Oefenen in geweldloze communicatie

Geweldloze Communicatie (Nonviolent Communication, afgekort NVC)^[1]XBron houdt in dat je op een eenvoudige manier duidelijk en empathisch communiceert, waarbij je je richt op vier aandachtsgebieden:

Observaties
Gevoelens
Behoeften
Verzoeken

Het doel van NVC is om mensen in de gelegenheid te stellen om te uiten wat er werkelijk aan de hand is, zonder schuldgevoelens, vernedering, schaamte, verwijten, dwang, of bedreigingen. NVC komt goed van pas bij conflicthantering, je verbinding met anderen, en leven op een bewuste en aanwezige manier, en waarbij je afgestemd bent op de oprechte, actuele behoeften van jezelf en anderen.

Methode 1

Methode 1 van 3:

NVC toepassen

Pdf downloaden

1
Benoem de observaties waardoor je tot het punt gekomen bent waarop je de behoefte gekregen hebt om iets te zeggen. Het is de bedoeling dat dit zuivere, feitelijke observaties zijn, zonder oordeel of waardeoordeel. Mensen zijn het vaak niet eens over waardeoordelen omdat ze andere waarden aan dingen toekennen, maar directe feiten, die ook door anderen geobserveerd kunnen worden, kunnen een gezamenlijk uitgangspunt zijn voor communicatie. Bijvoorbeeld,
- "Het is 2 uur en ik hoor dat je stereo aanstaat," is een feitelijke observatie, terwijl "Het is veel te laat om zulk lawaai te maken" een waardeoordeel is.
- "Ik keek net in de koelkast en zag dat er geen eten in lag, en ik denk nu dat je geen boodschappen gedaan hebt" is een feitelijke waarneming (met een gevolgtrekking die je duidelijk formuleert), terwijl "Je hebt de hele dag niets gedaan" een waardeoordeel en interpretatie in zich draagt.
2
Benoem het gevoel dat je observatie in jou teweeg brengt. Of, Raad wat de ander voelt, en vraag het. Als je de emotie benoemt, zonder waardeoordeel, dan blijf je samen in een situatie waarbij je elkaar respecteert en samenwerkt. Neem deze stap van de communicatie met als doel om zo precies mogelijk de emotie die jij of de ander op dat moment ervaart te duiden, niet met het doel om de ander zich te laten schamen voor wat hij of zij voelt, of om te voorkomen dat hij of zij de emotie voelt die hij of zij op dat moment voelt. Het is soms moeilijk om gevoelens onder woorden te brengen.^[2]XBron
- Bijvoorbeeld, "We hebben nog een half uur voordat de voorstelling begint, en ik zie dat je aan het ijsberen bent (observatie). Ben je zenuwachtig?"
- "Ik zie dat je hond los rondloopt zonder lijn en dat hij blaft (observatie). Ik ben bang."
3
Benoem de behoefte die de oorzaak van die emotie is. Of, Raad de behoefte die de emotie bij de ander veroorzaakte, en vraag het. Als in onze behoeften voorzien wordt, dan hebben we gelukkige, fijne gevoelens; als onze behoeften niet vervuld worden, dan hebben we last van onprettige gevoelens. Door je emotie te onderzoeken kom je vaak bij de behoefte die eronder ligt. Als je de behoefte benoemt, zonder er een waardeoordeel over te geven, breng je voor beide partijen helderheid in wat er bij jou of de ander op dat moment speelt.
- Bijvoorbeeld, "Ik zie dat je wegkijkt als ik praat, en je praat zacht waardoor ik je niet kan verstaan (observatie). Wil je alsjeblieft harder praten zodat ik je kan begrijpen?
- "Ik voel me op dit moment erg ongemakkelijk (gevoel) omdat ik graag contact met je wil maken. Komt het nu uit om samen te zijn?"
- "Ik zag dat je naam niet genoemd werd in de lijst met mensen die bedankt werden voor hun inspanningen. Voel je je boos omdat je niet de waardering krijgt die je nodig hebt?"
- Wees je ervan bewust dat "behoeften" een speciale betekenis hebben in NVC:^[3]XBron alle mensen hebben behoeften, en er is geen speciale omstandigheid of strategie waarmee je behoeften kunt vervullen. Als je met iemand naar de film wilt gaan dan is dat geen behoefte, en als je graag met iemand samen wilt zijn, dan is dat ook geen behoefte. De behoefte is in die gevallen misschien de behoefte aan vriendschap en samenzijn. Je kunt op veel manieren je behoefte vervullen om vriendschap of samenzijn te beleven met iemand, niet alleen met die ene persoon en niet alleen door naar de film te gaan.^[4]XBron
4
Doe een concreet verzoek om actie te ondernemen zodat je de behoefte, die je net erkend hebt, kunt vervullen. Vraag helder en wat je nu nodig hebt, en specificeer dat, in plaats van hints te geven of om alleen maar te zeggen waar je geen behoefte aan hebt. Als je wilt dat je verzoek echt een verzoek is - en geen eis - sta dan toe dat de ander misschien nee zegt of een alternatief voorstelt. Jij neemt de verantwoordelijkheid op je om te proberen om je behoeften te vervullen, en je staat toe dat de ander de verantwoordelijkheid voor het vervullen van zijn of haar eigen behoeften op zich neemt.
- "Ik merk dat je de laatste tien minuten niets gezegd hebt (observatie). Verveel je je? (gevoel) " Als het antwoord ja is, dan kun je je eigen gevoel uiten en een concrete actie voorstellen: "Nou, ik verveel me ook. Zeg, zullen we naar het Planetarium gaan?" of misschien, "Ik vind deze mensen erg interessant en zou graag nog even met ze willen praten. Zullen we over een uur afspreken als ik hier klaar ben?"
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Met grenzen omgaan

