Erachter komen of iemand een bipolaire stoornis heeft

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Meer te weten komen over de vermeende bipolaire stoornis

Met je geliefde praten

Je dierbare steunen

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Een bipolaire stoornis, vroeger manisch depressiviteit genoemd, is een psychische stoornis waardoor iemand schommelingen in stemming, actief zijn, energie en het dagelijks functioneren ervaart. Hoewel bijna 6 miljoen volwassenen een bipolaire stoornis hebben, wordt deze stoornis, zoals veel psychische stoornissen, vaak verkeerd begrepen. In de media wordt al snel geroepen dat iemand 'bipolair' is als diegene een wisseling van stemming laat zien, maar de criteria die voor de diagnose van een bipolaire stoornis gesteld worden gaan veel verder dan dat. En er bestaan ook meerdere typen bipolaire stoornis. Hoewel ieder type bipolaire stoornis ernstig is, kunnen ze allemaal behandeld worden, meestal door een combinatie van medicijnen en psychotherapie. Als je vermoed dat iemand in je omgeving lijdt aan een bipolaire stoornis, lees dan verder om erachter te komen hoe je je dierbare kunt steunen.

Stappen

Methode 1

Methode 1 van 3:

Meer te weten komen over de vermeende bipolaire stoornis

Pdf downloaden

1. 
   1
   Kijk of de persoon in kwestie last heeft van opvallende intense 'stemmingen'. Een stemming ziet er in dit geval uit als een opvallende, zelfs drastische verandering van de stemming die typisch is voor deze persoon. In de volksmond wordt dit ook wel 'stemmingswisseling' genoemd. Mensen die lijden aan bipolaire stoornis wisselen soms snel van stemming, of ze wisselen de stemmingen niet zo vaak af.

   • Er zijn twee basistypen wat de stemmingen betreft: extreme euforische, of manische stemmingen, en extreem depressieve, of depressieve stemmingen. Iemand kan ook een periode van gemengde stemmingen ervaren, waarin de symptomen van manie en depressie tegelijkertijd optreden en elkaar heel snel afwisselen.
   • Iemand met een bipolaire stoornis ervaart soms perioden van een 'normale' stemming tussen de andere stemmingen door.
2. 
   2
   Leer meer over de verschillende soorten die te onderscheiden zijn binnen de bipolaire stoornis. Er zijn over het algemeen vier soorten bipolaire stoornis die gediagnosticeerd worden: Bipolair I, Bipolair II, Bipolair Niet Nader Omschreven, en de Cyclothyme stoornis. De soort bipolaire stoornis waar iemand mee gediagnosticeerd is, wordt bepaald door de intensiteit en duur, en ook door de interval tussen de stemmingen. Een daarvoor opgeleide professional zoals een psychiater of psycholoog kan de diagnose stellen; je kunt dat niet zelf doen, en het is ook beter om het zelf niet te proberen.

   • De Bipolaire Stoornis I kenmerkt zich door manische of gemengde perioden die minstens zeven dagen aanhouden. De patiënt heeft soms ernstige manische perioden waardoor hij of zij zichzelf in gevaar brengt. Medisch ingrijpen is dan nodige. Depressieve perioden komen ook voor, en duren meestal minstens twee weken.
   • De Bipolaire Stoornis II kenmerkt zich door stemmingswisselingen die wat milder zijn. Hypomanie is een manische staat die vrij mild is, waarin de persoon zich zeer energiek voelt, heel productief is, en goed lijkt te functioneren. Maar zonder de juiste behandeling kan deze milde vorm van manie zich ontwikkelen tot een ernstige manie. De depressieve episodes bij de Bipolaire Stoornis II zijn meestal ook milder dan de depressieve episodes bij de Bipolaire Stoornis I.
   • De Bipolair Niet Nader Omschreven stoornis (BP-N.N.O.) wordt gediagnosticeerd als de symptomen van een bipolaire stoornis aanwezig zijn, maar als die niet voldoen aan de vastomlijnde criteria van de DSM-5 (the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders; het handboek voor psychiatrische diagnostiek). Deze symptomen zijn nog altijd niet typisch voor de 'normale' stemming die de patiënt doorgaans heeft.
   • De cyclothyme stoornis is een milde vorm van de bipolaire stoornis. De periodes van hypomanie wisselen zich af met kortere, mildere perioden van depressie. Om aan de diagnostische criteria te voldoen moeten deze minstens twee jaar achtereen aanhouden.
   • Iemand met een bipolaire stoornis ervaart soms ook 'rapid cycling', een periode van 12 maanden waarin hij of zij 4 of meer stemmingswisselingen ervaart. Rapid cycling komt iets meer voor bij vrouwen dan mannen, en kan komen en gaan.
3. 
   3
   Zorg dat je weet hoe je een manische periode kan herkennen. Een manische periode manifesteert zich niet bij iedereen op dezelfde manier. Maar er is altijd sprake van een veel vrolijker en energiekere stemming dan de 'normale' of basis emotionele staat van zijn. Een aantal symptomen van manie zijn:

