Acteren

Moet je op school aan een toneelproject meedoen? Of wil je filmster worden? Dan moet je de beginselen van het acteren kennen. Aan de kant, Carice van Houten! Lees hieronder hoe je alle aspecten van het vak leert beheersen.

Methode 1

Methode 1 van 4:

Bepaal je karakter en motivatie

Pdf downloaden

1
Verzin een achtergrond voor je personage. Veel acteurs geven als tip dat je personage gedreven wordt door een geheim dat alleen jij kent. Dit is een veelgebruikte techniek en de moeite van het proberen waard. Naast dat geheim is het belangrijk je personage van binnen en buiten te kennen. Maak 'm een echt persoon, niet slechts een naam op een bladzijde.
- Wat doet hij in zijn vrije tijd? Hoe reageert hij op bepaalde omstandigheden? Wie zijn zijn vrienden? Waar wordt hij gelukkig van? Wat zegt zijn innerlijke stem? Hoe kijkt hij naar de wereld? Wat is z'n favoriete kleur? Zijn favoriete eten? Waar woont hij?
- Doe grondig onderzoek als je personage op een bestaand persoon is gebaseerd. Of, als de persoon niet bestaat, naar het tijdperk en de plaats waar hij vandaan komt, en de historische gebeurtenissen die daar toen plaatsvonden.
2
Vraag jezelf af: Waarom? Alles valt op zijn plaats als je de drijfveren van je personage kent. Maak een totaalanalyse, maar vraag je per scène af wat zijn motivatie is. Loopt er een rode draad door het hele stuk? Bij elke interactie?
- Normaliter staat zoiets in het script. En anders maakt de regisseur het je wel duidelijk. Pak de eerste scène erbij, analyseer wat je drijfveren zijn. Als het goed is hou je 2 dingen over: iets simpels als acceptatie of geruststelling, gevolgd door mijn vriend/minnaar/vijand zover krijgen dat hij a, b en c doet. Laat het los als je ze hebt gevonden.
3
Studeer je tekst in. Om te acteren en je goed op je personage te kunnen concentreren moet je je tekst goed kennen. Als je zenuwachtig bent vergeet je je tekst sneller en zul je er meer mee worstelen. Om te voorkomen dat je op het toneel met je mond vol tanden staat moet je je tekst kunnen dromen.
- Lees je tekst dagelijks. Probeer, als hij er enigszins in zit, de tekst voor je zelf op te zeggen en kijk hoever je komt zonder op je script te hoeven kijken.
- Oefen je tekst met een vriend of familielid, die dan de andere rollen oplezen. Zo weet je wanneer jouw tekst komt en in welke context.
  - Op die manier kun je iemand anders helpen als iemand een fout maakt!
- Oefen je tekst zoals jij hem wilt voordragen. Probeer verschillende manieren om te leren wat werkt en authentiek aanvoelt.
4
Maak notities in je script. Je denkt misschien dat het later veel tijd kost om ze weer uit te gummen, maar ze helpen je enorm. Ontwikkel je eigen systeem van annoteren dat alleen jij begrijpt.
- Schrijf pauzes, of ritme. Zet strepen tussen woorden of zinnen. Deze strepen herinneren je dat je wat langzamer kan gaan. Pauzes zijn net zo belangrijk als woorden. Onthoud dit voor een efficiënte voordracht.
- Schrijf gevoelens op. Per paragraaf kun je wel vier verschillende emoties voelen. Misschien begin je boos, ontplof je en probeer je jezelf weer in de hand te krijgen. Schrijf emoties boven de zinnen om je voordracht te helpen.
- Schrijf reacties op. Jazeker, reacties op de tekst van anderen. Uiteindelijk sta je op een toneel en zullen er ook mensen naar je kijken als je geen tekst hebt. Hoe voel je je over hetgeen je hoort? Wat denkt je over de dingen die je als toeschouwer ziet? Schrijf het op als je het weet.
- Schrijf verschillen in stemvolume op. Sommige zinnen moet je misschien luider uitspreken dan andere, of woorden hebben nadruk nodig. Beschouw je script als een muziekstuk met crescendo's, decrescendo's en accenten.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 4:

Beweging en stem

Pdf downloaden

Haal diep adem. Dit helpt vaak om je lichaam in een paar seconden te ontspannen. Ontspan vervolgens al je spieren. 'Box breathing' is ook een goede methode. Adem 4 seconden in, hou 4 seconden vast, adem 4 seconden uit en hou weer 4 seconden vast. Dit kalmeert je.
2
Wees je bewust van je lichaam. Complete technieken en cursussen zijn gewijd aan beweging voor performers, en niet voor niks. Ze helpen je de ruimte zo goed mogelijk te benutten en het toneel onder controle te hebben. Acteren zit niet alleen in je stem of gezicht, maar in je hele lichaam en de ruimte die er is.
- Voel je vrij om je personage 'trekjes' te geven. Heeft hij een mank been uit de oorlog? Speelt hij constant met zijn haar? Heeft hij een tic? Bijt hij nagels? Het hoeft niet in het script te staan! Denk na hoe je personage in het dagelijks leven zou doen. Hoe zitten ze in een wachtkamer? Wat zouden ze dan doen?
3
Projecteer. Spreek luider dan je normale stem zodat iedereen je kan horen. Niks is vervelender dan in het publiek zitten en alleen elk derde woord verstaan.
- Ga niet raar praten – zorg dat je stem draagt en dat je niet mompelt of met je normale spraakstem tegen de andere acteurs praat.
- Als je op toneel staat moeten de mensen achter in de zaal je kunnen horen. Sta rechtop, richt je stem en sta enigszins naar je publiek gekeerd. Je wilt niet tegen de achterwand praten.
- Spreek niet te snel. Dit vertroebelt je woorden en maakt je moeilijk verstaanbaar.
4
Articuleer. Spreek je woorden op toneel of voor de camera duidelijk uit en zorg dat alle klanken goed gedefinieerd zijn. Met name het einde van woorden wordt makkelijk ingeslikt en verliezen akoestiek.
- Zorg dat medeklinkers verstaanbaar zijn. Zo zul je langzaam genoeg spreken om goed verstaanbaar te zijn.
- Overarticuleer niet, dat klinkt onnatuurlijk. Je wilt dat je stem helder klinkt, maar niet alsof je overacteert. Als je onzeker bent of je articulatie, vraag dan advies aan de regisseur of je mede-acteurs.
5
Spreek als je personage. Ook als hij geen accent heeft kunnen er specifieke dingetjes zijn die niet in het script staan. Hou rekening met leeftijd, ras, sociale status, geloof en inkomen.
- Zorg dat je accent bij de herkomst van je personage past. Een Groninger met een zachte G kan bijvoorbeeld niet.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 4:

