Centralne zgrubienie galaktyczne

Zgrubienia centralne przypominają swoimi właściwościami galaktyki eliptyczne, odpowiednio mniejsze i mniej masywne. Nie wyróżnia się jakiejś konkretnej struktury zgrubienia, jego gęstość spada wraz z odległością od jądra.

Centralne zgrubienie występuje prawie wyłącznie w galaktykach spiralnych. Pojawianie się struktury zgrubienia w nielicznych przypadkach galaktyk eliptycznych tłumaczy się obecnie samą naturą powstania tych galaktyk jako zderzeń galaktyk spiralnych.W galaktykach nieregularnych centralne zgrubienie nie występuje.

Centralne zgrubienie nie jest miejscem formowania się nowych gwiazd. Zawiera jedynie gwiazdy drugiej populacji – wszystkie one powstawały wraz z tworzącą się galaktyką. Stąd czerwonawy kolor zgrubienia, obiekty żyjące tak długo muszą być małe.

Wyjątkiem są znowu galaktyki eliptyczne. Występujące w nielicznych przypadkach tych galaktyk zgrubienie, może być miejscem narodzin gwiazd. Przy kolizji dwóch galaktyk spiralnych, czasem w okolice jądra dostarczona zostaje spora ilość nowej masy i obszar ten się zagęszcza, tworząc warunki sprzyjające powstawaniu gwiazd. Takie zgrubienie, zabarwione na niebiesko, zawierać może gwiazdy pierwszej populacji.

Obecnie jest wiele spekulacji na temat procesu powstawania i roli, jaką zgrubienia odgrywają w formowaniu się galaktyki. Faktem, który implikuje najwięcej sporów, jest wiek zgrubienia. Mianowicie, sugerowałby on powstawanie zgrubień wraz z galaktycznym halo. Tymczasem teoria tworzenia się galaktyk postulowałaby raczej moment znacznie późniejszy, w okolicach formowania się dysku galaktycznego. Istotną rolę w powstawaniu zgrubienia zapewne odgrywa centralna czarna dziura, o czym świadczy statystyczny związek pomiędzy masą centralnej czarnej dziury i masą oraz dyspersją prędkości gwiazd w zgrubieniu galaktycznym^[1]. Ostatnie badania wskazują, że prawdopodobnie powstanie czarnej dziury następuje wcześniej^[2][3], a następnie wspólny etap wzrostu reguluje wpływ aktywności jądra galaktyki na wzrost koncentracji masy w zgrubieniu centralnym.

• galaktyka Seyferta
• kwazar