Een analoog horloge gebruiken als kompas

Mocht je ooit verdwaald raken in de wildernis of op drift raken op zee, zonder dat je weet welke richting je opgaat, dan kan een analoog horloge (of alles met een wijzerplaat) dienst doen als kompas om te helpen je positie te bepalen. Het enige dat je nodig hebt voor deze overlevingstruc is een analoog (geen digitaal) horloge ingesteld op de juiste tijd en goed uitzicht op de zon. Lees verder bij Stap 1 hieronder om te beginnen.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Op het Noordelijk halfrond

Pdf downloaden

Deze truc kun je overal op het Noordelijk halfrond gebruiken, mits overdag en als de zon zichtbaar is. Leg het horloge plat neer, met de wijzerplaat horizontaal naar boven gericht, in je handpalm.
2
Richt je uurwijzer in de richting van de zon. Draai het horloge, je hand of je hele lichaam, zodat de uurwijzer van je horloge in de richting van de zon wijst. De tijd op het horloge doet er niet toe, zolang het maar de juiste tijd is.
- Als je het moeilijk vindt om de uurwijzer exact uit te lijnen met de zon, dan kun je de schaduw van een smal object gebruiken om je te helpen. Steek een twijgje of een dunne stok in de grond zodat het een duidelijk zichtbare schaduw werpt. Lijn vervolgens de schaduw uit met de uurwijzer van je horloge. De schaduw van een object wordt "van de zon af" geworpen, dus het uitlijnen van de uurwijzer met een smalle schaduw is in wezen hetzelfde als uitlijnen met de zon zelf.
3
Deel de hoek tussen de uurwijzer en de 12-uurmarkering doormidden om het Zuiden te vinden. Dit is het lastige deel. Bepaal het middelpunt van de hoek tussen de uurwijzer en de 12-uurmarkering op je horloge. 's Ochtends zal je met de klok mee moeten meten, van je uurwijzer tot de 12-uurmarkering, terwijl je 's middags tegen de klok in, van de uurwijzer tot de 12-uurmarkering moet meten. Het middelpunt tussen de twee markeringen is het Zuiden, en het tegenoverliggende punt is dan uiteraard het Noorden.
- Bijvoorbeeld: het is precies 5 uur 's middags en je hebt de uurwijzer uitgelijnd met de zon, dan is het Zuiden de richting exact tussen de 2- en 3-uurmarkeringen, en het Noorden ligt daar tegenover (exact tussen 8 en 9).
- Merk op dat tijdens de zomertijd je horloge waarschijnlijk een uur "afwijkt" van de "werkelijke" tijd. Is dit het geval, vervang dan 1 uur door 12 uur, voor je de Noord-Zuidlijn gaat bepalen.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Op het Zuidelijk halfrond

Pdf downloaden

Evenals op het Noordelijk halfrond doe je het horloge af en leg je die plat op je hand wanneer je ergens bent waar je de zon goed kunt zien.
2
Wijs met de 12-uurmarkering in de richting van de zon. Het belangrijkste verschil tussen het Noordelijke en Zuidelijke halfrond als het gaat om het als een kompas gebruiken van je horloge, is dat op het Zuidelijke halfrond de 12-uurmarkering in plaats van de uurwijzer naar de zon moet wijzen. Het omdraaien van de oriëntatie van je horloge relatief ten opzichte van de zon, geeft je de mogelijkheid om rekening te houden met het verschil in de plaats van de zon tussen de twee halfronden.
- Is het lastig om de zon in het vizier te krijgen, dan kun je dezelfde schaduwtruc gebruiken als op het Noordelijk halfrond om er zeker van te zijn dat je 12-uurmarkering precies is uitgelijnd.
3
Deel de hoek tussen de uurwijzer en de 12-uurmarkering doormidden om het Noorden te vinden. Het exacte midden tussen de 12-uurmarkering en de uurwijzer op je horloge markeert het Noorden, terwijl het punt aan de overkant het Zuiden aangeeft.
- Bijvoorbeeld: als het 9 uur in de ochtend is en we brengen de 12-uurmarkering op ons horloge in één lijn met de zon, dan geeft het midden tussen de 10 en 11 het Noorden aan en het punt er tegenover (tussen de 4 en 5 uur) het Zuiden.
- Als je horloge ingesteld is op Zomertijd, gebruik dan de 1-uur aanduiding op je horloge als standaard en niet 12 uur, zoals op het Noordelijk halfrond.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Het bepalen van het halfrond

Pdf downloaden

Het geïmproviseerde horlogekompas, zoals dat in dit artikel omschreven wordt, maakt gebruik van de positie van de zon om het Noorden en Zuiden te bepalen. Omdat de zon aan een ander deel van de hemel staat op het Noordelijk halfrond (het deel van de Aarde ten noorden van de evenaar) dan op het Zuidelijk halfrond (ten zuiden van de evenaar), is het belangrijk om rekening te houden met dit verschil om je meetwaarde accuraat te maken. Het is meestal gemakkelijk om na te gaan of je je op het Noordelijk dan wel op het Zuidelijk halfrond bevindt, simpelweg door te weten in welk land je bent (bijv.: het Zuidelijk halfrond omvat het grootste deel van Zuid-Amerika, Afrika beneden de Sahara en Australië). Ben je thuis (of ergens in de buurt van de bewoonde wereld), gebruik dan een kaart, globe of een aardrijkskundige bron online, om je positie ten opzicht van de evenaar te vinden.
2
Gebruik de Poolster om je halfrond te vinden als je geen andere bronnen beschikbaar hebt, zoals in de wildernis. Ben je echt verdwaald – bijvoorbeeld in een reddingsbootje midden op de oceaan, dan heb je misschien geen toegang tot kaarten, encyclopedieën of internet. Gelukkig is het zo dat je, als je verdwaald bent in de wildernis en je weet niet welk halfrond het is, daar nog steeds achter kunt komen door te zoeken naar Polaris, de Poolster, aan de sterrenhemel. Deze ster is zichtbaar op het Noordelijk halfrond, maar als je ook maar een beetje voorbij de evenaar bent, dan zal je die ster al niet meer kunnen zien.
- Merk op dat het horlogekompas zoals in dit artikel beschreven, het best werkt in de lente en de herfst, en onnauwkeurig kan zijn in de buurt van de evenaar.^[1]XBron
Advertentie

Tips

Hoe verder je af bent van de evenaar, des te accurater je metingen zullen zijn, omdat de zon een langere schaduw zal werpen.
Als het bewolkt is of betrokken, zoek dan een open plek die je een zo goed mogelijke blik geeft op de zon en houd een stok, tak, liniaal, paal of een ander recht object omhoog. Een lichte schaduw zal in de meeste gevallen wel worden geworpen, behalve als de weersomstandigheden wel erg ongunstig zijn.
Voor het beste resultaat stel je je horloge in op de "ware" lokale tijd, dus zonder rekening te houden met zomertijd.
Je hebt niet per se een horloge nodig, want je kunt ook een wijzerplaat op een stuk papier tekenen om dit te laten werken. Het heeft niet te maken met het horloge zelf, anders dan het aangeven van de tijd.
Dit werkt niet met digitale horloges!

Advertentie

Waarschuwingen

Goed kaart kunnen lezen en weten hoe je een kompas moet gebruiken hoort altijd de eerste prioriteit te zijn bij navigatie, als je onbekend en mogelijk gevaarlijk terrein betreedt.
De aanschaf van dure spullen die batterijen nodig hebben is geen vervanging voor de kennis die op een dag jouw leven en dat van anderen zou kunnen redden. Batterijen raken leeg of kunnen beschadigen.
Een snelle truc zoals deze is prima, maar vertrouw niet op informatie zoals deze in levensbedreigende situaties.

Advertentie