De glomerulaire filtratiesnelheid verhogen

De glomerulaire filtratiesnelheid (in het Engels glomerular filtration rate of GFR) is de maateenheid van de hoeveelheid bloed die elke minuut door je nieren heen gaat. Als je GFR te laag is, werken je nieren niet goed en slaat je lichaam gifstoffen op. Afhankelijk van de omstandigheden kun je de GFR meestal verhogen door aanpassingen te maken aan je dieet en levensstijl; bij mensen met een extreem lage GFR kunnen medicijnen en medische behandeling echter noodzakelijk zijn.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Voordat je begint: Je GFR bepalen

Pdf downloaden

1
Onderga het onderzoek. Je arts kan je GFR bepalen door de hoeveelheid creatine in je bloed te meten. Creatine is een afvalproduct dat in je bloed zit. Als de hoeveelheid creatine in je bloed te hoog is, is het filterende vermogen van je nieren (GFR) waarschijnlijk te laag.^[1]XBron
- Je arts kan ook de hoeveelheid creatine in zowel je bloed als je urine meten.
2
Begrijp de getallen. De onderzoeksresultaten zijn slechts één factor bij het bepalen van je GFR. De arts neemt ook je leeftijd, ras, lichaamsbouw en geslacht in overweging bij het bepalen van je GFR.
- Als je GFR 90 ml/min/1.73m² of hoger is, zijn je nieren gezond.^[2]XBron^{[3]XBetrouwbare bronMedlinePlusGa naar de bron}
- Bij een GFR van tussen de 60 en 89 ml/min/1.73m² is er sprake van stadium 2 van chronische nierschade. Een waarde van tussen de 30 en 59 ml/min/1.73m² betekent dat je stadium 3 van chronische nierschade hebt bereikt, en een waarde van tussen de 15 en 29 ml/min/1.73m² wordt gezien als stadium 4 van chronische nierschade.
- Als je GFR onder de 15 ml/min/1.73m² komt, zit je in stadium 5 van chronische nierschade, wat betekent dat je nieren niet meer werken.
3
Praat met je huisarts. Je huisarts kan je aanvullende informatie geven over de uitslag van het GFR-onderzoek, en wat dat betekent voor je leven. Als de waarden lager zijn dan ze zouden moeten zijn, zal de huisarts je waarschijnlijk een vorm van behandeling voorschrijven, maar de details hiervan verschillen per patiënt.
- Je zult veranderingen moeten aanbrengen in je dieet en levensstijl, in welk stadium van nierschade je ook verkeert. In de eerste stadia kunnen deze veranderingen je GFR misschien nog verhogen. Vooral als je nog nooit eerder problemen met je nieren hebt gehad.
- Tijdens de latere stadia van nierschade zal de arts je waarschijnlijk medicijnen voorschrijven om je nierfunctie te verbeteren. Deze medicijnen moeten in combinatie met veranderingen in je levensstijl worden gebruikt, en niet alleen als aanvulling op je huidige levensstijl.
- In de drie laatste stadia van nierschade zal nierdialyse of een niertransplantatie misschien nodig zijn.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Dieet en veranderingen in je levensstijl

