Wydawnictwo Iskry

polskie wydawnictwo założone w 1952 roku

Wydawnictwo Iskry – polskie wydawnictwo założone w 1952 w Warszawie jako Państwowe Wydawnictwo Młodzieżowe „Iskra”, następnie Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, wydawca literatury dla dzieci i młodzieży; sprywatyzowane w 1992.

Wydawnictwo Iskry
Ilustracja
Siedziba Wydawnictwa „Iskry” (2019)
Skrót

Iskry

Status prawny

przedsiębiorstwo państwowe (1952–1992)
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Adres

al. Wyzwolenia 18
00-570 Warszawa

Data założenia

1 października 1952

Dyrektor

Wiesław Uchański

Strona internetowa
Tabliczka przed wejściem do siedziby wydawnictwa

Przez pierwsze 62 lata działalności siedziba Iskier mieściła się przy ul. Smolnej 11, w dawnym warszawskim mieszkaniu Tadeusza Boya-Żeleńskiego. W 2014 redakcja przeniosła się na al. Wyzwolenia 18[1].

Państwowe Wydawnictwo „Iskry”

edytuj

Nazwa wydawnictwa nawiązywała do wydawanego w latach 1923–1939 tygodnika dla młodzieży „Iskry” i serii książek „Biblioteka Iskier”. W dokumencie założycielskim wydawnictwa ujęto, że głównym jego zadaniem jest wydawanie literatury dla młodzieży. W 1952 wydano zaledwie 11 tytułów, w 1955 już 169, a przez pierwsze 20 lat blisko 3000 (w tym 705 wznowień).

Wśród wydawanych autorów rekordzistami byli Arkady Fiedler (12 książek wydanych w „Iskrach”, łączny nakład 2 070 000 egz.), Janusz Meissner (19 tytułów, łączny nakład 1 715 000 egz.), Zenon Kosidowski (4 pozycje książkowe, nakład łączny ponad 1 000 000 egz.), czy Marian Brandys (5 książek, nakład łączny 450 000 egz.). W „Iskrach” wydawali także inni popularni autorzy, tacy jak Melchior Wańkowicz, Alina i Czesław Centkiewiczowie, czy Janusz Przymanowski (ogólny nakład książki Czterej pancerni i pies wyniósł do 1972 r. 530 000 egz.).

Wydawnictwo w okresie PRL-u zgromadziło wokół siebie czołowych pisarzy uprawiających reportaż krajowy i zagraniczny (m.in. Jerzy Ambroziewicz, Olgierd Budrewicz, Kazimierz Dziewanowski, Wiesław Górnicki, Thor Heyerdahl, Ryszard Kapuściński, Krzysztof Kąkolewski, Stefan Kozicki, Jerzy Lovell, Andrzej Mularczyk).

Wydawano znanych pisarzy dla młodzieży, wśród nich m.in.: Jack London (ponad dwadzieścia tytułów, nakład ponad 2 590 000 egz.), James Oliver Curwood (nakład blisko 2 000 000 egz,), James Fenimore Cooper, Robert Louis Stevenson, Mark Twain i in.

W Państwowym Wydawnictwie „Iskry” debiutowali m.in. Ernest Bryll, Juliusz Erazm Bolek, Stanisław Grochowiak, Małgorzata Hillar, Eugeniusz Kabatc, Magda Leja, Aleksander Minkowski, Natalia Rolleczek, Edward Stachura (debiut poetycki)[2], Andrzej Szypulski. Wydawnictwo było też inicjatorem powołania miesięcznika literackiego dla debiutantów „Nowy Wyraz” (1972).

Znakiem rozpoznawczym „Iskier” stały się jednak przede wszystkim seryjne edycje wydawnicze[3], m.in.:

W siedzibie Wydawnictwa utworzono „Salon Boya-Żeleńskiego”, gdzie przechowywano pamiątki po słynnym tłumaczu, krytyku i pisarzu.

Wydawnictwo „Iskry”

edytuj

Nakładem „Iskier” ukazywały się m.in. książki Erwina Axera, Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Jarosława Borszewicza, Jerzego Bralczyka, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Brunona Jasieńskiego, Stefana Kisielewskiego, Jalu Kurka, Aleksandra Krawczuka, Władysława Łozińskiego, Andrzeja Mleczki, Karola Modzelewskiego, Marka Nowakowskiego, Owidiusza, Daniela Passenta, Mieczysława F. Rakowskiego, Janusza Rolickiego, J.D. Salingera, Andrzeja Strzeleckiego, Edwarda Stachury, Janusza Tazbira, Stefana Themersona, Krzysztofa Teodora Toeplitza, J.R.R. Tolkiena, Juliana Tuwima, Marka Twaina, Jana Stanisława Witkiewicza i Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm.

Wydawnictwo specjalizuje się w literaturze faktu, poezji, wydaje autorów polskich piszących o historii i kulturze polskiej. Prezesem wydawnictwa jest Wiesław Uchański.

Dyrektorzy Wydawnictwo „Iskry”

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Kalendarium Iskier, [w:] Wydawnictwo Iskry [online], iskry.com.pl [dostęp 2014-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-09].
  2. Edward Stachura, Dużo ognia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1963, s. 3.
  3. Urszula Kowalewska, Rola polskich serii książkowych na przykładzie serii Państwowego Wydawnictwa „Iskry” w latach 1956-1992, 2009, ISSN 0860-7435 [dostęp 2023-11-05].
  4. O Iskrach – Wydawnictwo Iskry Sp. z o.o. [online] [dostęp 2023-12-20] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Katalog „Iskier” 1952–1972 (Państwowe Wydawnictwo Iskry 1973)
  • Katalog „Iskier” 1973–1982 (Państwowe Wydawnictwo Iskry 1988)

Linki zewnętrzne

edytuj