   • Gevoelens van extreme vreugde, geluk of opwinding. Iemand die in een manische staat verkeert, kan zich zo euforisch of gelukkig voelen, dat zelfs slecht nieuws zijn of haar opperbeste stemming kan verpesten. Dit gevoel van extreem geluk houdt zelfs aan zonder dat er sprake is van aanwijsbare oorzaken.
   • Overmoedigheid, gevoelens van onkwetsbaarheid, grootheidswaanzin. Iemand die in een manische stemming verkeert, heeft soms een opgeblazen ego of meer eigenwaarde dan hij of zij normaal gesproken heeft. Hij of zij gelooft soms dat er meer haalbaar is dan realistisch is, alsof niets haar of hem in de weg staat. Hij of zij gelooft soms dat hij of zij beroemde mensen kent of dat hij of zij in contact met het bovennatuurlijke staat.
   • Sneller geïrriteerd en boos zijn en dit ook plotseling zijn. Iemand die manisch is valt soms uit tegen mensen, zelfs zonder aanleiding daartoe. Hij of zij is lichtgeraakt en wordt sneller boos dan anders.
   • Hyperactief zijn. De persoon in kwestie houdt zich misschien bezig met meerdere projecten tegelijk, of plant zoveel dingen op een dag die niet allemaal gedaan kunnen worden door een persoon. Hij of zij kiest er liever voor om dingen te doen, zelfs als die zinloos lijken, dan om te eten of slapen.
   • Meer praten, onsamenhangend praten, het hebben van razendsnelle gedachten. Iemand die manisch is vindt het vaak moeilijk om helder na te denken, ook al praat hij of zij misschien extreem veel. Hij of zij wisselt soms heel snel van de ene gedachte of activiteit naar de andere.
   • Gevoelens van prikkelbaarheid of opgejaagd zijn. De persoon in kwestie kan zich geagiteerd of rusteloos voelen. Hij of zij is soms snel afgeleid.
   • Plotselinge toename van roekeloos gedrag. De persoon in kwestie doet dingen die hij of zij normaal gesproken niet doet en die een risico vormen, zoals onveilig vrijen, te veel kopen en uitgeven, of gokken. Risicovolle activiteiten zoals te hard autorijden, extreme sporten beoefenen, of extreme atletische prestaties leveren – vooral als de persoon in kwestie er niet goed op voorbereid is – kunnen ook voorkomen.
   • Minder slapen. De persoon in kwestie slaapt vaak weinig, maar voelt zich wel fit. Hij of zij heeft soms last van slapeloosheid, of is gewoon niet moe.
4. 
   4
   Zorg dat je weet hoe je een depressieve periode kunt leren herkennen. Iemand die een bipolaire stoornis heeft en manisch is, kan zich voelen alsof de wereld aan zijn of haar voeten ligt, terwijl diegene zich in een depressieve periode juist voelt alsof hij of zij verpletterd wordt door de wereld. De symptomen zijn bij ieder depressief mens natuurlijk uniek, maar er zijn wel overeenkomstige symptomen waar je op kunt letten:

   • Intense gevoelens van verdriet en wanhoop. Net zoals de gevoelens van geluk en opwinding in de manische periode, lijken deze gevoelens geen oorzaak te hebben. De persoon in kwestie kan zich hopeloos of waardeloos voelen, zelfs als je probeert om hem of haar op te vrolijken.
   • Anhedonie. Dit is een deftige woord waarmee bedoeld wordt dat iemand geen interesse meer toont of plezier heeft in de dingen waar hij of zij voorheen wel van genoot. Het libido kan ook lager worden.
   • Vermoeidheid. Depressieve mensen zijn bijna de hele tijd moe. Hij of zij klaagt soms ook, of heeft last van pijn.
   • Een verstoord slaappatroon. Als iemand depressief is, dan slaapt diegene vaak niet zoals hij of zij gewend is. Sommige mensen slapen te veel, terwijl anderen juist te weinig slapen. Hoe het ook zij, het slaappatroon is aanzienlijk anders dan wat normaal is voor de persoon in kwestie.
   • Verandering van eetlust. Depressieve mensen vallen vaak af of komen juist aan. Ze eten vaak teveel of juist te weinig. Dit hangt af van de persoon, en het wijkt af van het eetpatroon dat gewoon is voor de persoon in kwestie.
   • Moeite hebben om zich te concentreren. Door een depressie kan het moeilijk zijn om de focussen of om zelfs maar de kleinste beslissingen te nemen. Een mens kan zich bijna verlamd voelen tijdens een depressie.
   • Suïcidale gedachten of daden. Ga er niet vanuit dat suïcidale gedachten of de wens van suïcide plegen slechts een roep om aandacht is. Suïcide is een reëel risico voor mensen met een bipolaire stoornis. Bel 112 of de hulplijn voor suïcide als je dierbare suïcidale gedachten of neigingen heeft.
5. 
   5
   Lees zoveel mogelijk als je kunt over de stoornis. Je hebt een hele goede eerste stap genomen door dit artikel op te zoeken en om het ook daadwerkelijk te lezen. Hoe meer je over de bipolaire stoornis weet, hoe beter je in staat zult zijn om je dierbare te steunen. Hieronder worden een aantal organisaties genoemd die je kunt contacteren:

