Ժուժա Պոլգար

Սյուզեն (Ժուժա) Պոլգար (անգլ.՝ Susan Polgar, հունգ.՝ Polgár Zsuzsa, ապրիլի 19, 1969, Բուդապեշտ, Հունգարիա), հունգարացի, ապա ամերիկյան շախմատիստուհի, գրոսմայստեր (1991), աշխարհի ութերորդ չեմպիոնուհին (1996-1999)։ ՖԻԴԵ-ի վաստակավոր մարզիչ (2004)[3]։

Ժուժա Պոլգար
հունգ.՝ Polgár Zsuzsa
Պետություն(ներ)Հունգարիա Հունգարիա
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Անունը ծնվելիսհունգ.՝ Polgár Zsuzsanna
Ծննդյան ամսաթիվապրիլի 19, 1969(1969-04-19)[1] (55 տարեկան)
ԾննդավայրԲուդապեշտ, Հունգարիա
ԿոչումԳրոսմայստեր (1991)
Միջազգային վարպետ (1984)
Առավելագույն վարկանիշ2577 (հունվար 2005)
Ներկայիս վարկանիշ2577
ՖԻԴԵ համար700088
365chessZsuzsa_Polgar
Chesstempo համար166124
ICCF համար166124
Մասնակցել էԿանանց շախմատային օլիմպիադա 1988[2], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 1990[2], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 1994[2] և Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2004[2]
susanpolgar.com
Ժուժա Պոլգար Վիքիքաղվածքում
 Zsuzsa Polgár Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ժուժա Պոլգարն իր երկրորդ ամուսնու հետ

Ժուժա Պոլգարը ծնվել է հրեական ընտանիքում, Բուդապեշտում։ Ընտանիքի բոլոր երեք երեխաները՝ Ժուժա, Սոֆյա և Հուդիթ քույրերը, ստացել են տնային կրթություն։ Երեխաների ուսուցմամբ զբաղվել է նրանց մայրը՝ Ուկրաինայի Վիլոկ գյուղում ծնված և Ուժգորոդի համալսարանն ավարտած Կլարա Պոլգարը (օրիորդական ազգանունը՝ Ալտբերգեր, ծնվ.՝ 1946 թ.)[4][5]։ Վաղ մանկությունից երեխաներին շախմատ էր սովորեցնում հայրը՝ հոգեբան և մանկավարժ Լասլո Պոլգարը (ծնվ.՝ 1946)։ Քույրերը դարձան ուժեղ շախմատիստուհիներ. միջազգային գրոսմայստեր Ժուժա Պոլգարն իր ամուսնու հետ ապրում է Նյու Յորքում, ԱՄՆ, գրոսմայստեր Հուդիթ Պոլգարը՝ Հունգարիայում, իսկ միջազգային վարպետ, կանանց գրոսմայստեր Սոֆյա Պոլգարը (Կոսաշվիլի)՝ Իսրայելում։

Սյուզենին կոչում են Ժուժա՝ Ժուժաննա (Zsuzsanna) անվան փաղաքշական ձևով։

1991 թվականի հունվարին Պոլգարը դարձավ տղամարդկանց գրոսմայստեր։ Ավելի վաղ այդ կոչմանն արժանացել էին միայն աշխարհի չեմպիոնուհիներ Նոնա Գափրինդաշվիլին և Մայա Չիբուրդանիձեն։

1996 թվականին Պոլգարը դարձավ աշխարհի չեմպիոնուհի։

1999 թվականին ՖԻԴԵ-ն Ժուժային զրկեց չեմպիոնուհու կոչումից։ Ավելի ուշ նա այդ որոշումը բողոքարկեց դատարանում և շահեց գործընթացը, սակայն չեմպիոնուհու կոչումն արդեն խաղարկվել էր։

Սյուզեն Պոլգարը, բացի հունգարերենից, տիրապետում է ևս վեց լեզվի՝ էսպերանտո, որը գիտի մանկությունից, գերմաներեն, ռուսերեն, իսպաներեն, անգլերեն և եբրայերեն։

National Geographic Channel ալիքը Սյուզեն Պոլգարի մասին նկարահանել է «Իմ ականավոր ուղեղը։ Դարձրեք ինձ հանճար» վավերագրական ֆիլմը։

Վարկանիշի փոփոխության գծապատկեր խմբագրել

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ[6][7]
ՏարիՀնվՓտրՄրտԱպրՄայՀունՀուլՕգսՍեպՀոկՆոյԴեկտՏարվա
լավագույն
Տարվա
վատագույն
1980190019001900
19811900193019301900
19822080213521352080
19832255227522752255
19842275240524052275
19852430243024302430
19862400245524552400
19872495248524952485
19882475249024902475
19892510252025202510
19902500251025102500
19912510253525352510
19922530254025402530
19932560254525602545
19942550255025502550
19952545256525652545
19962550256525652550
19972565256525652565
19982565256525652565
19992565256525652565
200025652565256525652565
2001256525652565256525652565
2002256525652565256525652565
2003256525652565256525652565
2004256525652567256725672565
2005257725772577257725772577
2006257725772577257725772577
2007257725772577257725772577
2008257725772577257725772577
20092577257725772577257725772577
201025772577257725772577257725772577
201125772577257725772577257725772577
201225772577257725772577257725772577257725772577
201325772577257725772577257725772577257725772577257725772577
201425772577257725772577257725772577257725772577257725772577
201525772577257725772577257725772577257725772577257725772577
201625772577257725772577257725772577257725772577257725772577
201725772577257725772577257725772577257725772577257725772577
201825772577257725772577257725772577257725772577257725772577
201925772577257725772577257725772577257725772577257725772577
202025772577257725772577257725772577257725772577257725772577
202125772577257725772577
2022257725772577


Քույրեր խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Hosch W. L. Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 OlimpBase
  3. «Global Chess Academy». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 26-ին.
  4. «Հարցազրույց Ժուժա Պոլգարի հետ». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 26-ին.
  5. Ի՜նչ հանճարեղ երեխաներ ենք մենք ունենալու։ Ծնողները ծանոթացել են նամակագրությամբ և հանդիպել են 1965 թվականին Բուդապեշտում, որտեղ Կլարա Ալտբերգերը հյուրընկալվում էր քեռուն։
  6. Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
  7. Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Ժուժա Պոլգար հոդվածին
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժուժա Պոլգար» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժուժա Պոլգար» հոդվածին։


 
Շախմատի աշխարհի չեմպիոնուհիներ

Վերա Մենչիկ (1927-1944) | Լյուդմիլա Ռուդենկո (1950-1953) | Ելիզավետա Բիկովա (1953-1956, 1958-1962) | Օլգա Ռուբցովա (1956-1958) | Նոնա Գափրինդաշվիլի (1962-1978) | Մայա Չիբուրդանիձե (1978-1991) | Սե Ցզյուն (1991-1996, 1999-2001) | Ժուժա Պոլգար (1996-1999) | Չժու Չեն (2001-2004) | Անտոանետա Ստեֆանովա (2004-2006) | Սյույ Յուհուա (2006-2008) | Ալեքսանդրա Կոստենյուկ (2008-2010) | Հոու Յիֆան (2010-2012, 2013-2015, 2016-2017) | Աննա Ուշենինա (2012-2013) | Մարիա Մուզիչուկ (2015-2016) | Թան Չժունյի (2017-2018) | Ցզյու Վենցզյուն (2018-ից)