Andrzej Wyglenda

Andrzej Wyglenda
Data i miejsce urodzenia	4 maja 1941 ; Rybnik
	Poseł IX kadencji Sejmu PRL
Okres	od 13 października 1985; do 3 czerwca 1989
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Wyglenda
Data i miejsce urodzenia	4 maja 1941 ; Rybnik
Kariera seniorska
Lata	Klub
	Liga polska
1960–1976	ROW (Górnik) Rybnik
Dorobek medalowy
	Reprezentacja Polska
	Mistrzostwa świata
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Wyglenda (ur. 4 maja 1941 w Rybniku) – polski żużlowiec, trener sportu żużlowego i polityk, poseł na Sejm PRL (1985–1989) z ramienia PZPR.

Życiorys edytuj

Życie prywatne edytuj

Ojciec Wojciecha Wyglendy, również żużlowca.

Uzyskał wykształcenie zasadnicze zawodowe, z zawodu ślusarz. Od 1959 pracował w Rybnickiej Fabryce Wyrobów Metalowych „Huta Silesia”, skąd w 1961 został przeniesiony do Kopalni Węgla Kamiennego „Dębieńsko”, gdzie był ślusarzem do 1971. Potem do 1974 pełnił tę samą funkcję w KWK „Zofiówka”, w latach 1974–1978 w Kopalni Węgla Kamiennego „Pniówek”, a w 1978 został zatrudniony w Kopalni Węgla Kamiennego „Jankowice”.

Kariera sportowa edytuj

Wychowanek Górnika Rybnik, żużlowego rzemiosła nauczał go Józef Wieczorek, a wspomagali go w tym Joachim Maj oraz Stanisław Tkocz. Licencję zdał w 1959^[1]^[2].

Swój debiut zaliczył 24 kwietnia 1960 podczas spotkania Rybnika z Lesznem^[3]. Zdobył w tym spotkaniu jeden punkt. Karierę zawodniczą zakończył wypadek 2 maja 1976. Był to ćwierćfinał Złotego Kasku w Bydgoszczy, a sprawcą wypadku był zawodnik z Gdańska, Stanisław Kowalski. Andrzej Wyglenda doznał kompresyjnego złamania kręgosłupa. Pomimo długiej rehabilitacji komisja do spraw orzekania o zdolności sportowców do wyczynowego kontynuowania danej dyscypliny pod kierownictwem doktora Drozda wydała wyrok całkowitego zakazu uprawiania sportu przez Andrzeja Wyglendę^[2].

Zdobywca 13 medali Drużynowych Mistrzostw Polski. Dziewięciu złotych (1962–1968, 1970, 1972), jednego srebrnego (1961) i trzech brązowych (1969, 1971, 1974).

Siedmiokrotny finalista i sześciokrotny medalista Drużynowych Mistrzostw Świata. Trzy razy zdobył złoto (1965–1966, 1969), raz srebro (1967) i dwa razy brąz (1968, 1971).

Sześciokrotny finalista Indywidualnych Mistrzostw Świata, najlepsze miejsce zajął w 1970 we Wrocławiu, gdzie był ósmy.Nieoficjalny Mistrz Europy z 1967, Mistrz świata par z Rybnika w 1971.

Jedenastokrotny finalista i siedmiokrotny medalista IMP – czterokrotnie złoty (1964, 1968–1969, 1973), dwukrotnie srebrny (1965, 1970) i jednokrotnie brązowy (1971). Dwukrotny brązowy medalista MPPK (1973, 1975).

Pięciokrotny medalista Złotego Kasku – złoty (1964) i czterokrotnie brązowy (1966–1967, 1969–1970). Triumfator Memoriału Alfreda Smoczyka w 1970. Pięciokrotny medalista Pucharu ROW – trzykrotnie złoty (1966, 1968, 1970) i dwukrotnie srebrny (w 1963 i 1964 z drużyną Górnika Rybnik). Dwukrotnie startował w Memoriale Raniszewskiego, raz zdobywając srebro w 1965.

Kariera trenerska edytuj

Trener drużyny ROW Rybnik w latach 1978–1985. Zdobył z tym zespołem srebrny medal DMP w 1980. Miał swój wkład w kształtowaniu takich żużlowców jak: Jerzy Wilim, Piotr Pyszny, Grzegorz Szczepanik, Stanisław Kilian, Andrzej Węgrzyk, Jan Nowak, Krystian Fros, Mieszysław Kmieciak, Bronisław Klimowicz, Piotr Brachmański, Ryszard Szymański, Marian Gluecklich czy Antoni Skupień^[2].

