Sailede
 | Dä Artikel beschäftigt sich mit dr Gmai Sailede bi Friburg im Brisgau, witteri Bedütige vu dem Wort findener under Sölden (hochdytsch fer Sailede) |
Sailede (amtlich Sölden) isch e Gmei im Landchreis Brisgau-Hochschwarzwald, rund 10 km entfernt vu Friburg im Brisgau.
| Wappe | Ditschlandkart | |
|---|---|---|
 |
| |
| Basisdate | ||
| Dialekt: | Alemannisch | |
| Hauptvariante: | Nideralemannisch | |
| Regionalvariante: | Oberrhialemannisch | |
| Lokalvariante: | Ruum Friburg | |
| Bundesland: | Bade-Wirttebärg | |
| Regierungsbezirk: | Friburg | |
| Landkrais: | Brisgau-Hochschwarzwald | |
| Heh: | 394 m i. NHN | |
| Flech: | 3,8 km² | |
| Iiwohner: | 1281 (31. Dez. 2022)[1] | |
| Bevelkerungsdicht: | 337 Iiwohner je km² | |
| Boschtlaitzahl: | 79294 | |
| Vorwahl: | 0761 | |
| Kfz-Kennzaiche: | FR | |
| Gmeischlissel: | 08 3 15 107 | |
| Gmaigliderung: | 2 Ortsteil | |
| Adress vun dr Gmaiverwaltung: | Staufener Straße 4 79294 Sölden | |
| Webpräsenz: | ||
| Burgermaischter: | Markus Rees | |
| Lag vo de Gmai Sailede im Landkrais Brisgau-Hochschwarzwald | ||
 | ||
Geographi ändere
Zwischenem Schimberg-Hohfirstgebiit un em Schwarzwald im Hexedal gläge, ghört Sailede sowohl zue dr sognennte Vorbergzone, als au scho zum Schwarzwald, wil dur d'Gmei d'Hauptverwerfig zwische Oberrhigrabe un Schwarzwald verlauft. Noch dr Höchi iberem Meeresspiegel erstreckt sich die hügelig Gmei vum diefste Punkt bi 318 m bis uf 732 m ü. NN.
Gschichte ändere
Ersti urchundlichi Erwähnig 805 n. Chr. als Marca Selidon.
Religione ändere
Nonnechloster un Benediktinerpropstei ändere
Um 1087 het dr Prior Ulrich von Zell (1080er-1093) s'cluniazenzisch Priorat Grüninge nooch Zell im Meehlindal, dem spotere St. Ulrich, verlegt. In dr Noochberschaft vu sällem Chloster, z'Bollschwil, het dr Ulrich nur churzi Zitt später e Nonnegmeinschaft gründet, wo 1115 ins Noochberdorf Sailede verlegt worre isch. Sailede isch als Priorat direkt dr Abtai Cluny undergstellt gsi, de facto het s'Priorat St. Ulrich aber e Oberufsicht usgüebt. Rund 13 bis 20 Nonne hän domals under dr Leitig vume Propst gläbt, wo vum Muederchloster Cluny igsetzt worre isch. S'spot Middelalder het dr Verfall vu dr chlösterliche Ornig gsähne; um 1500 het's z Sailede kei Frauekonvent meh gä, während d'Propstei ab 1546/1547 vum Chloster St. Jörge im Schwarzwald verwaltet worre un 1560 an d'Abtei St. Peter ibergange isch, dere si erst 1598 inkorporiert worre isch. D'Säkularisation het die geistlich Gmeinschaft z'Sailede anno 1807 erfasst. D'Sailedener Grundherrschaft isch nit besunders umfangriich gsi un het sich im Brisgau konzentriert, d'(Schirm-)Vogtei isch mit derjenige vum Priorat St. Ulrich verbunde gsi. Vu dr hüt bestehende Chlosteranlag stamme die äldeste Deile us em 15. Johrhundert, viil isch barock iberformt.
