ჭარდაკი

ჭარდაკი — ინტელექტუალური ლაჸაფი, ნამუსჷთ ორგანულო რე მესვარილი ხელუანუბაშ, მენცარობაშ დო სპორტიშ ელემენტეფი. ჭარდაკი ხეს უნწყუნს არზუანობას, ლოგიკას, თოჸუჯიშ კონცენტრირაფას, მუშითკრიტიკაშ გოვითარაფას, გომორძგუაშა ჭირინაფას დო შხვა. ჭარდაკიშ ლაჸაფის კარაკანო გჷმირჩქინუაფუ პიჯიშ (ადამიერიშ) ხასიათიშ ინდივიდუალური მუშობურობეფი. ჭარდაკიშ პარტიას ლაჸაფენს ჟირი პარტნიორი („ჩე“ დო „უჩა“ ფიგურეფით) კვადრატული, რუმე დო ღილე ფერიშ 64-უჯამ დაფას (გიმე ნოთე უჯა მოლაჸაფეშ მარძგვანჸურე ოკო რდას). ირ პარტნიორს უღუ 8 ფიგურა (მაფა, ფერზი, 2 ერტი, 2 ცხენენჯი, 2 კუ დო 8 პაიკი).

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

დონწყუალა ლაჸაფიშ დოჭყაფაშახ: მაართა ღოზი: ერტი, ცხენენჯი, კუ, დიაფალი, მაფა, კუ, ცხენენჯი დო ერტი; მაჟირა ღოზი: პაიკეფი.

ჭარდაკიშ არძა ფიგურა: *(კვარჩხიშე მორძგვიშა)* პაიკი, ერტი, ცხენენჯი, კუ, ფრეზი, მაფა

