ზესტაფონი (საფეხბურთო კლუბი)

ფეხბურთს ზესტაფონში თამაშობდნენ XX საუკუნის 10-იანი წლების დასაწყისიდან. პირველი ზესტაფონელი ფეხბურთელები იყვნენ ადგილობრივი გიმნაზიის (თანამედროვე I საჯარო სკოლა) აღსაზრდელები. ქალაქ ზესტაფონის საფეხბურთო ნაკრები პირველად შეიკრიბა 1918 წელს, როდესაც საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენასთან დაკავშირებით ორგანიზებულ დღესასწაულზე ამხანაგურად გაეჯიბრა დასავლეთ საქართველოს ერთ-ერთი ქალაქის გუნდს (სხვადასხვა წყაროების მიხედვით, სენაკი ან ოზურგეთი). პირველი საერთაშორისო მატჩი გაიმართა ზესტაფონში, ასევე დამოუკიდებლობის პერიოდში, კერძოდ 1920 წელს. ზესტაფონის ნაკრებმა უმასპინძლა ბრიტანეთის იმპერიის საოკუპაციო ჯარების გუნდს და დაამარცხა იგი ანგარიშით 2-1. 20-იან წლებშიც ზესტაფონელი ფეხბურთელები არაერთხელ შეხვედრიან მეზობელი ქალაქების გუნდებს. 30-იან წლებში ზესტაფონში შეიქმნა ორი საფეხბურთო გუნდი — „მერცხალი“ და „ლოკომოტივი“, რომლებმაც მრავალჯერ მიიღეს მონაწილეობა შიდასაქალაქო და რეგიონალურ ტურნირებში.

ახალი ეპოქა ზესტაფონის ფეხბურთის ისტორიაში იწყება 30-იანი წლების მეორე ნახევარში, მას შემდეგ რაც ამოქმედდა ზესტაფონის ფეროშენადნობთა ქარხანა^[1]. სწორედ ქარხნის პროფკომიტეტის ინიციატივით 1937 წლის 10 მაისს გაიმართა ფიზიკური კულტურის მუშაკთა თათბირი, რომელმაც მიიღო გადაწყვეტილება ფეხბურთელთა გუნდის ჩამოყალიბების შესახებ. გუნდს ეწოდა „მეტალურგი“. 1938 წლის აგვისტოში „მეტალურგმა“ მონაწილეობა მიიღო ქალაქ მინსკში გამართულ სპორტსაზოგადოება „მეტალურგი“-ს საკავშირო ტურნირში, სადაც ერთმანეთის მიყოლებით დაამარცხა მოსკოვის „ელექტროსტალი“, სტალინგრადის „კრასნი ოქტიაბრი“, ლენინგრადის „მეტალურგი“ და მხოლოდ ფინალში დამარცხდა „სერპ ი მოლოტი“-ის გუნდთან. ამავე 1938 წლის შემოდგომიდან ზესტაფონის „მეტალურგი“ ჩაერთო საქართველოს ჩემპიონატში, რომელშიდაც სისტემატურად მონაწილეობდა 1989 წლის ჩათვლით.

1990 წელს საქართველო გავიდა საკავშირო ფეხბურთის ფედერაციის შემადგენლობიდან, შეიქმნა საქართველოს ფეხბურთის ფედერაცია და დაიწყო საქართველოს საფეხბურთო ჩემპიონატი.

1990 წელს ზესტაფონში შეიქმნა ახალი კლუბი — საფეხბურთო კლუბი „მარგვეთი“, რომელმაც დაიკავა „მეტალურგის“ ადგილი საქართველოს ეროვნული ჩემპიონატის პირველ ჯგუფში და პირველივე წელს გადავიდა უმაღლეს ლიგაში. 1993 და 1996 წლებში „მარგვეთი“ საქართველოს თასის გათამაშების ნახევარფინალში გავიდა. 1996 წელს „მარგვეთი“ საქართველოს ვიცე-ჩემპიონი გახდა და უეფა-ს თასის გათამაშების საკვალიფიკაციო რაუნდში მონაწილეობას უფლება მიიღო. ფინანსური პრობლემების გამო 1998 წელს კლუბი დაიშალა.

