Rezerwy złota
Rezerwa złota – zapasy złota przechowywane przez państwowy bank centralny, jeden z elementów rezerw dewizowych[1], przeznaczone głównie jako gwarancja realizacji obietnic zapłaty deponentów, posiadaczy gotówki lub partnerów handlowych w epoce standardu złota, a także jako środek przechowywania wartości lub wsparcie wartości waluty krajowej.
Banki centralne często deponują swoje rezerwy złota w różnych miejscach. Ma to na celu ograniczenie ryzyka geopolitycznego, którego konsekwencją mogłaby być utrata dostępu do złota lub znaczne zmniejszenie możliwości swobodnego dysponowania jego zasobami zdeponowanymi za granicą[2].
Ich rolą jest podniesienie wiarygodności finansowej państwa, przekładające się na niższe koszty finansowania na światowych rynkach, niższą zmienność kursu złotego, a także niższe ryzyko nagłego odpływu kapitału. Rezerwy dewizowe mogą być również wykorzystane do wsparcia stabilności sektora bankowego lub rynków finansowych[3][2]. Złoto jest szczególnym składnikiem rezerw dewizowych. Ze względu na brak bezpośrednich powiązań z polityką gospodarczą jakiegokolwiek państwa oraz praktycznie niezniszczalność traktowane jest jako tzw. bezpieczna przystań (ang. safe haven asset). Oznacza to, że podczas kryzysów finansowych i politycznych jego wartość zazwyczaj rośnie[2][4].
Po roku 2008 banki centralne „Zachodu” nagle przestały wyprzedawać rezerwy złota, których pozbywały się przez poprzednie 20 lat[5], a od 2010 złoto jest coraz częściej kupowane przez banki centralne a jego popularność jako aktywa rezerwowego rośnie jak wynika z danych Światowej Rady Złota cytowanych przez Obserwator Finansowy[6]. W roku 2022 banki centralne dokonały największych zakupów złota od przynajmniej 55 lat, zwiększając swoje rezerwy o 1135,7 ton. Większość tych zakupów nie została oficjalnie zaraportowana przez władze monetarne w statystykach Międzynarodowego Funduszu Walutowego[5].
Światowa Rada Złota szacuje, że całe złoto, jakie kiedykolwiek wydobyto, wyniosło łącznie 208 874 ton metrycznych w 2023 roku[7].
Rezerwy złota według państw
edytuj| Państwo | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 | 2015 | 2020 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Stany Zjednoczone | 9 839,20 | 8 221,20 | 8 146,20 | 8 136,90 | 8 133,50 | 8 133,50 | 8 133,50 | 8 133,50 | 8 133,50 |
| 2 |  Niemcy | 3 536,60 | 2 960,50 | 2 960,50 | 3 468,60 | 3 401,00 | 3 384,20 | 3 366,50 | 3 359,10 | 3 359,10 |
| 3 |  Włochy | 2 565,30 | 2 073,70 | 2 073,70 | 2 451,80 | 2 451,80 | 2 451,80 | 2 451,80 | 2 451,80 | 2 451,80 |