Tijdens het acteren

Pdf downloaden

1
Voel je in. Dat klinkt logisch, maar voor een hoop acteurs is dat het helaas niet. Als breng je emoties over aan je publiek, in een zaal of voor een scherm. Gebruik je eigen emoties om die van je personage te vormen – jullie zijn nu één.
- Zoek een emotie in jezelf die met je personage klopt. Is haar moeder net gestorven? Gelukkig leeft jouw moeder nog, maar herinner je hoe het voelde toen je kat of konijntje dood ging en hoe erg dat was! Dagen gehuild. Gebruik dat. Het publiek weet niet hoe je er op komt, maar laat ze weten dat je kapot bent en dat het waarschijnlijk iets te maken heeft met de verhaallijn.
- Manipuleer de toon van je stem. Als je personage verdrietig is klinkt je stem rauwer en minder gecontroleerd. Ben je blij of nerveus: praat hoger!
- Gebruik gebaren en lichaamstaal om emoties over te brengen. Sta niet met je handen langs je lichaam. Als je personage boos is: hef je handen en stamp je voeten. Is je personage bedroefd? Laat je schouders en hoofd hangen. Denk er logisch over na.
2
Go with the flow. Laat nooit, nooit, nooit, maar dan ook nooit zien dat je een fout gemaakt hebt. Nooit en nooit en nooit. Zo, duidelijk genoeg? Laat het publiek niks merken want guess what: ze zullen het nooit weten.
- Hou je gezicht in de plooi als je danst of beweegt. Zelfvertrouwen is iedereen voor de gek houden. Blijf lachen, omdat jij de enige bent die weet wat er allemaal speelt.
- Maak je een potje van je tekst: gewoon doorgaan. De enigen die het script kennen staan op het podium. Zorg dat je weer op je pad terecht komt. Als de andere acteurs net zo professioneel zijn is er geen probleem.
3
Duik in het moment. Vanaf het moment dat je op het toneel staat ken je geen liefdesverdriet, geldzorgen of vermoeidheid. Je bent alleen in het moment dat zich voor je ogen ontvouwt.
- Op tournee zijn zou een uitlaatklep moeten zijn voor dingen waar je mee zit of worstelt. Theater moet ontspannend werken, niet bijdragen aan de bestaande stress. Grijp dit moment om iemand anders te worden en laat de problemen en ego achter bij de deur. Als je echt wilt staan ze er over een paar uur ook nog wel. Stop je gedachten en begin actief te luisteren, wees aanwezig. Publiek merkt het als je er niet bij bent.
4
Stap nooit uit je personage. Wat je ook allemaal vergeet, onthoud wie je personage is en glij niet terug in jezelf zijn. Theatermensen halen vaak geintjes uit, maar blijf in je rol ook al loopt de schouwburgdirecteur naakt door de coulissen.
- Reageer altijd zoals je personage zou doen, ook al gaan dingen niet volgens verwachting. Geweer niet afgegaan? Gelukkig heb jij nog een dolk in je laars! Geluidsman zit weer te slapen... ontslaan!!!
5
Neem een positieve houding aan. Soms kan je stemming omslaan door angst voor fouten of reacties van mensen. Als jij het naar je zin hebt ziet het publiek dat en heeft het ook naar zijn zin.
- Neem kritiek met een korreltje zout. Vat regie-aanwijzingen niet als persoonlijke kritiek op. Beschouw ze als kans om je acteren te verbeteren.
- Je acteren is wordt beter en natuurlijker als je plezier hebt in plaats van stress. Denk positief en onstpan je, dan zit je sneller in je rol.
6
Laat je neuroses los. Doe ontspanningsoefeningen, kruip in je rol en maak je niet druk wat anderen van je denken. Je doet dit voor je plezier!
- Kijk in de spiegel en zeg: 'Ik ben mezelf niet meer. Ik ben ….' Je bent jezelf niet meer dus hoef je je ook geen zorgen te maken over wat mensen van je denken. Als je toneel speelt zien mensen jou niet, maar de rol die je speelt.
7
Weet wanneer je aan de beurt bent. Weet wanneer je op moet. Als je je cue mist heb je minstens vijf mensen op je nek. En de stemmen in je hoofd. Wacht in de coulissen wanneer je bijna aan de beurt bent. Kruip in je rol en neem je rekwisieten mee.
- Ga naar het toilet voor het stuk begint. Je wilt echt je cue niet missen omdat je moest plassen of nog snel even wat ging eten.
- Luister goed wanner je cue komt. Ook al weet je wanneer je ongeveer op moet, luister dan nog aandachtig als je scène bezig is. Laat je niet afleiden.
- Noodgevallen bestaan, maar tenzij er iemand dood is of er iets ontploft ben je op tijd voor je cue.
8
Wees bewust van je positie en omgeving. Als je op toneel of voor de camera staat moet je weten waar je je in de ruimte opstelt. Om kort te gaan: Zoek het licht. Blijf er in staan. Het is er om je te laten stralen.
- Richt je enigszins tot het publiek als je spreekt. Je wilt tegelijkertijd dat het publiek je hoort en dat je een geloofwaardige conversatie voert. Als je regisseur zegt dat je 'gesloten' staat moet je een kwart cirkel uitwaarts draaien.
- Kijk bij film nooit direct in de camera, tenzij de regisseur zegt dat dat moet. Praat in plaats daarvan met je mede-acteurs en speel met je omgeving, net als je personages dat zouden doen.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 4:

Werken met anderen

Pdf downloaden

1
Luister naar de regisseur. De regisseur kent de complete productie, dus waarschijnlijk weet hij waar hij het over heeft. Neem zijn of haar kritiek serieus. Als je begrijpt waarom hij of zij wil dat je iets doet, doe het dan.^[1]XBron.
- Volg aanwijzingen en integreer ze tijdens het repeteren. Als je iets niet begrijpt, vraag het! Je wil niet over het podium lopen terwijl je niet weet waarom. De regisseur wil ook dat jij je personage begrijpt.
- Stel vragen als je niet weet hoe je iets moet spelen. Als je twijfelt hoe je een bepaalde zin moet brengen: vraag. Als het goed is weet hij wat hij wil zien.
2
Wees geen diva. De productie is een teamprestatie, acteren gaat niet alleen maar om jou. Waar zou jij zijn zonder andere acteurs, rekwisieten, techniek en kostuum? Juist, naakt en alleen op een slecht verlicht podium.
- Ook al speel je de hoofdrol: je hebt niet de zwaarste rol. Relax en kom uit je ivoren toren. Probeer maar eens een hele crew en licht en geluid tegelijk te sturen. Wat gebeurt er als je de geluidsman kwaad maakt? Juist: geen geweerschot. Haha. Wees aardig – ze kunnen je maken en breken. Of zoals Amerikanen zeggen: 'There is no i in team.'
3
Acteer en reageer. Ook al ken je je eigen tekst door en door, als je niet luister naar de ander, dan hang je. Misschien heeft de tegenspeler wel een totaal andere invalshoek. Misschien wordt de scène daardoor wel onderhuids opgefokt dan intens en boos – beweeg mee met de scène. Dus: acteer, maar reageer ook.
- Oefen je tekst met je tegenspelers. Je hebt ze nodig om de scène goed te spelen. Experimenteer! Dat is het leuke van acteren.
4
Gebruik het publiek. Technisch gezien mag je normaliter de spreekwoordelijke 'vierde wand' niet doorbreken, maar ze zitten er wel! Je moet met het publiek werken. Gebruik de energie die het publiek geeft.
- Neem de lach of het applaus. Pak een paar seconden. Laat de opwinding even uitdoven voor je verder gaat. Voel de zaal en waar je heen moet met de scène. Dit lijkt misschien abstract maar naarmate je meer ervaring krijgt wordt het logischer.
5
Toon kameraadschap. Bouw een band op met je collega's en laat je waardering voor hen blijken. Ze werken net zo hard als jij!
- Wens je collega's succes (niet letterlijk, dat brengt ongeluk!) en complimenteer ze. Zeg vooraf 'toi-toi-toi' en achteraf 'Je was fantastisch!'
- Dank de crew voor het harde werken. Vertel bijvoorbeeld de grimeuse dat ze je perfect op je personage heeft laten lijken.
Advertentie

Tips

Bestudeer acteurs die je bewondert. Kijk naar fragmenten en luister naar hun tips. Schrijf inspirerende tips op en probeer ze te gebruiken in je eigen spel.
Blijf normaal adem halen op het podium en voor de camera: het helpt om te ontspannen en e zinnen duidelijker over te brengen.
Doe een warming-up voor je gaat projecteren. Warm je keel op en schud met je lichaam om spanning er uit te krijgen.
Kijk naar mensen om je personage te ontwikkelen. Neem maniertjes en gewoonten en gebruik ze voor je personage.
Ga terug in je eigen leven om een emotionele reactie van je personage te ontlokken. Is je personage bijvoorbeeld droevig, denk dan aan een overleden huisdier of familielid.
Als je plankenkoorts hebt kun je met je familieleden oefenen.
Vraag anderen om je acteren te beoordelen. Sommige regisseurs geven privélessen om je te helpen beter te worden.

Advertentie