Een eik kweken door een eikel te planten

Er zijn weinig tuinprojecten die zo lang duren als het laten groeien van een gigantische eikenboom uit een piepkleine eikel. Gelukkig is het kweken van een eik vrij gemakkelijk en geeft het heel veel voldoening. Daarnaast krijg je de eenmalige kans om de boom tegelijk met je gezin te zien opgroeien, waardoor je iets hebt om door te geven aan de volgende generaties. De boom zal eerst klein zijn, maar zal na verloop van tijd een groot en vast herkenningspunt in je buurt worden. Je hebt tevens de gelegenheid om een actieve rol te spelen in de natuurlijke schoonheid van de levenscyclus van de boom.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Eikels uitkiezen en planten

Pdf downloaden

1
Verzamel vroeg in de herfst eikels. Eikels kun je het beste aan het begin van de herfst tot halverwege de herfst van de boom plukken, dus voordat ze eraf vallen.^[1]XBron Kies eikels zonder wormen, gaatjes en schimmel. Geschikte eikels zijn bruin met nog een beetje groen^[2]XBron al kan het uiterlijk verschillen afhankelijk van de soort eik. Een goede richtlijn om te bepalen of de eikels klaar zijn om geplukt te worden, is als je ze van het hoedje kunt halen zonder dat ze scheuren.^[3]XBron
- Merk op dat het hoedje geen deel uitmaakt van de eikel zelf, maar een (apart) beschermend dekseltje is. Door het hoedje van de eikel te halen beschadig je de eikel zelf niet, behalve als je hem daardoor scheurt.
- Zoek als het kan alvast in de zomer naar geschikte bomen. Kies volwassen bomen waarvan de eikels gemakkelijk met een ladder of lange stok te plukken zijn.
  - Sommige eikensoorten, zoals de Amerikaanse eik, hebben eikels die pas na twee in plaats van een jaar rijp zijn.^[4]XBron Houd hier rekening mee wanneer je in de zomer geschikte bomen uitkiest. De eikels van sommige bomen zullen in de herfst rijp zijn, terwijl dat bij andere bomen pas het volgende jaar het geval is.
2
Doe een ‘drijftest’. Stop de eikels die je hebt verzameld in een emmer met water. Laat ze een minuut of twee liggen. Gooi daarna alle eikels die drijven weg -- deze eikels zijn niet goed.
- Als je op een bepaald moment merkt dat een eikel zacht aanvoelt, gooi die dan ook weg. Zachte, slappe eikels zijn verrot.
3
Laat de overgebleven eikels overwinteren. Haal de ‘goede’ eikels uit het water en droog ze af. Stop ze in een grote, hersluitbare plastic zak met vochtig zaagsel, vermiculiet, turfmengsel of een ander groeimedium dat vocht vasthoudt. Je moet ongeveer 250 eikels in een grote zak kwijt kunnen. Laat de zak minimaal anderhalve maand of langer in de koelkast liggen -- zo lang als nodig is om de nieuwe eik te laten ontkiemen.
- Dit proces wordt stratificatie genoemd, wat simpelweg betekent dat je een zaadje blootstelt aan lage temperaturen. Hiermee boots je de natuurlijke condities na die een zaadje ondergaan zou hebben als het op de grond gevallen was. Dit zorgt ervoor dat het zaadje in de lente zal ontkiemen.
- Kijk af en toe hoe het met de eikels gaat. Het medium moet slechts een klein beetje vochtig zijn. Als het te nat is kunnen de eikels gaan rotten. Als het te droog is zullen ze wellicht niet groeien.
4
Houd de ontwikkeling van de eikels in de gaten. Zelfs in de koelkast zullen de eikels al beginnen te ontkiemen als het vochtig genoeg is. De wortelpuntjes kunnen al begin december (laat in de herfst, vroeg in de winter) door de schil beginnen te breken. Of er nu wel of geen wortel te zien is, de eikels zijn na veertig tot vijftig dagen in de koelkast klaar om geplant te worden.
- Wees heel voorzichtig met de zaailingen - de jonge wortels zijn erg kwetsbaar.
5
Plant elke eikel in een pot of bakje. Neem kleine bloempotten, van ongeveer vijf centimeter in diameter, of knip melkpakken of grote bekers van piepschuim af en gebruik die om je eikels in te planten. Vul deze met potgrond van goede kwaliteit (sommige bronnen raden aan om ook vermalen veenmos toe te voegen aan je aarde).^[5]XBron Laat bovenaan de pot ongeveer drie centimeter vrij zodat je de plantjes gemakkelijker water kunt geven. Stop de eikels net onder de oppervlakte, met de wortel naar onderen.
- Als je een melkpak of beker van piepschuim gebruikt, prik dan gaatjes in de zijkant dichtbij de bodem, zodat het water weg kan lopen.
- Als je wilt kun je de eikel ook meteen in de tuin begraven. Begraaf de wortel en leg de eikel voorzichtig op zijn kant op een bergje geschikte, rijke, zachte aarde. Dit werkt alleen als de wortel al goed ontwikkeld is, lang is en duidelijk uit de eikel steekt. Let op - de eikel kan nu wel opgegeten worden door muizen, eekhoorns, etc.
6
Geef je zaailingen water. Geef de plantjes water totdat het uit de gaatjes aan de onderkant stroomt. In de komende weken geef je ze regelmatig water en zorg je ervoor dat de aarde nooit helemaal uitdroogt. In deze fase hou je de zaailingen binnen. Zet ze op een vensterbank op het zuiden, waar ze van de winterzon kunnen profiteren. Je zult niet meteen een heel snelle groei boven de grond gaan zien. Dat komt doordat de plant in deze eerste levensfase eerst de wortel onder de grond ontwikkelt.
- Op het zuidelijk halfrond zet je de plantjes op een vensterbank die op het noorden gericht is.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Je zaailing verplanten