Pdf downloaden

Geweldloze communicatie is een geïdealiseerde manier van communiceren, en het werkt niet in elke situatie. Hier kun je lezen hoe je goed toe kunt passen, en hoe je kunt herkennen wanneer er een meer directe, assertieve manier van communiceren nodig is.

1
Zorg ervoor dat de ander open staat voor geweldloos communiceren. In NVC is sprake van emotionele intimiteit en daar voelt niet iedereen zich in elke situatie prettig bij, en mensen hebben het recht om daar grenzen in te stellen. Als iemand zijn gevoelens niet wil uiten, probeer hem of haar dan niet te pushen of te manipuleren zodat de ander het wel doet.
- Ga iemand anders niet analyseren als diegene daar niet zelf mee ingestemd heeft.^[5]XBron^[6]XBron
- Als iemand op een bepaald punt niet meer over zijn of haar gevoelens wil praten, dan heeft hij dat recht en dan kan hij het gesprek beëindigen.
- Mensen met cognitieve en ontwikkelingsstoornissen kunnen moeite hebben met de NVC manier van praten en interpreteren, vooral als zij gestrest zijn. Als dit het geval is, communiceer dan helder en direct.
2
Erken dat niemand verantwoordelijk is voor de gevoelens van iemand anders. Je hoeft de dingen die je doet niet te veranderen alleen maar omdat iemand anders die niet leuk vindt. Als iemand je vraagt om naar achteren te gaan leunen, of als je je eigen behoeften en wensen in de steek moet laten, dan is het geoorloofd om nee te zeggen.
- Als iemand zich agressief gedraagt, dan kun je jezelf afvragen wat diegene nodig heeft. Dit kan echter emotioneel gezien veel van je vragen, en het is ok om afstand te nemen en te zeggen "Zijn of haar negativiteit is niet mijn probleem."
- Mensen zijn niet verplicht om positief te reageren op jouw gevoelens. Als je een verzoek doet en iemand zegt nee, wordt dan niet boos en geef de ander dan geen schuldgevoel.
3
Wees je ervan bewust dat mensen misbruik kunnen maken van geweldloze communicatie. Mensen kunnen NVC gebruiken om anderen pijn te doen, en het is belangrijk dat je het door hebt wanneer dit aan de hand is. Je hoeft niet altijd aan iemands behoeften tegemoet te komen. Het is belangrijk om te beseffen dat de manier waarop iemand iets zegt minder belangrijk is dan wat iemand zegt, en dat sommige gevoelens niet geschikt zijn om te delen.
- Mensen die andere mensen misbruiken kunnen NVC gebruiken om de controle over anderen te houden. Bijvoorbeeld, "Ik krijg het gevoel dat je me niet respecteert als je niet elk kwartier even contact met me opneemt."
- Als iemand kritiek levert op de manier waarop iets gezegd wordt, dan kan dat gebruikt worden om een gesprek, dat eigenlijk gaat over iemands behoeften, een andere wending te geven (bijvoorbeeld "Ik voel me gekwetst als je zegt dat je boos op me bent" of "Ik voel me aangevallen als je op die manier tegen me praat"). Mensen hebben het recht om gehoord te worden, ook al kunnen ze dingen niet altijd op een manier zeggen die voor iedereen prettig is.
- Het is niet de bedoeling dat iemand gedwongen wordt om te luisteren naar hele negatieve gevoelens die de ander over hem of haar heeft. Bijvoorbeeld, het is niet de bedoeling dat een ouder tegen zijn of haar autistische kind zegt hoe afschuwelijk het wel niet is om met hem of haar opgescheept te zitten, of om tegen een moslim te zeggen dat je vindt dat alle moslims gedeporteerd zouden moeten worden. Je kunt iemand mishandelen met het uiten van je gevoelens.
