ბერძნული დამწერლობა

ასოთა სახელწოდებები, ისევე როგორც მოხაზულობები, ბერძნებმა ფინიკიურისგან გადმოიღეს. მაგალითად ფინიკიურში პირველი ორი ასოს სახელწოდებაა „ალეფ“ და „ბეთ“, ბერძნულშიც იმავე ასოებს „ალფა“ და „ბეტა“ ჰქვია.

ზოგიერთი ხმოვნის სახელი დამკვიდრდა ბიზანტიურ ხანაში. მაგალითად „ომიკრონ“ (ο) და „ომეგა“ (ω). ამ ასოთა სახელი მომდინარეობს სითყვებიდან მიკრონ (პატარა) და მეგა (დიდი), ხოლო თუ ამ ასოებს მივუწერთ „ო“-ს მივიღებთ: ო-პატარა (ო-მიკრონ) და ო-დიდი (ო-მეგა). ასევე „იფსილონ“ და „ეფსილონ“, ნიშნავს ი-მოკლე და ი-გრძელი.

არსებობს ასევე ასოთა ზოგიერთი კომბინაცია, რომლებიც ერთი ნიშნით გამოისახება. ბერძნულში ეს ნიშნებიც ბიზანტიურ ხანაში დამკვიდრდა. მათი ნაწილი კი დღესაც გამოიყენება:

ასო	სახელწოდება			ლათინური ტრანსკრიფცია	ფონეტიკური მნიშვნ.	რიცხვითი მნიშვნ.
	ქართული	ბაქტრიული	ბერძნული
		სტიგმა	στίγμα	st	[st]	6

• სტიგმა, სიგმა და ტაუ ერთად.

• ამოტრიალებული ომიკრონი (Ȣ ȣ, ან Ʊ ʊ). იშვიათად გამოიყენება „ου“ კომბინაციის ნაცვლად.
• კავშირი καὶ „და“ იწერება ხოლმე როგორც ϗ (კაი) (ლათინური „&“-ის მსგავსად).

ასო	ფინიკიური შესატყვისი	ქართული სახელწოდება	ბერძნული სახელწოდება			ლათინური ტრანსკრიფცია		ფონეტიკური მნიშვნ.		რიცხვითი მნიშვნ.
			ძვ.	საშუალო	ახ.	ძვ.	ახ.	ძვ.	ახ.
Α α		ალფა	ἄλφα		άλφα	a		[a] [aː]	[a]	1
Β β		ბეტა	βῆτα		βήτα	b	v	[b]	[v]	2
Γ γ		გამა	γάμμα		γάμμα γάμα	g	gh, g, j	[g]	[ɣ], [ʝ]	3
Δ δ		დელტა	δέλτα		δέλτα	d	d, dh	[d]	[ð]	4
Ε ε		ეფსილონი	εἶ	ἒ ψιλόν	έψιλον	e		[e]		5
Ζ ζ		ძეტა	ζήτα		ζήτα	z		[zd] (ან [dz]) მერე [zː]	[z]	7
Η η		ეტა	ἦτα		ήτα	e, ē	i	[ɛː]	[i]	8
Θ θ		თეტა	θῆτα		θήτα	th		[tʰ]	[θ]	9
Ι ι		იოტა	ἰῶτα		ιώτα γιώτα	i		[i] [iː]	[i], [ʝ]	10
Κ κ		კაპა	κάππα		κάππα κάπα	k		[k]	[k], [c]	20
Λ λ		ლამბდა	λάβδα	λάμβδα	λάμδα λάμβδα	l		[l]		30
Μ μ		მიუ	μῦ		μι μυ	m		[m]		40
Ν ν		ნიუ	νῦ		νι νυ	n		[n]		50
Ξ ξ		ქსი	ξεῖ	ξῖ	ξι	x	x, ks	[ks]		60
Ο ο		ომიკრონი	οὖ	ὂ μικρόν	όμικρον	o		[o]		70
Π π		პი	πεῖ	πῖ	πι	p		[p]		80
Ρ ρ		რო	ῥῶ		ρω	r ( ῥ: rh)	r	[r], [r̥]	[r]	100
Σ σ ς		სიგმა	σῖγμα		σίγμα	s		[s]		200
Τ τ		ტაუ	ταῦ		ταυ	t		[t]		300
Υ υ		იფსილონი	ὗ	ὓ ψιλόν	ύψιλον	u, y	y, v, f	[y] [yː] (ძველად [ʉ] [ʉː])	[i]	400
Φ φ	(სადაოა)	ფი	φεῖ	φῖ	φι	ph	f	[pʰ]	[f]	500
Χ χ		ხი	χεῖ	χῖ	χι	ch	ch, kh	[kʰ]	[x], [ç]	600
Ψ ψ		ფსი	ψεῖ	ψῖ	ψι	ps		[ps]		700
Ω ω		ომეგა	ὦ	ὦ μέγα	ωμέγα	o, ō	o	[ɔː]	[o]	800
ასო	შესაბამისი ფინიკიური ანბანი	ქართული სახელწოდება	ძვ.	საშუალო	ახ.	ძვ.	ახ.	ძვ.	ახ.	რიცხვითი მნიშვნ.
			ბერძნული სახელწოდება			ლათინური ტრანსკრიფცია		ფონეტიკური მნიშვნ.

ასო	ალტერნატიული	ფინიკიური შესატყვისი	სახელწოდება	ბერძნული სახელწოდება		ლათინური ტრანსკრიფცია	ფონეტიკური მნიშვნ.	რიცხვითი მნიშვნ.
				არქაური	გვიანდელი
			დიგამა	ϝαῦ	δίγαμμα	w	[w]	6
			ჰეტა	ἧτα	–	h	[h]
		,	სანი	ϻάν	σάν	s	[s]	–
			ქოპა	ϙόππα	κόππα	q	[q]	90
		( )	სამპი	–	σαμπῖ	ss	სადაოა ([sː], [ks], [ts])	900

ასო	სახელწოდება			ლათინური ტრანსკრიფცია	ფონეტიკური მნიშვნ.	რიცხვითი მნიშვნ.
	ქართული	ბაქტრიული	ბერძნული
	შო	(უცნობია)	–	sh	[ʃ]

• ასო Ϸ ϸ (შო) ბაქტრიული ენის წერაში გამოიყენებოდა.

• Greek Unicode Issues Nick Nicholas.

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ბერძნული დამწერლობა