Een verhaal samenvatten

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Tijdens het lezen

De samenvatting schrijven

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Als je een verhaal samenvat, dan moet je dat kort maar krachtig doen. Gelukkig is dat helemaal niet zo moeilijk!

Stappen

Deel 1

Deel 1 van 2:

Tijdens het lezen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Lees het verhaal. Het zal erg moeilijk zijn een verhaal samen te vatten zonder het daadwerkelijk te hebben gelezen. Sla je boek open of zet een koptelefoon op en beluister het verhaal via je iPod. Let erop dat internetsites die beweren boeken samen te kunnen vatten niet altijd betrouwbaar zijn, aangezien ze niet altijd zo nauwkeurig zijn.

   • Tijdens het lezen moet je goed onthouden wat de hoofdgedachte van het verhaal is. Bij Lord of the Rings is de hoofdgedachte bijvoorbeeld dat de kracht van hebzucht (de Ring) een sterke drijfveer voor het kwade is, of dat het handelen van slechts één onbelangrijk persoon (zoals een Hobbit) de wereld kan veranderen.
2. 
   2
   Maak aantekeningen. Tijdens het lezen zal je aantekeningen moeten maken zodat je daarnaar kan verwijzen wanneer je begint met samenvatten. Door de 5W-vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom) te beantwoorden, zal je een basis voor de inhoud van je samenvatting creëren.
3. 
   3
   Zoek uit wie de hoofdpersonen zijn. Je zal moeten uitvogelen om wie het verhaal draait en welke personages minder van belang zijn voor het verhaal. Als je een verhaal leest waarin enorm veel personages zitten, dan is het niet de bedoeling dat je ieder voorgekomen personage noteert.

   • Bijvoorbeeld: voor ‘Harry Potter en de Steen der Wijzen’ zou je Harry Potter, Ron Wemel en Hermelien Griffel opschrijven, aangezien zij de hoofdpersonen zijn. Misschien noteer je ook Hagrid, Perkamentus, Sneep, Professor Krinkel en Voldemort, aangezien ieder van hen een belangrijke rol speelt in het verhaal.
   • Foppe de Klopgeest of Norberta hoef je niet te noteren, omdat zij de plot niet zodanig beïnvloeden, dat ze in een samenvatting moeten worden opgenomen, ondanks dat ze wel een enigszins belangrijke rol in het verhaal spelen.
   • Een korter verhaal zoals ‘Roodkapje’ is gemakkelijker samen te vatten, aangezien je alleen Roodkapje, haar grootmoeder, de wolf en de houthakker (afhankelijk van de versie) hoeft te noteren.
4. 
   4
   Noteer de setting. De setting is waar, wanneer en onder welke omstandigheden het verhaal zich afspeelt. Dit kan moeilijk zijn als een verhaal zich op veel verschillende plekken afspeelt. In dat geval zal je de setting wat ruimer moeten formuleren.

   • Een voortzetting van het voorbeeld van Harry Potter: de hoofdlijn speelt zich af in Zweinstein, dus zou je iets als ‘Zweinsteins Hogeschool voor Hekserij en Hocus-Pocus in het Verenigd Koninkrijk’ kunnen opschrijven.
   • Bij een verhaal als Lord of the Rings, waarin de hoofdlijn in verschillende territoria plaatsvindt, kan je Middle-Earth noemen en nog een aantal andere belangrijke plekken zoals Shire, Mordor en Gondor. Je hoeft niet te specifiek te zijn (zo zou je het bos Fangorn of de toren Minas Morgul niet hoeven te benoemen).
5. 
   5
   Schrijf het conflict van het verhaal op. Het conflict is het voornaamste probleem waar de personages mee te maken hebben. Het hoeft niet per se een slechterik te zijn zoals bij Harry Potter en Lord of the Rings.

   • Bij Harry Potter is het conflict de poging van Voldemort om de Steen der Wijzen te stelen en terug te keren om de wereld van de tovenaars te bedreigen (en om Harry Potter te doden).
   • Als je bijvoorbeeld de Odyssee samenvat, is het belangrijkste conflict dat Odysseus probeert thuis te komen op Ithaka. Het hele verhaal draait om zijn wens om thuis te komen en alle bijkomende obstakels.
6. 
   6
   Schrijf de belangrijkste gebeurtenissen op. Dit zijn de belangrijkste onderdelen van het verhaal. Je hoeft niet alles op te schrijven dat een personage doet of meemaakt. Sterker nog, dat is precies wat je niet moet doen! Ga juist alleen op zoek naar de gebeurtenissen die het belangrijkste conflict aanvullen of helpen op te lossen.