4
Erken dat het sommige mensen niets kan schelen hoe jij je voelt. Als je zegt "Ik voel me vernederd als je me uitlacht waar iedereen bij is" dan gaat dat niet werken als het de andere persoon niets kan schelen hoe jij je voelt. Geweldloze communicatie kan heel goed werken als mensen elkaar onbedoeld pijn doen, maar niet als mensen elkaar opzettelijk pijn doen, of als het een van de twee partijen niets kan schelen of de ander gekwetst wordt of niet. In dat soort gevallen kun je beter duidelijk zijn door te zeggen "Houd hiermee op," "Laat me met rust," of "Dat doet me pijn."
- Als iemand boos op je is, dan betekent dat niet altijd dat je iets verkeerds hebt gedaan. Als een persoon iemand anders aanvalt, dan is er geen sprake van twee gelijkwaardige partijen.
- Het uiten van waardeoordelen, zoals "Ze doet gemeen tegen me" of "Dit is oneerlijk en het is niet mijn fout" is soms nodig, vooral als het gaat om slachtoffers van mishandeling, mensen die onderdrukt worden, kinderen en mensen die gepest worden, en andere mensen die zich moeten beschermen tegen anderen.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Goed communiceren

Pdf downloaden

1
Indien mogelijk, beslis dan samen wat de oplossing is. Als je iets samen onderneemt, dan wil je dat omdat jullie het allebei samen willen doen, en omdat je dan aan je eigen oprechte behoeften en wensen voldoet, en niet vanuit een schuldgevoel of omdat je onder druk gezet wordt. Soms is er iets wat je samen kunt ondernemen, en soms is het nodig dat je vriendelijk naar elkaar toe blijft en ieder je eigen weg gaat.
- Als je er nog niet klaar voor bent om dingen op deze manier te vragen, dan heb je misschien wat meer tijd nodig, of wat meer inlevingsvermogen. Of misschien zegt je intuïtie je dat de persoon in kwestie jouw gevoelens niet belangrijk vindt. Denk na over de dingen die je ervan weerhouden om zo te communiceren.
2
Luister goed naar wat de ander te zeggen heeft. Ga er niet vanuit dat je weet hoe de ander zich voelt, of dat je weet wat het beste voor de ander is. Laat de ander in plaats daarvan zijn of haar gevoelens en gedachten uiten. Erken zijn of haar gevoelens, reageer niet te snel zodat je zeker weet dat de ander zich gehoord voelt, en maak duidelijk dat je om hem of haar geeft.
- Als je teveel tijd besteedt aan het benoemen van zijn of haar behoeften, dan krijgt hij of zij misschien het gevoel dat je de rol van therapeut aan het aannemen bent, in plaats van werkelijk te horen wat de ander te zeggen heeft. Leg de focus op hetgeen de ander je vertelt, en niet op wat jij denkt dat de ander werkelijk bedoelt.
3
Pauzeer als een van jullie, of jullie allebei, je te gestrest voelen om goed te praten met elkaar. Als je teveel van streek raakt waardoor je niet meer bedachtzaam en duidelijk kunt praten, of als de ander niet bereid is om in alle openheid met je te praten, of als een van jullie wil stoppen met het gesprek, stop er dan mee. Je kunt het gesprek dan beter voortzetten op een ander moment, als beide partijen daartoe bereid zijn en ertoe in staat zijn.
- Als de gesprekken met iemand steeds op niets uitlopen, kijk dan eens goed naar de situatie, want dan is er misschien sprake van een dieper liggend probleem.
Advertentie

