Հարավկորեական վոն
Հարավկորեական վոն (կոր.՝ 원, 圓, վոն)` Կորեայի Հանրապետության դրամական միավոր։ Շրջանառության մեջ են 1000, 5000, 10000 և 50000 վոն անվանական գնով թղթադրամները և 1, 5, 10, 50, 100 և 500 վոն անվանական գնով մետաղադրամները։ Քանի որ 1 և 5 վոն արժողությամբ մետաղադրամները հազվադեպ են հանդիպում, հաշվարկը թույլատրվում է կլորացնել մինչև 10 վոն։
| Հարավկորեական վոն 대한민국 원 / 大韓民國 圓 | |||
|---|---|---|---|
| |||
| ISO 4217 կոդ | USD | ||
| Երկիր |  Հարավային Կորեա | ||
| Պաշտոնական օգտագործում | Հարավային Կորեա | ||
| Կազմված է | 100 չոնից | ||
| Նշան | KRW | ||
| Մետաղադրամներ | 1, 5, 10, 50, 100, 500 վոն | ||
| Թղթադրամներ | 1000, 5000, 10 000, 50 000 վոն | ||
| Կենտրոնական բանկ | Կորեայի բանկ | ||
| Վեբ-կայք | www.bok.or.kr | ||
Պատմություն խմբագրել
Վոնը կրկին շրջանառության մեջ է դրվել 1962 թվականի հունիսի 9-ից։ Նոր արժույթի փոխանակումը կատարվել է հետևյալ հարաբերակցությամբ` 1վոն = 10խվան։ 1975 թվականի մարտի 22-ին, երբ շրջանառությունից հանվեց խվան անվանական գնով վերջին մետաղադրամը, վոնը դարձավ միակ օրինական վճարային միջոցը։ Նրան վերագրվում է ISO 4217 կոդը` KRW: 1962 թվականին, երբ շրջանառության մեջ դրվեց վոնը, դրա փոխարժեքը ամրացված էր ԱՄՆ դոլարի փոխարժեքին` 125 վոն=1 դոլար հարաբերակցությամբ։ Ամրացված փոխարժեքը 1962 թվականից մինչև 1980 թվականը ներկայացված է ներքոհիշյալ աղյուսակում.
| Երկրորդ կորեական վոն | |
|---|---|
| Հաստատման ամսաթիվ | Հարավկորեական վոնի հարաբերակցությունը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ |
| 1962 թվականի հունիսի 10 | 125 |
| 1964 թվականի մայիսի 3 | 255 |
| 1972 թվականի օգոստոսի 3 | 400 |
| 1974 թվականի դեկտեմբերի 7 | 480 |
| 1980 թվականի հունվարի 12 | 580 |
Շրջանառության մեջ էր նաև «չոն»(կոր.՝ 전, 錢) մետաղադրամը` 1/100 վոն արժողությամբ, սակայն կապված վոնի արժեզրկման հետ այն չի կիրառվում։
1980 թվականի փետրվարի 27-ից քայլեր ձեռնարկեցին լողացող փոխարժեքի կուրսին անցնելու համար։ Վերջնական անցումը ազատ փոխարժեքին տեղի ունեցավ 1997 թվականի դեկտեմբերի 24-ին, երբ ձեռք էր բերվել համաձայնություն Արժույթի միջազգային հիմնադրամի[1] հետ։ Դրանից որոշ ժամանակ անց, կապված ասիական ֆինանսական ճգնաժամի հետ, վոնը արժեզրկվեց գրեթե երկու անգամ։
Մետաղադրամներ խմբագրել
Մինչև 1966 թվականը շրջանառության մեջ գտնվող միակ մետաղադրամները 10 և 50 խվան անվանական գներոով մետաղադրամներն էին, համապատասխանաբար գործածվում էր 1 և 5 վոն։ Նոր մետաղադրամները, վոն անվանական գնով, Կորեայի Բանկի կողմից թողարկվեց 1966 թվականի օգոստոսի 16-ին։ Դրանք էին`1, 5 և 10 վոն։ Այդ մետաղադրամներում առաջին անգամ չկիրառվեց կորեական օրացույցը, տարեթվերը հաշվարկվեցին մեր թվարկության սկզբից։ 10 և 50 խվան արժողությամբ մետաղադրամները շրջանառությունից հանվել են 1975 թվականի մարտի 22-ին։