   • Bij Harry Potter zouden deze gebeurtenissen tot de belangrijksten kunnen behoren: Harry ontdekt dat hij een tovenaar is, Harry komt de driekoppige hond tegen en Harry, Ron en Hermelien verslaan Voldemort.
   • Het lijkt misschien makkelijker te zijn in het geval van een korter verhaal zoals Roodkapje, maar wel moet je dan alleen daadwerkelijk de belangrijkste gebeurtenissen noteren, zoals wanneer Roodkapje de wolf tegenkomt en opgegeten wordt, omdat ze dacht dat de wolf haar grootmoeder was, en de verschijning van de houthakker.
7. 
   7
   Schrijf de afsluiting op. Dit is de gebeurtenis die een einde maakt aan het conflict en de problemen oplost. Zelfs in boeken die onderdeel zijn van een serie, is er een afsluiting. Let op: hieronder worden spoilers genoemd!

   • Bij Harry Potter is de afsluiting de nederlaag van Voldemort. Het gedeelte dat daarna komt is niet belangrijk voor de samenvatting, alhoewel dat wel belangrijk is voor het verhaal in het algemeen. Je hoeft niet meer in te gaan op het gesprek tussen Perkamentus en Harry dat plaatsvindt op het eind, of dat Griffoendor punten wint, aangezien dat niet echt deel uitmaakt van de verhaallijn waarin de strijd tegen Voldemort centraal staat.
   • Bij Roodkapje is de conclusie de verschijning van de houthakker die Roodkapje en haar grootmoeder komt redden.
   • Bij een verhaal als Lord of the Rings, is de conclusie erg ingewikkeld om in een samenvatting te omvatten, aangezien je kan stoppen bij de vernietiging van de Ring, maar ook zal je ‘the Scouring of the Shire’ en Frodo’s vertrek van de Grey Havens kunnen noemen (zeker gezien de hoofdgedachte van het verhaal het belang van de daden van een onbeduidend individu is).
   Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 2:

De samenvatting schrijven

Pdf downloaden

1. 
   1
   Organiseer je gemaakte aantekeningen. Het moeilijkste onderdeel is al achter de rug, namelijk het lezen van het boek! Als je alle aantekeningen gemaakt hebt, dan ben je helemaal klaar om de samenvatting te schrijven. Rangschik je aantekeningen op chronologische volgorde. Kijk waar het verhaal begint en eindigt en ga na hoe de hoofdpersoon vanaf het begint tot aan het eind komt.

   • Als we het voorbeeld van Harry Potter voortzetten, dan zal je moeten kijken hoe Harry de overgang maakte van de ontdekking dat hij een tovenaar was, tot aan het verslaan van Voldemort.
   • Bij iets als de Odyssee zal je moeten kijken hoe Odysseus de overgang maakt van het verlies van zijn manschap en zijn verblijf op het eiland van Calypso, tot aan het verslaan van de aanbidders en het overtuigen van Penelope van zijn identiteit.
   • Bij een kort verhaal zoals Roodkapje zal je moeten nagaan waarom Roodkapje het bos inging, hoe ze erin werd geluisd door de wolf en hoe ze uiteindelijk werd gered.
2. 
   2
   Schrijf de samenvatting. Dit zal erg gemakkelijk zijn nu je al je aantekeningen op volgorde hebt liggen. Alles dat je moet doen is een korte paragraaf schrijven waarin de 5W-vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom) worden beantwoord, die je als het goed is ook reeds in je aantekeningen hebt beantwoord. Zorg ervoor dat je de titel van het verhaal en de naam van de auteur noemt.

   • Zorg ervoor dat je alleen op de plot van het verhaal focust. Laat je niet afleiden door de zwerkbalspelletjes die Harry speelt, of zijn ruzie met Draco Malfidus.
   • Eveneens moet je niets uit het verhaal zelf citeren. Je hoeft in jouw samenvatting geen letterlijke gesprekken uit het verhaal op te nemen. Wel kan je zo nodig kort de kern van een gesprek noemen (iets zoals ‘Toen Harry en zijn vrienden met de hulp van Hagrid ontdekten dat de Steen der Wijzen niet langer veilig zou zijn, besloten zij zelf de dief te stoppen.’).
3. 
   3
   Kijk naar voorbeeldsamenvattingen. Het is veel makkelijker iets te schrijven als je een aantal voorbeelden hebt bekeken, zodat je een idee hebt van het woordgebruik en de omvatting van alle verschillende elementen in één kort, duidelijk stuk tekst.