   • De National Institute of Mental Health is een Amerikaanse organisatie en is een goed begin om meer te weten te komen over de bipolaire stoornis, de symptomen, de mogelijke oorzaken, de diverse behandelingen, en hoe iemand en de omgeving kunnen leven met de stoornis. In Nederland is er de VMDB; op internet kun je lezen wat deze organisatie te bieden heeft.
   • De Depression and Bipolar Support Alliance in Amerika biedt steun aan mensen die lijden aan de bipolaire stoornis en aan hun familie. In Nederland biedt de VMDB dit soort hulp aan. Er zijn echter nog veel meer van dit soort organisaties die deze hulp aanbieden.
   • Marya Hornbacher’s biografie Madness: A Bipolar Life gaat over de levenslange worsteling van met bipolaire stoornis van de schrijfster. Dr. Kay Redfield Jamison’s biografie An Unquiet Mind gaat over het leven van de schrijver die wetenschapper is en lijdt aan bipolaire stoornis. Hoewel elk mens met bipolaire stoornis unieke ervaringen heeft, kunnen deze boeken je helpen om beter te begrijpen waar je geliefde doorheen gaat.
   • Bipolar Disorder: A Guide for Patients and Families, door Dr. Frank Mondimore, is een geschikt boek als je wilt weten hoe je goed met je dierbare en jezelf om kunt gaan.
   • The Bipolar Disorder Survival Guide, door Dr. David J.Miklowitz, is gericht op het helpen van mensen met een bipolaire stoornis, en hoe hun dierbaren met deze ziekte om kunnen gaan.
   • The Depression Workbook: A Guide for Living with Depression and Manic Depression, door Mary Ellen Copeland and Matthew McKay, is erop gericht om mensen, die gediagnosticeerd zijn met de bipolaire stoornis, te helpen om hun stemmingen stabiel te kunnen houden, door middel van allerlei oefeningen die mensen thuis kunnen doen.
6. 
   6
   Ga niet mee in allerlei verzinsels over psychische ziekten. Een psychische aandoening wordt meestal gezien als iets wat 'verkeerd' is aan iemand en wat afkeurenswaardig is. Soms denken mensen dat het iets is waar mensen heus wel vanaf kunnen komen, 'als ze het maar echt probeerden' of 'positiever zouden denken.' Maar deze dingen zijn simpelweg niet waar. De bipolaire stoornis is namelijk een gevolg van een complex samenspel van diverse factoren zoals genetica, de structuur van de hersenen, de chemische samenstelling in het lichaam, sociale en culturele factoren, die allemaal een rol spelen. Iemand met een bipolaire stoornis kan er niet gewoon voor zorgen dat hij er vanaf komt. Maar de stoornis kan wel behandeld worden.

   • Denk er eens aan hoe je zou doen tegen iemand die een andere ziekte heeft, zoals kanker. Zou je aan diegene vragen, 'Heb je wel eens geprobeerd om geen kanker te hebben?' Iemand met een bipolaire stoornis zeggen dat diegene gewoon meer zijn best moet doen om er vanaf te komen is net zo erg.
   • Het is een misvatting dat de bipolaire stoornis niet veel voorkomt. Er zijn in Amerika bijvoorbeeld wel 6 miljoen volwassenen die een vorm van bipolaire stoornis hebben. Zelfs beroemde mensen zoals Stephen Fry, Carrie Fisher, en Jean-Claude Van Damme zijn open geweest over het feit dat ze gediagnosticeerd zijn met bipolaire stoornis.
   • Nog een andere mythe is dat manische of depressieve stemmingen normaal zijn, of zelfs iets goeds. Hoewel het waar is dat iedereen wel zijn of haar goede en slechte dagen kent, zijn de wisselingen van stemmingen, die door de bipolaire stoornis veroorzaakt worden, veel extremer en destructiever dan gewone stemmingswisselingen of slechte dagen waar iedereen wel eens last van heeft. De manische of depressieve stemmingen zorgen ervoor dat de persoon in kwestie niet meer kan functioneren in het dagelijks leven.
   • Een veel voorkomende fout die door mensen gemaakt wordt is dat de bipolaire stoornis met schizofrenie verward wordt. Deze psychiatrische stoornissen lijken helemaal niet op elkaar, hoewel er een paar gemeenschappelijke kenmerken zijn (zoals depressie). De bipolaire stoornis onderscheid zich voornamelijk door de schommeling in intense stemmingen die gedurende een bepaalde periode aanhouden. Bij schizofrenie spelen symptomen zoals hallucinaties, waanbeelden en onsamenhangend praten een rol, en die komen niet vaak voor bij iemand met een bipolaire stoornis. Het is echter mogelijk voor iemand met een schizoïde stoornis om te leiden aan de symptomen van beide stoornissen.
   • Er zijn veel mensen die geloven dat mensen met een bipolaire stoornis of depressie een gevaar voor anderen vormen. Dit idee wordt vooral door de media gepropageerd. Maar de praktijk laat zien dat mensen met een bipolaire stoornis niet gewelddadiger zijn dan mensen die niet aan de stoornis lijden. Mensen met een bipolaire stoornis zijn wel meer geneigd om te proberen suïcide te plegen of dat te proberen.
   Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Met je geliefde praten