Voorbeeldzinnen

Soms kan een voorbeeldzin die je uit je hoofd geleerd hebt, je helpen te structureren wat je graag wilt zeggen: *"Voel je je ____ omdat je ____ nodig hebt?" Wees zo empathisch mogelijk als je de lege plekken in de voorbeeldzin invult, want dan zie je de situatie waarschijnlijk net zoals de ander.

"Ben je boos omdat je denkt dat ____?" Boosheid wordt getriggerd door gedachten als, "Ik denk dat je tegen me gelogen hebt" of "Ik vind dat ik meer recht op opslag heb dan mijn collega." Kijk eens goed naar de gedachte, want dan ben je al aardig op weg om de onderliggende behoefte te ontdekken.
"Ik vraag me af of je je ____ voelt" is nog een manier om je empathie te tonen aan de ander, zonder expliciet een vraag te stellen. Met deze woorden maak je duidelijk dat je naar de gevoelens raadt, en dat je de ander niet aan het analyseren bent, of de ander aan het vertellen bent wat ze eigenlijk voelen. Matig dus jouw uiting van gevoelens of behoeften, met eenvoudige woorden als, "misschien zou je eens kunnen, wat vind je van, zou het kunnen dat, misschien..."
"Ik zie dat ____" of "Ik hoor dat ____" zijn manieren waarop je op een duidelijke manier je observatie kenbaar maakt, en waardoor de ander het ook opvat als een observatie.
"Is het misschien zo dat ____" is een manier waarop je een gedachte uit die ook klinkt als een gedachte die je hebt, en die ook kan veranderen naarmate je andere informatie en ideeën krijgt.
"Zou je bereid zijn tot ____?" is een duidelijke manier om een verzoek te doen.
"Zou je het fijn vinden als ik ____?" is een manier om iets aan te bieden waardoor een behoefte die zojuist geuit is misschien vervuld kan worden, terwijl je de ander dan toch de verantwoordelijkheid laat houden voor zijn of haar eigen behoefte.
Een voorbeeld voor alle vier de stappen zou kunnen zijn: "Ik begrijp het ____. Ik voel me ____ omdat ik ____ nodig heb. Zou je bereid zijn om ____?" Of, "Ik begrijp het ____. Voel je je ____ omdat je ____ nodig hebt?" gevolgd door "Zou het helpen als ik ____?" of een uiting van je eigen gevoel en behoefte, gevolgd door een verzoek.

