Apandisit Belirtileri Nasıl Anlaşılır?

Makaleyi İndir

Makaleyi İndir

Bu Makalede:

Sende Bu Belirtilerin Olup Olmadığını Kontrol Et

Tıbbi Yardım Almak

İlgili Makaleler

Referanslar

Karnının alt kısmına yakın bir yerde iltihaplanma varsa bu apandis iltihabı olabilir. Bu durum, yaşı 10-30 arasında olan insanlarda oldukça yaygındır ancak 10 yaşın altındaki çocuklar ve 50 yaşın üstündeki kadınlar yaygın olarak bilinen belirtileri teşhis etmede güçlük yaşayabilir. Sana apandis iltihabı tanısı koyulduysa ince bağırsağının uzantısı sayılan ve ufak bir kese şeklinde olan apandisi aldırmak için muhtemelen ameliyat olman gerekecektir. Bu, acil bir tıbbi durum olarak nitelendirilir. Bu yüzden belirtileri nasıl fark edebileceğini öğrenmen ve en kısa sürede yardım alabilmen önemlidir.

Acil Durum Belirtileri

Aşağıdaki belirtilerden çoğu sende varsa derhâl doktora ya da acil servise git.

• 38°C üstünde ateş
• Sırt ağrısı
• İştahta azalma
• Bulantı ve kusma
• İshal ya da kabızlık
• İdrar sırasında ağrı
• Rektumda, sırtta ya da karında ağrı

Adımlar

Kısım 1

Kısım 1 / 2:

Sende Bu Belirtilerin Olup Olmadığını Kontrol Et

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Apandis iltihabının yaygın olarak bilinen belirtilerini öğren. En yaygın belirti; alt sağ göbeğin civarında yayılan ya da değişen, göbek deliği yakınında hissedilen hafif karın ağrısıdır. Çok yaygın olmayan diğer belirtiler de vardır. Bunlardan bazıları sende varsa doktora ya da hastaneye gitmenin vakti gelmiş olabilir. Bu belirtilerin sende olduğunu fark eder etmez doktora ya da hastaneye gitmelisin. Bu sürecin ertelenmesi, apandisinin patlamasına sebep olabilir ve senin yaşamını tehlikeye sokabilir. Belirtiler 12-18 saat içinde fark edilir ancak bir hafta sürebilir ve zaman geçtikçe daha kötü bir hâl alabilir. Belirtiler şunları içerir:

   • İştahta azalma
   • Mide sorunları - Bulantı, ishal ve kabızlık (özellikle bunlarla birlikte görülen sürekli kusma varsa).
   • Ateş - Ateşin 40°C veya üstündeyse hemen hastaneye git. Eğer 38°C ise ama sende diğer belirtilerden bazıları varsa en kısa sürede hastaneye git. 37°C civarı düşük ateş, diğer bir belirtidir.
   • Üşüme ve titreme
   • Sırt ağrısı
   • Gaz çıkaramama
   • Dışkı yapmada zorluk - Dışkı yapmanın rahatsızlığı geçireceği hissi

   Bu belirtilerin çoğu, virüs kaynaklı gastroenterite benzer. Tek farkı, gastroenteritte genel bir ağrı vardır ve ağrı belirli bir alana yayılmamıştır.
2. 
   2
   Apandis iltihabının daha az yaygın belirtilerinin farkında ol. Yukarıdaki belirtilere ek olarak apandis iltihabı ile ilişkilendirilen ve daha az yaygın olan belirtiler de gözlemleyebilirsin. Daha az yaygın olan bazı belirtiler şunlardır:

   • İdrar sırasında ağrı
   • Karın ağrısı başlamadan önce kusma
   • Rektumda, sırtta, karnın üstünde ya da altında keskin ya da hafif ağrı
3. 
   3
   Karın ağrısını önemse. Apandis, yetişkinlerin çoğunda genellikle göbek deliğiyle kalça kemiği arasındaki mesafenin üçte birinde, karnın sağ alt tarafındadır. Hamile kadınlarda bu bölge farklı olabilir. Ağrının ilerlediği "yolu" gözlemle. Keskin ağrı, belirtiler başladıktan 12-24 saat sonra doğrudan göbek deliğinden apandis üstündeki bölgeye geçebilir. Ağrıda böyle belirgin bir ilerleme fark edersen doğruca acil servise git.