Działalność polityczna edytuj

Jest pierwszym żużlowcem, który po zakończeniu kariery sportowej został wybrany do polskiego parlamentu. Mandat posła na Sejm IX kadencji sprawował od 13 października 1985 do 5 czerwca 1989.

Osiągnięcia edytuj

Indywidualne mistrzostwa świata na żużlu edytuj

Sezon	Miasto	Ranga	Miejsce	Punkty
1964	Wrocław Göteborg	Finał Europejski Finał światowy	6 12	10 4
1965	Slaný Londyn	Finał Europejski Finał światowy	6 15	9 2
1966	Slaný	Finał Kontynentalny	13	3
1967	Wrocław Londyn	Finał Europejski Finał światowy	1 15	14 2
1968	Ufa	Finał Kontynentalny	11	7
1969	Olching Londyn	Finał Europejski Finał światowy	5 15	9 2
1970	Wrocław	Finał światowy	8	7
1971	Gorzów Wielkopolski	Półfinał Kontynentalny	10	7
1972	Bydgoszcz	Półfinał Kontynentalny	Nie wystąpił z powodu kłopotów zdrowotnych	-
1973	Chorzów	Finał światowy	Rezerwowy	0
1975	Olching	Półfinał Kontynentalny	16	0

Źródło^[2]

Drużynowe mistrzostwa świata na żużlu edytuj

Sezon	Miasto	Ranga	Miejsce	Punkty
1964	Abensberg	Finał światowy	4	8 (Cała drużyna 16)
1965	Kempten	Finał światowy	1	11 (Cała drużyna 38)
1966	Wrocław	Finał światowy	1	11 (Cała drużyna 41)
1967	Malmö	Finał światowy	2	9 (Cała drużyna 26)
1968	Londyn	Finał światowy	3	2 (Cała drużyna 19)
1969	Rybnik	Finał światowy	1	11 (Cała drużyna 31)
1970	Slaný	Finał Kontynentalny	2	9 (Cała drużyna 29)
1971	Wrocław	Finał światowy	3	2(Rez.) (Cała drużyna 19)

Źródło^[4]

Mistrzostwa świata par na żużlu edytuj

Sezon	Miasto	Ranga	Miejsce	Punkty
1971	Rybnik	Finał światowy	1	15 (3,3,2x,2x,2x,3 tzw.Płatny Komplet)(Cała drużyna 30)

Źródło^[2]

Drużynowe mistrzostwa Polski na żużlu – sezon zasadniczy edytuj

Sezon	Klub	Miejsce	Liga	Średnia/bg	Średnia/mc	Pkt	Bonusy	Razem	Komplety	Biegi	Mecze
1960	Górnik Rybnik	5	I Liga	0,759	2,000	18	4	22	-	29	9
1961	Górnik Rybnik		I Liga	1,512	3,923	51	14	65	1 - (1 pł.)	43	13
1962	Górnik Rybnik		I Liga	1,911	6,429	90	17	107	-	56	14
1963	Górnik Rybnik		I Liga	2,321 (9)	7,857 (20)	110 (16)	20	130 (5)	1 - (1 pł.)	56	14
1964	Górnik Rybnik		I Liga	2,600 (1)	10,182 (6)	112 (13)	5	117 (15)	6 (1) – (2 pł.)	45	11
1965	ROW Rybnik		I Liga	2,609 (4)	10,000 (7)	110 (13)	10	120 (12)	2 - (1 pł.)	46	11
1966	ROW Rybnik		I Liga	2,808 (1)	10,231 (4)	133 (6)	13	146 (1)	7 (1) – (5 pł.)	52	13
1967	ROW Rybnik		I Liga	2,700	9,900	99	9	108	3 - (2 pł.)	40	10
1968	ROW Rybnik		I Liga	2,362	9,214	129	8	137	4 - (2 pł.)	58	14
1969	ROW Rybnik		I Liga	2,610	10,929	153	1	154	3	59	14
1970	ROW Rybnik		I Liga	2,604	10,154	132	6	138	3 - (1 pł.)	53	13
1971	ROW Rybnik		I Liga	2,621	10,571	148	4	152	5 - (2 pł.)	58	14
1972	ROW Rybnik		I Liga	2,349	8,364	92	9	101	3 - (2 pł.)	43	11
1973	ROW Rybnik	4	I Liga	2,288	8,786	123	12	135	3	59	14
1974	ROW Rybnik		I Liga	2,273	8,545	94	6	100	2 - (1 pł.)	44	11
1975	ROW Rybnik	6	I Liga	2,129	8,036	112,5	11	123,5	1 - (1 pł.)	58	14
1976	ROW Rybnik	7	I Liga	2,700	12,000	24	3	27	-	10	2