Tips

Zeg niet "Door jou voel ik me ____", "Ik voel me ____ omdat jij ____ deed," en vooral, "Je maakt me boos." Want hiermee leg je de verantwoordelijkheid voor je gevoelens bij de ander, en dan sla je de stap over waarmee je de behoefte onderzoekt die de werkelijke oorzaak van je gevoel is. Een alternatief: "Toen jij ____ deed, toen voelde ik me ____ omdat ik eigenlijk ____ nodig had." Aan de andere kant, zoals al eerder genoemd is, als je met minder woorden je behoefte kunt uiten, zonder dat je de ander verantwoordelijk maakt voor je gevoelens, dan is het niet nodig om dingen zo uitgebreid te benoemen.
Niet alle vier de stappen zijn in elke situatie nodig.
Je kunt dezelfde vier stappen gebruiken om helderheid omtrent je eigen behoeften te krijgen, en om doordacht actie te ondernemen. Bijvoorbeeld, als je je in een situatie bevindt waarin je van streek geraakt bent, dan kun je kiezen voor een benadering waarin je anderen of jezelf het kwalijk neemt: "Wat een idioten zijn dit! Weten ze dan niet dat je dit hele project aan het verpesten zijn met hun beperkte visie?" Een geweldloze gedachtegang gaat ongeveer zo: "De andere ingenieurs waren niet overtuigd. Ik denk niet dat ze begrepen hebben waar ik het echt over had. Ik ben van streek omdat men niet naar men luisterde op de manier die ik nodig heb. Ik wil gerespecteerd worden omdat mijn ontwerp gezien, begrepen en gewaardeerd wordt, en ik wil dat mijn ontwerp geaccepteerd wordt. Hoe kan ik er nu voor zorgen dat ik dat respect krijg? Misschien niet van dit team. Misschien moet ik eens individueel afspreken met een paar ingenieurs, gewoon rustig en niet middenin een oververhitte discussie, en eens kijken hoe dingen dan lopen."
Hoe eenvoudig NVC ook is, het kan veel moeilijker zijn om het in de praktijk te brengen dan je zou denken. Lees het boek, ga naar een of twee workshops, pas het toe in je eigen leven, en kijk wat je ervan kunt leren. Maak fouten, kijk wat er verkeerd ging, en probeer daarna goed te doen wat er de vorige keer mis ging. Het zal mettertijd vanzelf gaan. Het helpt enorm als je het af kan kijken van iemand die het voordoet en die er al goed in is. Er is een verscheidenheid aan materiaal over Geweldloos Communiceren dat voorbij de vier stappen gaat: manieren om met diverse situaties om te gaan (kinderen, partners, werk, bendes in de stad, landen die in een oorlog verwikkeld geraakt zijn, gewelddadige criminelen, drugsverslaafden), diepgaande ideeën over behoeften versus overlevingsmechanismen en andere belangrijke patronen, alternatieven voor dominantie, het kiezen tussen empathie voor anderen of jezelf, jezelf uiten, culturen waarin Geweldloos Communiceren de norm is, en nog veel meer.
Houd er rekening mee dat je wel empathisch kunt zijn, maar niet altijd kunt raden wat iemand echt voelt of nodig hebt. Het feit dat je luistert en het wilt begrijpen, zonder te bekritiseren, veroordelen, analyseren of discussiëren, helpt de ander meestal wel om zich nog meer open te stellen, waardoor je beter kunt begrijpen wat er aan de hand is en je gedachten kunt bijstellen. Als je oprechte interesse hebt in de gevoelens en behoeften die ten grondslag liggen aan het gedrag van de ander, dan zal je nieuwe inzichten krijgen, inzichten die je zelf niet had kunnen bedenken zonder dat begrip van de ander. Als je jezelf kwetsbaar opstelt door eerlijk je eigen gevoelens en behoeften te uiten, dan helpt dat de ander vaak om zich ook open te stellen.
De voorbeelden en voorbeeldzinnen zijn de theoretische NVC methode: een manier van praten met elkaar waarin elke vier stappen heel duidelijk zijn. De theoretische NVC methode is handig als je NVC aan het leren bent, en in situaties waarin men elkaar makkelijk verkeerd begrijpt. In het leven van alledag gebruik je daarentegen eerder de praktische NVC, waarmee je informeel kan communiceren met elkaar, en de omstandigheden een grote rol laat spelen, hoewel je dezelfde informatie communiceert. Bijvoorbeeld, als je met een vriend bent en zijn bazen hebben een afspraak met hem vlak na de bespreking van zijn optreden, dan zou je kunnen zeggen, "Je bent aan het ijsberen David. Ben je zenuwachtig?" in plaats van, "Als ik je zie ijsberen, David, dan vraag ik me af of je zenuwachtig bent omdat je je baan wilt behouden, zodat je kunt voldoen aan je basisbehoeften zoals onderdak, kleding en schoeisel?" wat nogal onnatuurlijk overkomt.
NVC kan ook nuttig zijn als de ander geen geweldloze communicatie toepast of er iets vanaf weet. Je kunt het eenzijdig toepassen en toch resultaten boeken. Hoewel de NVC website geld vraagt voor de training, zijn er veel gratis beginnerscursussen, gratis audio en online cursussen, etc., zodat je een begin kunt maken; zoek op het internet met de zoekterm ‘NVC’ of ‘Geweldloos Communiceren’, dan kun je zien wat de mogelijkheden zijn.
Als iemand op een neerbuigende manier tegen je praat, je uitscheldt, of je domineert, dan kun je vaak ‘horen’ dat dit een uiting is van de behoeften van de persoon in kwestie en waar niet aan voldaan is. "Jij sufferd! Houd je mond en ga zitten!" is waarschijnlijk een uiting van de behoefte aan elegantie en schoonheid, waar niet aan voldaan is. "Je bent zo’n luilak. Je maakt me echt woest!" zou een uiting kunnen zijn van iemand die graag efficiënt werkt, of die graag anderen helpt om hun talenten voor het grotere geheel in te zetten, maar waar niet aan voldaan wordt op dat moment. Of dat zo is zal je zelf uit moeten zoeken.

