Көньяк Америка
Көньяк Америка (исп. América del Sur, Sudamérica, Suramérica, порт. América do Sul, ингл. South America, нид. Zuid-Amerika, фр. Amérique du Sud, гуар. Ñembyamérika, кечуа Urin Awya Yala, Urin Amerika) — Америкадагы көньяк кыйтга, ул Җир планетасының күбесенчә Көнбатыш һәм Көньяк ярымшарларында, өлешчә Төньяк ярымшарда урнашкан. Көнбатышта Тын океан, көнчыгышта Атлантик океан тарафыннан юыла, төньякта Төньяк Америка белән чикләшә, ике Америка арасында чик Панама муены һәм Кариб диңгезе аша үтә.
.svg)
Көньяк Америка составына шулай ук күбесе континент илләре составында булучы төрле утраулар керә. Кариб территорияләре исә Төньяк Америкага карый. Кариб диңгезе белән чикләшүче Көньяк Америка илләре — Колумбия, Венесуэла, Гайана, Суринам һәм Француз Гвианасын кертеп — Кариб Көньяк Америкасы буларак билгеле.
«Америка» атамасын бу континент исемендә беренче тапкыр Мартин Вальдземюллер куллана: ул Христофор Колумб ачкан җирләр Һиндстанга бөтенләй кагылмыйча, әле аурупалыларга билгеле булмаган Яңа Дөнья булуы турында фикер белдергән Америго Веспуччиның латинлаштырылган исемен харитага яза.
Континент мәйданы — 17,8 млн км² (континетлар арасында 4 нче урын), халык саны — 385 742 554 (континентлар арасында 4 урын)
Кырый нокталар үзгәртү
- Төньяк — Гальинас борыны 12°27′ т. к. 71°39′ кб. о.HGЯO
- Көньяк (кыйтга) — Фроуорд борыны 53°54′ к. к. 71°18′ кб. о.HGЯO
- Көньяк (утрауда) — Диего-Рамирес 56°30′ к. к. 68°43′ кб. о.HGЯO
- Көнбатыш — Париньяс борыны 4°40′ к. к. 81°20′ кб. о.HGЯO
- Көнчыгыш — Кабу-Бранку борыны 7°10′ к. к. 34°47′ кб. о.HGЯO
Сәяси бүленеш үзгәртү
| Илләр һәм территорияләр | Мәйдан (км²) | Халык (1 июль 2008) | Халык тыгызлыгы (км²га) |
|---|---|---|---|
 | 2 766 890 | 40 677 348 | 14,3 |
 | 1 098 580 | 8 857 870 | 8,1 |
 | 8 514 877 | 191 908 598 | 22,0 |
 | 912 050 | 26 414 815 | 27,8 |
 | 214 970 | 770 794 | 3,6 |
 | 1 138 910 | 45 013 674 | 37,7 |
 | 406 750 | 6 347 884 | 15,6 |
 | 1 285 220 | 27 925 628 | 21,7 |
 | 163 270 | 438 144 | 2,7 |
 | 176 220 | 3 477 778 | 19,4 |
 (Бөекбритания һәм Аргентина арасында бәхәсле) | 12 173 | 2 967 | 0,24 |
| Калып:Байрак/Француз Гвианасы (Франция) | 91 000 | 209 000 | 2,1 |
 | 756 950 | 16 454 143 | 21,1 |
 | 283 560 | 13 927 650 | 47,1 |
| Барысы | 17 824 513 | 382 426 293 | 21,5 |
| Көньяк Америка башка проектларда: | |
 | Викиҗыентыктагы медиафайллар? |
 | Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|
 | Башка телле бүлектә тулырак мәкалә бар: América do Sul (порт.) Сез тәрҗемә ярдәме белән бу мәкаләне язып бетереп проектка ярдәм итә аласыз. |