Běła Woda
Běła Woda (němsce Weißwasser, hamtsce Weißwasser/O.L.) je wulke wokrjesne město w sewjerowuchodnym dźělu Hornjeje Łužicy, kotrež słuša k sakskemu wokrjesej Zhorjelc. Třeće najwjetše město Zhorjelskeho wokrjesa (po Zhorjelcu a Žitawje) je dźěl serbskeho sydlenskeho ruma.
němsce | Weißwasser | |
Wopon | ||
---|---|---|
Zakładne daty | ||
stat | Němska | |
zwjazkowy kraj | Sakska | |
wokrjes | Zhorjelski | |
wysokosć | 140 metrow n.m.hł. | |
přestrjeń | 63,42 km² | |
wobydlerstwo | 15.136 (31. dec 2022)[1] | |
hustosć zasydlenja | 239 wob. na km² | |
póstowe čisło | 02943 | |
předwólba | (+49) 03576 | |
awtowa značka | GR, LÖB, NOL, NY, WSW, ZI | |
Politika a zarjadnistwo | ||
wyši měšćanosta | Torsten Pötzsch (Klartext) | |
webstrona | weisswasser.de | |
Połoženje Běłeje Wody w Sakskej | ||
wikidata: Běła Woda (Q44498) |
Geografija wobdźěłać
Městačko leži mjez Mužakowskim zahorkom na sewjeru, Mužakowskej holu na sewjerowuchodźe a Wochožanskej jamu na juhozapadźe w lěsatej wokolinje a njedaloko pólskeje hranicy. Najblišej měsće stej Grodk (20 km) a Mužakow (8 km). Wulki dźěl měšćanskeho teritorija wobsteji z brunicoweje jamy resp. z rekultiwěrowanych płoninow.
Běła Woda mjezuje z Dźěwinom a Jabłońcom na sewjeru, z Krušwicu a Wuskidźom na wuchodźe, z Hamorom na juhu, Sprjewinym Dołom na zapadźe a z Trjebinskej gmejnu na sewjerozapadźe.
Stawizny wobdźěłać
Prěnje historiske naspomnjenje pod dźensnišim mjenom je z lěta 1552.[2] Měšćanske prawa ma pak hakle wot 1935. Ležownostne knjejstwo měješe přez lětstotki Mužakowske stawowe knjejstwo.
Po industrializowanju w 20. lětstotku přez natwar škleńcowych a brunicowych zawodow kaž tež Wochožanskeje jamy a bliskeje Hamorskeje milinarnje nasta z něhdyšeje holanskeje wsy město z nimale 39.000 wobydlerjemi (1989). Po přewróće bu wjetšina zawodow zawrjena a wobydlerstwo Běłeje Wody woteběraše, tak zo ma město dźensa zaso telko wobydlerjow kaž w 1960tych lětach.
Wobydlerstwo wobdźěłać
W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 1200 wobydlerjow, mjez nimi 731 Serbow (61 %).[3] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 5 %.
Wobchad wobdźěłać
Runje přez Běłu Wodu wjedźe zwjazkowa dróha 156 z Mužakowa do Budyšina. Nimo toho ma město dwórnišćo při železniskej čarje Berlin–Zhorjelc.
Wosobiny wobdźěłać
- Jan Awgust Warko (1821–62) – farar, spisowaćel, serbski prócowar
- Korla Hendrich Warko (1837–97) – wučer, spisowaćel, basnik, serbski prócowar
Politika wobdźěłać
Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 57 (Zhorjelc 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 157 (Zhorjelc).
Partnerske města wobdźěłać
Žórła wobdźěłać
- ↑ Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2022; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
- ↑ Běła Woda w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 122. → wšě wjeski
Wotkazaj wobdźěłać
Bejerecy |Bjenadźicy |Bertsdorf-Hörnitz |Běła Woda |Dźěwin |Habrachćicy-Nowe Jěžercy |Hainewalde |Hamor |Hórka |Chrjebja-Nowa Wjes |Jabłońc |Jonsdorf |Kodrecy |Kotmar |Kralowski haj |Krušwica |Kwětanecy při jězoru |Lěwałd |Lubij |Lutarjecy |Markoćicy |Mikow |Mittelherwigsdorf |Mužakow |Niska |Nowosólc-Horni Hródk |Nysowa łučina |Ochranow |Olbersdorf |Ojbin |Rěčicy |Rosenbach |Rózbork |Rychbach |Schönau-Berzdorf |Slepo |Suche Hendrichecy |Swóńca |Šepcowy Doł |Šumbach |Trjebin |Vierkirchen |Waldhufen |Wodowe Hendrichecy |Wopaka |Wosečk |Wostrowc |Wódrjeńca |Wulki Šunow |Wuskidź |Wysoka Dubrawa |Zhorjelc |Žitawa