Pdf downloaden

1. 
   1
   Praat op een respectvolle manier met je geliefde. Sommige mensen zeggen voor de grap wel dat ze een 'bipolaire beer' zijn of 'schizo' als beschrijving van zichzelf, ook als ze niet gediagnosticeerd zijn met een psychiatrische stoornis. Dit soort uitspraken zijn niet alleen onjuist, de ervaringen van mensen die werkelijk een bipolaire stoornis hebben worden erdoor gebagatelliseerd. Wees respectvol als je het over psychiatrische aandoeningen hebt.

   • Het is belangrijk om je te realiseren dat mensen meer dan hun ziekte zijn. Gebruik geen woorden waarmee je iemand in zijn geheel kwalificeert zoals 'Ik denk dat je bipolair bent.' Zeg liever iets zoals, 'Ik denk dat je misschien een bipolaire stoornis hebt.'
   • Als je iemand gelijk stelt aan zijn of haar ziekte, dan beperk je iemand daarmee, want iemand is immers meer dan zijn of haar ziekte. Want dan versterk je het stigma waar psychiatrische ziekten vaak mee omringd worden alleen maar meer.
   • Als je iemand gaat troosten met de woorden 'Ik ben ook een kleine bipolaire beer' of 'Ik weet hoe je je voelt' dan kan dat meer kwaad dan goed doen. Als je dit soort dingen zegt, dan kan de ander het gevoel krijgen dat je zijn of haar ziekte niet serieus neemt.
2. 
   2
   Praat met je dierbare over de zorgen die je hebt. Misschien durf je er het niet goed met je dierbare over te hebben omdat je bang bent dat je hem of haar van streek maakt. Maar het is juist heel belangrijk en nuttig om met je dierbare te praten over je zorgen. Als je niet over psychiatrische stoornissen praat, dan werk je mee aan het onterechte stigma waarmee psychiatrische stoornissen omgeven zijn, en daardoor kunnen mensen die een stoornis hebben ten onrechte gaan geloven dat ze 'slecht' of 'waardeloos' zijn, of dat ze zich moeten schamen voor hun ziekte. Als je erover gaat praten met je dierbare, wees dan open en eerlijk, en laat zien dat je mededogen hebt.

   • Laat de ander weten dat hij of zij niet de enige is met deze problemen. Iemand met een bipolaire stoornis kan zich heel erg alleen voelen. Zeg tegen je dierbare dat je er voor hem of haar bent, en dat je hem of haar wilt steunen waar je maar kunt.
   • Erken dat je dierbare echt ziek is. Als je de symptomen van je dierbare bagatelliseert, dan zal hij of zij zich daar niet beter van gaan voelen. In plaats van tegen de persoon in kwestie te zeggen dat het 'allemaal wel meevalt', kun je beter erkennen dat de situatie ernstig is, maar dat er wel behandeling mogelijk is. Bijvoorbeeld: 'Ik ben me ervan bewust dat je een ziekte hebt, en dat je je daardoor anders voelt en anders gedraagt. We kunnen samen hulp gaan zoeken.'
   • Laat de ander merken dat je hem of haar liefhebt en accepteert. Vooral als iemand in een depressieve periode zit, dan kan diegene denken dat hij of zij waardeloos is of niet meer te helpen. Laat zien dat je van hem of haar houdt en hem of haar accepteert, en ga niet mee in de negatieve overtuigingen. Bijvoorbeeld: 'Ik hou van je, en je bent belangrijk voor mij. Ik geef om je, en daarom wil ik je helpen.'
3. 
   3
   Gebruik alleen de ik-vorm als je je eigen gevoelens kenbaar wilt maken. Als je met je dierbare praat, dan is het heel belangrijk dat diegene niet denkt dat je hem of haar aanvalt of veroordeelt. Mensen met een geestelijke stoornis hebben namelijk vaak het gevoel dat de hele wereld tegen ze is. Het is belangrijk dat je laat zien dat je aan zijn of haar kant staat.