1968 թվականին 1 վոն արժողությամբ արույրից մետաղադրամը փոխարինվեց ալյումինե մետաղադրամով, որի արդյունքում նրա իրական գինը գերազանցեց անվանական գնին։ Նպատակ ունենալով հետագայում թողարկված մետաղադրամների արժեքը իջեցնել, 1970 թվականին թողարկվեցին նոր մետաղադրամներ 5 և 10 վոն արժողությամբ, արույրը փոխարինելով բրոնզով։ Նույն թվականին շրջանառության մեջ դրվեց պղնձանիկելային 100 վոն արժողությամբ մետաղադրամը, իսկ 1972 թվականին՝ 50 վոն։
1982 թվականի հունիսի 12-ին ինֆլյացիայի պատճառով և առևտրային ավտոմատների տարածման արդյունքում շրջանառության մեջ դրվեց 500 վոն արժողությամբ մետաղադրամը:1983 թվականի հունվարին, նպատակ ունենալով կայունացնել մետաղադրամների համակարգը, թողարկվեց մետաղադրամների նոր շարք` 1, 5, 10, 50 և 100 վոն արժողությամբ։ Մետաղադրամները թողարկեցին նույն կառուցվածքով ինչ 500 վոնը, բայց պահպանեցին հին մետաղադրամների թեմաները։
| Պատկեր | Անվանական գին (վոն) | Տրամագիծ (մմ) | Քաշ (գ) | Նյութ | Եզր | Ավերս | Ռևերս | Ամսաթիվ | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ավերս | ռևերս | թողարկում | մետաղադրոշմ | շրջանառությունից հանել | |||||||
 |  | 1 | 17,2 | 1,70 | արույր60 % պղինձ 40 % ցինկ | հարթ | հիբիսկուս սիրիական, անվանական գին, բանկի անվանում | անվանական գին, բանկի անվանում, մետաղադրոշմի տարեթիվ | 16 օգոստոսի 1966 | 1966, 1967 | 1 դեկտեմբերի 1980 |
 |  | 0,73 | ալյումին | 26 օգոստոսի 1968 | 1968—1970, 1974—1982 | շրջանառության մեջ | |||||
 |  | հիբիսկուս սիրիական, անվանական գին | 15 հունվարի 1983 | 1983—1985, 1987—1991, 1995 թվականից | |||||||
 |  | 5 | 20,4 | 3,90 | Բրոնզ88 % պղինձ 12 % ցինկ | հարթ | Կոբուկսոն, անվանական գին, բանկի անուն | անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ | 16 օգոստոսի 1966 | 1966 | շրջանառության մեջ |
 |  | 2,95 | արույր 65 % պղինձ35 % ցինկ | 16 հուլիսի 1970 | 1970—1972, 1978—1982 | ||||||
 |  | Կոբուկսոն, անվանական գին | 15 հունվարի 1983 | 1983, 1987—1991, 1995—1997, 1999 թվականից | |||||||
 |  | 10 | 22,9 | 4,22 | բրոնզ88 % պղինձ 12 % ցինկ | հարթ | Տաբոտհապ, անվանական գին, բանկի անուն | անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ | 16 օգոստոսի 1966 | 1966—1970 | շրջանառության մեջ |
 |  | 4,06 | արույր 65 % պղինձ 35 % ցինկ | 16 հուլիսի 1970 | 1970—1975, 1977—1982 | ||||||
 |  | Տաբոտհապ, անվանական գին | 15 հունվարի 1983 | 1983, 1985—2009 | |||||||
 |  | 18,0 | 1,22 | ալյումինե, պղնձապատ 48 % պղինձ52 % ալյումին | 18 դեկտեմբերի 2006 | 2006 թվականից | |||||