Pdf downloaden

1
Eet meer groenten en minder vlees. Verhoogde creatinewaarden en een lage GFR gaan hand in hand; het ene probleem is meestal niet aanwezig zonder het andere. Dierlijke producten bevatten creatine en creatinine, dus je zult de hoeveelheid dierlijke eiwitten die je consumeert moeten verminderen.^[4]XBron
- Plantaardige voeding daarentegen, bevat geen creatine of creatinine. Als je voornamelijk vegetarisch eet, kunnen ook andere risicofactoren voor nierschade worden verminderd, zoals diabetes en een hoge bloeddruk.
2
Stop met roken. Door roken komen er veel gifstoffen in je lichaam, en die gifstoffen moeten allemaal door de nieren heen. Als je stopt met roken krijgen je nieren het minder zwaar, en kunnen ze afvalstoffen beter uit je bloed filteren.
- Roken kan ook een hoge bloeddruk veroorzaken of verergeren. Een hoge bloeddruk wordt in verband gebracht met nierschade, dus als je een gezonde bloeddruk hebt kan je GFR verbeteren.
3
Probeer een dieet met weinig zout. Beschadigde nieren kunnen moeilijk zout uit je systeem filteren, dus als je veel zout eet kun je je aandoening en GFR verergeren.^[5]XBron
- Schrap zoute voedingsmiddelen uit je dieet en kies alternatieven met weinig zout als dat kan. Breng je eten met kruiden en specerijen op smaak, in plaats van met zout.
- Maak je eten zelf klaar in plaats van kant-en-klaarmaaltijden te nemen. Als je zelf je eten klaarmaakt zit er veel minder zout in, want in kant-en-klaarmaaltijden wordt zout als conserveermiddel gebruikt.^{[6]XBetrouwbare bronUniversity of California San Francisco Health CenterGa naar de bron}
4
Eet minder kalium en fosfor. Zowel fosfor als kalium zijn mineralen die je nieren moeilijk uit je bloed kunnen filteren, vooral als ze al verzwakt of beschadigd zijn. Eet geen voedingsmiddelen waar veel van deze mineralen in zitten, en neem er geen supplementen van.
- Voedingsmiddelen met veel kalium zijn pompoen, zoete aardappel, aardappel, witte bonen, yoghurt, heilbot, sinaasappelsap, broccoli, meloen, banaan, varkensvlees, linzen, melk, zalm, pistachenoten, rozijnen, kip en tonijn.^[7]XBron
- Voedingsmiddelen met veel fosfor zijn melk, yoghurt, kaas, kwark, ijs, linzen, volkorengranen, erwten, bonen, noten, zaden, sardines, koolvis, cola en water met een smaakje.^{[8]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
5
Drink brandnetelthee. Als je een tot twee koppen brandnetelthee per dag drinkt, kun je de creatinewaarden in je lichaam verlagen, en daarmee je GFR verbeteren.
- Vraag aan je huisarts of jij brandnetelthee mag drinken, op basis van je medische geschiedenis.
- Om brandnetelthee te maken laat je twee verse brandnetelbladeren 10 tot 20 minuten in 250 ml kokend water trekken. Giet het water door een zeefje en drink de thee warm.
6
Beweeg regelmatig. Cardiotraining is vooral goed voor de doorbloeding. Als er meer bloed door je lichaam wordt gepompt, kunnen gifstoffen beter door de nieren worden gefilterd, waardoor je GFR verbetert.
- Let op dat door intensief sporten de afbraak van creatine tot creatinine kan worden vergroot, wat te zwaar kan zijn voor je nieren, zodat je GFR juist verder omlaag gaat.
- De beste optie is om regelmatig aan gematigde inspanning te doen. Je kunt bijvoorbeeld 30 minuten flink doorfietsen of wandelen, drie tot vijf keer per week.
7
Hou je gewicht onder controle. In de meeste gevallen krijg je vanzelf een goed gewicht als je gezond eet en regelmatig beweegt. Volg echter geen streng dieet zonder begeleiding van je huisarts of diëtist.
- Als je op een goed gewicht bent, kan je bloed beter door je lichaam stromen en hou je een gezondere bloeddruk. Als je bloed goed door je lichaam stroomt, kun je gifstoffen makkelijker afvoeren via de nieren, en zal je GFR verbeteren.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Medische behandeling