| 4 |  Francja | 3 138,60 | 2 545,80 | 2 545,80 | 3 024,60 | 2 435,40 | 2 435,40 | 2 436,00 | 2 436,50 | 2 436,40 |
| 5 |  Rosja | ... | ... | ... | 384,40 | 788,60 | 1 207,70 | 2 279,20 | 2 298,50 | 2 298,50 |
| 6 |  Chińska Republika Ludowa | ... | 398,10 | 395,00 | 395,00 | 1 054,10 | 1 054,10 | 1 658,10 | 1 948,30 | 2 113,40 |
| 7 |  Szwajcaria | 2 427,00 | 2 590,30 | 2 590,30 | 2 419,40 | 1 040,10 | 1 040,00 | 1 040,00 | 1 040,00 | 1 040,00 |
| 8 |  Japonia | 473,20 | 753,60 | 753,60 | 763,50 | 765,20 | 765,20 | 765,20 | 846,00 | 846,00 |
| 9 |  Indie | 216,30 | 267,30 | 332,60 | 357,80 | 557,70 | 557,70 | 635,00 | 755,40 | 795,00 |
| 10 |  Holandia | 1 588,20 | 1 366,70 | 1 366,70 | 911,80 | 612,50 | 612,50 | 612,50 | 612,50 | 612,50 |
| 11 | Europejski Bank Centralny | ... | ... | ... | 747,40 | 501,40 | 504,80 | 504,80 | 504,80 | 504,80 |
| 12 |  Tajwan | 72,90 | 97,80 | 421,00 | 421,80 | 423,60 | 423,60 | 422,40 | 423,60 | 423,60 |
| 13 |  Kazachstan | ... | ... | ... | 57,20 | 67,30 | 193,40 | 386,50 | 385,30 | 402,40 |
| 14 |  Turcja | 112,90 | 117,20 | 127,40 | 116,30 | 116,10 | 514,90 | 428,70 | 404,60 | 394,20 |
| 15 |  Portugalia | 801,50 | 689,60 | 492,40 | 606,70 | 382,50 | 382,50 | 382,50 | 382,50 | 382,60 |
| 16 |  Uzbekistan | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 333,70 | 360,80 | 362,00 |
| 17 |  Polska | ... | 23,60 | 14,70 | 102,80 | 102,90 | 102,90 | 228,60 | 228,70 | 337,00 |
| 18 |  Arabia Saudyjska | 105,80 | 142,00 | 143,00 | 143,00 | 322,90 | 322,90 | 323,10 | 323,10 | 323,10 |
| 19 |  Wielka Brytania | 1 198,10 | 585,90 | 589,10 | 487,50 | 310,30 | 310,30 | 310,30 | 310,30 | 310,30 |
| 20 |  Liban | 255,50 | 286,80 | 286,80 | 286,80 | 286,80 | 286,80 | 286,80 | 286,80 | 286,80 |
| 21 |  Hiszpania | 442,60 | 454,30 | 485,60 | 523,40 | 281,60 | 281,60 | 281,60 | 281,60 | 281,60 |
| 22 |  Austria | 634,20 | 656,60 | 634,30 | 377,50 | 280,00 | 280,00 | 280,00 | 280,00 | 280,00 |
| 23 |  Tajlandia | 72,80 | 77,40 | 77,00 | 73,60 | 99,50 | 152,40 | 154,00 | 244,20 | 244,20 |
| 24 |  Singapur | ... | ... | ... | 127,40 | 127,40 | 127,40 | 127,40 | 153,70 | 228,90 |
| 25 |  Belgia | 1 306,60 | 1 063,10 | 940,30 | 258,10 | 227,50 | 227,40 | 227,40 | 227,40 | 227,40 |
| 26 |  Algieria | 170,10 | 173,60 | 159,90 | 173,60 | 173,60 | 173,60 | 173,60 | 173,60 | 173,60 |
| 27 |  Wenezuela | 341,20 | 356,40 | 356,40 | 318,50 | 365,80 | 367,60 | 173,60 | 161,20 | 161,20 |
| 28 |  Filipiny | 49,80 | 59,70 | 89,80 | 224,80 | 154,10 | 195,30 | 197,90 | 158,80 | 155,40 |