 |  | 50 | 21,6 | 4,16 | 70 % պղինձ 18 % ցինկ 12 % նիկել | մակաշերտավոր | բրնձի ծաղիկ, անվանական գին | անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ | 1 դեկտեմբերի 1972 | 1972—1974, 1977—1982 | շրջանառության մեջ |
 |  | 15 հունվարի 1983 | 1983—1985, 1987 թվականից | ||||||||
 |  | 100 | 24,0 | 5,42 | պղնձանիկելային խառնուրդ 75 % պղինձ25 % նիկել | մակաշերտավոր | Լի Սունսին, անվանական գին, բանկի անուն | անվանական գին, մետաղադրոշմի տարեթիվ | 30 նոյեմբերի 1970 | 1970—1975, 1977—1982 | շրջանառության մեջ |
 |  | Լի Սունսին, անվանական գին | անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ | 15 հունվարի 1983 | 1983 թվականից | ||||||
 |  | 500 | 26,5 | 7,70 | պղնձանիկելային խառնուրդ 75 % պղինձ 25 % նիկել | մակաշերտավոր | Կռունկ, անվանական գին | անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ | 12 հունիսի 1982 | 1982—1984, 1987—1997, 1999 թվականից | շրջանառության մեջ |
Թղթադրամներ խմբագրել
| Շարք Thomas De La Rue (1962)[1](կոր.) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Անվանական գին (վոն) | Չափսեր (մմ) | Հիմնական գույներ | Նկարագրություն | Ամսաթվեր | |||
| Ճակատային կողմ | Հակառակ կողմ | Ճակատային կողմ | Հակառակ կողմ | Թողարկվել է | Շրջանառությունից հանվել է | |||
 |  | 1 | 94×50 | վարդագույն | նշան Կորեայի բանկ | անվանական գին | 10 հունիսի 1962 | 20 մայիսի 1970 |
 |  | 5 | կապույտ | 1 մայիսի 1969 | ||||
 |  | 10 | 108×54 | կանաչ | 1 սեպտեմբերի 1962 | |||
 |  | 50 | 156×66 | նարնջագույն | քարե կղզի Հեգիմգան Կոջե քաղաքի մոտ | ջահ, անվանական գին | 20 մայիսի 1970 | |
 |  | 100 | կանաչ | անկախության դարպաս | 14 փետրվարի 1969 | |||
 |  | 500 | մոխրագույն | Սուննեմուն | 3 փետրվարի 1967 | |||
| Պատկերի մասշտաբը`1,0 մմ պիքսելով։ | ||||||||
| Շարք KOMSCO (1962—1969) [2](կոր.) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Անվանական գին | Չափսեր (մմ) | Հիմնական գույներ | Նկարագրություն | Ամսաթվեր | |||
| Ճակատային կողմ | Հակառակ կողմ | Ճակատային կողմ | Հակառակ կողմ | թողարկվել է | շրջանառությունից հանվել է | |||
 |  | 10 չոն | 90×50 | կապույտ | Մակագրություն «Կորեայի բանկ» և անվանական գին(կորերեն) | Մակագրություն «Կորեայի բանկ» և անվանական գին (անգլերեն) | 1 դեկտեմբերի 1962 | 1 դեկտեմբերի 1980 |
 |  | 50 չոն | շագանակագույն | |||||
 |  | 10 վոն | 140×63 | մանուշակագույն | Չխոմսոնդե | Կոբուկսոն | 21 սեպտեմբերի 1962 | 30 հոկտեմբերի 1973 |
 |  | 50 վոն | 149×64 | կանաչ նարնջագույնկապույտ | Սեուլում Գոնվոն եղանակ | ազդանշանային կրակ, հիբիսկուս սիրիական | 21 մարտի 1969 | |
 |  | 100 վոն | 156×66 | կանաչ | անկախության դարպաս | Կյոնխորու տաղավարը Կյոնբոկունում | 1 նոյեմբերի 1962 | |
 |  | Սեջոն Մեծ | Կորեայի բանկի գլխավոր շենքը | 14 օգոստոսի 1965 | 1 դեկտեմբերի 1980 | |||
 |  | 500 վոն | 165×73 | շագանակագույն | Սուննեմուն | Կոբուկսոն | 16 օգոստոսի 1966 | 10 մայիսի 1975 |
| Պատկերի մասշտաբ` 1,0 մմ պիքսելով։ | ||||||||
| Շարք 1972—1973 թվականներ [3](կոր.) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Անվանական գին | Չափսեր | Հիմնական գույն | Նկարագրություն | Ամսաթիվ | Շարքի նշանակություն | Տպագրաման վայր | ||||
| Ավերս | Ռևերս | Ավերս | Ռևերս | Водяной знак | թողարկման | շրջանառությունից հանվել է | |||||
 |  | ₩5000 | 167 × 77 մմ | Շագանակագույն | Լի Ի | Կորեյի բանկի գլխավոր շենք | 1 հուլիսի 1972 | 1 դեկտեմբերի 1980 | Շարք I (가) | Thomas de la Rue[2] | |
 |  | ₩10 000 | 171 × 81 մմ | Շագանակագույն | Սեջոն Մեծ, Հիբիսկուս սիրիական | Քինջոնջոնը Կյոնբոկունում | 12 հունիսի 1973 | 10 նոյեմբերի 1981 | Շարք I (가) | Ճապոնիայում[3] | |
| Շարք 1973—1979 թվականներ [4](կոր.) | |||||||||||
 |  | ₩500 | 159 × 69 մմ | Կանաչ և վարդագույն | Լի ՍունսինԿոբուկսոն | Լի Սունսինի դամբարանը | Ոչ | 1 սեպտեմբերի 1973 | 12 мая 1993 | Շարք III (다) | |
 |  | ₩1000 | 163 × 73 մմ | Մանուշակագույն | Լի Խվան, Հիբիսկուս սիրիական | Կոնֆուցիոսի Դոսան դպրոց | 14 օգոստոսի 1975 | Շարք I (가) | Ճապոնիայում[4] | ||
| 117px | 117px | ₩5000 | 167 × 77 մմ | Նարնջագույն | Լի Ի | Օչժուկհոնը Կաննինում | 1 հունիսի 1977 | 12 մայիսի 1993 | Շարք II (나) | Ճապոնիայում[2] | |
 |  | ₩10 000 | 171 × 81 մմ | Կանաչ | Սեջոն Մեծ, ջրային ժամացույց | Կյոնխորու տաղավարը Կյունբոկկունում Հիբիսկուս սիրիական | 15 հունիսի 1979 | 12 մայիսի 1993 | Շարք II (나) | Ճապոնիայում[3] | |
| Շարք 1983—2002 թվականներ [5](կոր.) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Անվանական գին | Չափսեր | Հիմնական գույն | Նկարագրություն | Ամսաթիվ | Շարքի նշանակություն | Փոփոխություն | |||
| Ավերս | Ռևերս | Ավերս | Ռևերս | Նշագիծ | թողարկման | |||||
 |  | ₩1000 | 151 × 76 մմ | Մանուշակագույն | Լի Խվան | Կոնֆուցիոսի Դոսան դպրոց | Շրջված դիմանկար | 11 հունիսի 1983 | Շարք II (나) | |
 |  | ₩5000 | 156 × 76 մմ | Նարնջագույն | Լի Ի | Օչժուկհոնը Կաննինում | 11 հունիսի 1983 | Շարք III (다) | ||
 |  | 12 հունիսի 2002 | Շարք IV (라) | թույլ տեսողություն ունեցողների համար գույները ուժեղացված էին | ||||||
 |  | ₩10 000 | 161 × 76 մմ | Կանաչ | Սեջոն Մեծ, ջրային ժամացույց | Կյոբխորու տաղավարը Կյոնբոկունում | 8 հոկտեմբերի 1983 | Շարք III (다) | ||
 |  | 20 հունվարի 1994 | Շարք IV (라) | «Սուզվող» մետաղական շերտեր, միկրոկնիք ջրային ժամացույցի վրա,դաջված թաքնված պատկեր | ||||||
 |  | Շրջված դիմանկար, Տխենգիկկի | 19 հունիսի 2000 | Շարք V (마) | Թույլ տեսողություն ունեցողների համար գույները պայծառեցված են, ջնջված է Եվրիոնի համաստեղությունը, հեղինակային ստորագրություն | |||||
| Շարք 2006—2007 թվականների [6](կոր.) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Անվանական գին | Չափսեր | Հիմնական գույն | Նկարագրություն | Ամսաթիվ | Շարքի նշանակություն | |||
| Ավերս | Ռևերս | Ավերս | Ռևերս | Նշագիծ | թողարկման | ||||
 |  | ₩1000 | 136 × 68 մմ | Կապույտ | Լի Խվան, Մենյունդանը համալսարանում | Կոնֆուցիական ակադեմիա "Տոնսան" պատկեր, հիմնադրված Լի Խվանի կողմից | Շրջված դիմանկար, անվանական գին | 22 հունվարի 2007 | Շարք III (다) |
 |  | ₩5000 | 142 × 68 մմ | Կարմիր և դեղին | Լի Ի, Օչժուկխոնը Կաննինում | Սին Սաիմդան երկու նկարներ, Լի Ի փիլիսոփայի մայր | 2 հունվարի 2006 | Շարք V (마) | |
 |  | ₩10 000 | 148 × 68 մմ | Կանաչ | Սեջոն Մեծ, "Ձոն երկնքում թռչող վիշապի մասին" | 15-րդ դարի գլոբուսը, Բոհեն լեռան աստղադիտարանը, 15-րդ դարի աստղային երկնքի քարտեզը | 22 հունվարի 2007 | Շարք VI (바) | |
 |  | ₩50 000 | 154 × 68 մմ | Նարնջագույն և դեղին | Սին Սաիմդան, "Խաղող" և "Բույսեր և միջատներ" նկարները (հեղինակ Սին Սաիմդան) | "Ծաղկած սալորենին լուսնյակ գիշերով" նկարը (հեղինակ Օ Մոն Րյոն), նկար "Բամբուկ" (հեղինակ Օ Չժոն) | 23 հունիսի 2009 | Շարք VI (바) | |
Փոխարժեքի ռեժիմ խմբագրել
Ներկայումս Հարավային Կորեայում գործում է փոխարժեքի լողացող կուրսի ռեժիմը։ Վարած քաղաքականության արդյունավետությունը երևում է ինֆլյացիայի ցուցանիշները։
| KRW ներկա փոխարժեքները | |
|---|---|
| Google Finance կայքից՝: | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD |
| XE.com կայքից՝ | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD |
| OANDA.com կայքից՝ | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD |
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Kurt Schuler (29 февраля 2004). «Tables of modern monetary history: Asia». Currency Boards and Dollarization. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=404(օգնություն) - ↑ 2,0 2,1 «Brief History of current Korea notes in circulation; 5,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)
- ↑ 3,0 3,1 «Brief History of current Korea notes in circulation; 10,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2008 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)
- ↑ «Brief History of current Korea notes in circulation; 1,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Галерея банкнот Южной Кореи(գերմ.)(անգլ.)(ֆր.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարավկորեական վոն» հոդվածին։ |