ოჭარდაკე ფიგურეფიშ ჯოხოეფი რედაქტირაფა

ნინა	მაფა	ლაზიერი	ერტი	კუ	ცხენენჯი	პაიკი	ჭარდაკი	ქიში	შამათი
იუნიკოდი	♔ ♚	♕ ♛	♖ ♜	♗ ♝	♘ ♞	♙ ♟	...	+	#
ალბანური	M Mbreti	Msh Mbretëresha (queen)	Ku Kulla (tower)	O Oficeri (officer)	Ka Kali (horse)	(U) Ushtari (soldier)	Shahu	Shah	Shah mat
არაბული	م مَلِك malik : king	و وزير wazïr : vizier	ر رخ/طابية rukhkh / ṭābiya : bishop	ف فيل fīl : elephant	ح حصان ħiṣān : horse	ب بيدق/عسكري baidaq : pawn / `askarī : soldier	شطرنج shaṭranj	كِش مَلِك kish malik	كِش مات kish māt
აფრიკაანსი	K Koning	D Dame (lady)	T Toring (tower)	L Loper (runner)	R Ruiter (rider)	(P) Pion	Skaak	Skaak	Skaakmat
ბელარუსული	К кароль	Вз візыр	Лд ладзьдзя	А афіцэр	В вершнік	(Л) латнік	Шахматы	Шах	Мат
ბერძენული	Ρ βασιλιάς	Β βασίλισσα	Π πύργος	Α αξιωματικός	Ι ίππος	(Σ) πιόνι	Σκάκι	Σαχ	Mάτ
ბულგარული	Ц цар (king)	Д дама (lady)	Т топ (cannon)	О офицер (officer)	К кон (horse)	(П) пешка	Шахмат/Шах	Шах	(Шах и) мат
გერმანული	K König (king)	D Dame (lady)	T Turm (tower)	L Läufer (runner)	S Springer/Pferd (jumper/horse)	(B) Bauer (peasant)	Schach	Schach	Schachmatt
დანიური	K konge (king)	D dronning (queen)	T tårn (tower)	L løber (runner)	S springer (jumper)	(B) bonde (peasant)	Skak	Skak	Skakmat
ურიული	מ מלך	מה מלכה	צ צריח	ר רץ	פ פרש	רגלי	שחמט	שח	מט
ესპანური	R rey (king)	D dama/reina (lady/queen)	T torre (tower)	A alfil (elephant, in Arabic)	C caballo (horse)	(P) peón	Ajedrez	Jaque	Jaque mate
ესპერანტო	R reĝo (king)	D damo (lady)	T turo (tower)	K kuriero (courier)	Ĉ ĉevalo (horse)	(P) peono	Ŝako	Ŝak	Ŝakmato
ესტონური	K kuningas (king)	L lipp	V vanker	O oda	R ratsu	(E) ettur	Male	Tuli	Matt
ვიეტნამური	V Vua	H Hậu	X Xe	T Tượng	M Mã	_ Tốt	Cờ vua	Chiếu	Chiếu bí
უელსური	T teyrn/brenin	B brenhines	C castell	E esgob	M marchog	(G) gwerinwr	Gwyddbwyll	Siach	Siachmat
თურქული	Ş/K şah/kral	V vezir	K kale	F fil	A at	(P) er/piyon	Satranç	Şah	Mat
ინგლისური	K king	Q queen	R rook	B bishop	N/Kt knight	(P) pawn	Chess	Check	Checkmate
ისლანდიური	K kóngur (king)	D drottning (queen)	H hrókur	B biskup (bishop)	R riddari (knight)	(P) peð	Skák	Skák	Skák og mát
ინდონეზიური	R raja (king)	M menteri (minister/vizier)	B benteng (castle/fortress)	G gajah (elephant)	K kuda (horse)	(P) pion	Catur	Skak	Skak mati
ირლანდიური	R rí (king)	B banríon (womanking?)	C caiseal (bulwark)	E easpag (lock)	D ridire (knight)	(F) fichillín/ceithearnach	Ficheall	Sáinn	Marbhsháinn
იტალიური	R re (king)	D donna (lady)	T torre (tower)	A alfiere	C cavallo (horse)	(P) pedone	Scacchi	Scacco	Scacco matto
იაპონური	K キング (kingu)	Q クイーン (kuīn)	R ルーク (rūku)	B ビショップ (bishoppu)	N ナイト (naito)	(P) ポーン (pōn)	チェス (chesu)	王手/ チェック (chekku)	詰み/ チェックメイト (chekkumeito)
კატალანი	R rei	D dama/reina (lady/queen)	T torre (tower)	A alfil	C cavall (horse)	(P) peó	Escacs	Escac/Xec	Escac i mat
კორეული	K 킹 (king)	Q 퀸 (kwin)	R 룩 (rug)	B 비숍 (bi syob)	N 나이트 (na i teu)	(P) 폰 (pon)	체스 (ce seu)	체크 (ce keu)	체크메이트 (ce keu me i teu)
ლათინური	R rex	G regina	T turris	E episcopus	Q eques	(P) pedes	Scacci	Scaccus	Mattus
ლატვიური	K karalis	D dāma	T tornis	L laidnis	Z zirgs	(B) bandinieks	Šahs	Šahs	Šahs un mats
ლიტვური	K karalius	V valdovė	B bokštas	R rikis	Ž žirgas	(P) pėstininkas	Šachmatai	Šach	Matas
ლუქსემბურგული	K kinnek	D damm	T tuerm (tower)	L leefer (runner)	P päerd (horse)	(B) bauer (farmer)	Schach	Schach	Schachmatt
მონღოლური	Н ноён (lord)	Б бэрс (ferz)	т тэрэг (chariot)	Т тэмээ (camel)	М морь (rider)	(Х) хүү (paige)	Шатар	шаг, дуг, цод	мад