| 29 |  Irak | 127,50 | ... | ... | ... | 5,90 | 89,80 | 96,30 | 96,40 | 133,30 |
| 30 |  Brazylia | 40,20 | 58,30 | 142,10 | 65,90 | 33,60 | 67,20 | 67,30 | 129,70 | 129,70 |
| 31 |  Egipt | 75,70 | 75,60 | 75,60 | 75,60 | 75,60 | 75,60 | 79,30 | 80,90 | 125,90 |
| 32 |  Szwecja | 177,80 | 188,80 | 188,80 | 185,40 | 125,70 | 125,70 | 125,70 | 125,70 | 125,70 |
| 33 |  Południowa Afryka | 591,90 | 377,90 | 127,20 | 183,50 | 124,90 | 125,20 | 125,30 | 125,30 | 125,30 |
| 34 |  Meksyk | 156,40 | 64,10 | 28,60 | 7,80 | 7,10 | 122,60 | 120,00 | 119,90 | 119,90 |
| 35 |  Libia | 75,80 | 95,70 | 112,00 | 143,80 | 143,80 | 116,60 | 116,60 | 116,60 | 116,60 |
| 36 |  Grecja | 103,50 | 119,30 | 105,80 | 132,60 | 111,60 | 112,50 | 113,60 | 114,10 | 114,10 |
| 37 |  Korea Południowa | 3,00 | 9,30 | 10,00 | 13,70 | 14,40 | 104,40 | 104,40 | 104,40 | 104,40 |
| 38 |  Rumunia | ... | 115,50 | 68,70 | 104,90 | 103,70 | 103,70 | 103,60 | 103,60 | 103,60 |
| 39 | Bank Rozrachunków Międzynarodowych | 250,60 | 234,60 | 242,60 | 199,20 | 120,00 | 111,00 | 102,00 | 102,00 | 102,00 |
| 40 |  Węgry | ... | 64,40 | 9,30 | 3,10 | 3,10 | 3,10 | 31,50 | 94,50 | 94,50 |
| 41 |  Australia | 212,40 | 246,70 | 246,70 | 79,70 | 79,90 | 79,90 | 79,90 | 79,80 | 79,80 |
| 42 |  Kuwejt | 76,60 | 79,00 | 79,00 | 79,00 | 79,00 | 79,00 | 79,00 | 79,00 | 79,00 |
| 43 |  Indonezja | 3,50 | 74,50 | 96,80 | 96,50 | 73,10 | 78,10 | 78,60 | 78,60 | 78,60 |
| 44 |  Dania | 57,40 | 50,70 | 51,30 | 66,60 | 66,50 | 66,50 | 66,50 | 66,50 | 66,50 |
| 45 |  Pakistan | 48,50 | 56,60 | 60,60 | 65,00 | 64,40 | 64,50 | 64,60 | 64,60 | 66,00 |
| 46 |  Argentyna | 124,20 | 136,00 | 131,70 | 0,60 | 54,70 | 61,70 | 61,70 | 61,70 | 61,70 |
| 47 |  Katar | 5,80 | 14,80 | 25,90 | 0,60 | 12,40 | 12,40 | 40,60 | 57,40 | 57,40 |
| 48 |  Zjednoczone Emiraty Arabskie | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 22,50 | 55,40 | 55,40 |
| 49 |  Białoruś | ... | ... | ... | 1,20 | 35,30 | 41,50 | 48,90 | 53,40 | 53,40 |
| 50 |  Kambodża | ... | ... | ... | 12,40 | 12,40 | 12,40 | 12,40 | 50,40 | 50,40 |
| 51 |  Finlandia | 25,70 | 30,70 | 62,30 | 49,00 | 49,10 | 49,10 | 49,10 | 49,00 | 49,00 |
| 52 |  Jordania | ... | ... | ... | ... | 17,10 | 43,50 | 43,50 | 43,50 |
Rezerwy złota Polski
edytujRezerwy złota Polski stanowią część rezerw dewizowych obok papierów wartościowych, lokat i gotówki[3].
Gospodarką rezerw złota (podobnie jak innymi dewizami) zajmuje się Narodowy Bank Polski, zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 2 i art. 52 ust 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim[3].
