borst. Als je een van deze symptomen ervaart, schakel dan de hulpdiensten in.^{[18]XBetrouwbare bronAmerican Heart AssociationGa naar de bron}
- Hoewel aritmie erg veel voorkomt, vooral bij oudere volwassenen, kan het een teken zijn van een ernstig medisch probleem. Negeer aritmie niet. Overleg met je huisarts zodat je zeker weet of je geen ernstige aandoening hebt.^{[19]XBetrouwbare bronAmerican Heart AssociationGa naar de bron}
Bij oudere mensen kunnen dit tekenen zijn van hartproblemen. Schakel medische hulp in als je onverklaarbare cognitieve problemen ervaart.
Vrouwen ervaren vaker dan mannen ongewone, plotselinge en onverklaarbare vermoeidheid als symptoom van een hartaanval.^{[20]XBetrouwbare bronAmerican Heart AssociationGa naar de bron} Deze vermoeidheid kan een paar dagen voor de echte hartaanval aanvangen.^{[21]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron} Als je plotseling ongewoon moe bent zonder dat je dagelijkse activiteiten zijn veranderd, ga dan onmiddellijk naar je huisarts.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 5:

Actie ondernemen terwijl je op de ambulance wacht

Pdf downloaden

1
Bel onmiddellijk 112. De alarmcentrale kan je vertellen hoe je de persoon die de symptomen ervaart kunt helpen. Doe precies wat de hulpverlener van de alarmcentrale zegt. Bel altijd eerst 112 voordat je iets anders doet.^{[22]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
- Door 112 te bellen heb je eerder hulp dan door zelf naar de eerste hulppost te rijden. Bel een ambulance. Rij niet zelf naar het ziekenhuis, behalve als je echt geen andere optie hebt.^[23]XBron
- De behandeling van een hartaanval is het meest effectief als deze binnen een uur na het ontstaan van de eerste symptomen wordt gestart.^{[24]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
2
Stop met alles waar je mee bezig was. Ga zitten en ontspan. Probeer rustig te blijven door zo goed mogelijk te blijven ademen.^[25]XBron
- Maak strakke kleding los, zoals je kraag en riem.
3
Neem je medicijnen als je die al hebt gekregen voor een hartaandoening. Als je voorgeschreven medicijnen hebt zoals nitroglycerine, neem dan de aanbevolen dosering terwijl je wacht op de hulpdiensten.^[26]XBron
- Neem geen medicijnen die niet zijn voorgeschreven door een arts. Het kan schadelijk zijn om de medicijnen van iemand anders te nemen.^{[27]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
4
Neem aspirine. Op een aspirine kauwen en deze doorslikken kan helpen om een bloedprop op te lossen of de blokkade die leidt tot de hartaanval te verhelpen.^[28]XBron
- Neem geen aspirine als je daar allergisch voor bent, of als je arts je heeft afgeraden om aspirine te nemen.^{[29]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
Zelfs als de symptomen na vijf minuten afnemen, moet je toch naar de huisarts. Een hartaanval kan bloedproppen in je bloedbaan achterlaten, waardoor je nog meer gezondheidsproblemen kunt krijgen, zoals nog een hartaanval of een beroerte. Je moet je laten onderzoeken door een deskundige.
Advertentie

Deel 4

Deel 4 van 5:

Andere oorzaken en symptomen beter begrijpen

Pdf downloaden

1
Herken de symptomen van een slechte spijsvertering. Een slechte spijsvertering, of indigestie, is meestal een chronische of terugkerende pijn die je voelt in je maag of buik.^[30]XBron Indigestie kan milde pijn op de borst of een drukkend gevoel veroorzaken. Een of meer van de volgende symptomen gaan vaak met deze pijn gepaard:^[31]XBron
- Brandend maagzuur
- Een opgeblazen of vol gevoel
- Boeren
- Zure reflux
- Pijn in de maag, of een maag die 'van streek' is
- Verminderde eetlust
2
Herken de symptomen van GERD (gastro-oesofageale refluxziekte). GERD ontstaat als je slokdarmspier niet goed sluit, waardoor de maaginhoud terug kan stromen in de slokdarm. Dit kan leiden tot brandend maagzuur en een gevoel alsof het eten 'vast' blijft zitten in de borst. Je kunt er ook misselijk van zijn, vooral na het eten.^[32]XBron
- De symptomen van GERD doen zich meestal voor na het eten. Het wordt erger als je gaat liggen of als je bukt, en vaak is het 's avonds het ergst.
3
Herken symptomen van astma. Astma kan pijn op de borst, een drukkend gevoel of een strak gevoel veroorzaken. Deze symptomen gaan meestal gepaard met benauwdheid en hoesten.^[33]XBron
- Milde astma-aanvallen duren meestal niet langer dan een paar minuten. Als je na een paar minuten nog steeds moeite hebt met ademen, schakel dan medische hulp in.
4
Herken de tekenen van een paniekaanval. Mensen die heel erg angstig zijn, kunnen een paniekaanval hebben. De symptomen van een paniekaanval lijken op die van een hartaanval. Je krijgt een verhoogde hartslag, je gaat zweten, voelt je zwak of valt flauw, hebt pijn op de borst of moeite met ademen.^[34]XBron
- De symptomen van een paniekaanval komen heel snel op en verdwijnen meestal net zo snel. Als jouw symptomen niet binnen 10 minuten beter worden, bel dan 112.^{[35]XBronAgabegi, S. (2013). Diseases of the Cardiovascular System. In Step-up to medicine (3rd ed., p. 8). Philadelphia: Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins.}
Advertentie

Deel 5

Deel 5 van 5:

Weten hoe hoog het risico is

Pdf downloaden

1
Neem je leeftijd in overweging. Het risico op een hartaanval neemt toe met je leeftijd. Mannen van 45 of ouder en vrouwen van boven de 55 hebben meer kans op een hartaanval dan jongere mensen.^{[36]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
- Mensen die ouder zijn hebben vaak andere symptomen dan jonge mensen die een hartaanval hebben. Symptomen om op te letten bij oudere mensen zijn flauwvallen, moeite met ademen, misselijkheid en zwakte.
- Symptomen van dementie, zoals geheugenverlies, fouten maken of ongewoon gedrag en verminderde redelijkheid kunnen ook tekenen zijn van een 'stille' hartaanval bij ouderen.^{[37]XBronDomino, F. (n.d.). In The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}
2
Beoordeel je gewicht. Als je overgewicht of obesitas hebt, heb je een hoger risico op een hartaanval.^{[38]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}^{[39]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
- Een zittende levensstijl verhoogt het risico ook.^{[40]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
- Een dieet met veel verzadigd vet verhoogt het risico op coronaire hartziekten, wat weer tot een hartaanval kan leiden.
Roken en meeroken verhogen het risico op een hartaanval.^{[41]XBetrouwbare bronNational Heart, Lung, and Blood InstituteGa naar de bron}
4
Denk na over andere chronische ziektes. Het risico op een hartaanval is hoger als je een van de volgende medische aandoeningen hebt:^{[42]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
- Hoge bloeddruk
- Te hoog cholesterol
- Een familiegeschiedenis of persoonlijke geschiedenis van hartaanvallen of beroertes
- Diabetes
  - Mensen met diabetes hebben soms minder dramatische symptomen bij een hartaanval. Schakel onmiddellijk medische hulp in bij vermoedelijke symptomen.^{[43]XBronDomino, F. (n.d.) In The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}
Advertentie

Tips

Schaam je niet en maak je geen zorgen dat je misschien niet 'echt' een hartaanval hebt, maar schakel hulp in. Als je te laat hulp zoekt kun je overlijden.
Neem symptomen van een hartaanval altijd serieus. Als je je na 5-10 minuten niet beter voelt, schakel dan medische hulp in.

Advertentie

Waarschuwingen

Als je al eerder een hartaanval hebt gehad, is het risico dat het nog eens gebeurt groter.
Gebruik geen defibrillator (AED) als je daar geen training voor hebt gehad.
Bij stille ischemie heb je een hartaanval zonder dat er symptomen of waarschuwingstekens aan vooraf gegaan zijn.

Advertentie