W nawiasie miejsce w danej kategorii w danym sezonie (śr/b oraz śr/m – przy założeniu, że zawodnik odjechał minimum 50% spotkań w danym sezonie)

Podsumowanie wyników w najwyższej klasie rozgrywkowej w Polsce w sezonie zasadniczym:

Sezony	Średnia/bg	Średnia/mc	Pkt	Bonusy	Razem	Komplety	Biegi	Mecze
17	2,327	8,567	1730,5	152	1882,5	44 - (21 płatnych)	809	202

Źródło^[3]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]

Indywidualne mistrzostwa Polski na żużlu edytuj

1963 – Rybnik – 7. miejsce – 9 pkt → wyniki
1964 – Rybnik – 1. miejsce – 14 pkt → wyniki
1965 – Rybnik – 2. miejsce – 14 pkt → wyniki
1966 – Rybnik – 6. miejsce – 9 pkt → wyniki
1967 – Rybnik – 6. miejsce – 8 pkt → wyniki
1968 – Rybnik – 1. miejsce – 14 pkt → wyniki
1969 – Rybnik – 1. miejsce – 14 + 3 pkt → wyniki
1970 – Gorzów Wielkopolski – 2. miejsce – 12 pkt → wyniki
1971 – Rybnik – 3. miejsce – 12 + 3 pkt → wyniki
1972 – Leszno – ćwierćfinał – 9 pkt (nie występuje w półfinale pomimo awansu) → wyniki
1973 – Rybnik – 1. miejsce – 15 pkt → wyniki
1974 – Gorzów Wielkopolski – 14. miejsce – 2 pkt → wyniki
1975 – Lublin – 15. miejsce – 2 pkt → wyniki

Źródło^[10]^[11]

Mistrzostwa Polski par klubowych na żużlu edytuj

1973 – 3. miejsce → wyniki
1975 – Leszno – 3. miejsce – 9 pkt (para 19 pkt) → wyniki

Turniej o Złoty Kask edytuj

1964 – 1. miejsce – 65 pkt → wyniki
1965 – 5. miejsce – 62 pkt → wyniki
1966 – 3. miejsce – 52 pkt → wyniki
1967 – 3. miejsce – 61 pkt → wyniki
1968 – 5. miejsce – 55 pkt → wyniki
1969 – 3. miejsce – 60 pkt → wyniki
1970 – 3. miejsce – 68 pkt → wyniki
1971 – 9. miejsce – 40 pkt → wyniki
1973 – 10. miejsce – 51 pkt → wyniki
1975 – 7. miejsce – 48 pkt → wyniki

Memoriał Alfreda Smoczyka w Lesznie edytuj

1963 – 4. miejsce – 8 pkt → wyniki
1970 – 1. miejsce – 15 pkt → wyniki
1974 – 6. miejsce – 11 pkt → wyniki
1975 – 12. miejsce – 5 pkt → wyniki

Puchar ROW edytuj

1961 – Rybnik – 8. miejsce – 5 pkt → wyniki
1962 – Rybnik – 11. miejsce – 2 pkt → wyniki
1963 – Rybnik – 2. miejsce – 9 pkt → wyniki
1964 – Rybnik – 2. miejsce – 2 pkt → wyniki
1966 – Rybnik – 1. miejsce – 15 pkt → wyniki
1967 – Rybnik – 13. miejsce – 1 pkt → wyniki
1968 – Rybnik – 1. miejsce – 14 + 3 pkt → wyniki
1969 – Rybnik – 15. miejsce – 3 pkt → wyniki
1970 – Rybnik – 1. miejsce – 15 pkt → wyniki
1971 – Rybnik – 13. miejsce – 4 pkt → wyniki
1973 – Rybnik – 6. miejsce – 10 pkt → wyniki
1974 – Rybnik – 16. miejsce – 1 pkt → wyniki
1975 – Rybnik – 7. miejsce – 8 pkt → wyniki

Memoriał Zbigniewa Raniszewskiego edytuj

1965 – Bydgoszcz – 2. miejsce – 14 pkt → wyniki
1970 – Bydgoszcz – 5. miejsce – 9 pkt → wyniki

Odznaczenia edytuj

W 1980 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi.

