สถานีกรุงเทพ

สถานีนี้เริ่มสร้างในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ในปี พ.ศ. 2453 สร้างเสร็จและเริ่มใช้งานเมื่อวันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2459 ในรัชสมัยรัชกาลที่ 6 สถานีรถไฟกรุงเทพ เดิมเป็นสถานีที่ให้บริการทั้งด้านการขนส่งสินค้า และขนส่งมวลชน ต่อมาการขยายตัวในด้านการโดยสารและขนส่งสินค้ามีมากขึ้น แต่ด้วยพื้นที่อันจำกัดเพียง 120 ไร่ จึงทำให้ต้องย้ายกิจการขนส่งสินค้าไปอยู่ที่ย่านสินค้าพหลโยธิน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 และทำการปรับปรุงสถานีรถไฟกรุงเทพให้เป็นสถานีรถไฟสำหรับบริการด้านขนส่งมวลชนเพียงอย่างเดียว เพื่อสามารถรองรับผู้โดยสารจากทั่วทุกสารทิศของประเทศ

เมื่อสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์เปิดใช้งานในปี พ.ศ. 2564 และกลายเป็นสถานีรถไฟที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ส่งผลให้สถานีกรุงเทพต้องลดสถานะเป็นสถานีรองแทน ซึ่งในอนาคตสถานีกรุงเทพจะเป็นสถานีปลายทางของรถไฟฟ้าสายสีแดงเข้มช่วง บางซื่อ-หัวลำโพง และจะพัฒนาพื้นที่เป็นพิพิธภัณฑ์รถไฟไทยและศูนย์การเรียนรู้ ซึ่งมีกลุ่มคนบางส่วนคัดค้าน เช่น สหภาพแรงงานรัฐวิสาหกิจรถไฟแห่งประเทศไทย เนื่องจากการยกเลิกสถานีกรุงเทพนั้นจะทำให้คนที่ต้องเดินทางเข้ามาทำงานในเมืองโดยใช้รถไฟทุกวันจะได้รับความเดือดร้อน สโมสรนักศึกษามหาวิทยาลัยศิลปากร และคณะกรรมการนักศึกษาคณะโบราณคดี ได้ร่วมแถลงการณ์คัดค้านนโยบายการปิดสถานีกรุงเทพ ขอให้มีการจัดมรดกทางวัฒนธรรมของสถานีกรุงเทพให้ชัดเจน เป็นต้น

โดยในช่วงแรกที่สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์เปิดใช้ จะมีเพียงรถไฟทางไกลบางขบวนเท่านั้นที่สามารถขึ้นไปใช้ได้ เช่น ขบวนรถนั่งและนอนปรับอากาศรุ่น JR-West Blue train (บนท.ป.JR) ที่ปรับปรุงใหม่ซึ่งจะพ่วงกับรถไฟฟ้ากำลังปรับอากาศ (บฟก.ป.Power Car), ขบวนรถนั่งและนอนปรับอากาศรุ่น CNR ชุด 115 คันซึ่งมีห้องน้ำเป็นระบบปิดและมีรถไฟฟ้ากำลังปรับอากาศ (บฟก.ป.Power Car) อยู่ในริ้วขบวน ส่วนรถไฟทางไกลขบวนอื่น ๆ จะยังคงใช้สถานีกรุงเทพต่อไปจนกว่าจะปรับปรุงห้องน้ำในตู้โดยสารเป็นระบบปิดจนเสร็จสิ้นแล้ว จึงจะทยอยไปรวมที่สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ต่อไป

โดยในปี พ.ศ. 2565 การรถไฟแห่งประเทศไทยมีแผนที่จะย้ายจุดเริ่มต้นของรถไฟทางไกล 28 ขบวนไปที่สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์อีกครั้งในวันที่ 1 กันยายน^[2] แต่สุดท้ายแผนก็ได้เลื่อนออกไป จนกระทั่งในวันที่ 27 ธันวาคม การรถไฟแห่งประเทศไทยได้ประกาศย้ายจุดเริ่มต้นของรถไฟทางไกลกลุ่มขบวนรถเร็ว รถด่วน และรถด่วนพิเศษ ของสายเหนือ สายตะวันออกเฉียงเหนือ และสายใต้ รวมจำนวน 52 ขบวนไปยังสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ โดยเริ่มตั้งแต่ช่วงบ่ายของวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2566^[3] ส่วนขบวนรถธรรมดา รถชานเมือง และรถนำเที่ยวจำนวน 62 ขบวน ยังคงให้บริการที่สถานีรถไฟกรุงเทพตามเดิม^[1] ทั้งนี้ได้มีการเปลี่ยนชื่ออย่างเป็นทางการของ สถานีรถไฟกรุงเทพ เป็น สถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) เพื่อป้องกันการสับสน