   • Zeg bijvoorbeeld dingen als 'Ik geef om je en ik maak me zorgen om een aantal dingen die ik de laatste tijd bij je gezien heb.'
   • Er zijn bepaalde uitspraken die defensief kunnen overkomen. Vermijd die. Zeg bijvoorbeeld niet 'Ik probeer alleen maar te helpen' of 'Je moet naar me luisteren.'
4. 
   4
   Ga niet dreigen of de ander de schuld geven. Je maakt je misschien zorgen over de gezondheid van je dierbare, en je wilt natuurlijk dat hij of zij 'hoe dan ook' hulp krijgt. Maar zorg dat je nooit gaat dreigen, de situatie laat escaleren, de ander zich schuldig laat voelen, of de ander gaat beschuldigen, omdat je wilt dat hij of zij hulp gaat zoeken. Want hierdoor gaat de ander alleen maar meer denken dat er iets 'mis' met ze is.

   • Probeer te voorkomen dat je dingen gaat zeggen zoals 'Door jou maakt ik me echt zorgen' of 'Je gedraagt je raar.' Dit soort opmerkingen klinken als een beschuldiging en kunnen tot gevolg hebben dat de ander zich af gaat sluiten.
   • Het is beter om dingen die in kunnen werken op het schuldgevoel dat de ander al heeft niet te zeggen. Bijvoorbeeld, zet je relatie niet als machtsmiddel om ervoor te zorgen dat de ander hulp gaat zoeken door zoiets te zeggen als, 'Als je echt van me zou houden dan zou je hulp zoeken' of 'Realiseer je eens wat je ons gezin aandoet.' Mensen met een bipolaire stoornis hebben vaak last van gevoelens van schaamte en hebben vaak het gevoel dat ze niets waard zijn, en je maakt het alleen maar erger als je dit soort dingen zegt.
   • Ga niet dreigen. Je kunt een ander niet dwingen om te doen wat jij wilt. Als je dingen zegt zoals 'Als je geen hulp gaat zoeken dan ga ik bij je weg' of 'Ik ga de kosten van je auto niet meer voor je betalen als je blijft weigeren om hulp te zoeken' creëren alleen maar stress bij de ander, en door de stress kan hij of zij getriggerd worden en in een heftige stemming belanden.
5. 
   5
   Houdt het gesprek in het kader van gezondheid. Sommige mensen vinden het moeilijk om toe te geven dat er iets aan de hand is. Als een iemand met bipolaire stoornis manisch is, dan voelt hij of zij zich vaak zo euforisch, dat het moeilijk wordt om in te zien dat er een probleem is. Als iemand depressief is, dan vindt hij of zij misschien ook dat er een probleem speelt, maar dan denkt hij of zij vaak dat een behandeling toch niet helpt. Je kunt je zorgen brengen als zorgen om de gezondheid van je dierbare, waardoor de ander je zorgen minder snel van de hand zal wijzen.

   • Je kunt bijvoorbeeld stellen dat een bipolaire stoornis een ziekte is, net zoals suikerziekte of kanker. En net zoals je de ander zou aanmoedigen om de kanker te laten behandelen, zo wil je ook dat hij of haar behandeld wordt voor de stoornis.
   • Als de ander nog steeds terughoudend is in het toegeven dat er een probleem is, leg dan voor dat de persoon in kwestie een arts bezoekt voor een symptoom dat je hebt waargenomen, en niet voor een 'stoornis'. Je kunt bijvoorbeeld suggereren dat de persoon in kwestie naar de huisarts gaat omdat hij of zij last heeft van slapeloosheid of vermoeidheid, en dat kan soms verdere hulpverlening op gang brengen.
6. 
   6
   Moedig de ander aan om zijn of haar gevoelens en ervaringen met je te delen. Een gesprek waarin je je zorgen uit mondt maar al te gemakkelijk uit in een preek. Om dit te voorkomen kun je je dierbare vragen om je te vertellen over zijn of haar gedachten en gevoelens. Onthoud: hoewel de stoornis van de ander effect op je heeft, gaat het in het gesprek niet om jou.