   • Apandis iltihabı belirtileri, yetişkinlerde 4-48 saat içinde daha kötü bir hâl alabilir. Sana apandis iltihabı teşhisi konulduysa bu, acil bir tıbbi durum olarak nitelendirilir.
4. 
   4
   Karnına bastır. Dokunduğunda bile çok acı hissediyorsan (özellikle alt, sağ kısımda) acil servise gitmeyi düşün. Bastırdığında karnının alt tarafında hassasiyet de hissedebilirsin.

   • Hassasiyet tepkisi var mı, bak. Karnın sağ alt bölgesine bastırıp elini hızlıca geri çektiğinde keskin bir ağrı hissediyorsan bu, apandis iltihabının olduğunu ve tıbbi yardım alman gerektiğini gösterir.
5. 
   5
   Karnında bir sertlik var mı, bak. Karnına bastırdığında parmağın biraz batıyor mu? Ya da karnında olağandışı bir sertlik var mı? Eğer ikincisi varsa apandisin şişmiş olabilir ve bu da apandis iltihabı belirtilerinden biridir.

   • Karın bölgende ağrı varsa ama bulantın ya da iştah kaybın yoksa bu apandis iltihabı olmayabilir. Karın ağrısının acil servise gitmeni gerektirmeyen birçok sebebi vardır. Üç günden fazla süren karın ağrın varsa ve şüphe duyuyorsan düzenli olarak gittiğin doktora görün.
6. 
   6
   Ayağa kalkmaya ve yürümeye çalış. Şiddetli ağrıdan dolayı yapamıyorsan apandis iltihabın olabilir. Derhâl acil bakım alman gerekse de herhangi bir tarafının üzerine yatıp cenin pozisyonu alarak ağrıyı azaltabilirsin.

   • Ters hareketler yaptığında ya da öksürünce ağrının artıp artmadığına bak.
7. 
   7
   Hamile kadınlarda ve çocuklarda belirtilerin farklı olabileceğini unutma. Hamile kadınlarda apandis daha yukarıda olduğu için ağrı farklı yerlerde hissedilebilir. 2 yaşındaki ve 2 yaşın altındaki çocuklarda karın bölgesinde ağrı genellikle daha az hissedilir ancak bu duruma kusma ve göbekte şişkinlik eşlik eder. Yürümeye yeni başlayan ve apandis iltihabı olan çocuklarda yeme sorunları görülebilir ve bu çocuklar aşırı derece uykulu görünebilirler. En sevdikleri yiyecekleri bile yemeyi reddedebilirler.

   • 2 yaşın üstündeki çocuklarda görülen ağrı, yetişkinlerde görülen ağrıya benzerdir. Ağrı, göbek deliğinden başlayarak göbeğin alt sağ kısmına ilerler. Çocuk yatırıldığında ağrı azalmaz ama çocuk hareket ettikçe artabilir.
   • Çocuklarda apandis patlaması yüksek ateş ile birlikte görülür.
   Reklam

Kısım 2

Kısım 2 / 2:

Tıbbi Yardım Almak

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Tedavi olana kadar ilaç kullanma. Sende apandis iltihabı belirtileri olduğunu düşünüyorsan acil serviste tedavi için beklemen sırasında durumun daha da kötü bir hâl almaması önemlidir. Tedavi edilmeyi beklerken yapmaktan kaçınman gereken şeyler şunlardır:

   • Kabızlık giderici ya da ağrı kesici ilaç alma. Kabızlık giderici ilaçlar bağırsaklarını tahriş edebilirken ağrı kesiciler karın ağrısındaki eğilimi gözlemlemeyi zorlaştırabilir.
   • Antiasit alma. Bu, apandis iltihabı ile ilişkili ağrıyı artırabilir.
   • İltihaplı apandisin patlamasına sebep olabileceğinden ısıtma pedi kullanma.
   • Muayene olana kadar hiçbir şey yeme ya da içme. Çünkü bu, ameliyat sırasında solunum açısından yüksek risk yaratabilir.
2. 
   2
   Hemen acil servise git. Apandis iltihabın olduğundan çok eminsen telefon kullanarak hafta içi bir doktora randevu almak yerine mümkün olan en kısa sürede hastaneye git. Apandis tedavi görmeden patlarsa apandis iltihabı yaşamı tehdit eden bir duruma dönüşür.