   • ’J.K. Rowling’s ‘Harry Potter en de Steen der Wijzen’ vertelt het verhaal van een zevenjarig weeskind genaamd Harry Potter, die ontdekt dat hij een tovenaar is, waarna hij magie gaat studeren op de Engelse tovenaarsschool Zweinstein. Daar ontdekt hij dat zijn ouders vermoord zijn door de kwade tovenaar Voldemort. Samen met zijn vrienden Ron Wemel, afkomstig uit een grote tovenaarsfamilie, en Hermelien Griffel, de slimste tovenaar uit zijn jaar, ontdekt Harry dat de Steen der Wijzen, die de eigenaar onsterfelijk maakt, verborgen ligt op de derde verdieping. Zodra Harry en zijn vrienden van Hagrid te horen krijgen dat de Steen der Wijzen niet langer veilig is, besluiten zij zelf de dief te stoppen. Ze vermoeden dat Professor Sneep de dief is, de professor door wie Harry wordt gehaat. Als Harry de Steen vindt, blijkt dat Professor Krinkel, dienaar van Voldemort, de dief is. Dankzij een spreuk die door Harry’s moeder is uitgesproken, is Harry in staat Krinkel te verslaan, waarna Voldemort wordt teruggedrongen tot onderduiking.’
   • ’Het episch dichtwerk ‘De Odyssee’ van de Griekse dichter Homeros, vertelt het verhaal van de Griekse held Odysseus en zijn tien jaar durende reis om thuis te komen op het eiland Ithaka waar zijn vrouw Penelope en zijn zoon Telemachos hem opwachten. Het begint met Odysseus die gevangen gehouden wordt door de zeenimf Kalipso, totdat de Griekse Goden haar dwingen hem vrij te laten. De god Poseidon, die haatgevoelens heeft voor Odysseus, omdat hij zijn zoon, de cycloop Polyphemus, blind had gemaakt in één van zijn eerdere reizen, probeert het schip van Odysseus te laten crashen, maar wordt gestopt door de godin Athena. Odysseus spoelt aan op het eiland Scheria van de Faiaken waar hem vrije doorgang gegeven wordt en waar hij gevraagd wordt over zijn reis tot nu toe. Odysseus vertelt hen over verschillende avonturen die hij met zijn bemanning heeft meegemaakt, de reis naar het eiland van de lotuseters, zijn verblinding van Polyphemus, zijn liefdesaffaire met de heksengodin Circe, de dodelijke sirenen, de reis naar de onderwereld en zijn gevecht met onder andere het zeemonster Scylla. De Faiaken brengen hem veilig naar Ithaka, waar hij vermomd als bedelaar de zaal binnentreedt. In Ithaka, aannemend dat Odysseus niet meer leeft, hebben vrijers zijn zaal overgenomen, geprobeerd zijn zoon te vermoorden en geprobeerd Penelope te overtuigen één van hen te kiezen. Penelope weigert, gelovend dat Odysseus nog leeft. Ze organiseert een boogschietwedstrijd met de boog van Odysseus, de boog die alleen Odysseus zelf kan spannen. Odysseus, vermomd als bedelaar, doet mee aan de wedstrijd en wint, waarna hij alle vrijers doodt. Uiteindelijk wordt hij herenigd met zijn familie.’
   • Deze samenvattingen omvatten de plot van het betreffende verhaal. Er worden zinnen gebruikt zoals ‘Dankzij een spreuk (…) is Harry in staat Krinkel te verslaan’, in plaats van uitgebreid uit te leggen ‘hoe’ hij Krinkel nou precies verslaat. De zinnen zijn kort en focussen zich alleen op de belangrijkste personages, zoals Odysseus, Penelope, de goden, et cetera.
4. 
   4
   Kijk je samenvatting nog een keer na. Zorg ervoor dat het geen spelfouten bevat, dat de gebeurtenissen in de juiste volgorde staan en dat je alle namen van personages en plekken correct hebt gespeld. Het beste kan je het laten lezen door een vriend, zodat hij of zij fouten kan opmerken. Nadat je alles hebt gecontroleerd, is je samenvatting klaar!
   Advertentie

Tips

• Zorg ervoor dat je het kort houdt. Een samenvatting moet natuurlijk niet langer zijn dan het oorspronkelijke verhaal!

Advertentie

Waarschuwingen

• Omvat geen meningen wanneer je een samenvatting schrijft, tenzij dat expliciet door je leraar is verzocht.
• Als je een essay schrijft, dan moet je meer doen dan alleen een samenvatting schrijven.

Advertentie