1999—2004 წლებში კვლავ გამოჩნდა ასპარეზზე საფეხბურთო კლუბი „მეტალურგი“, რომელმაც 2001–2003 წლებში მოახერხა უმაღლეს ლიგაში თამაში. თუმცა ეს გუნდიც დაიშალა.

2004 წლის 18 ივნისს შეიქმნა ახალი გუნდი — საფეხბურთო კლუბი „ზესტაფონი“. „ზესტაფონმა“ არსებობის პირველ სამ წელიწადში ეროვნულ ჩემპიონატებში მე-5 და ორჯერ მე-4 ადგილი დაიკავა და ზედიზედ სამჯერ მონაწილეობდა დავით ყიფიანის სახელობის ეროვნული თასის გათამაშების ფინალურ მატჩებში.

2008 წლის 16 მაისს, საფეხბურთო კლუბმა „ზესტაფონმა“ საქართველოს დავით ყიფიანის თასის გათამაშების ფინალში დაამარცხა თბილისის „ამერი“ 2:1 და არსებობის ისტორიაში პირველი ტიტული მოიპოვა. 2010-2011 წლების სეზონში ზესტაფონი პირველად გახდა საქართველოს ჩემპიონი. გუნდმა ეს ტიტული მომდევნო სეზონშიც დაიცვა.^[2]

მთავარი სტატია: დავით აბაშიძის სტადიონი.

ზესტაფონის ცენტრალურმა სტადიონმა, რომელიც აშენებულია ზესტაფონის ფეროშენადნობთა ქარხნის მიერ, ფუნქციონირება დაიწყო 1952 წელს. თუმცა რამდენიმე მატჩი მშენებარე სტადიონზე ჩატარდა ოფიციალური გახსნის წინა, 1951 წელსაც. 1981 წელს არენაზე ჩატარდა სარეკონსტრუქციო სამუშაოები, გადაიხურა დასავლეთის და აგებულ იქნა აღმოსავლეთის ტრიბუნა, რის შემდეგაც სტადიონის ტევადობა გაიზარდა 8 000 ადგილამდე.

2004 წელს კლუბ „ზესტაფონის“ შექმნის შემდეგ, ზესტაფონის ცენტრალურ სტადიონზე ჩატარდა და დღესაც მიმდინარეობს სამშენებლო სამუშაოები, რომელთა მიზანია არენის განახლება და თანამედროვე სტანდარტებთან მიახლოვება.

2005 წლის ზაფხულში სტადიონზე ჩატარდა მინდვრის საფარის გამოცვლასთან დაკავშირებული სამუშაოები. დამონტაჟდა გერმანული ტექნოლოგიით შექმნილი ახალი სადრენაჟო სისტემა, ამერიკული ფირმა „რაინბიორდის“ სარწყავი სისტემა, რომელიც წარმატებით გამოიცადა 2004 წელს პორტუგალიაში გამართული ევროპის ჩემპიონატის მასპინძელ 8 სტადიონზე. ზესტაფონის ცენტრალურ სტადიონზე დაგებულია მინდვრის საფარი – თურქული ფირმა „ჩიმექსის“ მიერ დამზადებული „ნატურალური მწვანე ხალიჩა“. სწორედ ამ ფირმის პროდუქციაა გამოყენებული „ბეშიქთაშისა“ და „ფენერბაჰჩეს“ მშობლიურ არენებზე, ასევე რუსთავის „მეტალურგის“ სტადიონზე. კლუბის ხელმძღვანელობის მიერ დაგეგმილია კლუბისათვის ახალი ბაზის აშენება, ახალი ტრიბუნების აგება, თანამედროვე ტაბლოს დამონტაჟება და სხვა.^[3]

2010 წლის 9 აპრილს სტადიონს მიენიჭა დავით აბაშიძის სახელი.