   • Yanına temiz pijama ve diş fırçası gibi şeyler al. Apandis iltihabın varsa ameliyat olman ve bir gece hastanede kalman gerekecektir.
3. 
   3
   Acil serviste, kendinde gözlemlediğin belirtileri anlat. Hasta öncelik sırasının belirlenmesi için hazırlıklı ol ve görevli hemşireye apandis iltihabından şüphelendiğini söyle. Rahatsızlıkların aciliyet durumuna göre oluşturulan hasta listesinde sıraya konulacaksın. Yani acil servise başından yaralanan biri gelirse biraz beklemen gerekebilir.

   • Beklemen gerekirse panik olma. Hastanede olduğunda, evde olduğuna göre daha güvendesindir. Apandisin bekleme odasında patlasa bile seni hemen ameliyata alacaklardır. Sabırlı olmaya ve ağrıyı düşünmemeye çalış.
4. 
   4
   Muayene edilirken senden beklenenlerin bilince ol. Doktora göründüğünde belirtilerini tekrar anlatman gerekecek. Sindirim sisteminle ilgili anormallikler (kabızlık veya kusma gibi) gözlemlediysen bunu doktora anlatıp ağrıyı ilk fark ettiğin zamanı da söylemeye çalış. Doktor, apandis iltihabını teşhis etmek için seni muayene edecektir.

   • Elle muayene edilmeye hazırlıklı ol. Doktor sert bir şekilde karnının altına bastıracaktır. Bu sırada karın zarı iltihabı ya da apandis patlaması sonucu oluşan enfeksiyon var mı diye bakar. Karın zarı iltihabın varsa karın kaslarına bastırıldığında bunlar kasılacaktır. Doktor, hızlı bir rektal muayene de yapabilir.
5. 
   5
   Ek testler istenebilir. Laboratuvar testleri ve görüntüleme, apandis iltihabını teşhis etmede önemlidir. İstenebilecek testlere şunlar dâhildir:

   • Kan testi – Bu testle beyaz kan hücresi sayısı belirlenir. Enfeksiyon belirtisi, düşük ateş görülmeden önce bile bu test yardımıyla anlaşılabilir. Kan testinde ayrıca elektrolit dengesizliği veya su kaybı olup olmadığı anlaşılır. Elektrolit dengesizliği veya su kaybı da ağrı yapabilir. Doktor, her ihtimali göz önünde bulundurmak için kadın hastalardan hamilelik testi de isteyebilir.
   • İdrar tahlili – İdrar tahlilinde olası idrar yolu enfeksiyonu ya da böbrek taşı olup olmadığı anlaşılır. Bunlar da ara sıra karın ağrısına sebep olabilir.
   • Ultrason – Karın ultrasonu apandiste bir tıkanma olup olmadığını, apandisin patlayıp patlamadığını, şişip şişmediğini ya da karın ağrısına başka bir şeyin sebep olup olmadığını gösterir. Ultrason, radyasyon konusunda en güvenilir görüntüleme yöntemidir ve genelde ilk başvurulan yöntemdir.
   • MRG – Manyetik Rezonans Görüntülemede (MRG) x ışını kullanılmaz ve iç organlar daha detaylı görüntülenir. MRG makinesinde az da olsa klostrofobik hissedebilirsin. Dar bir ortam vardır. Çoğu doktor kaygının azalmasına yardımcı olmak için hafif ilaçla yatıştırma isteyebilir. Ultrasonla aynı şeyleri gösterir ama MRG’de görünen şeyler daha detaylıdır.
   • BT taraması – Bilgisayarlı Tomografi (BT) taramasında görüntülerin gösterilmesi için x ışını ile birlikte bilgisayar teknolojisi kullanılır. Bir solüsyon içmen gerekecek. Solüsyonu kusmazsan testi yaptırmak için masaya uzanabilirsin. Oldukça hızlı bir işlemdir ve MRG makinesinin verdiği klostrofobik his bunda yoktur. Bu testte de iltihap, apandis patlaması ya da tıkanması gibi belirtiler görünür ve bu tarama yöntemi yaygın olarak kullanılır.
6. 
   6
   Apandis ameliyatı (apendektomi) ol. Doktor, sende apandis iltihabı olduğuna karar verebilir. Apandis iltihabının tek tedavisi apendektomi olarak adlandırılan ameliyatla apandisin alınmasıdır. Çoğu cerrah laporoskopi ile yapılan ameliyatı tercih etmektedir. Bu ameliyatta açık ameliyata kıyasla daha az yara izi kalır.