Pdf downloaden

1
Houd de groei van de plant in de gaten. Er zijn verschillende meningen over de volgende stappen -- sommige tuiniers raden aan om de plant na een paar weken in een pot of bakje direct in de grond te zetten^[6]XBron terwijl anderen aanraden de plant in zijn oorspronkelijke potje elke dag steeds iets langer buiten te zetten en hem uiteindelijk in de grond te planten.^[7]XBron Weer anderen raden aan om de zaailing in een grotere pot te verplanten, waardoor hij nog wat groter wordt, en hem dan in de tuin te planten. Hoewel er geen juiste manier is om te beslissen wanneer je je zaailing kunt gaan verplanten, zijn er bepaalde kenmerken waarop je kunt letten om je te helpen een beslissing te nemen. Een zaailing die verplant kan worden:
- Is ongeveer tien tot vijftien centimeter groot, met kleine blaadjes.
- Heeft witte, gezonde wortels.
- Lijkt te groot te worden voor het bakje.
- Heeft een stevige hoofdwortel gekregen.
- Is een paar weken tot maanden oud.
2
Verhard je zaailingen voordat je ze buiten plant. Je zaailingen buiten zetten zonder ze naar buiten te laten wennen kan je plant doden. Ongeveer een week of twee voordat je je zaad buiten plant, plaats je zaailingen een paar uur buiten. Verleng langzaam de periode waarmee je de zaailingen elke dag buiten laat.
- Zorg ervoor dat je zaailingen beschermd zijn tegen de wind zodat ze niet overwaaien.
3
Kies een plek om de eikel te gaan planten. De locatie is zeer belangrijk - kies een plek waar de eik de ruimte heeft om te gaan groeien en niet in de weg staat wanneer hij groot geworden is. Dit zijn wat dingen om over na te denken wanneer je een plek voor je eik kiest:
- De hoeveelheid zonlicht. Zoals alle fotosynthetische planten, heeft een eik zonlicht nodig om te kunnen overleven. Plant de eik dus niet op een schaduwrijke plek.
- Voetpaden, waterleidingen en andere ondergrondse pijpen in de buurt. Je wilt niet dat je je boom moet omzagen als er in je tuin iets aan de leidingen moet gebeuren.
- De hoeveelheid schaduw die de volgroeide boom geeft. Als je wilt dat de eik uiteindelijk schaduw geeft op je huis, plant hem dan ten westen of zuidwesten van je huis zodat je in de zomer zoveel mogelijk schaduw hebt en in de winter zo weinig mogelijk.^[8]XBron
  - Op het zuidelijk halfrond moet de boom ten westen of noordwesten van je huis komen om genoeg schaduw te kunnen geven.
- Begroeiing in de buurt. Planten concurreren met elkaar om de zon, vocht en andere bronnen. Plant de jonge eik dus niet te dicht op andere belangrijke begroeiing, want dan groeit hij misschien niet goed.
Wanneer je een goede plek voor je boom hebt gevonden, maak je een cirkel met een doorsnede van een meter vrij van begroeiing. Keer de aarde met een schop tot een diepte van vijfentwintig centimeter en maak grote kluiten aarde klein.^[9]XBron Als de aarde niet vochtig is, giet er dan wat water over of wacht tot na een regenbui voor je de boom gaat planten.
Graaf in het midden van je cirkel een gat van ongeveer zestig centimeter diep en dertig centimeter breed. De precieze grootte en diepte van het gat is afhankelijk van hoe lang de hoofdwortel van je zaailing is - het moet diep genoeg zijn zodat de wortel er goed in past.
6
Verplant je eik. Zet het boompje voorzichtig in het gemaakte gat met de hoofdwortel naar beneden en de bladeren naar boven. Zorg dat het gat diep genoeg is zodat de wortels er goed in passen. Leg de aarde weer terug om het boompje heen en druk het zachtjes aan. Geef het boompje daarna water.
- Als je de aarde terugstopt, zorg dan dat het vanaf de stam een beetje afloopt, als een bergje. Op deze manier blijft het water niet bij de stam staan als het heeft geregend, wat schadelijk voor de boom kan zijn.
- Leg een cirkel van ongeveer dertig centimeter mulch of stukken schors rondom de voet van het boompje zodat de aarde goed vochtig blijft en er geen onkruid kan gaan groeien. Zorg er wel voor dat het de stam niet raakt.
- Om de kans op een volgroeide eikenboom te vergroten, kun je het beste meerdere eikels op dezelfde plek planten. Plant in dit geval de jonge boompjes direct in de grond door een stuk grond van zestig bij zestig centimeter vrij te maken en twee eikels op die plek te planten. Leg er ongeveer drie tot vijf centimeter aarde bovenop.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Voor groeiende eiken zorgen