Advertentie

Waarschuwingen

De basistechniek bestaat allereerst uit het emotioneel inleven in elkaar, en het vaststellen van de behoeften die beide partijen hebben, waarna men op zoek gaat naar een oplossing, of redenen opnoemt voor standpunten van beide partijen die van elkaar verschillen. Als je meteen naar de fase van het oplossen van het probleem gaat, of de discussie daarover, dan hebben mensen vaak het gevoel dat er niet echt naar ze geluisterd is, of dan zetten ze juist hun hakken in het zand.
In Geweldloze Communicatie zijn "behoeften" geen dingen die alles rechtvaardigen: een behoefte is geen excuus om te kunnen zeggen "je moet dit doen, want ik heb nu eenmaal die behoefte."
Probeer niet te gaan praten met iemand die boos is, wacht alleen tot hij of zij klaar is met praten. Pas als je zijn of haar gevoelens en behoeften werkelijk begrepen hebt, en de ander hebt laten zien dat je zonder oordeel naar hem of haar geluisterd hebt, dan is de ander er misschien klaar voor om naar jou te luisteren. Daarna kun je gaan kijken of er een specifieke actie ondernomen kan worden waar jullie allebei tevreden over zijn.
Als er sprake is van een emotioneel beladen situatie, dan leidt het tonen van empathie vaak tot nog meer gevoelens, waarvan de meeste negatief zijn. Als dat gebeurt, ga dan gewoon door met het tonen van empathie. Een huisgenoot van je zegt bijvoorbeeld, "Jij hebt mijn trui in de droger gedaan en nu is het helemaal gekrompen! Je bent een slordige nietsnut!" Je kunt dan met empathie antwoorden: "Ik hoor dat je van streek bent omdat je denkt dat ik niet voorzichtig genoeg ben met je spullen." Dan krijg je misschien dit antwoord, "Inderdaad want je denkt alleen maar aan jezelf!" Ga dan door met het tonen van empathie: "Ben je boos omdat je wilt dat ik zorgvuldiger met je omga dan ik tot nu toe gedaan heb?" Afhankelijk van de intensiteit van de emotie, en de kwaliteit van de communicatie in het verleden, moet je het misschien een paar keer herhalen voordat je het antwoord krijgt, "Ja! Dat bedoel ik! Je geeft er niets om!" Als je op dit punt aangekomen bent, dan kun je wat nieuwe feiten inbrengen ("Nou, eigenlijk heb ik de droger vandaag niet gebruikt"), of je bied je excuses aan, of komt met een oplossing, waarmee je huisgenoot laat zien dat je om hem of haar geeft.
Empathie is geen mechanisch gebaar. Alleen maar bepaalde woorden bezigen is niet genoeg. Het is de bedoeling dat je je echt afstemt op de emoties en behoeften van de ander, en de situatie ziet zoals de ander. "Empathie ontstaat als we aandacht voor iemand hebben, als we ons bewust van de ander zijn. Het zijn niet de woorden; die kan iedereen wel spreken."^[7]XBron Het kan soms helpen om je voor te stellen hoe jij je zou voelen als je in de schoenen van de ander zou staan. Luister voorbij de woorden: wat speelt er echt bij de ander, wat heeft tot gevolg dat hij of zij zich zo gedraagt en zo praat?

Advertentie