• უმაღლესი ლიგა:
• 01  პირველი ადგილი (2): 2010/2011, 2011/2012
• 02  მეორე ადგილი (1): 2013/2014
• 03  მესამე ადგილი (2): 2007/2008, 2009/2010

• საქართველოს თასი:
• გამარჯვებული (1): 2007/2008
• ფინალისტი (4): 2004/2005, 2005/2006, 2006/2007, 2011/2012

• საქართველოს სუპერთასი:
• გამარჯვებული (2): 2011, 2012
• ფინალისტი (1): 2008

• 
  „მეტალურგის“ ლოგო
• 
  „მარგვეთის“ ლოგო
• 
  „ზესტაფონის“ ლოგო

მონაცემები ზამთრის სატრანსფერო ფანჯრისას.

შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ.

№ პოზიცია ქვეყანა მოთამაშე 1 მეკარე  საქართველო დავით კუპატაძე 2 მცველი  საქართველო დავით მთივლიშვილი 5 მცველი  საქართველო მირიან რობაქიძე 6 ნახევარმცველი  საქართველო გიორგი ვასაძე 7 ნახევარმცველი  საქართველო დავით რაჟამაშვილი 8 ნახევარმცველი  საქართველო ივანე ხაბელაშვილი 10 თავდამსხმელი  საქართველო გიორგი ილურიძე (კაპიტანი) 17 თავდამსხმელი  საქართველო ირაკლი სიხარულიძე 18 მცველი  საქართველო დავით ლომაია 22 ნახევარმცველი  საქართველო ვაჟა ნემსაძე

№ პოზიცია ქვეყანა მოთამაშე 28 მეკარე  საქართველო გია მახათაძე 33 მცველი  საქართველო ოთარ ხიზანეიშვილი 42 თავდამსხმელი  ნიგერია ჯონ ჯერემია 70 თავდამსხმელი  საქართველო გიორგი ბერიძე 77 მცველი  საქართველო ლაშა მჭედლიშვილი 80 ნახევარმცველი  საქართველო ზვიად სიხარულია 99 თავდამსხმელი  საქართველო გურამ სამუშია - მცველი  საქართველო მიხეილ ვაჭარაძე - თავდამსხმელი  საქართველო არჩილ მესხი (იჯარით თბილისის დინამოდან)

შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ.

პოზ.	ფეხბურთელი	ყოფილი კლუბი
მცველი	ოთარ ხიზანეიშვილი	თავისუფალი აგენტი
მცველი	გიორგი ხიდეშელი	თავისუფალი აგენტი
მცველი	გიორგი კაჭკაჭიშვილი**	მაჭახელა ხელვაჩაური
მცველი	ოთარ ხიზანეიშვილი	სიონი ბოლნისი
მცველი	დავით ლომაია	ზუგდიდი
მცველი	დავით მთივლიშვილი	ლოკომოტივი თბილისი
მცველი	გიორგი ჩიხრაძე	დაუგავა დაუგავპილსი
მცველი	ფირუზ მარაქველიძე	დინამო-2 თბილისი
ნახევარმცველი	ლაშა გვალია	ურალი
ნახევარმცველი	გურამ სამუშია**	ზუგდიდი
ნახევარმცველი	დავით რაჟამაშვილი**	დილა გორი
ნახევარმცველი	გიორგი ვასაძე	მეტალურგი რუსთავი
ნახევარმცველი	ივანე ხაბელაშვილი	მეტალურგი რუსთავი
ნახევარმცველი	დავით რაჟამაშვილი	სასკო
ნახევარმცველი	ზვიად სიხარულია	ჩიხურა საჩხერე
ნახევარმცველი	ნოდარ გაჩეჩილაძე	ჩხერიმელა ხარაგაული
ნახევარმცველი	გიორგი ბერიძე	დილა გორი
ნახევარმცველი	პავლე ხორგუაშვილი	თავისუფალი აგენტი
ნახევარმცველი	მათე კვირკვია	ვიტ ჯორჯია
ნახევარმცველი	ვაჟა ნემსაძე	ალგეთი მარნეული
თავდამსხმელი	ნიკოლოზ გელაშვილი	ყარაბაღი აღდამი
თავდამსხმელი	ჯაბა დვალი	დინამო თბილისი
თავდამსხმელი	ბექა ტუღუში	ტორპედო ქუთაისი
თავდამსხმელი	გიორგი ილურიძე	ერმისი ლარნაკა
თავდამსხმელი	ბექა მიქელთაძე
თავდამსხმელი	ირაკლი სიხარულიძე	მეტალურგი რუსთავი
თავდამსხმელი	ჯონ ჯერემია	გაგრა
თავდამსხმელი	არჩილ მესხი*	დინამო თბილისი

