Yarada Enfeksiyon Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Kesikler ve sıyrıklar günlük yaşamın bir parçasıdır. Bu yaralar çoğu zaman kolayca iyileşir. Ama bazen bakteri yaraya girer ve tehlikeli olabilecek enfeksiyonlara sebep olur. Enfeksiyonu erken tespit etmek tedaviyi daha hızlı ve etkili yapacaktır. Çoğu enfeksiyon, antibiyotiklerle tedavi edilse de bu, enfeksiyonun şiddetine bağlıdır. Kızarıklık, yaradan iltihap akması ve devam eden ağrı gibi enfeksiyona ait temel göstergeler vardır. Yaranın enfeksiyon kapıp kapmadığını nasıl kontrol edeceğini öğrenmek sağlığını korumanın önemli bir parçasıdır.

Yöntem 1

Yöntem 1 / 5:

Artan Ağrı, Şişlik, Kızarıklık veya Yara Etrafında Sıcaklık Var mı Diye Kontrol Etmek

Makaleyi İndir

1
İlk önce ellerini yıka. Bir yarayı incelemeden önce ellerini her zaman iyice yıkamalısın.^{[1]XKaynağı araştır} Bir yaranın enfeksiyon kaptığından endişeleniyorsan kirli parmaklarını yaranın çevresine sürmek yarayı daha kötü yapabilir. Herhangi bir şey yapmadan önce ellerini antibakteriyel sabun ve suyla iyice yıkadığından emin ol.^{[2]XKaynağı araştır}
- Yaraya dokunduktan sonra ellerini yıkamayı unutma.
2
Yarayı yakından incele. İncelemekte olduğun yaradaki yara bantlarını çıkarmalısın. Bunu dikkatli yap ki hassas olan bölgede kötüleşme ihtimali oluşmasın. Yara bandı yaraya yapışıyorsa onu çıkarmak için musluk suyunu kullanabilirsin. Mutfak lavabosundaki su püskürtücü bunun için kullanışlıdır.^{[3]XKaynağı araştır}
- Kirli yara bandını çıkardıktan sonra onu çöpe atmalısın. Kirli yara bandını sakın tekrar kullanmaya çalışma.
3
Yarada kızarıklık veya şişlik var mı, bak. Yaraya baktığında aşırı derece kırmızı mı görünüyor ya da önceki hâlinden daha fazla mı kızarık, düşün. Yara çok kırmızı görünüyorsa ve kızarıklık yara alanının dışına yayılıyor gibi görünüyorsa bu, enfeksiyonun göstergesi olabilir.^{[4]XGüvenliir KaynakNational Health Service (UK)Kaynağa git}
- Yaralı bölgedeki deri sıcak olabilir. Bu belirtelerden biri mevcutsa tavsiye almak için bir doktora görün.
4
Ağrı artıyor mu diye kendine sor. Yeni oluşan veya artan ağrı enfeksiyon kapmış bir kesiğin belirtisidir. Yalnızca ağrı veya başka belirtilerle (şişlik, ısı ve iltihap gibi) birlikte ağrı görülmesi bir enfeksiyon olduğunu gösterebilir. Yara bölgesindeki ağrının arttığını fark ediyorsan bir doktora görün.^{[5]XGüvenliir KaynakNational Health Service (UK)Kaynağa git} Ağrı, yaranın içinde derinlerden geliyor gibi hissettirebilir.^{[6]XKaynağı araştır} Genelde bir yaranın enfeksiyon kapıp kapmadığını anlamak için yaranın olduğu bölgedeki şişlik, ısı/sıcaklık, hassasiyet ve ağrı ilk başta gözlemlenen en iyi göstergelerdir.
- Bir zonklama ağrısı hissedebilirsin.^{[7]XKaynağı araştır} Kaşıntı muhakkak enfeksiyon belirtisidir diye bir şey yok. Ama yarayı çok kaşıyarak onu hiçbir zaman kötüleştirmemelisin. Tırnaklar daha çok bakteri taşıyabilir ve yarayı kaşımak durumu kötüleştirebilir.
5
Doktor tarafından önerilmediği müddetçe yaraya antibiyotik uygulama. Çalışmalarda, antibiyotikli merhemlerin yara enfeksiyonunu önemli derece azalttığına dair herhangi bir bulgu gösterilmemiştir.^{[8]XGüvenliir KaynakWorld Health OrganizationKaynağa git} Yayılan bir enfeksiyon vücuduna da girmiştir. Dolayısıyla enfeksiyon vücuduna girdikten sonra yalnızca dışarıdaki yarayı tedavi etmek, vücudundaki bakteriyi tedavi etmeyecektir.
- Enfeksiyon küçükse ve yüzeyselse doktor antibiyotikli merhem tavsiye edebilir.^{[9]XGüvenliir KaynakWorld Health OrganizationKaynağa git}
Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 5:

Yarada İltihap veya Sıvı Var mı Diye Kontrol Etmek

Makaleyi İndir

1
Yarada sarımsı veya yeşilimsi iltihap veya sıvı var mı, bak. Bu akıntının kokusu rahatsız edici de olabilir. Yaradan akan iltihap veya bulanık sıvı görürsen bu, enfeksiyon olduğunu gösteren büyük bir belirtidir.^{[10]XKaynağı araştır} Mümkün olan en kısa zamanda tıbbi bakım almalısın.
- Sıvı seyrek ve berrak olduğu müddetçe yaradan akan bazı akıntılar normaldir. Bakteri sarı veya yeşil renkte olmayan berrak akıntı oluşturabilir. Böyle bir durumda doktor enfeksiyonun sebebini belirlemek için sıvıyı inceleyebilir.^{[11]XKaynağı araştır}
Yaralı bölgenin etrafında derinin altında oluşan bir iltihap fark edersen orada enfeksiyon olabilir.^{[12]XKaynağı araştır} İltihap birikintisi, hassasiyet, derinin altında büyüyen bir yumru olduğunda yaradan iltihap akmıyor olsa bile bu, yine de enfeksiyon belirtisi olabilir ve ciddiye alınmalıdır.^{[13]XGüvenliir KaynakNational Health Service (UK)Kaynağa git}
3
Yarayı inceledikten sonra eski yara bandını yeni, steril bir yara bandıyla değiştir. Enfeksiyon belirtisi yoksa bu, yarayı kapatacaktır ve koruyacaktır. Enfeksiyon belirtileri varsa sen doktora görünene kadar steril bir yara bandı yaranın daha fazla kirlenmesini önleyecektir.^{[14]XKaynağı araştır}
- Yaraya, yara bandının yalnızca yapışkansız kısmını yapıştırmaya dikkat et. Yara bandı yarayı kapatacak kadar büyük olmalıdır.
Vücudun enfeksiyonla savaşırken yaradan akan bazı akıntılar normal olabilir. Ama iltihap sarı veya yeşil renge dönerse ve iltihabın miktarı artarsa (veya durmazsa) doktora görünmeyi düşün. Bu özellikle yukarıda belirtilen diğer belirtiler de mevcutsa doğrudur. ^{[15]XKaynağı araştır}
Reklam

Yöntem 3

Yöntem 3 / 5:

Lenf Sistemini Enfeksiyon Açısından Kontrol Etmek

Makaleyi İndir

1
Yara etrafındaki deride kırmızı çizgiler var mı, incele. Bu çizgilerin yaradan uzaklaşarak deri boyunca ilerlediğini fark edebilirsin. Yaranın etrafındaki deride kırmızı çizgi oluşumu, enfeksiyonun sıvıları dokulardan akıtan sisteme yani lenf sistemine bulaştığı anlamına gelebilir.
- Bu tür bir enfeksiyon (lenfanjit) ciddi olabilir. Yara bölgesinden çıkan kırmızı çizgiler görüyorsan ve bunun beraberinde özellikle ateşin de varsa hemen tıbbi yardım almalısın.^{[16]XKaynağı araştır}
2
Yaraya en yakın olan lenf nodüllerini (bezlerini) bul. Kollarına en yakın olan lenf nodülleri koltuk altının etrafındadır. Bacaklarına en yakın olanlar ise kasık bölgesinin etrafındadır. En yakınlarda bulunup kontrol edilmesi gereken ve vücudun başka yerlerinde olan lenf bezleri çenenin ve çene kemiğinin hemen altında, sağda ve solda olmak üzere boynun iki tarafındaki lenf bezleridir.^{[17]XKaynağı araştırBickley, L., & Szilagyi, P. (2003). Bates' guide to physical examination and history taking (Rev. 8th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.}
- Bağışıklık tepkisi sırasında bakteri, bu bezlerde kapana kısılır.^{[18]XKaynağı araştır}^{[19]XKaynağı araştır} Bazen deride kırmızı çizgi olmasa da lenf sisteminde enfeksiyon olabilir.
Hafif baskı uygulamak için 2 veya 3 parmağını kullan ve lenf nodüllerinin büyüyüp büyümediğini anlamak için o bölgeyi elle muayene et. Büyüyen lenf nodülleri hassas olabilir. Anormalliği bulmanın nispeten kolay yolu; aynı anda iki tarafı hissetmek için her iki eli de kullanmaktır. Sağlıklı olması durumunda her iki taraf da genelde aynı ve simetrik hissettirmelidir.^{[20]XKaynağı araştırBickley, L., & Szilagyi, P. (2003). Bates' guide to physical examination and history taking (Rev. 8th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.}
4
Kontrol ettiğin lenf nodüllerinde şişlik veya hassasiyet var mı, bak. Şişlik veya hassasiyet hissediyorsan kırmızı çizgiler yoksa bile bu, enfeksiyonun yayıldığının işareti olabilir. Lenf nodülleri yaklaşık 1 cm’dir ve bunları hissetmiyor olman gerekir. Bunlar, bu sayının iki veya üç katı kadar şişebilir ve bu durumda bunları net bir şekilde hissedebiliyor olursun.^{[21]XKaynağı araştır}
- Yumuşak ve kolayca hareket edebilen şişmiş lenf nodülleri genelde enfeksiyona veya iltihaba işaret eder.
- Hareket etmeyen, ağrıyan veya 1 ila 2 hafta boyunca geçmeyen sert lenf nodülleri bir doktor tarafından incelenmelidir.^{[22]XKaynağı araştır}
Reklam

Yöntem 4

Yöntem 4 / 5:

Ateşini ve Genel Durumunu Kontrol Etmek

Makaleyi İndir

Yara bölgesindeki belirtilerin yanı sıra ateşin de çıkabilir. 38 derecenin üzerindeki ateş enfeksiyon kapmış bir yaraya işaret edebilir. Yukarıdaki enfeksiyon belirtilerinin bir veya birden fazlasıyla birlikte ateş görüldüğünde tıbbi yardım almalısın.^{[23]XKaynağı araştır}
2
Genel olarak kötü hissedip hissetmediğini düşün. Enfeksiyonlu bir yaranın göstergesi, keyifsiz hissetmek (genel hâlsizlik) kadar basit olabilir.^{[24]XGüvenliir KaynakNational Health Service (UK)Kaynağa git} Yaran varsa ve birkaç gün sonra hasta hissetmeye başlıyorsan bu, enfeksiyonla ilişkili olabilir. Enfeksiyon belirtileri açısından yaranı tekrar kontrol et ve kötü hissetmeye devam edersen bir doktora görün.
- Vücut ağrıları, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bozulması ve hatta kusma olursa sende enfeksiyon olabilir. Yeni bir kızarıklık, doktora görünmen için diğer bir sebeptir.
3
Vücudunun su seviyesini bil. Susuz kalmak enfeksiyon kapmış bir yaranın göstergesi olabilir. Susuz kalmanın ana belirtileri arasında az idrar yapma, ağız kuruluğu, çökük gözler ve koyu idrar sayılabilir. Bu belirtileri yaşıyorsan yarana çok dikkat etmelisin. Yaranı diğer enfeksiyon belirtileri açısından kontrol etmelisin ve bir doktora görünmelisin.^{[25]XKaynağı araştır}
- Vücudun enfeksiyonla savaştığı için çok su içmen ve vücudunun susuz kalmaması önemlidir.
Reklam

Yöntem 5

Yöntem 5 / 5:

Ciddi Bir Durumla Başa Çıkmak

Makaleyi İndir

1
Hangi yara türlerinin enfeksiyona yatkın olduğunu bil. Çoğu yara hemen hemen hiç başınıı ağrıtmadan iyileşir. Ancak düzgün bir şekilde temizlenmeyen ve tedavi edilmeyen bir yaranın enfeksiyon kapma ihtimali çok yüksektir. Bacaklardaki, ellerdeki ve genellikle bakteriyle temas eden diğer alanlardaki kesikler bilhassa enfeksiyon kapmaya yatkındır. Bir hayvanın veya insanın sebep olduğu ısırık ve tırnak yaralarının da enfeksiyon kapma ihtimali çok yüksektir.^{[26]XKaynağı araştır}
- Isırıklara, yabancı cisim yaralarına ve ezilme tarzı yaralanmalara özellikle dikkat et. Yarayla uğraşırken keskin bıçak, paslı çivi veya kirli bir alet gibi sağlığa zararlı kaynaklara dikkat et.
- Isırıldıysan doktora görünüp kuduz ve tetanoz riski konusunda konuş. Antibiyotiğe, aşıya veya tetanoza ya da kuduza karşı diğer tedavilere ihtiyacın olabilir.^{[27]XKaynağı araştır}
- Sağlıklıysan ve bağışıklık sistemin güçlüyse çoğu yara çok az bir enfeksiyon riskiyle iyileşecektir. Vücudunun savunma sistemi enfeksiyonların kök salmasını önlemek üzere evrimleşmiştir.
Bağışıklık sistemin diyabet, HIV veya sağlıksız beslenme gibi durumlardan dolayı tehlikedeyse daha yüksek düzeyde enfeksiyon kapma riskin vardır. Vücudun bağışıklık sisteminde normalde sorunlara sebep olmayan bakteriler, virüsler ve mantarlar içeri sızabilir ve tedirgin edici düzeyde çoğalabilir. Bu, özellikle fiziksel savunma sisteminin ilk hattı olan derinin 2. ve 3. derece yanık yaralarından dolayı büyük oranda tehliye girdiği durumda geçerlidir.
3
Ciddi enfeksiyonun belirtilerinin farkına var. Ateşin olabilir ve başın dönebilir. Kalbin normalden daha hızlı atıyor olabilir. Yara sıcak, kırmızı, şişkin ve ağrı verici olacaktır. Çürümeye veya bozulmaya başlayan bir şeyin kokusu gibi kötü bir koku fark edebilirsin.^{[28]XKaynağı araştır} Tüm bu belirtiler hafif veya çok şiddetli seyredebilir ama bunların birkaçı sende varsa tıbbi yardım alman gerekir.
- Başın dönüyorsa veya ateşliysen araba sürme. Mümkünse bir arkadaşından veya ailenden birinden seni hastaneye götürmesini iste. Sağlığını dengede tutmak için güçlü bir antibiyotik alman gerekebilir.
- Şüphen varsa muayene ol. Enfeksiyon söz konusu olduğunda yalnızca İnternet’ten araştırarak kendi başına teşhis koyman yeterli değildir. Emin olmak için geçerli bir tıbbi teşhis en iyisidir.
Yaranın enfeksiyon kaptığına inanıyorsan bir tıbbi kliniğe git veya hemen doktorundan randevu al. Bu özellikle başka hastalığın varsa veya sende enfeksiyon için risk faktörlerinden herhangi biri bulunuyorsa önemlidir.
5
Antibiyotik ve nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar kullanmayı düşün. Antibiyotik, bakteriyel enfeksiyonla savaşmanda yardımcı olabilir ve onları önleyebilir. Ayrıca antibiyotik ciddi düzeydeki iltihabın üstesinden gelmede en güçlü yol olabilir. Nonsteroid inflamatuvar ilaçlar şişkinliğin, ağrının ve ateşin geçmesinde yardımcı olacaktır. Bir reçeteye ihtiyacın olmadan nonsteroid antiinflamatuvar ilaç satın alabilirsin ama etkili antibiyotiklerin çoğu için reçete gerekecektir.
- Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsan nonsteroid antiinflamatuvar ilaçları kullanma. Bu ilaçların bazı insanlarda mide ülserine ve böbrek fonksiyon bozukluğuna sebep olabileceğinin farkında ol. Doktoruna danış!
Reklam

İpuçları

İyi ışıklandırma kullan. İyi aydınlatılmış bir ortamda enfeksiyon belirtilerini daha kolay görebileceksin.
Sende kabuk bağlama gibi iyileşmeye dair herhangi bir işaret yoksa enfeksiyon olabilir. Bir doktora görün. Yaranın durumu kötüleşirse de doktora görünmelisin.
Sürekli akan iltihap varsa fark eder etmez onu temizle ve devam ederse bir doktora görün.

Reklam