   • Doktor, ameliyata gereksinim olmadığına karar verirse 12-24 saat boyunca "gözlemde" kalman için seni eve gönderebilir. Bu sürede antibiyotik, ağrı kesici ya da kabızlık giderici almamalısın. Bu durumda daha kötü hissedersen doktorla iletişime geçmelisin. Belirtilerin geçmesini bekleme. İdrar örneğiyle hastaneye dönmen gerekebilir. Başka bir muayene için hastaneye gittiğinde önceden hiçbir şey yememelisin ya da içmemelisin çünkü bu, ameliyat sırasında komplikasyonlara sebep olabilir.
7. 
   7
   İyileşme sürecini hızlandır. Günümüz apandis ameliyatları minimal olarak invazivdir ve neredeyse hiçbir komplikasyon yaşamadan normal yaşamına dönebilirsin. Yine de bu bir ameliyat. Dolayısıyla kendine iyi bakman gerekir. Ameliyat olduktan sonra eski hâline dönmek için yapman gerekenler şunlardır:

   • Katı yiyecekler yemekten kaçın. Sindirim sistemin ile ilgili bir ameliyat olduğundan herhangi bir şey yemeden veya içmeden önce 24 saat boyunca bekle. Doktor ya da hemşire ne zaman az miktarlarda sıvı alman gerektiğini ve ne zaman katı gıdalara geçmen gerektiğini söyleyecektir. Hepsini ayrı ayrı söyleyeceklerdir. Eninde sonunda düzenli bir beslenme biçimine kavuşabileceksin.
   • İlk gün kendini yorma. Bunu dinlenme ve iyileşme olarak değerlendir. Gelecek birkaç gün boyunca hafif düzeyde egzersizler ve hareketler yapmaya çalış. Bedenin yaptığın hareketlerle iyileşmeye başlayacaktır.
   • Herhangi bir sorun olursa doktoru ara. Ağrı, kusma, baş dönmesi, baygınlık hissi, ateş, ishal, kanlı idrar ya da dışkı, kabızlık ve ameliyat bölgesinde akıntı ya da şişlik durumunda doktoru aramalısın. Apandisin alındıktan sonra apandis iltihabı belirtisi gözlemlersen doktoru araman gerekir.
   Reklam

İpuçları

• Özel sağlık durumu olan insanlar apandis iltihabının normal belirtilerini yaşamayabilir ve sadece genel bir hastalık ya da rahatsızlık hissine kapılabilirler. Özel sağlık durumlarına şunlar dâhildir:
  • Obezite
  • Diyabet
  • HIV’li (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü) hastalar
  • Kanser ve/veya kemoterapi hastaları
  • Organ nakli yapılmış hastalar
  • Hamilelik (Üçüncü üç aylık dönemde risk en yüksek seviyededir.)
  • Bebekler ve küçük çocuklar
  • Yaşlılar
• Apendikolit olarak adlandırılan bir durum da vardır. Karındaki şiddetli kramplar apandisin kasılmasından dolayı oluşur. Bunun nedeni tıkanıklık, tümör, yara dokusu ya da yabancı madde olabilir. Doktorlar apandisin "guruldayabileceğini" kabul etmezler. Ağrı uzun süreler görülebilir ve gelip gidebilir. Bu durumu teşhis etmek zor olabilir ama nihayetinde akut apandis iltihabı olarak teşhis konur.

Reklam

Uyarılar

• Tıbbi tedaviyi ertelemek, birkaç ay süresince ya da tüm yaşamın boyunca kolostomi torbası takmana sebep olabilir.
• Apandis iltihabından şüpheleniyorsan sakın tıbbi yardım almayı geciktirme. Patlayan apandis ölümcül olabilir. Acil servise gidip tedavi olmadan eve gönderildiğinde belirtiler kötü bir hâl alırsa mutlaka tekrar muayene olmak için hastaneye git. Ameliyat gerekli olana kadar belirtilerin zaman içinde değişmesi olağandışı bir durum değildir.

Reklam