* — იჯარით
** — იჯარიდან

პოზ.	ფეხბურთელი	ახალი კლუბი
მეკარე	კახაბერ მეშველიანი	სამტრედია
მეკარე	ბოიან პავლოვიჩი	თავისუფალი აგენტი
მცველი	ზაზა ჭელიძე	გომელი
მცველი	გიორგი გურული	შუქურა ქობულეთი
მცველი	ოთარ ხიზანეიშვილი	სიონი ბოლნისი
მცველი	თეიმურაზ ღონღაძე	ჩიხურა საჩხერე
მცველი	გიორგი კაჭკაჭიშვილი	სპარტაკი ცხინვალი
მცველი	თედორე გრიგალაშვილი	სამტრედია
მცველი	თორნიკე გრიგალაშვილი	სამტრედია
მცველი	გიორგი ხიდეშელი	დილა გორი
მცველი	რენე ფერეირა	დინამო თბილისი
ნახევარმცველი	ნაემეკა აჯურუ	თავისუფალი აგენტი
ნახევარმცველი	იგორ იელიჩი	თავისუფალი აგენტი
ნახევარმცველი	გრიგოლ დოლიძე	სამტრედია
ნახევარმცველი	რევაზ გეწაძე	სამტრედია
ნახევარმცველი	გიორგი კუხიანიძე	შუქურა ქობულეთი
ნახევარმცველი	ბექა კაკუშაძე	სამგურალი წყალტუბო
ნახევარმცველი	დავით რაჟამაშვილი	სასკო თბილისი
ნახევარმცველი	ვახტანგ ჭანტურიშვილი	დინამო თბილისი
ნახევარმცველი	გიორგი ჭანკოტაძე	სიონი ბოლნისი
ნახევარმცველი	ლევან შარიქაძე	სამტრედია
ნახევარმცველი	მიხეილ სარდალიშვილი	ჩიხურა საჩხერე
ნახევარმცველი	ავთო ენდელაძე	ზუგდიდი
ნახევარმცველი	ლაშა გვალია	დილა გორი
თავდამსხმელი	დიმიტრი ტატანაშვილი	დინამო ბათუმი
თავდამსხმელი	ნიკოლოზ საბანაძე	თავისუფალი აგენტი
თავდამსხმელი	ბექა ტუღუში	ტორპედო ქუთაისი
თავდამსხმელი	ნიკოლოზ გელაშვილი	ფლამურტარი
თავდამსხმელი	ირაკლი ქობალია	თავისუფალი აგენტი
თავდამსხმელი	ჯაბა დვალი	დაჩია კიშინიოვი
თავდამსხმელი	თორნიკე კაპანაძე	სამტრედია
თავდამსხმელი	ბექა მიქელთაძე	დინამო თბილისი
თავდამსხმელი	გიორგი ფანცულაია	თავისუფალი აგენტი

* — იჯარით
** — იჯარიდან
მუქი შრიფტით — ტრანსფერები, რომლებიც განხორციელდა ზამთრის სატრანსფერო ფანრჯისას.

