Kompleks Sportowo-Koncertowy im. Karena Demircziana

W latach 60. XX wieku instytut Hajpetnakchagic planował budowę sali koncertowej, która byłaby gotowa do 1966 roku. Zwycięskim projektem był stadiom o pojemności 10 000 miejsc, ale projekt nie został zrealizowany z powodu braku funduszy. Zwieńczenie tego etapu uważane jest za następcę tego pierwszego planu kompleksu zatwierdzonego przez władze Armenii^[3]. Budynek został zaprojektowany przez grupę architektów ormiańskich Armstateproject: A. Tarkhanian, S. Chaczikian, G. Pogosjan i G. Mushegian^[4]. Proces budowy nadzorowali inżynierowie: Hamlet Badalyan (główny inżynier) oraz I. Tsaturian, A. Azizian i M. Aharonian^[4]. W 1999 roku po ataku na parlament Armenii zginęło osiem osób, z czego siedem to wysocy urzędnicy: wśród ofiar był przewodniczący ormiańskiego zgromadzenia narodowego Karen Demirczian^[4]. Niedługo po jego zamordowaniu kompleks został nazwany na jego cześć, za wkład polityka w budowę i renowację kompleksu^[4]. Kompleks został otwarty w 1983 roku, a po dwóch latach działalności został zamknięty z powodu dewastującego pożaru, który spowodował wiele szkód^[4]. Budynek wymagał remontu, który trwał dwa lata i zakończył się w 1987 roku^[4]. Pod koniec 1987 roku Hamalir ponownie został otwarty^[4].

9 października 2005 kompleks został sprzedany za 5,7 mln USD rosyjskiej firmie BAMO Holding. Prezydent Armenii Robert Koczarian zgodził się sprzedać budynek tylko pod warunkiem, że nazwa kompleksu nie zostanie zmieniona, a kompleks zachowa swoje znaczenie użytkowe, na co firma się zgodziła^[4]. Następnie przewidziano inwestycję w wysokości 10 mln USD na remont^[4]. Remont, który trwał trzy lata i kosztował 42 miliony dolarów, przekształcił kompleks w nowoczesną arenę sportowo-koncertową^[4]. 31 października 2008 kompleks został po raz drugi zainaugurowany. W ceremonii brali udział m.in. prezydent Armenii Serż Sarkisjan, katolikos Ormian Karekin II, oraz dwójka dzieci Karena Demircziana, a wystąpił m.in. rosyjski łyżwiarz figurowy Jewgienij Pluszczenko^[4].

W sierpniu 2014, w związku z narosłymi długami właścicieli, rząd Armenii przekazał własność kompleksu Ministerstwu Obrony^[5]. Rok później rząd Armenii zdecydował o sprzedaży kompleksu firmie NTAA Investment Group LLC, która planowała poświęcić 4 lata na przekształcenie kompleksu w „centrum rodzinne”, w skład którego wejdą „hotele, kryty park wodny, sale koncertowe, restauracje, sklepy i kasyno^[6].” Hotele będą miały ponad 350 pokoi rodzinnych, kryty park wodny zajmie powierzchnię ponad 18 000 metrów kwadratowych i będzie działał przez cały rok^[6]. Po różnych skandalach gospodarczych, podejrzanych interesach byłych właścicieli i kryzysie finansowym, jaki kraj przeszedł z powodu kryzysu pandemii COVID-19 i konfliktu w Górskim Karabachu w 2020 roku plan inwestycyjny nie powiódł się, a państwo armeńskie zostało zmuszone do ponownego przejęcia własności kompleksu^[7]. W najcięższych miesiącach pandemii COVID-19 miejsce stało się tymczasowym szpitalem, który przyjął 2000 pacjentów^[7]. W maju 2022 ormiańska głowa prasy na Konkurs Piosenki Eurowizji, Anna Ohanian, ogłosiła, że w związku z organizacją w kompleksie 20. Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci, w hali odbędą się renowacje w celu zwiększenia pojemności kompleksu oraz zwiększyć praktyczność występującym artystom oraz publiczności^[8].

Projekt tego budynku jest inspirowany wizerunkiem „ptaka, który rozpościera skrzydła, by wzbić się z ziemi i przelecieć nad górami Armenii, piękny i atrakcyjny obraz, który w pełni zrozumiesz pierwszy rzut oka”^[2]. Jedną z najatrakcyjniejszych części kompleksu jest trybuna obrotowa, która może pomieścić 1200 osób, z możliwością połączenia z dwiema pozostałymi salami kompleksu w celu zwiększenia liczby miejsc siedzących^[2]. Grupa architektów i inżynierów, która zaprojektowała kompleks, została uhonorowana najwyższą Nagrodą Narodową ZSRR za unikatowy zabytek architektoniczny^[9]. Kompleks składa się z 6 części:

Wejście do kompleksu

• 22 marca 2009 kanadyjski piosenkarz Garou wystąpił w hali sportowej w ramach Dni Frankofonii w Armenii^[10].
• W maju 2009 na głównej hali odbyły się młodzieżowe mistrzostwa świata w boksie mężczyzn.
• 22 maja 2009 w hali sportowej wystąpił brytyjski zespół rockowy Jethro Tull^[11].
• 16 października 2009 w sali koncertowej wystąpił brytyjski zespół rockowy Uriah Heep.
• 12 listopada 2009 w sali koncertowej wystąpił amerykański muzyk jazzowy George Benson. Wydarzenie odbyło się w ramach 10. międzynarodowego festiwalu muzyki ormiańskiej Perspectives XXI^[12].
• W kwietniu 2010 arena była gospodarzem turniej mistrzostw świata w hokeju na lodzie 2010 (III Dywizja), w którym ormiańska drużyna zdobyła srebrny medal w grze po przegranej w finale z Koreą Północną^[13].
• 25 maja 2010 angielski zespół rockowy Deep Purple wystąpił w koncercie charytatywnym, na którym arenę wypełniło ponad 10 000 osób^[14]. Dochód z koncertu został przeznaczony na budowę szkoły muzycznej w Giumri, zniszczonej przez trzęsienie ziemi w 1988 roku^[14].
• 12 sierpnia 2010 w kompleksie wystąpił ormiańsko-amerykański piosenkarz rockowy Serj Tankian^[15].
• 26 października 2010 angielski piosenkarz Joe Cocker wystąpił w sali koncertowej podczas światowej trasy koncertowej Hard Knocks^[16].
• 18 marca 2011 piosenkarka Lara Fabian wystąpiła na koncercie w hali sportowej w ramach Dni Frankofonii w Armenii^[17].
• 3 grudnia 2011 na hali głównej odbył się 9. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci^[18].
• 10 września 2012 wspólny koncert dał ormiański zespół rockowy Dorians wraz z gośćmi specjalnymi Glennem Hughes i Derekiem Szerinian.
• W czerwcu 2013 na hali koncertowej wystąpił rosyjski zespół rockowy DDT^[19].
• W październiku 2015 w sali koncertowej wystąpił Charles Aznavour^[20].
• 26 października 2017 w sali koncertowej wystąpił amerykański muzyk jazzowy Marcus Miller. Wydarzenie odbyło się w ramach corocznego międzynarodowego festiwalu Yerevan Jazz Fest 2017.
• 9 kwietnia 2018 w kompleksie Armen Sarkisjan został zainaugurowany jako prezydent Armenii, zastępując Serża Sarkisjana^[21][22].
• 11 grudnia 2022 na hali głównej odbył się 20. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci^[23].