ตัวสถานีแบ่งเป็นสองส่วนหลัก ได้แก่ อาคารมุขหน้า มีลักษณะเหมือนระเบียงยาว และอาคารโถงสถานีเป็นอาคารหลังคาโค้งขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบคลาสสิก คือ เป็นงานเลียนแบบสถาปัตยกรรมโบราณของกรีก - โรมัน จุดเด่นของสถานีกรุงเทพอีกอย่างหนึ่งคือ กระจกสีที่ช่องระบายอากาศ ทั้งด้านหน้าและด้านหลังซึ่งประดับไว้อย่างผสมผสานกลมกลืนกับตัวอาคาร เช่นเดียวกับนาฬิกาบอกเวลาซึ่งติดตั้งไว้กลางส่วนโค้งของอาคารด้านในและด้านนอก โดยเป็นนาฬิกาที่สั่งทำขึ้นพิเศษเป็นการเฉพาะ ไม่ระบุชื่อบริษัทผู้ผลิตเหมือนนาฬิกาทั่ว ๆ ไป

เมื่อก่อสร้างเสร็จใหม่ ๆ ในปี พ.ศ. 2459 ในช่วงแรก ๆ บริเวณอาคารมุขหน้าของสถานีจะเขียนว่า "สถานีรถไฟหลวง สายเหนือ" ต่อมาจึงเปลี่ยนมาเป็นคำว่า "สถานีกรุงเทพ" ในภายหลัง

บริเวณที่พักผู้โดยสารเป็นห้องโถงชั้นครึ่ง ชั้นล่างซึ่งมีที่นั่งจำนวนมาก มีร้านค้าหลากหลาย ได้แก่ ร้านอาหาร ขนม เครื่องดื่ม ผลไม้ ขนมปัง ไอศกรีม หนังสือ ร้านขายยา ฯลฯ ก่อนถึงห้องจำหน่ายตั๋วล่วงหน้ายังมีห้องละหมาดอีกด้วย เหนือห้องประชาสัมพันธ์มีจอภาพขนาด 300 นิ้ว ควบคุมด้วยระบบดอลบีดิจิทัล ฉายเรื่องราวเกี่ยวกับการรถไฟ ส่วนชั้นลอยมีที่นั่งไม่มากนัก มีบริษัททัวร์ บริษัทรับจองโรงแรมและตั๋วเครื่องบิน บริการแลกเปลี่ยนเงินตรา และร้านกาแฟ

ที่ผนังด้านซ้ายและขวาของสถานีกรุงเทพมีภาพเขียนสีน้ำ เป็นภาพสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญๆ ของประเทศ อาทิ พระบรมมหาราชวัง ตลาดน้ำ เขาวัง ภูกระดึง หาดสมิหลา ฯลฯ นอกจากนี้ที่ด้านหน้าสถานีมีสวนหย่อมและน้ำพุสำหรับประชาชน โดยข้าราชการรถไฟได้รวบรวมทุนทรัพย์จัดสร้างอนุสาวรีย์น้อมเกล้าฯ อุทิศส่วนกุศลถวายแด่พระพุทธเจ้าหลวง อนุสาวรีย์ที่ว่านี้เป็นรูป “ช้างสามเศียร” มีพระบรมรูปของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แกะสลักเป็นภาพนูนสูงประดิษฐานอยู่ด้านบน

ในวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2565 มีการจัดงาน Clash de Cartier ซึ่งเป็นงานปาร์ตี้พร้อมการจัดแสดงเครื่องเพชรของคาร์เทียร์ ที่สถานีกรุงเทพ^[4]

กิจการรถไฟ ข้อมูลเมื่อ 19 มกราคม 2566 (2566 -01-19)^[update] มีเส้นทางที่ออกจากสถานีกรุงเทพ จำนวน 4 สาย ได้แก่

• ทางรถไฟสายเหนือ จำนวน 16 ขบวน
• ทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน 6 ขบวน
• ทางรถไฟสายตะวันออก จำนวน 22 ขบวน
• ทางรถไฟสายใต้ จำนวน 4 ขบวน

ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพจะมีทางเดินเชื่อมไปยังสถานีหัวลำโพง ในเส้นทางของรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล อยู่ภายในชั้นใต้ดินของสถานีรถไฟ

• พ.ศ. 2529 เหตุหัวรถจักรจีอี 6 คันไร้คนขับ ชนสถานีกรุงเทพ พ.ศ. 2529
• พ.ศ. 2559
  • เหตุการณ์ไฟไหม้สถานีกรุงเทพ^[5]
  • เหตุการณ์ระเบิดบริเวณสถานีกรุงเทพ เนื่องจากนำก้นบุหรี่ไปทิ้งในขวดเครื่องดื่มชูกำลัง^[6]
• และรวมถึงเหตุการณ์รถไฟตกรางในย่าน หลายครั้ง