ნიდერლანდური	K koning (king)	D dame/koningin (lady/queen)	T toren/kasteel (tower/castle)	L loper/raadsheer (runner/counsellor)	P paard (horse)	(pi) pion	Schaken	Schaak	Mat/Schaakmat
ნორვეგიული	K konge	D dronning	T tårn	L løper	S springer	(B) bonde	Sjakk	Sjakk	Sjakkmatt
პოლონური	K król	H hetman	W wieża	G goniec	S skoczek	(P) pion	szachy	szach	mat (szach-mat / szach i mat)
პორტუგალიური	R rei (king)	D dama/rainha (lady/queen)	T torre (tower)	B bispo (bishop)	C cavalo (horse)	(P) peão	Xadrez	Xeque	Xeque-mate
რუმინული	R rege	D regină	T turn	N nebun	C cal	(P) pion	Şah	Şah	Mat
რუსული	Кр король	Ф ферзь	Л ладья	С слон	К конь	(П) пешка	Шахматы	Шах	Мат
სერბული	К краљ / kralj	Д дама / dama	Т топ / top	Л ловац / lovac	С скакач / skakač	(П) пешак / pešak	Шах / Šah	Шах / Šah	Мат / Mat
სიცილიური	R re	D riggina	T turru	A alferu	S scecchu	(P) pidinu	Scacchi
სლოვაკური	K kráľ	D dáma	V veža	S strelec	J jazdec	(P) pešiak	Šach	Šach	Mat/Šachmat
სლოვენური	K kralj	D dama	T trdnjava	L lovec	S skakač	(P) kmet	Šah	Šah	Mat/Šahmat
სომეხური	Ա Արքա A : Arka	Թ Թագուհի T : T'agowhi	Ն Նավակ N : Navak	Փ Փիղ P : P'igh	Ձ Ձի Dz : Dzi	Զ Զինվոր Z : Zinvor	Շախմատ(Ճատրակ) Shaxmat (Chatrak)	Շախ Shax	Մատ Mat
სპარსული	ش شاه	و وزیر	ق/ر قلعه/رخ	ف فیل	ا اسب	س سرباز	شطرنج	کیش	کیش‌مات
ტამილური	K அரசன் aracaṉ	Q அரசி araci	R கோட்டை kōṭṭai	B அமைச்சர் / மந்திரி amaiccar / mantiri	N/Kt குதிரை kutirai	(P) காலாள் / சிப்பாய் kālāḷ / cippāy	சதுரங்கம் caturankam	முற்றுகை muṟṟukai	இறுதி முற்றுகை iṟuti muṟṟukai
ტელუგუ	రాజు rāju	మంత్రి maṃtri	ఏనుగు ēnugu	శకటు śakaţu	గుర్రం gurraṃ	బంటు baṃţu	చదరంగం cadaraṃgaṃ	దాడి dāḍi	కట్టు kaţţu
ტაი	ข ขุน (khun, king)	ต เม็ด (ตรี/มนตรี) (met (trī/montrī), counselor)	ร เรือ (reūa, ship)	ค โคน (khōn, elephant)	ม ม้า (mā, horse)	(บ) เบี้ย (bīa, menial)	หมากรุก (mākruk)	รุก (ruk, invade)	จน (jon, checkmate)
უკრაინული	Kр король	Ф ферзь	T тура	C слон	K кінь	(П) пішак	Шахи	Шах	Мат
უნგრული	K király (king)	V vezér (chief)	B bástya (bastion)	F futó (runner)	H huszár (hussar)	(Gy) gyalog (ca. foot soldier)	Sakk	Sakk	Matt
ურდუ	بادشاہ bādshāh	وزیر vazīr	رخ rukh	فيلہ fiyalah	گھوڑا ghōṛā	پیادہ pyādah	شطرنج šaṭranj	شہ sheh	شہمات shehmāt
ფინური	K kuningas (king)	D daami/kuningatar (lady/queen)	T torni (tower)	L lähetti (messenger)	R ratsu (horse)	(S) sotilas (soldier)	Shakki	Shakki	Matti/Shakkimatti
ფრანგული	R roi (king)	D dame (lady)	T tour (tower)	F fou (jester)	C cavalier (rider)	(P) pion	Échecs	Échec	Échec et mat
ქორთული	მ მეფე	ლ ლაზიერი	ე ეტლი	კ კუ	მ მხედარი	პ პაიკი	ჭადრაკი	ქიში	შამათი
შვედური	K kung	D dam/drottning (lady/queen)	T torn (tower)	L löpare (runner)	S springare/häst (horse)	(B) bonde (peasant)	Schack	Schack	Schack matt
ჩინური	K 王 (Wáng, king)	Q 后 (Hòu, queen)	R 車 (Jū, chariot)	B 象 (Xiàng, elephant)	N 馬 (Mǎ, horse)	(P) 兵 (Bīng, soldier)	國際象棋 (Guójì Xiàngqí)	將軍 (Jiāngjūn, general)	將死 (Jiāngsǐ, checkmate)
ჩეხური	K král (king)	D dáma (lady)	V věž (tower)	S střelec (shooter)	J jezdec (rider)	(P) pěšec (foot soldier)	Šachy	Šach	Mat
ხორვატული	K kralj	D dama/kraljica	T top/kula	L lovac/laufer	S skakač/konj	(P) pješak	Šah	Šah	Šah mat
ჰინდი	R राजा rājā	V वज़ीर vajīr	H हाथी hāthī	O ऊँठ ūṁṭ	G घोड़ा ghoṛā	(P) प्यादा pyādā	शतरंज შატრანჯი	शाह shāh	शाहमात shāhmāt

ლიტერატურა რედაქტირაფა

ჩიბურდანიძე მ., აბაშიძე ვ., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 11, ხს. 375-376, ქართი, 1987 წანა.

ათე სტატია მერკე რე.
თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ.