Wiki Հայերեն 2024
ՀայերենDeutschEnglish

Կարագ

մթերք

Կարագ, կաթնամթերքային արտադրատեսակ, որն ստացվում է սերուցքի կամ խնոցիացված կաթի խմորումից։ Այն օգտագործվում է թե՛ որպես հացի վրա քսուք, թե՛ որպես սնունդ պատրաստելու համար խոհարարական պարագա։ Բացի այդ՝ կարագն օգտագործվում է նաև որպես պատրաստի սնունդին համային առավել բարձր հատկություններ հաղորդելու համար հավելում։

Կարագ
ռուս.՝ масло сливочное[1][2]
Տեսակսննդային բաղադրամաս
Ենթատեսակկաթնամթերք, Q26869352?, Q26882158?[3] և fat spread?
Ստեղծման տարեթիվմ.թ.ա. 8 հազարամյակ
Հիմնականսերուցք և կաթ
 Butter Վիքիպահեստում
Կարագի կտորը պլաստմասայե ամանի մեջ
Կարագը շերտ առ շերտ կտրտված

Կարագ պատրաստելու համար չափազանց կարևոր է կաթի առավել սննդարար, հեշտ անջատվող, յուրահատուկ և որակով օժտված բաղադրամասը՝ կաթնայուղը։ ԱՊՀ երկրներում արտադրվում է մոտ 20 տեսակի կարագ՝ 52-82,5 % յուղայնությամբ, 16-35 % ջրի 1-2,5-3,0 % չոր յուղազուրկ մնացորդային նյութի պարունակությամբ։ Կաթնայուղն օրգանիզմում մարսվում է բարձր՝ 97 % գործակցով, իսկ պլազմայի չոր նյութերը՝ 94,1 %։ Կաթնայուղի լիարժեքությունը պայմանավորված է նաև նրանում առկա ճարպալուծ՝ A, E, PP, B1, C վիտամիններով, β կարոտինով և կենսաբանական այլ ակտիվ նյութերով։

Կարագների ապրանքագիտական դասակարգում խմբագրել

Գործարանային եղանակով կովի կաթնասերից պատրաստված կարագները, կախված արտադրման տեխնոլոգիաներից, ստորաբաժանվում է հետևյալ տեսակների՝

  • վոլոգոդյան
  • անալի
  • աղած
  • սիրողական
  • բաշկիրական
  • գյուղական
  • բուտերբրոդային
  • լրացումներով և համով
  • հալած։

Վոլոգոդյան կարագ խմբագրել

Բարձր ջերմաստիճաններում պաստերիզացված, քաղցր կաթնասերից պատրաստված անարատ սերակարագ է։ Ունի ընկույզի համ և հոտ։ Այդ համի և հոտի բացակայության դեպքում կարագը դասվում է անալի քաղցր սերակարագների շարքին։ Վոլոգոդյան կարագը պատկանում է քաղցր կարագներին։

Անալի կարագ խմբագրել

Անալի կարագը քաղցր կամ թթու սերակարագ է, որը պատրաստում են պաստերիզացված սերին, կաթնաթթվային բակտերիաների մաքուր կուլտուրաներ ավելացնելու միջոցով կամ առանց դրանց։

Աղած կարագ խմբագրել

Քաղցր կամ թթու սերակարագ է, որը պատրաստվում է նույն տեխնոլոգիայով, ինչպիսին անալի կարագի դեպքում, այսինքն՝ պաստերիզացված սերին ավելացնում են կաթնաթթվային բակտերիաների մաքուր կուլտուրա, սակայն վերջում միայն լրացուցիչ խառնում են կերակրի աղ։

Աղած կարագ

Սիրողական կարագ խմբագրել

Պատրաստում են քաղցր, թթու և անալի, ջրի քանակը պետք է լինի 20 %-ից ոչ ավելի, իսկ չոր յուղազուրկ մնացորդային նյութը՝ 2 %։

Բաշկիրական կարագ խմբագրել

Հանդիսանում է անալի, քաղցր, թթվային կարագ, որում յուղը կազմում է 79,5 %-ից ոչ պակաս, ջրի քանակը՝ 18 %-ից ոչ ավելի, իսկ չոր յուղազուրկ մնացորդը (ՍՈՄՈ)` 2,5-3 %։ Ունի բնորոշ քաղցր համ։

Գյուղացիական կարագ խմբագրել

Քաղցրահամը լինում է աղ դրած կամ անալի, իսկ թթվասերակարագը` միայն անալի։ Յուղի քանակը անալի կարագում պետք է լինի 72,5 %, իսկ աղիում՝ 71,5 %-ից ոչ պակաս, ջրի քանակը 25 %-ից ոչ ավելի, չոր յուղազուրկ մնացորդը՝ 2,5 %։

Բուտերբրոդային կարագ խմբագրել

Լինում է անալի, քաղցրահամ։ Յուղի քանակը պիտի կազմի 61,5 %-իս ոչ պակաս, ջուրը՝ 35 %-ից ոչ ավելի, իսկ չոր յուղազուրկ մնացորդը՝3,5%։

Լրացումներով և համով կարագ խմբագրել

Լրացումներով և համով կարագներն ունեն լայն տեսականի։ Դրանք կարող են լինել աղանդեր՝ յուղով, աղանդեր՝ շոկոլադով, յարոսլավլի, մեղրով, հատապտուղներով և շոկոլադի։կաթնամթերքային արտադրատեսակ, որն ստացվում է սերուցքի կամ խնոցիացված կաթի խմորումից։ Այն օգտագործվում է թե՛ որպես հացի վրա քսուկ, թե՛ որպես սնունդ պատրաստելու համար խոհարարական պարագա։ Բացի այդ՝ կարագն օգտագործվում է նաև որպես պատրաստի սնունդին համային առավել բարձր հատկություններ հաղորդելու համար հավելում։

Կարագ պատրաստելու համար չափազանց կարևոր է կաթի առավել սննդարար, հեշտ անջատվող, յուրահատուկ և որակով օժտված բաղադրամասը՝ կաթնայուղը։ ԱՊՀ երկրներում արտադրվում է մոտ 20 տեսակի կարագ՝ 52-82,5 % յուղայնությամբ, 16-35% ջրի 1-2,5-3,0 % չոր յուղազուրկ մնացորդային նյութի պարունակությամբ։ Կաթնայուղն օրգանիզմում մարսվում է բարձր՝ 97% գործակցով, իսկ պլազմայի չոր նյութերը՝ 94,1%։ Կաթնայուղի լիարժեքությունը պայմանավորված է նաև նրանում առկա ճարպալուծ՝ A, E, PP, B1, C վիտամիններով, β կարոտինով և կենսաբանական այլ ակտիվ նյութերով։

Թերություններ խմբագրել

Կարագը լայնորեն օգտագործվում է որպես լցոն

Կարագը կարող է ունենալ նաև թերություններ։ Դրանք կարող են լինել անասուններին տված վատ կերից, բնակլիմայական ոչ պատշաճ պայմաններից և այլն։

Կարագի թերություններից է նաև դառը համը, որն առաջանում է կենդանուն դառը խոտով կերակրելու, մետաղահամը՝ տարայի քայքայման հետևանքով և այլն։

Յուղերի հատկություններ և այրման կետ խմբագրել

Ստորև ներկայացված աղյուսակները հնարավորություն են տալիս տեսնել ավոկադոյի յուղի կազմությունը, հատկությունները և համեմատել այլ յուղերի հետ։

Բուսական յուղի հատկություններ[4][5]
ՏեսակՎերամշակում[6]Հագեցած
ճարպային

թթուներ

Մոնոչհագեցած
ճարպաթթուներ		Պոլիչհագեցած
ճարպաթթուներ		Այրման կետ
Ընդ․[4]Օլեին
թթու
(ω-9)		Ընդ․[4]α-լինոլեն․

(ω-3)		Լինոլեն․

(ω-6)		ω-6:3
հար․
Նուշ
Ավոկադո[7]11.670.652-66[8]13.5112.512.5:1250 °C (482 °F)[9]
Բրազիլական ընկույզ[10]24.832.731.342.00.141.9419:1208 °C (406 °F)[11]
Կանոլա[12]7.463.361.828.19.118.62:1238 °C (460 °F)[11]
Հնդկական ընկույզ
Իսպանական եղեսպակի սերմեր
Կակաոյի յուղ
Կոկոս[13]82.56.361.7175 °C (347 °F)[11]
Եգիպտացորեն[14]12.927.627.354.715858:1232 °C (450 °F)[15]
Բամբակի սերմեր[16]25.917.81951.915454:1216 °C (420 °F)[15]
Կտավատ[17]9.018.41867.853130.2:1107 °C (225 °F)
Խաղողի կորիզ 10.514.314.3  74.7-74.7very high216 °C (421 °F)[18]
Կանեփի սերմ[19]7.09.09.082.022.054.02.5:1166 °C (330 °F)[20]
Vigna mungo
Մանանեխի յուղ
Ձիթապտուղ[21]13.873.071.310.50.79.814:1193 °C (380 °F)[11]
Արմավենի[22]49.337.0409.30.29.145.5:1235 °C (455 °F)
Գետնանուշ[23]20.348.146.531.5031.4շատ բարձր232 °C (450 °F)[15]
Պեկանի յուղ (պեկան)
Պերիլայի յուղ
Բրնձի թեփի յուղ
Կանճրակի յուղ (Կանճրակ)[24]7.575.275.212.8012.8very high212 °C (414 °F)[11]
Քունջութ[25]?14.239.739.341.70.341.3138:1
Սոյա[26]Մասամբ հիդր․14.943.042.537.62.634.913.4:1
Սոյա[27]15.622.822.657.77517.3:1238 °C (460 °F)[15]
Ընկույզի յուղ
Արևածաղիկ (ստանդարտ)[28]10.319.519.565.7065.7very high227 °C (440 °F)[15]
Արևածաղիկ (< 60% լինոլեային)[29]10.145.445.340.10.239.8199:1
Արևածաղիկ (> 70% օլենային)[30]9.983.782.63.80.23.618:1232 °C (450 °F)[31]
Բամբակենի[32]Հիդրոգ․93.61.50.60.20.31.5:1
Արմավ[33]Հիդրոգ․88.25.70
Սննդառական արժեքն արտահայտված է տոկոսներով (%) ըստ ընդհանուր ճարպի կշռի


Յուղերի այրման կետեր
ՆկարՅուղՈրակԱյրման կետ[Ն 1]
Նուշ - Նուշի յուղ221°C430°F[34]
Ավոկադո - Ավոկադոյի յուղռաֆինացված270°C520°F[35][31]
Մանանեխ - Մանանեխի յուղ250°C480°F[36]
Կենդանական ճարպ - Ճրագու/Tallow250°C480°F
Կարագ150°C302°F[37]
Հալած յուղ - Կարագզտած250°C482°F[38]
Կանոլայի յուղ (կանոլա)220-230°C[39]428–446°F
Կանոլայի յուղ (Սևուկ)մամլած-մեխանիկական ճզմած190-232°C375-450°F[40]
Կանոլայի յուղ (կանոլա)ռաֆինացված204°C400°F
Կանոլայի յուղ (կանոլա)չռաֆինացված107°C225°F
Գերչակ - Գերչակի ձեթռաֆինացված200°C[41]392°F
Կոկոս - Կոկոսի յուղռաֆինացված, չոր232°C450°F[42]
Կոկոս - Կոկոսի յուղչռաֆինացված, չոր մեխ․ առաջնային ճզմամբ զտում177°C350°F[42]
Եգիպտացորեն - Եգիպտացորենի յուղ230-238°C[43]446-460°F
Եգիպտացորեն - Եգիպտացորենի յուղչռաֆինացված178°C[41]352°F
Բամբակենի - Բամբակենու յուղռաֆինացված, սպիտակեցրած, հոտազրկված220-230°C[44]428–446 °F
Կտավատ - Կտավատի յուղչռաֆինացված107°C225°F[31]
Խոզաճարպ - հալած խոզի յուղ190°C374°F[37]
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղռաֆինացված199-243°C390-470°F[45]
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղառաջնային զտմամբ210°C[41]410°F
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղլրացուցիչ մաքրմամբ, ցածր թթվայնությամբ, բարձրորակ207°C405°F[31][46]
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղլրացուցիչ զտմամբ190°C374°F[46]
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղլրացուցիչ զտմամբ160°C320°F[31]
Արմավենազգիներ Արմավի յուղկոտրարտած235°C[47]455°F
Գետնանուշ - Գետնանուշի յուղռաֆինացված232°C[31]450°F
Գետնանուշ - Գետնանուշի յուղ227-229°C[31][48]441-445°F
Գետնանուշ - Գետնանուշի յուղչռաֆինացված160°C[31]320°F
Բրինձ - Բրնձի թեփի յուղռաֆինացված232°C[49]450°F
Safflower oilչռաֆինացված107°C225°F[31]
Safflower oilկիսառաֆինացված160°C320°F[31]
Safflower oilռաֆինացված266°C510°F[31]
Քունջութ - Քունջութի ձեթչռաֆինացված177°C350°F[31]
Քունջութ - Քունջութի ձեթկիսառաֆինացված232°C450°F[31]
Սոյա - Սոյայի յուղ234°C[50]453°F
Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղչեզոք, մոմազերծ, գունաթափ & հոտազրկված252-254°C[51]486–489°F
Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղկիսառաֆինացված232°C[31]450°F
Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղ227°C[31]441°F
Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղչռաֆինացված, առաջնային զտում սառը մամլմամբ, հում107°C[52]225°F
Բարձր յուղայնությամբ արևածաղկի յուղռաֆինացված232°C450°F[31]
Բարձր յուղայնությամբ արևածաղկի յուղչռաֆինացված160°C320°F[31]
Խաղող - Խաղողի կորիզների յուղ216°C421°F
Բուսական յուղի խառնուրդռաֆինացված220°C[46]428°F


Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Ключи ОКПД2-ОКПД2007 (5,8 Мб), Ключи+ОКПД2-ОКПД2007-ЯНВ.xls (ռուս.)
  2. ↑ http://classifikators.ru/okpd/10.51.30
  3. ↑ Переходной ключ ОКПД2-ОКП (5,04 Мб), Переходной+ключ+ОКПД2-ОКП-17-04-2015.xls (ռուս.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 «US National Nutrient Database, Release 28». United States Department of Agriculture. May 2016.Այս աղյուսակի բոլոր արժեքները այս տվյալների բազայից են, եթե այլ բան նշված չէ։
  5. ↑ «Fats and fatty acids contents per 100 g (click for "more details"). Example: Avocado oil (user can search for other oils)». Nutritiondata.com, Conde Nast for the USDA National Nutrient Database, Standard Release 21. 2014. Վերցված է 7 September 2017-ին. Values from Nutritiondata.com (SR 21) may need to be reconciled with most recent release from the USDA SR 28 as of Sept 2017.
  6. ↑ «USDA Specifications for Vegetable Oil Margarine Effective August 28, 1996» (PDF).
  7. ↑ «Avocado oil, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  8. ↑ Feramuz Ozdemir; Ayhan Topuz (May 2003). «Changes in dry matter, oil content and fatty acids composition of avocado during harvesting time and post-harvesting ripening period» (PDF). Elsevier. Վերցված է 15 January 2020-ին.
  9. ↑ Marie Wong; Cecilia Requejo-Jackman; Allan Woolf (April 2010). «What is unrefined, extra virgin cold-pressed avocado oil?». Aocs.org. The American Oil Chemists’ Society. Վերցված է 26 December 2019-ին.
  10. ↑ «Brazil nut oil, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Katragadda, H. R.; Fullana, A. S.; Sidhu, S.; Carbonell-Barrachina, Á. A. (2010). «Emissions of volatile aldehydes from heated cooking oils». Food Chemistry. 120: 59–65. doi:10.1016/j.foodchem.2009.09.070.
  12. ↑ «Canola oil, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  13. ↑ «Coconut oil, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  14. ↑ «Corn oil, industrial and retail, all purpose salad or cooking, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Wolke, Robert L. (May 16, 2007). «Where There's Smoke, There's a Fryer». The Washington Post. Վերցված է March 5, 2011-ին.
  16. ↑ «Cottonseed oil, salad or cooking, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  17. ↑ «Linseed/Flaxseed oil, cold pressed, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  18. ↑ Garavaglia J, Markoski MM, Oliveira A, Marcadenti A (2016). «Grape Seed Oil Compounds: Biological and Chemical Actions for Health». Nutrition and Metabolic Insights. 9: 59–64. doi:10.4137/NMI.S32910. PMC 4988453. PMID 27559299.
  19. ↑ Callaway J, Schwab U, Harvima I, Halonen P, Mykkänen O, Hyvönen P, Järvinen T (April 2005). «Efficacy of dietary hempseed oil in patients with atopic dermatitis». The Journal of Dermatological Treatment. 16 (2): 87–94. doi:10.1080/09546630510035832. PMID 16019622. S2CID 18445488.
  20. ↑ «Smoke points of oils» (PDF).
  21. ↑ «Olive oil, salad or cooking, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  22. ↑ «Palm oil, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  23. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 61.
  24. ↑ «Safflower oil, salad or cooking, high oleic, primary commerce, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  25. ↑ «Soybean oil». FoodData Central. fdc.nal.usda.gov.
  26. ↑ «Soybean oil, salad or cooking, (partially hydrogenated), fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  27. ↑ «Soybean oil, salad or cooking, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  28. ↑ «Sunflower oil, 65% linoleic, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 15 November 2018-ին.
  29. ↑ «Sunflower oil, less than 60% of total fats as linoleic acid, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  30. ↑ «Sunflower oil, high oleic - 70% or more as oleic acid, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  31. ↑ 31,00 31,01 31,02 31,03 31,04 31,05 31,06 31,07 31,08 31,09 31,10 31,11 31,12 31,13 31,14 31,15 31,16 «Smoke Point of Oils». Baseline of Health. Jonbarron.org. 2012-04-17. Վերցված է 2019-12-26-ին.
  32. ↑ «Cottonseed oil, industrial, fully hydrogenated, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  33. ↑ «Palm oil, industrial, fully hydrogenated, filling fat, fat composition, 100 g». US National Nutrient Database, Release 28, United States Department of Agriculture. May 2016. Վերցված է 6 September 2017-ին.
  34. ↑ Jacqueline B. Marcus (2013). Culinary Nutrition: The Science and Practice of Healthy Cooking. Academic Press. էջ 61. ISBN 978-012-391882-6. «Table 2-3 Smoke Points of Common Fats and Oils»
  35. ↑ "Smoking Points of Fats and Oils." http://whatscookingamerica.net/Information/CookingOilTypes.htm
  36. ↑ "Mustard Oil" http://www.clovegarden.com/ingred/oi_mustz.html
  37. ↑ 37,0 37,1 The Culinary Institute of America (2011). The Professional Chef (9th ed.). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons. 978-0-470-42135-2. OCLC 707248142.
  38. ↑ "Charts Bin" http://chartsbin.com/view/1962
  39. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 121.
  40. ↑ «What is the "truth" about canola oil?». Spectrum Organics, Canola Oil Manufacturer. Արխիվացված է օրիգինալից July 24, 2011-ին.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Detwiler, S. B.; Markley, K. S. (1940). «Smoke, flash, and fire points of soybean and other vegetable oils». Oil & Soap. 17 (2): 39–40. doi:10.1007/BF02543003.
  42. ↑ 42,0 42,1 Nutiva, Coconut Oil Manufacturer, http://nutiva.com/introducing-nutiva-refined-coconut-oil/
  43. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 284.
  44. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 214.
  45. ↑ «Olive Oil Smoke Point». Վերցված է 2016-08-25-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 Gray, S (June 2015). «Cooking with extra virgin olive oil» (PDF). ACNEM Journal. 34 (2): 8–12.
  47. ↑ Scheda tecnica dell'olio di palma bifrazionato PO 64. (իտալ.)
  48. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 234.
  49. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 303.
  50. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 92.
  51. ↑ Vegetable Oils in Food Technology (2011), էջ. 153.
  52. ↑ «Organic unrefined sunflower oil». Վերցված է 18 December 2016-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարագ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 292)։


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "Ն", but no corresponding <references group="Ն"/> tag was found

Ստացված է «https:https://www.how.com.vn/wiki/index.php?lang=hy&q=Կարագ&oldid=9755222» էջից
🔥 Top keywords: Գլխավոր էջՀայոց ցեղասպանությունՍպասարկող:ՈրոնելՀայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրՀայաստանԿոմիտասՀամո ՍահյանՍևանա լիճԱլեքսանդր ԹամանյանՇառլ ԱզնավուրՀայերենի այբուբենՀովհաննես ԹումանյանՎահան ՏերյանՊարույր ՍևակԳարեգին ՆժդեհԶվարթնոցի տաճարԵղիշե ՉարենցՎիլյամ ՍարոյանՍասունցի ԴավիթԽաչատուր ԱբովյանՎարդանանք (պատմավեպ)ՈրոտանԱրարատՎիկտոր ՀամբարձումյանՍպասարկող:ՎերջինփոփոխություններըՀովհաննես ՇիրազՏիգրան ՊետրոսյանՄարտիրոս ՍարյանՄատենադարանՔութեշՋրծաղիկՄուշեղ ԳալշոյանԵրևանՍասնա ծռերՎբեթՄոնթե ՄելքոնյանՋուրԽաչքարՍուրբ Հովհաննես մատուռ (Հարթագյուղ)