   • Bijvoorbeeld, als je eenmaal je zorgen geuit hebt naar de ander toe, zeg dan zoiets als, 'Wil je met me delen wat je nu denkt?' of 'Nu heb je gehoord wat ik ervan vindt, wat vind jij?'
   • Ga er niet vanuit dat je weet hoe de ander zich voelt. Het is makkelijk om ter geruststelling dingen zoals 'Ik weet hoe je je voelt' te zeggen, maar in feite kan dit de gevoelens van de ander juist teniet doen. Zeg liever iets waarmee je de gevoelens van de ander erkent, zonder dat je eraan toevoegt dat jij die gevoelens ook hebt: 'Ik begrijp dat je je daardoor verdrietig voelt.'
   • Als je dierbare weerstand heeft voor het erkennen dat hij of zij een probleem heeft, ga dan niet in discussie daarover. Je kunt je dierbare wel aanmoedigen om in behandeling te gaan, maar je kunt er niet voor zorgen dat het ook gebeurt.
7. 
   7
   Doe de gevoelens en gedachten van je dierbare niet af als 'onwerkelijk' of niet de moeite waard om dieper op in te gaan. Zelfs als het gevoel waardeloos te zijn veroorzaakt wordt door een depressieve stemming, dan is het desalniettemin heel echt voor degene die zich zo voelt. Als je de gevoelens van de persoon in kwestie afdoet als onzin, dan zal diegene in de toekomst minder geneigd zijn om je er deelgenoot van te maken. Erken liever de gevoelens van de persoon in kwestie, en bevraag ook de overtuigingen die negatief zijn.

   • Bijvoorbeeld, als je dierbare de overtuiging uit dat niemand van hem of haar houdt, en dat hij of zij 'slecht' is, dan zou je zoiets kunnen zeggen als: 'Ik weet dat je je zo voelt, en het spijt me dat je je zo voelt. Ik wil dat je weet dat ik van je hou, en dat ik jou een liefdevol, zorgzaam mens vind.'
8. 
   8
   Moedig je dierbare aan om thuis eens een zelftest te doen. Manie en depressie zijn beide symptomen van de bipolaire stoornis en die kun je zelf testen. In Amerika biedt The Depression and Bipolar Support Alliance via haar website gratis, vertrouwelijke online tests aan waarmee je thuis online zelf kunt vaststellen of je lijdt aan manie of depressie. In Nederland is er het Kenniscentrum van Bipolaire Stoornissen die dit soort tests aanbiedt.

   • Sommige mensen vinden het minder stressvol om thuis een vertrouwelijke test te doen, en soms zien ze daardoor het nut van een behandeling eerder in.
9. 
   9
   Benadruk dat de ander professionele hulp nodig heeft. Een bipolaire stoornis is een ernstige aandoening. Zonder behandeling verergeren vaak zelfs milde vormen van de geestelijke stoornis. Moedig je dierbare dan ook aan om zich meteen te behandelen.

   • Een bezoek aan de huisarts is vaak een eerste stap, voor een doorverwijzing meestal. Een huisarts kan bepalen of iemand een doorverwijzing nodig heeft voor een psychiater of andere zorgprofessional.
   • Een zorgprofessional biedt meestal psychotherapie aan als onderdeel van het behandelingsplan. Er zijn allerlei zorgprofessionals die therapie geven, zoals psychiaters, psychologen, psychotherapeuten, therapeuten en coaches. Vraag aan je huisarts of de behandelend arts in het ziekenhuis welke professional ze aanraden voor je dierbare.
   • Als vastgesteld is dat medicijnen nodig zijn, dan moet je dierbare voor de medicijnen naar de huisarts of psychiater; zij zijn bevoegd om medicijnen voor te schrijven. Therapeuten en psychologen zijn dat niet.
   Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Je dierbare steunen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Begrijp dat een bipolaire stoornis een ziekte is voor het leven. Je dierbare kan heel veel baat hebben bij een combinatie van medicatie en therapie. Veel mensen met een bipolaire stoornis ervaren na een behandeling veel verbetering wat betreft hun dagelijks functioneren en stemmingen. Er is echter geen eenduidige behandeling die de garantie geeft dat het werkt, en de symptomen kunnen in iemands leven blijven terugkeren. Blijf geduld hebben met je dierbare.
2. 
   2
   Vraag hoe je de ander kan helpen. Vooral tijdens een depressieve periode kan de wereld zwaar drukken op iemand met een bipolaire stoornis. Vraag de ander hoe je hem of haar kunt helpen. Je kunt ook specifieke suggesties doen als je denkt dat je weet waar je dierbare het meest last van heeft.

   • Bijvoorbeeld, je zou zoiets kunnen zeggen als, 'Het lijkt alsof je de laatste tijd erg gestrest bent. Heb je er iets aan als ik op je kinderen pas zodat je een avondje voor jezelf hebt?'
   • Als de persoon in kwestie last heeft van een zware depressie, bied dan iets leuks aan ter afleiding. Behandel de ander niet als hulpeloos en onbenaderbaar alleen maar omdat hij of zij lijdt aan een ziekte. Als je merkt dat je dierbare worstelt met symptomen van depressie (zoals elders in dit artikel vermeld), maak dat dan niet te groot. Zeg gewoon zoiets als, 'Het lijkt alsof je je deze week neerslachtig voelt. Heb je zin om met mij naar de film te gaan?'
3. 
   3
   Houdt de symptomen in de gaten. Het bijhouden en noteren van de symptomen van de ziekte bij je dierbare kan in meerdere opzichten nuttig zijn. Ten eerste kan het je dierbare en jou helpen om de signalen van een naderende stemming tijdig te leren herkennen. Het kan ook nuttige informatie zijn voor een huisarts, psychiater, psycholoog of therapeut. Het kan je ook helpen om de triggers voor een manische of depressieve stemming tijdig te leren herkennen.

   • De signalen voor manie zijn onder andere: minder slapen, een euforisch of opgewonden gevoel, sneller geïrriteerd zijn, rusteloosheid, en meer activiteit.
   • De signalen van een depressie zijn onder andere: vermoeidheid, een verstoord slaappatroon (meer of juist minder slapen), moeite hebben met de focus houden of concentratie, een gebrek aan interesse in de dingen die de persoon in kwestie voorheen wel graag deed, terugtrekken van sociale contacten, en een verandering in eetlust.
   • De Amerikaanse Depression and Bipolar Support Alliance heeft een gepersonaliseerde kalender die je kunt gebruiken om de symptomen op bij te houden. Dat kan voor zowel je dierbare als voor jou handig zijn.
   • Veel voorkomende triggers voor een manische of depressieve periode zijn stress, het nemen van drugs, en slapeloosheid.
4. 
   4
   Vraag of je dierbare zijn of haar medicatie inneemt. Bij sommige mensen werkt het goed als je op een vriendelijke manier vraagt of de medicijnen al ingenomen zijn, vooral als iemand manisch is en snel geïrriteerd of vergeetachtig kan zijn. Hij of zij kan ook het idee hebben dat het al beter gaat, waardoor hij of zij de medicijnen niet meer wil innemen. Probeer je dierbare er op ene rustige manier ertoe te bewegen om de medicatie te nemen, maar voorkom dat je dwingend of beschuldigend overkomt.

   • Bijvoorbeeld, op een vriendelijke manier vragen 'Heb je je medicijnen vandaag al genomen?' is prima.
   • Als je dierbare zegt dat hij of zij zich al beter voelt, dan is het verstandig om hem of haar aan de voordelen van de medicijnen te herinneren: 'Ik ben blij dat je je beter voelt. Ik denk dat het mede komt door je medicatie. Het is geen goed idee om met je medicijnen te stoppen als ze goed bij je werken toch?'
   • Het kan een aantal weken duren voordat de medicijnen goed en wel beginnen te werken, dus heb wat geduld als de symptomen van je dierbare niet weg lijken te gaan.
5. 
   5
   Moedig je dierbare aan om gezond te blijven. Ter aanvulling op het regelmatig innemen van de voorgeschreven medicijnen en in therapie te blijven, kunnen de symptomen van de bipolaire stoornis ook afnemen als de persoon in kwestie ervoor zorgt dat hij of zij fysiek gezond blijft. Mensen met een bipolaire stoornis lopen een groter risico om zwaarlijvig te worden. Moedig je dierbare aan om gezond te eten, om regelmatig niet te extreem te sporten, en om een regelmatig slaappatroon aan te houden.

   • Mensen met een bipolaire stoornis hebben vaak ongezonde eetgewoonten, zoals onregelmatig eten, of ongezond eten, misschien veroorzaakt door een laag inkomen dat ontstaan is door de ziekte. Moedig je geliefde aan om een uitgebalanceerd dieet te volgen met vers fruit en groente, meervoudige koolhydraten zoals bonen en volkoren granen, en mager vlees en vis.
     • Volgens sommigen kan het innemen van omega-3 vetten helpen om de bipolaire symptomen te bestrijden. Sommige onderzoeken lijken uit te wijzen dat omega-3 vetten, vooral die in vette vis, effectief zijn voor het verhelpen van depressie. Vis zoals zalm en tonijn, en vegetarisch voedsel zoals walnoten en lijnzaad, zijn goede bronnen van omega-3 vetten.
     • Moedig je dierbare aan om niet al te veel cafeïne binnen te krijgen. Inname van cafeïne kan namelijk ongewenste symptomen triggeren bij mensen met een bipolaire stoornis.
   • Moedig je dierbare aan om geen alcohol te nemen. Mensen met een bipolaire stoornis lopen vijf keer zoveel risico om alcoholist of drugsverslaafd te worden als mensen zonder een stoornis. Door alcohol kan iemand neerslachtig worden en het kan een zware depressieve periode triggeren. Het kan ook averechts inwerken op de werking van sommige medicijnen.
   • Regelmatig en niet te extreem sporten, zoals lessen in de sportschool, kunnen een positief effect hebben op de stemming en het dagelijks functioneren bij mensen met een bipolaire stoornis. Het is belangrijk dat je je dierbare aanmoedigt om regelmatig te sporten: mensen met een bipolaire stoornis sporten vaak te weinig.
6. 
   6
   Zorg ook goed voor jezelf. Voor vrienden en familie van mensen met een bipolaire stoornis is het belangrijk dat ze ook goed voor zichzelf zorgen. Je kunt je dierbare niet steunen als je zelf uitgeput of gestrest bent.

   • Onderzoeken wijzen zelfs uit dat als iemand die emotioneel gezien dichtbij je staat gestrest is, dat het voor degene met de bipolaire stoornis dan moeilijker wordt om zich te houden aan het behandelingsplan. Door goed voor jezelf zorgen help je dus direct je dierbare.
   • In een hulpgroep met lotgenoten kun je leren hoe je om kunt gaan met de ziekte van je geliefde. In Amerika biedt de Depression and Bipolar Support Alliance een online hulpgroep aan dit soort groepen zijn in Nederland ook te vinden, zoals op www.vmdb.nl, en ook zijn er vaak bij zorginstanties lokale hulpgroepen voor lotgenoten. De National Alliance on Mental Illness in Amerika biedt ook allerlei cursussen en seminars aan en dat wordt in Nederland ook aangeboden door de VMDB (Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen).
   • Zorg dat je zelf genoeg slaapt, gezond eet, en regelmatig sport. Als je zelf een gezonde leefstijl hebt, dan kan dat je dierbaren ook aanmoedigen om hetzelfde te doen.
   • Onderneem actie zodat je minder last van stress hebt. Ken je grenzen, en vraag anderen om hulp als je het nodig hebt. Activiteiten zoals meditatie of yoga kunnen je misschien helpen om je zorgen te verlichten.
7. 
   7
   Kijk of er sprake is van suïcidale gedachten of gedrag. Suïcide is een reëel risico voor mensen met een bipolaire stoornis. Mensen met een bipolaire stoornis lopen een groter risico op het overwegen van suïcide of om pogingen tot suïcide te doen, dan mensen met een zware depressie. Als je dierbare het over suïcide heeft, zelfs al is het maar terloops, zoek dan onmiddellijk hulp. En beloof niet aan je dierbare dat je die gedachten of daden geheim zult houden.

   • Als de persoon in kwestie in direct gevaar lijkt te verkeren, bel dan direct het nummer 112.
   • Adviseer je dierbare om een suïcide hulplijn te bellen, zoals de suïcide preventielijn 113; in Amerika is dat de National Suicide Prevention Lifeline (1-800-273-8255).
   • Laat je dierbare weten dat je van hem of haar houdt, en dat je vindt dat zijn of haar leven zinvol is, zelfs als hij of zij dat gevoel op dat moment helemaal niet heeft.
   • Zeg niet tegen je dierbare dat hij of zij bepaalde dingen niet mag voelen. De gevoelens zijn echt, en hij of zij kan dat niet veranderen. Richt je in plaats daarvan op de dingen waar de persoon in kwestie wel de controle over heeft. Bijvoorbeeld: 'Ik zie dat je het er moeilijk mee hebt, en ik ben blij dat je er met mij over praat. Blijf er gerust over praten. Ik ben er voor je.'
   Advertentie

Tips

• Het hebben van een bipolaire stoornis, zoals andere persoonlijkheidsstoornissen, is niet iemands schuld; niet van je dierbare en niet van jou. Wees lief en empathisch voor je dierbare en jezelf.
• Blaas de ziekte niet teveel op. Het kan maar al te gemakkelijk zijn om je dierbare met fluwelen handschoenen te behandelen, of om alles in het licht van de ziekte te bekijken. Weet dat je dierbare meer is dan alleen zijn of haar ziekte. Hij of zij heeft hobby's, passie en emoties. Probeer plezier te maken en moedig je geliefde aan om van het leven te houden.
• Er zijn bij de Suicide Preventielijn 113 therapeuten 24/7 bereikbaar.

Advertentie

Waarschuwingen

• Mensen met een bipolaire stoornis hebben een verhoogd risico op suïcide. Als een vriend of gezinslid de bipolaire stoornis heeft en over suïcide praat, neem diegene dan serieus, en zorg dat hij of zij meteen psychiatrische hulp krijgt.
• Probeer in een crisis te voorkomen dat je de politie belt, bel liever een psycholoog, psychiater, therapeut, of de Suïcide Preventielijn 113. En zijn namelijk gevallen bekend waarbij het ingrijpen van de politie in situaties van mensen die in een geestelijke crisis verkeerden, heeft geresulteerd in traumatisering of zelfs de dood. Indien mogelijk, probeer er dan iemand bij te betrekken van wie je weet dat hij of zij de expertise en opleiding heeft die nodig is om iemand met een geestelijke stoornis of psychische crisis te kunnen helpen.

Advertentie