მთავარი კატეგორია:ზესტაფონის ფეხბურთელები

სეზონი	ლიგა	ადგ.	თ.	მ	ფ	წ	გტ	გშ	ქ	თასი	ევროპა	შენიშვნა
2004–05	უმაღლესი ლიგა	5	36	16	5	15	38	48	53	ფინალისტი
2005–06		4	30	18	7	5	44	22	61	ფინალისტი
2006–07		4	26	16	9	1	55	11	57	ფინალისტი
2007–08		3	26	18	5	3	56	16	59	გამარჯვებული	ინტერტოტოს თასის პირველი ეტაპი
2008–09		4	30	16	4	10	43	27	52	1/4 ფინალი	უეფა–ს თასის პირველი სკვალიფიკაციო ეტაპი
2009–10		3	36	19	10	7	58	33	67	1/4 ფინალი	უეფა–ს ევროპის ლიგის მეორე საკვალიფიკაციო ეტაპი
2010–11		1	36	24	6	6	72	19	78	ნახევარფინალი	უეფა–ს ევროპის ლიგის მესამე საკვალიფიკაციო ეტაპი
2011–12		1	36	24	7	5	73	33	79	ფინალისტი	უეფა–ს ჩემპიონთა ლიგის მესამე საკვალიფიკაციო ეტაპი უეფა–ს ევროპის ლიგის პლეი–ოფი
2012–13		5	32	12	6	14	35	38	42	1/16 ფინალი	უეფა–ს ჩემპიონთა ლიგის მეორე საკვალიფიკაციო ეტაპი
2013–14		2	32	19	5	8	48	23	62	1/8 ფინალი	უეფა-ს ევროპის ლიგის მეორე საკვალიფიკაციო ეტაპი
2014–15		16	30	6	8	16	40	61	26	1/8 ფინალი		დისკვალიფიკაცია
2018	რეგიონული ლიგა	4	28	17	2	9	60	33	23/30	მეორე რაუნდი
2019		2	27	20	5	2	100	29	23/42	1/16-ფინალი		აზღევდა ლიგა 4-ში
2020	ლიგა 4	6	14	4	4	6	22	20	16	მეორე რაუნდი
2021		2	36	23	9	4	76	27	41/37	1/16-ფინალი		აზღევდა ლიგა 3-ში
2022	ლიგა 3	15	30	4	3	23	18	77	15	მეორე რაუნდი
2023		13	30	6	11	13	33	46	29	პირველი რაუნდი
2024										მეორე რაუნდი

განახლდა: 19 იანვარი 2014

განახლდა: 19 იანვარი 2014^[4]

ადგილი	ქვეყანა	კლუბი	კოეფიციენტი
233		მალმე	6.265
234		კალმარი	6.265
235		ზესტაფონი	5.975
236		სლავენი ბელუპო	5.925
237		რუხი ხოჟუვი	5.775

განახლდა: 19 იანვარი 2014

სახელი	პოზიცია	ქვეყანა	წლები	მატჩები
როინ კვასხვაძე	მეკარე		2005–	155
ალექსი ბენაშვილი	ნახევარმცველი		2005–2013	136
გიორგი ხიდეშელი	მცველი		2005–2013	116
სევასტი თოდუა	მცველი		2005–2010	116
თორნიკე აფციაური	ნახევარმცველი		2010–2013	114
ზურაბ იონანიძე	თავდამსხმელი		2005–2010	113
თორნიკე გრიგალაშვილი	ნახევარმცველი		2005–2013	112
ზაალ ელიავა	მცველი		2009–2012	108
ირაკლი ძარია	ნახევარმცველი		2005–2011	108
ნიკოლოზ გელაშვილი	თავდამსხმელი		2007–2011	107
შოთა გრიგალაშვილი	ნახევარმცველი		2009–2012	101
მურთაზ დაუშვილი	ნახევარმცველი		2005–2011	99
ჯაბა დვალი	თავდამსხმელი		2009–2012	98

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ზესტაფონის ფეხბურთელები

• შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ს.კ. ზესტაფონი“ ვიკისაწყობში.
• ოფიციალური საიტი დაარქივებული 2007-09-28 საიტზე Wayback Machine.
• კლუბის ოფიციალური ფანკლუბის საიტი დაარქივებული 2015-03-27 საიტზე Wayback Machine.
• პროფილი Transfermarkt–ზე
• პროფილი Soccerway–ზე