Pdf downloaden

1
Bescherm jonge eikenboompjes. Eiken -- vooral jonge, fragiele boompjes - zijn een voedselbron voor veel plantenetende dieren. Eikels zijn een regelmatige snack voor eekhoorns en muizen, die ze gemakkelijk op kunnen graven. Kleine boompjes zijn ook kwetsbaar omdat konijnen, reeën en andere dieren graag de bladeren eten. Om te zorgen dat je boompje heel blijft moet je het beschermen. Zet kippengaas of stevig plastic om de stam van het jonge boompje heen, zodat dieren er niet bij kunnen komen.
- Als je in een streek woont waar reeën in de tuin komen, moet je misschien ook de bovenkant van het boompje inpakken.
- Misschien moet je tevens pesticiden gebruiken om de boom te beschermen tegen allerlei ziekten en insecten, waaronder bladluizen en meikevers. Pas goed op als je bestrijdingsmiddelen uitkiest - gebruik alleen producten die niet schadelijk zijn voor de boom en je gezin.
2
Geef de boom water als het lang droog is. De lange hoofdwortel van de eik zorgt ervoor dat de boom water uit diepere grondlagen kan halen, ook al is de grond aan de oppervlakte volledig uitgedroogd. In de winter en in de nattere maanden is het meestal niet nodig om de boom water te geven. Voor een jong boompje kan heet, droog weer echter wel schadelijk zijn. Een druppelirrigatiesysteem kan goed van pas komen als het lange tijd droog is en de boom het water echt nodig heeft. Geef je boom elke week tot twee weken ongeveer veertig liter water via zo'n systeem. Geef de boom de eerste twee jaar tijdens de droogste en warmste maanden water, en bouw dit af als de boom groter wordt.
- Onthoud dat er geen water mag blijven staan aan de voet van de boom.^[10]XBron Leg je irrigatiesysteem zo neer dat het water rondom de boom drupt en niet direct tegen de stam, want dan kan het gaan rotten.
3
Bouw de zorg voor de boom af als hij groter wordt. Terwijl je eik groeit en de wortels dieper komen te zitten hoef je er steeds minder voor te zorgen. Uiteindelijk is hij groot en lang genoeg zodat dieren hem niet meer kunnen doden en zijn de wortels diep genoeg zodat je geen extra water meer hoeft te geven in de zomer om de boom in leven te houden. Bouw de zorg voor de boom gedurende meerdere jaren langzaam af (dit zou, los van water geven tijdens droge maanden en de boom beschermen tegen dieren, al niet bijzonder veel moeten zijn). Uiteindelijk zou je boom helemaal voor zichzelf moeten kunnen zorgen zonder enige problemen te hebben. Geniet samen met je gezin de rest van je leven van dit prachtige geschenk!
- Na ongeveer twintig jaar gaat de eik zelf eikels produceren. Afhankelijk van de eikensoort kan het echter wel vijftig jaar duren voordat de boom goede eikels produceert.^[11]XBron
Advertentie

Tips

In de herfst laten ook jonge eiken hun bladeren vallen. Laat het je dus niet ontmoedigen als alle bladeren bruin worden of van de boom vallen. Wacht gewoon totdat het lente wordt.
Zet stokken in de grond met een afscherming eromheen zodat dieren de zaailingen niet kunnen opeten.
Kijk of de eikels die je meeneemt van een mooie, gezonde boom komen. Als de boom er niet goed uitziet, haal je eikels dan ergens anders vandaan.
Vergeet niet om het jonge boompje water te geven. Verwaarloos het niet, anders zal het boompje uitdrogen.

Advertentie