Pottenbakken

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Een object maken

Het object verhitten

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Stel, je hebt je set mooie borden, kommen en bekers – denk je nu eens een hoe leuk het is om je eigen set aardewerk te maken door te pottenbakken. Een mooie set keramiek in de winkel kopen is leuk, maar je eigen flair geven aan deze objecten die je elke dag gebruikt is goud waard – en makkelijker dan je denkt!

Stappen

Methode 1

Methode 1 van 2:

Een object maken

Pdf downloaden

1. 
   1
   Bedenk of je een functioneel of niet-functioneel stuk keramiek wilt maken. Een schaal maak je het beste op een pottenbakkersschijf, maar een decoratief stuk kan waarschijnlijk het beste met de hand worden gemaakt. Je kunt zelfs een sculptuur van klei maken, zolang het aan de binnenkant grotendeels hol is en je een ventilatiegat creëert zodat de lucht er in of door kan stromen tijdens het bakken.
2. 
   2
   Bedenk eerst wat voor doel, maat, vorm en kleur het object dat je wilt gaan maken zal hebben. "Aardewerk" is een nogal vage benaming – er zijn namelijk tientallen manieren waarop je te werk kan gaan. Om een object te maken is het nodig om diverse elementen van het pottenbakken te leren kennen. Ga naar een kunstenaarsbenodigdhedenwinkel bij je in de buurt om te kijken welke materialen er zijn die je nodig hebt.

   • Denk goed na over het soort object dat je wilt gaan maken. Als je graag kleine objecten wilt gaan maken zijn kralen, versierde doosjes en dieren een goed begin. De mogelijkheden wat betreft vazen, borden, pannen, serviezen en muurdecoraties zijn eindeloos.
3. 
   3
   Als je eenmaal weet wat je wilt gaan maken kun je de klei gaan uitkiezen. Polymeer klei hoeft nog niet eens in een speciale pottenbakkersoven verhit te worden, dat kan gewoon in de oven thuis. Omdat dit vrij duur materiaal is kun je hiermee het beste kleine objecten maken. Klei wordt vaak voorgebakken ('biscuit' gebakken) op 500-600° C om eventuele barsten te voorkomen. Daarna worden eenvoudige werkjes vaak op 900° C en gebruiksvoorwerpen op 1000-1300° C afgebakken.

   • Werkjes die je niet te heet bakt in de oven (900° C) hebben vaak felle kleuren. Deze kan je ook mooie details geven. Ze zijn echter niet erg waterbestendig dus zorg ervoor dat je ze goed glazuurt.
   • Klei die je heet bakt (1000-1300° C) is niet bijzonder geschikt voor felle kleuren maar is wel stevig en waterbestendig. Bovendien kun je er makkelijk structuren in aanbrengen. Glazuur kan gaan uitlopen door de hoge verhitting waardoor kleine details verloren kunnen gaan.
4. 
   4
   Beslis welke methode het best werkt voor de objecten die je wilt gaan maken. Je hebt de keuze uit een paar mogelijkheden:

   • Een pottenbakkerswiel of draaischijf: dit is ideaal voor symmetrische en ronde objecten. Je hebt hier een draaischijf en wat vaardigheid voor nodig. Hoewel deze methode zowel geschikt is voor kleine als grote objecten kan het lastig zijn om de klei opnieuw te vormen als je fouten maakt en dat gebeurt in het begin nou eenmaal best vaak.
   • Kleien met de hand: dit is het meest geschikt voor kleine objecten. De methode is vrij simpel: begin met een kleine stuk klei dat je in je handpalmen kan bewerken. Vorm de klei door middel van druk en warmte. Gebruik een vochtige doek om het oppervlak glad te vegen.
   • Opbouwen met kleirollen: deze methode werkt het beste bij holle of asymmetrische objecten. Je kan een interessante textuur of patroon maken door lagen kleirollen op te bouwen en aan elkaar vast te hechten. In plaats van het werken met een blok klei bouw je de kleirollen simpelweg op elkaar in een mal. Je hecht ze met vegen van je vingers aan elkaar zodat de kleirollen een massa gaan vormen.
   • Opbouwen met platen klei: dit werkt het beste bij platte objecten. Je doet hierbij de zijkanten van de platen klei op een plat vlak. Terwijl het droogt krimpt het op het vlak maar behoudt het zijn vorm.
5. 
   5
   Improviseren met klei. Dit hangt van jezelf en je niveau van pottenbakken af. Als je een draaischijf hebt is dat mooi. Als je die niet hebt kun je ook je gang gaan op andere manieren zoals hierboven beschreven. Als pottenbakken helemaal nieuw voor je is kun je een workshop of lessen nemen bij een pottenbakker of een paar video's op het internet bekijken. Het is wel een kunst die vaardigheid vereist.

   • Sommige kleisoorten kun je niet vormen, tot een bal maken en weer omvormen. Dus als je je keuze maakt let dan op – niet alle kleisoorten geven je een tweede kans.
   Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 2:

Het object verhitten

Pdf downloaden

1. 
   1
   Plaats het aardewerk in een elektrische pottenbakkersoven. Zet de temperatuur gedurende 12 uur op 850° C. Op deze manier bak je 'biscuit' of ongeglazuurd aardewerk. Deze eerste verhitting verwijdert water en chemische stoffen uit de klei zodat het object geglazuurd kan worden zonder weer leem te worden of te breken.

   • Laat de oven afkoelen en haal het aardewerk 48 uur nadat de temperatuur volledig afgekoeld is uit de oven.
2. 
   2
   Glazuur je objecten. Houd in gedachten dat het glazuur uit zal gaan lopen. Als je precieze lijnen nastreeft schilder het object dan eerst met onderglazuurverf waarna je dit dekt met een transparante glazuur.

   • Als het oppervlak van het object niet helemaal glad is gebruik dan een fijn schuurpapiertje of een messenslijper om het glad te maken. Maak het object daarna schoon met een spons zodat al het stof verwijdert is. Het glazuur kan dan goed hechten aan het oppervlak.
   • Glazuren kan op verschillende manieren gedaan worden. Je kan dopen, schilderen, met een spons werken of etsen – om maar een paar van de vele mogelijkheden te noemen. Je kan ze in vloeibare of droge vorm kopen. Als je een echte professional wilt zijn kun je zelfs je eigen glazuur maken.
3. 
   3
   Verhit de objecten opnieuw om het glazuur te laten smelten en om je object waterbestendig te maken. Afhankelijk van de soort klei, de grootte van het object en de soort glazuur heb je een pottenbakkersoven nodig die 1150° C kan worden.

   • 's Nachts verwarm je je pottenbakkersoven voor op een hele lage temperatuur. Laat de oven twee uur op een lage stand staan (laat de hitte niet meer dan 100° C graden per uur toenemen) en dan twee uur op een middelmatige hitte ( laat de hitte niet meer dan 150° C graden per uur toenemen) totdat de gewenste temperatuur is bereikt. Uiteindelijk verhoog je de temperatuur met 150-200° C per uur totdat de gewenste temperatuur bereikt is.
4. 
   4
   Kijk naar de onderkant van je object. Misschien heeft het op de bodem van de oven wel in een vreemde positie gestaan waardoor de onderkant eraf is gegaan. Maak de onderkant van het object altijd van te voren glad, controleer dit door het voor het bakken te laten rusten op een tafel of plank. Als het niet wiebelt kan het in de oven geplaatst worden.

   • Plak eventueel vilt aan de onderkant van je object als het klaar is. Daarna kun je je eindproduct gaan bewonderen!
   Advertentie