Pdf downloaden

1
Overleg met een diëtist. In latere stadia van nierschade kan je huisarts je misschien een goede diëtist aanbevelen. Er zijn zelfs speciale diëtisten voor mensen met een nierziekte.
- Je diëtist helpt je om je nieren minder zwaar te belasten, en om de balans tussen vloeistoffen en mineralen in je lichaam te verbeteren.
- Meestal zijn deze gespecialiseerde diëten gebaseerd op het verminderen van de elementen die al eerder in dit artikel zijn genoemd. Je mag bijvoorbeeld minder zout, kalium, fosfor en eiwitten eten.
2
Identificeer onderliggende oorzaken. Meestal wordt nierschade of een lage GFR veroorzaakt of beïnvloed door onderliggende aandoeningen. In dat geval moet je die aandoeningen behandelen voordat je je GFR kunt verhogen.
- Hoge bloeddruk en diabetes zijn de twee bekendste oorzaken.
- Als de oorzaak van de nierziekte niet meteen duidelijk is, zal de arts verschillende onderzoeken doen om de diagnose te kunnen stellen. Dat zijn bijvoorbeeld urineonderzoek, een echo of een CT-scan. In sommige gevallen kan de arts ook een biopsie doen en een klein stukje nierweefsel afnemen en onderzoeken.
3
Neem medicijnen voor je nieren. Als de nierziekte door een andere ziekte wordt veroorzaakt, of als de nierziekte problemen veroorzaakt, kan de arts bepaalde medicijnen voorschrijven om je algehele gezondheid te verbeteren.^[9]XBron
- Een hoge bloeddruk wordt vaak in verband gebracht met een lage GFR, dus misschien moet je bloeddrukmedicatie slikken. Opties zijn ACE-remmers of angiotensine-receptorblokkers. Deze middelen verlagen de bloeddruk en verlagen het eiwitgehalte in je urine, waardoor je nieren minder hard hoeven te werken.
- In de latere stadia van nierschade kunnen je nieren een belangrijk hormoon met de naam "erytropoëtine" niet meer produceren. Je arts kan dan een middel voorschrijven om dat probleem te verhelpen.
- Je zult misschien ook vitamine D-supplementen of andere medicijnen moeten slikken om het fosforniveau te verlagen, want je nieren kunnen moeite hebben om fosfor uit het lichaam te filteren.
4
Bespreek andere medicijnen met je huisarts. Alle medicijnen worden door de nieren gefilterd, dus bespreek met je huisarts alle medicijnen die je neemt als je GFR te laag is. Dat betreft zowel voorgeschreven medicijnen als zelfzorgmiddelen.
- Misschien moet je ontstekingsremmende pijnstillers helemaal vermijden. Ontstekingsremmende pijnstillers die in verband zijn gebracht met nierschade zijn ibuprofen, naproxen en celcoxib.
- Overleg met je huisarts voordat je kruidenmiddelen of alternatieve behandelingen gaat gebruiken. 'Natuurlijke' behandelingen zijn niet altijd goed voor je, en als je niet oppast neem je juist iets waardoor je GFR nog verder omlaag gaat.
5
Laat je GFR regelmatig controleren. Ook als je je GFR succesvol weer omhoog hebt gebracht moet je de waarden je leven lang blijven controleren. Dit geldt vooral als je GFR ooit lager dan gemiddeld is geweest, of als je een verhoogd risico op nierziektes hebt.
- GFR en de nierfunctie nemen van nature af als je ouder wordt, dus je huisarts zal waarschijnlijk aanraden om je te blijven controleren zodat de snelheid van de afname van GFR in de gaten kan worden gehouden. Hij/zij kan op basis van veranderingen in je GFR je medicatie en dieet aanpassen.
6
Laat je dialyseren. Als je GFR extreem laag is en je nieren werken niet meer, zul je aan een dialyse-apparaat moeten om afvalstoffen en overtollig vocht uit je systeem te laten filteren.
- Hemodialyse houdt in dat je een kunstnier met een mechanisch filter moet gebruiken.
- Bij peritoneale dialyse wordt met een katheter spoelvloeistof in de buikholte gebracht. De spoelvloeistof neemt afvalstoffen en overtollig vocht op uit je bloed.
7
Wacht op een niertransplantatie. Een niertransplantatie is een andere optie voor mensen met vergevorderde nierziekte en een extreem lage GFR. Je zult moeten wachten op de juiste donor voordat de transplantatie plaats kan vinden. Vaak is de donor een familielid, maar het kan ook een vreemde zijn.
- Niet iedereen met een vergevorderd stadium van nierschade komt in aanmerking voor een transplantatie. Leeftijd en medische achtergrond kunnen deze optie onmogelijk maken.
- Nadat je een niertransplantatie hebt ondergaan, moet je nog steeds heel goed op je dieet en de gezondheid van je nieren letten om te voorkomen dat je GFR weer te laag wordt.
Advertentie