Do 2018 roku Polska posiadała 102,97 ton złota, które w większości przechowywane były w Banku Anglii[11], gdzie znajdowało się od czasu II wojny światowej[12]. Tylko 5% z tego znajdowało się w Polsce[13][14][15]. W latach 2018–2019 polskie rezerwy złota zostały zwiększone o 125,7 tony (wzrost o 122%), przy czym w 2018 roku NBP zakupił 25,7 tony[16]. W lipcu 2019 r. Zarząd NBP podjął decyzję o dywersyfikacji miejsc przechowywania złota przez sprowadzenie do kraju części posiadanego zasobu kruszcu[16]. Od września do listopada 2019 r. do Polski przewieziono 100 ton, tj. 3 214 100 uncji trojańskich złota[2].
W latach 2018–2019 zasoby polskiego złota powiększyły się o blisko 126 ton, dając wówczas wartość rzędu 228,6 ton[17]. Na początku 2022 roku, stan polskiego złota wynosił ponad 230 ton[17]. W lipcu 2023 roku, Narodowy Bank Polski posiadał około 260 ton złota (9,3 mln uncji)[17]. Według danych z Trading Economics Polska miała rezerwy złota wynoszące 333,71 ton we wrześniu 2023 roku[18].
Przypisy
edytuj- ↑ Ireneusz Pszczółka, Znaczenie złota w oficjalnych rezerwach dewizowych banków centralnych, „STUDIA EKONOMICZNE PRAWNE i ADMINISTRACYJNE” (1/2016), 2016 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ a b c d Polskie rezerwy złota – mamy dużo, a będziemy mieć jeszcze więcej [online], forsal.pl, 1 października 2021 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ a b c Rezerwy dewizowe Polski: znaczenie, struktura i przeznaczenie [online], PAP MediaRoom portal. [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ Bolesław Wójtowicz, Rola rezerw złota w zasobach Narodowego Banku Polskiego, „Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie”, 34 (1), 2022, s. 53–72, DOI: 10.25312/2391-5129.34/2022_04bw, ISSN 1895-5088 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ a b Krzysztof Kolany, Narodowy Bank Polski zwiększył rezerwy złota [online], Bankier.pl, 5 maja 2023 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ Robert Kędzierski, Coraz więcej złota w Polsce. Są najnowsze dane [online], www.money.pl, 9 października 2023 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ How Much Gold Has Been Mined? [online], World Gold Council, 8 lutego 2023 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
- ↑ WORLD OFFICIAL GOLD HOLDINGS International Financial Statistics, December 2020 [online], World Gold Council, grudzień 2020 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
- ↑ WORLD OFFICIAL GOLD HOLDINGS International Financial Statistics, April 2022 [online], World Gold Council, kwiecień 2022 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
- ↑ WORLD OFFICIAL GOLD HOLDINGS International Financial Statistics, March 2015 [online], World Gold Council, marzec 2015 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
- ↑ Gdzie przechowywane jest polskie złoto?
- ↑ Rafał Mundry, NBP zarabia miliony na rezerwach złota w Londynie [online], Bankier.pl, 29 marca 2017 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ Damian Słomski, Polskie złoto nie wróci do kraju. Prawie 100 ton leży w skarbcu w Londynie [online], www.money.pl, 12 marca 2017 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ 8 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o polskich rezerwach złota [online], forsal.pl, 9 maja 2014 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ Magdalena Redo, Analiza wielkości i struktury rezerw dewizowych w Polsce w latach 1998–2014, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu”, Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ a b Krzysztof Kolany, Michał Żuławiński, NBP zwiększył rezerwy złota. To pierwszy zakup od prawie dwóch lat [online], Bankier.pl, 21 czerwca 2021 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ a b c Dominika Byczek Imaggo, Ile złota ma Polska? Dane NBP 2023. Szczegółowe raporty [online], Zadłużenia.com, 28 sierpnia 2023 [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ Polska – Rezerwy złota | 2000-2023 Dane | 2024-2025 Prognozy TE [online], pl.tradingeconomics.com [dostęp 2023-12-22].