Przypisy edytuj

↑ Stefan Smołka: Asy żużlowych torów – Antoni Woryna. Leszno: Firma wydawnicza „Danuta”, 2011, s. 388. ISBN 978-83-929223-2-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Stefan Smołka: Asy Żużlowych Torów Andrzej Wyglenda. Leszno: Firma Wydawnicza „Danuta”, 2007. ISBN 978-83-924670-1-4.
↑ ^a ^b Wiesław Dobruszek: Żużlowy leksykon ligowy Tom III (1959–1962). Leszno: Firma Wydawnicza „Danuta”, 2013. ISBN 978-83-63087-20-3.
↑ Wiesław Dobruszek: Drużynowe Mistrzostwa Świata (1959–1978). ISBN 978-83-63087-56-2.
↑ Wiesław Dobruszek: Żużlowy leksykon ligowy Tom IV (1963–1966). Leszno: Firma wydawnicza „Danuta”, 2013. ISBN 978-83-63087-28-9.
↑ Wiesław Dobruszek: Żużlowy Leksykon Ligowy TOM V (1966–1969). 2014. ISBN 978-83-63087-36-4.
↑ Wiesław Dobruszek: Żużlowy Leksykon Ligowy TOM VI (1970–1972). 2015. ISBN 978-83-63087-44-9.
↑ Wiesław Dobruszek: Żużlowy Leksykon Ligowy TOM VII (1973–1975). 2015. ISBN 978-83-63087-60-9.
↑ WiesławW. Dobruszek WiesławW., Żużlowy Leksykon Ligowy Tom VIII (1976-1978), 2016, ISBN 978-83-63087-73-9 .
↑ WiesławW. Dobruszek WiesławW., Żużlowe Mistrzostwa Tom 5 (IMP 1932–1968), 2009, ISBN 978-83-924670-8-3 .
↑ WiesławW. Dobruszek WiesławW., Żużlowe Mistrzostwa Tom VI (IMP 1969–1985), 2010, ISBN 978-83-929223-4-6 .

Bibliografia edytuj

Stefan Smołka: Siedemdziesiąt lat Andrzeja Wyglendy, sportowefakty.pl, 4 maja 2011
Przemysław Jany: Z kartek kalendarza: Andrzej Wyglenda, sportowefakty.pl, 4 maja 2013
Profil na stronie Biblioteki Sejmowej
Profil na stronie speedway.com.pl (ang.)

[1] Stefan Smołka: Asy żużlowych torów – Antoni Woryna. Leszno: Firma wydawnicza „Danuta”, 2011, s. 388. ISBN 978-83-929223-2-2.

[:0-2] Stefan Smołka: Asy Żużlowych Torów Andrzej Wyglenda. Leszno: Firma Wydawnicza „Danuta”, 2007. ISBN 978-83-924670-1-4.

[:2-3] Wiesław Dobruszek: Żużlowy leksykon ligowy Tom III (1959–1962). Leszno: Firma Wydawnicza „Danuta”, 2013. ISBN 978-83-63087-20-3.

[:3-4] Wiesław Dobruszek: Drużynowe Mistrzostwa Świata (1959–1978). ISBN 978-83-63087-56-2.

[:1-5] Wiesław Dobruszek: Żużlowy leksykon ligowy Tom IV (1963–1966). Leszno: Firma wydawnicza „Danuta”, 2013. ISBN 978-83-63087-28-9.

[:4-6] Wiesław Dobruszek: Żużlowy Leksykon Ligowy TOM V (1966–1969). 2014. ISBN 978-83-63087-36-4.

[:5-7] Wiesław Dobruszek: Żużlowy Leksykon Ligowy TOM VI (1970–1972). 2015. ISBN 978-83-63087-44-9.

[:6-8] Wiesław Dobruszek: Żużlowy Leksykon Ligowy TOM VII (1973–1975). 2015. ISBN 978-83-63087-60-9.

[9] WiesławW. Dobruszek WiesławW., Żużlowy Leksykon Ligowy Tom VIII (1976-1978), 2016, ISBN 978-83-63087-73-9 .

[10] WiesławW. Dobruszek WiesławW., Żużlowe Mistrzostwa Tom 5 (IMP 1932–1968), 2009, ISBN 978-83-924670-8-3 .

[11] WiesławW. Dobruszek WiesławW., Żużlowe Mistrzostwa Tom VI (IMP 1969–1985), 2010, ISBN 978-83-929223-4-6 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]