Pröpst vu Sailede ändere
- Rudolf Ecklin (1514-1541)
- Johann Maternus Roth (1570, 1580)
- Christoph Sutter (1581)
- Gallus Vögelin (1596)
- Michael Stöcklin (1597)
- Johann Jakob Pfeiffer (vor 1601-1610)
- Johannes Schwab (1612, 1635?)
- Matthäus Welzenmüller (1624?-1637)
- Johann Baptist Heinold (1672, -1692)
- Placidus Steiger (1692-1705)
- Ulrich Bürgi (1705-1712)
- Gregor Gerwig (1712, 1716)
- Heinrich Füegl (1718)
- Aemilian Kaufmann (1723, 1730)
- Cajetan Hildtprandt (1744, 1746)
- Franz Dreer (1756)
- Ulrich van der Lew (1776-1786)
- Paul Hendinger (1786-1807)
Politik ändere
Sailede ghört dr Verwaltigsgmeinschaft Hexedal a.
Burgemeischter ändere
Sit em Juni 2009 isch dr us Horbe stämmig Markus Rees Burgemeischter vu Sailede. Si Vorgänger Markus Riesterer, wo glichzittig ehreamtlicher Burgemeischter vu Horbe isch, het si Hauptamt z'Sailede zum Summer 2009 niderglegt, um Leiter vum Zweckverband vum Gwerbepark Brisgau bi Eschbe z'werre.
Wahle ändere
Ergebnis vo dr Landdagswahle sit 2006:[2]
| Johr | CDU | SPD | FDP | Grieni | Linki1 | AfD | Suschtigi |
| 2016 | 28,6 % | 12,1 % | 8,3 % | 38,2 % | 3,3 % | 6,9 % | 2,6 % |
| 2011 | 33,4 % | 16,8 % | 4,2 % | 41,1 % | 1,7 % | 2,9 % | |
| 2006 | 48,2 % | 16,7 % | 7,3 % | 23,4 % | 2,4 % | 2 % |
1 2006: WASG, sit 2011: Die Linke
Iwohnerentwicklig ändere
1939 isch d'Iwohnerzahl noch bi 381 gläge. 1970 hän scho 813 Lüt in Sailede gwohnt, anno 2004 sin's rund 1200 Iwohner gsi.
Fueßnote ändere
- ↑ Statistisches Landesamt Baden-Württemberg – Bevölkerung nach Nationalität und Geschlecht am 31. Dezember 2022 (CSV-Datei).
- ↑ Statistisches Landesamt Baden-Württemberg: Landtagswahl (Memento vom 7. Juli 2019 im Internet Archive)
Literatur ändere
- Buhlmann, Michael, Benediktinisches Mönchtum im mittelalterlichen Schwarzwald. Ein Lexikon. Vortrag beim Schwarzwaldverein St. Georgen e. V., St. Georgen im Schwarzwald, 10. November 2004, Teil 2: N-Z (= Vertex Alemanniae, H.10/2), St. Georgen 2004, S.96f
- Sölden, bearb. v. Wolfgang Müller, in: Die Benediktinerklöster in Baden-Württemberg, bearb. v. FRANZ QUARTHAL (= Germania Benedictina, Bd.5), Ottobeuren 1976, S.599-604
- Sölden, bearb. v. Wolfgang Stülpnagel, in: Handbuch der historischen Stätten Deutschlands, Bd.6: Baden-Württemberg (= Kröner Tb 276), Stuttgart 2. Aufl. 1980, S.747f
Weblink ändere
 | Des isch e Artikel oder e Absatz über e regionali Bsunderheit. Er dät no besser wirke, wänn er in dr Dialäktspiilart vu sälere Region gschriibe wär. Ich, dr erscht oder dr Hauptautor vu däm Artikel oder däm Absatz, dät mi freie, wänn eber esach in s lokal Alemannisch ibersetze dät. Schryb bitte i dr Zämmefassig dass du de Artikel i de lokale Dialäkt umänderesch. Lueg dezue au Froge un Antworte zum Dialäkt. |