• 
  สถานีรถไฟกรุงเทพในปี พ.ศ. 2566
• 
  ชานชาลาที่ 8 สำหรับขบวนรถเร็วที่ 109 กรุงเทพ - เชียงใหม่
• 
  รูปปั้นช้างเอราวัณ ด้านหน้าสถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  ระหว่างชานชาลาที่ 4-5
• 
  รถจักรดีเซลไฟฟ้า เอเอชเค รถดีเซลรางสปรินเทอร์ และแดวู ในย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  ขบวนรถด่วนที่ 83 กรุงเทพ - ตรัง จอดเทียบชานชาลาที่ 10 ในปี พ.ศ. 2549
• 
  รถดีเซลราง ทีเอชเอ็น และเอ็นเคเอฟ ในย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 714 (C56 16) (C5616) ที่ย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2549
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 714 (C56 16) (C5616) ที่ย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2555
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 714 (C56 16) (C5616) ที่ย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2558
• 
  ชานชาลาสถานีรถไฟกรุงเทพ มองจากย่านสถานี
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 713 (C56 15) (C5615) จอดแสดงในงาน Unfolding Bangkok ซึ่งงานจะจัดวันที่ 18 - 26 มีนาคม พ.ศ. 2566 ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 713 (C56 15) (C5615) จอดแสดงในงาน Unfolding Bangkok ซึ่งงานจะจัดวันที่ 18 - 26 มีนาคม พ.ศ. 2566 ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 713 (C56 15) (C5615) จอดแสดงในงาน Unfolding Bangkok ซึ่งงานจะจัดวันที่ 18 - 26 มีนาคม พ.ศ. 2566 ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 715 (C56 17) (C5617) จอดแสดงในงาน Unfolding Bangkok ซึ่งงานจะจัดวันที่ 18 - 26 มีนาคม พ.ศ. 2566 ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 4 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 715 (C56 17) (C5617) จอดแสดงในงาน Unfolding Bangkok ซึ่งงานจะจัดวันที่ 18 - 26 มีนาคม พ.ศ. 2566 ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 4 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด หมายเลข 356 กำลังออกจากสถานีกรุงเทพ เมื่อปี พ.ศ. 2480
• 
  ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพ บริเวณจุดจำหน่ายตั๋ว ในปี พ.ศ. 2562
• 
  ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพ บริเวณที่นั่งพักคอยและร้านค้าเช่า ในปี พ.ศ. 2562
• 
  ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพ บริเวณชานชาลา ในปี พ.ศ. 2562
• 
  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 4 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดคู่กับ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 4 และ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดคู่กับ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 4 และ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• 
  ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพ บริเวณชานชาลา ในปี พ.ศ. 2566

รถไฟฟ้ามหานคร

• สถานีหัวลำโพง
• สถานีวัดมังกร

เรือโดยสารคลองผดุงกรุงเกษม

• ท่าหัวลำโพง
• ท่านพวงศ์
• ท่ายศเส

เรือด่วนเจ้าพระยาและไทย สมายล์ โบ้ท

• ท่ากรมเจ้าท่า

เรือข้ามฟากแม่น้ำเจ้าพระยา

• ท่าสวัสดี

สะพาน

• การรถไฟแห่งประเทศไทย
• ศูนย์ไปรษณีย์กรุงเทพ

• โรงพยาบาลเทียนฟ้ามูลนิธิ
• โรงพยาบาลสมิติเวช ไชน่าทาวน์
• โรงพยาบาลกว๋องสิวมูลนิธิ

• โรงพยาบาลสัตว์ศิริเวช

ศาสนาพุทธ

ศาสนาอิสลาม

• มัสยิดหลวงโกชาอิศหาก

ศาสนาคริสต์

• โบสถ์กาลหว่าร์
• คริสตจักรสะพานเหลือง

ความเชื่ออื่น ๆ

• ศาลเจ้าโจวซือกง
• ศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอี๊ยะ

• วงเวียน 22 กรกฎาคม
• วงเวียนโอเดียน

• พิพิธภัณฑ์รถไฟไทย
• พิพิธตลาดน้อย

• อุทยาน 100 ปี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

• สนามกีฬาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

• ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาตลาดน้อย

• ตลาดน้อย
• คลองถม
• เยาวราช
• ริเวอร์ซิตี

• มูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง

• คลองผดุงกรุงเกษม
• แม่น้ำเจ้าพระยา
• เกาะรัตนโกสินทร์

• กรมรถไฟหลวง, รายงานกองบัญชาการครั้งที่ 20 กล่าวด้วยการเดินรถไฟหลวงทางขนาดใหญ่ในกรุงสยามประจำพระพุทธศักราช 2459 (ปีคฤศต์ศักราช 1916-17), โรงพิมพ์กรมรถไฟ, พระนคร, พ.ศ. 2460 (เก็บรักษาที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติ)
• กรมรถไฟหลวง,งานฉลองรถไฟหลวง 50 ปี, โรงพิมพ์กรมรถไฟ, พระนคร, พ.ศ. 2490
• ประวัติสถานีรถไฟกรุงเทพ เก็บถาวร 2007-03-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ฝ่ายการช่างโยธา การรถไฟแห่งประเทศไทย

• รถรางกรุงเทพ

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ สถานีรถไฟกรุงเทพ

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สถานีกรุงเทพ
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°44′24″N 100°31′05″E / 13.73999°N 100.518143°E / 13.73999; 100.518143

• สถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) ที่เฟซบุ๊ก
• ประวัติสถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) เก็บถาวร 2021-11-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ที่การรถไฟแห่งประเทศไทย