Een steekwonde verzorgen

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

De situatie evalueren

De steekwonde verzorgen

De steekwonde schoonmaken en dichtmaken

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Pijnlijk, bloederig en mogelijk dodelijk: een steekwonde moet onmiddellijk verzorgd worden om het bloeden te stoppen, de pijn te verlichten en het slachtoffer te stabiliseren tot hij door medisch personeel kan worden onderzocht. Een steekwonde verzorgen vraagt om een snelle reactie en je moet het hoofd koel houden om op een doeltreffende wijze de eerste hulp toe te dienen die onontbeerlijk is om het bloeden te stoppen en het leven van het slachtoffer te redden.

Stappen

Methode 1

Methode 1 van 3:

De situatie evalueren

Pdf downloaden

1. 
   1
   Bestudeer de omgeving. Een steekpartij gebeurt vaak tijdens een vluchtig ongeval en de dader(s) kan/kunnen nog steeds in de buurt zijn, wat gevaarlijk kan zijn voor jou en het slachtoffer. Vermijd dat je zelf slachtoffer wordt door ertussen te komen of naar de daders te gaan. Ga enkel naar het slachtoffer zodra je bent nagegaan dat de buurt veilig is.

   • Hoewel je kostbare tijd kunt verliezen voor de gewonde van de steekpartij door te wachten tot de daders weg zijn, is het niet bevorderlijk voor de reddingsoperatie van het slachtoffer indien er meerdere mensen gewond geraken.
2. 
   2
   Bel onmiddellijk de hulpdiensten. Als de persoon werd neergestoken, is het levensbelangrijk dat je de hulpdiensten zo snel mogelijk belt.

   • Als je de enige persoon in de buurt bent, gebruik dan jouw telefoon om te bellen. Als je geen telefoon hebt, probeer dan een voorbijganger of een winkel in de buurt te vinden. Je wil de persoon zo snel mogelijk helpen, maar het behulpzaamste dat je kan doen, is zo snel mogelijk professionele medische hulp vinden voor het slachtoffer.
   • Als de daders nog in de buurt zijn en je het slachtoffer onmogelijk op een veilige manier kan bereiken, gebruik die tijd dan om de hulpdiensten te bellen.
3. 
   3
   Leg de persoon neer. Vooraleer je de steekwonde verzorgt, zorg je ervoor dat de persoon op de grond gaat liggen. Dit maakt het gemakkelijker om het slachtoffer te stabiliseren, vooral als hij duizelig wordt of het bewustzijn verliest. Je wilt niet dat de wonde van de persoon erger wordt of dat hij zich pijn doet als hij flauwvalt.

   • Leg een jas of een rugzak onder het hoofd van het slachtoffer. Als er andere mensen zijn, kan je aan iemand vragen of hij het hoofd van het slachtoffer in zijn schoot kan nemen en tegen hem kan praten. Dit zal het slachtoffer geruststellen en rustig maken.
4. 
   4
   Onderzoek de persoon en bepaal de omvang van de steekwonde. Is er meer dan één steekwonde? Zijn er sneeën? Waar komt het bloed vandaan? Is de wonde voor- of achterop het lichaam?

   • Je zal waarschijnlijk de kleren van het slachtoffer opzij moeten doen om de wonde(n) te onderzoeken. Probeer alle wonden te identificeren voordat je de behandeling ervan begint.
   • Indien je echter een ernstige wond ziet die onmiddellijk moet verzorgd worden, moet je dit eerst doen. Een ernstige wond herken je doordat die overmatig en voortdurend bloedt of doordat er bloed uitspuit als bij een geiser. Spuitend bloed betekend meestal dat er een ader werd geraakt.
   Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

De steekwonde verzorgen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Doe wegwerphandschoenen aan als je die hebt. Je kan ook plastic zakken over je handen plaatsen. Hoewel dit niet verplicht is om de steekwonde te kunnen verzorgen, is het belangrijk om jezelf te beschermen om het risico op infectie voor jou of het slachtoffer te verminderen.

   • Indien je ze hebt, zijn handschoenen uit nitrilrubber of een andere stof die geen latex is, verkieslijk. Dit soort handschoenen beperken de kans op allergische reacties op latex, wat de verzorging kan bemoeilijken. Nitrilrubber en andere niet-latex handschoenen zijn meestal blauw of paars en vervangen reeds op grote schaal de witte latex handschoenen die vroeger standaard werden gebruikt.
   • Als je geen handschoenen bij je hebt, probeer dan je handen te wassen of snel een handreiniger te gebruiken. Als je niets hiervan hebt, probeer dan een laag kleren te gebruiken om een barrière te maken tussen jezelf en het bloed van het slachtoffer.
   • Herinner je dat je de persoon ‘niet’ hoeft aan te raken als je gelooft dat je gevaar loopt een infectie op te lopen of je je ongemakkelijk hiermee voelt. Wacht op de hulpdiensten als je twijfelt. Als je het slachtoffer wilt helpen, doe dan je best om zo weinig mogelijk contact met het bloed van het slachtoffer te hebben.
2. 
   2
   Ga de luchtwegen, de ademhaling en de bloedsomloop van het slachtoffer na.

   • Zorg ervoor dat het slachtoffer steeds ongehinderd kan ademen.
   • Luister of je de ademhaling van het slachtoffer hoort en kijk of zijn borst op en neer gaat.
   • Ga zijn pols na om te controleren of zijn hart nog klopt.
   • Als het slachtoffer niet meer ademt, pas dan reanimatie toe.
   • Als de persoon bij bewustzijn is, ga dan aan de slag, maar praat ook met hem om hem gerust te stellen en zijn hartslag te helpen verlagen. Hou, indien mogelijk, zijn blik op iets anders gericht zodat hij de wond niet kan zien.
3. 
   3
   Verwijder de kleren van het slachtoffer rond het getroffen gebied. Zo kan je de exacte locatie van de steekwonde bepalen en deze verzorgen. Steekwonden kunnen soms verhuld worden door kleren en bloed en andere vloeistoffen, of zelfs vuil of modder, afhankelijk van de plek waar je het slachtoffer vindt.

   • Verwijder voorzichtig de kleren van het slachtoffer, want hij heeft waarschijnlijk veel pijn.
4. 
   4
   Indien het voorwerp waarmee werd gestoken zich nog in het lichaam bevindt, verwijder het dan niet. Laat het voorwerp in de wond en zorg ervoor dat je het niet beweegt, waardoor je nog meer schade zou kunnen veroorzaken. Het voorwerp zorgt ervoor dat de bloedstroom wordt gestelpt. Door het voorwerp eruit te halen, verhoogt het bloedverlies en door erop te duwen, kan je de interne organen meer verwonden.

   • Je moet druk uitoefenen en de wond rond het voorwerp zo goed mogelijk verbinden. Medisch personeel zal beter in staat zijn om het voorwerp te verwijderen zonder interne organen te beschadigen of massaal bloedverlies te veroorzaken.
5. 
   5
   Stop het bloeden. Oefen druk uit op de wond met een proper en absorberend materiaal (zoals een T-shirt of een handdoek) of, bij voorkeur, een schoon verband zoals een steriel gaas. Als het voorwerp nog steeds in de wond is, druk dan stevig eromheen. Druk uitoefenen op de wond helpt ook om de bloedstroom te vertragen.

   • Bij sommige EHBO-opleidingen wordt voorgesteld om de rand van een bankpas te gebruiken om de wond te ‘verzegelen’. Het is een handig voorwerp omdat veel mensen een bankpas bij zich dragen. Het vertraagt niet alleen de bloedstroom, maar het kan ook een klaplong voorkomen (door de lucht uit de wonde te houden) als de wond in de borst is.
   • Als de wond hevig bloedt, oefen dan druk uit met je hand op de hoofdader die tot de zone leidt terwijl je andere hand druk blijft uitoefenen op de wonde. Deze zones worden ‘drukpunten’ genoemd. Als je bijvoorbeeld een kleine bloeding in de arm wilt stoppen, duw je aan de binnenkant van de arm net boven de ellenboog of onder de oksel. Als de wond in het been is, duw je juist achteraan de knie of in de lende.
6. 
   6
   Verplaats het slachtoffer zodat de wond zich boven het hart bevindt. Hierdoor wordt bloedverlies tegengegaan. Als het slachtoffer kan zitten, vraag hem dan om rechtop te zitten; indien dit niet kan, help je hem zo goed als mogelijk.
7. 
   7
   Bedek het verband. Als je EHBO-materiaal bij je hebt, breng dan een verband aan met een zwachtel of tape. Haal het verband niet weg aangezien je zo de bloedklontering verstoort en de wonde weer zal beginnen bloeden. Als het verband doorweekt is met bloed, voeg dan meer stof toe bovenop het verband.

   • Als je geen materiaal hebt om het verband vast te maken, blijf dan gewoon druk uitoefenen. Dit zal de bloedklontering helpen.
   • Bij een borstwonde moet je oppassen. Bedek de wonden met iets dat lijkt op aluminiumfolie, een plastic zak of vershoudfolie en bedek enkel drie zijden van de wonde en laat een zijde zonder verband. De lucht moet kunnen verdwijnen langs een kant van het verband om ervoor te zorgen dat die niet terug in de borstholte gaat. Als er lucht in de borstholte komt, kan men een klaplong krijgen.
   • Gebruik een drukverband enkel als laatste redmiddel om een leven te redden. Ken een drukverband en weet wanneer dit te gebruiken. Als een drukverband onjuist wordt aangebracht, kan dit leiden tot een onnodige ernstige verwonding of het verlies van de getroffen ledemaat.
8. 
   8
   Blijf druk uitoefenen op de wond tot er hulp komt. Terwijl je wacht op de noodhulp, blijf je de luchtwegen, ademhaling en bloedsomloop controleren.

   • Kijk naar symptomen van shock en vang ze op. Symptomen van shock omvatten koude, vochtige houd, bleekheid, een snelle pols of ademhaling, misselijkheid of braken, duizeligheid of flauwvallen en verhoogde angst of onrust. Als je denkt dat het slachtoffer in shock is, maak dan strakke kleren los en bedek hem met een deken om hem op te warmen. Probeer het slachtoffer stil te laten liggen. Lees het artikel Shock behandelen voor meer details.
9. 
   9
   Controleer het bewustzijn van het slachtoffer. Als het slachtoffer zijn bewustzijn verliest, moet je snel handelen. Plaats het slachtoffer in de stabiele zijligging, op zijn zij met het hoofd naar achteren gekanteld en de hand die het verst van de grond ligt, onder het hoofd, en de arm op de grond geplooid of uitgestrekt. Het been dat het verst van de grond is verwijderd, moet gebogen zijn voor stabiliteit en om te vermijden dat het slachtoffer naar voren rolt. Als je denkt dat het slachtoffer een wonde aan de ruggengraat of de nek heeft, mag je hem niet in de stabiele zijligging leggen. Controleer de ademhaling van de persoon.

   • Als het onbewuste slachtoffer stopt te ademen, leg hem dan terug op zijn rug en reanimeer.
10. 
    10
    Hou het slachtoffer warm en zorg dat hij gemakkelijk ligt. Zowel de shock als het bloedverlies kan de lichaamstemperatuur van het slachtoffer doen dalen. Leg een deken, jas of een ander warm voorwerp over het slachtoffer om hem warm te houden.

    • Hou het slachtoffer zo goed mogelijk stil. Ongeacht of hij ligt of neerzit, de persoon moet stil en rustig blijven. Het is belangrijk dat iemand voortdurend bij het slachtoffer blijft om hem gerust te stellen en zijn toestand te controleren.
    Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

De steekwonde schoonmaken en dichtmaken

Pdf downloaden

1. 
   1
   Maak de wonde schoon. Als je afgezonderd bent en de hulpdiensten niet kunt bellen (je bent bijvoorbeeld aan het kamperen of in de wildernis), moet je de wonde schoonmaken zodra het bloeden onder controle is. Normaal gezien is dit het werk van het medisch personeel, maar het kan voorkomen dat je dit zelf moet doen.

   • Verwijder al het vuil dat zich in de wonde bevindt. Denk er echter aan dat een wonde zonder vuil toch een voorwerp in zich heeft gestoken gekregen en je niet weet hoe schoon dat mes was. In andere woorden, elke wond moet zorgvuldig worden schoongemaakt.
   • De wonde wordt het beste gespoeld met een zoutoplossing. Vers en proper water is het beste als je geen zoutoplossing bij je hebt.
   • Je kan ook zelf een zoutoplossing maken. Meng 1 eetlepel zout met 250 ml warm water.
   • Het slachtoffer zal waarschijnlijk pijn hebben bij het schoonmaken van de wonde, dus als de persoon bij bewustzijn is, waarschuw hem dan.
2. 
   2
   Pak de wond in. Een vuile wond mag niet worden afgesloten en een steekwonde wordt aanzien als een vuile wond. De wond inpakken vermijdt besmetting van stof van buitenaf, zoals vuiligheid, wat een infectie kan veroorzaken. Steekwonden moeten worden ingepakt met een zoutoplossing en gaas en op een losse manier bedekt worden met een band. In dit geval bedek je de wonde en verbind je hem niet, aangezien je wil dat het bloed stolt.

   • Als je een medische opleiding hebt gehad of als je zeker bent dat de wonde schoon is, mag je hem afsluiten. Zorg er wel eerst voor dat de wonde droog is. Als je wat lijm hebt, kan je die op de rand van de huid rond de wonde aanbrengen (niet op de wonde). Plaats vervolgens een strook van de kleefband op de rand van de wonde, sluit de opening met je hand en plaats de andere kant van de kleefband op de huid. Bedek daarna de wonde met een schone doek, plakband of iets dat je bij de hand hebt dat vuiligheid en ander infectiemateriaal uit de wonde kan houden. De wonde moet dagelijks opnieuw worden ingepakt.
   • Als een wonde blijft bloeden, sluit je hem NIET.
3. 
   3
   Geef antibiotica, indien mogelijk. Als je een zalf met antibiotica hebt, strijk die dan van tijd tot tijd op de wonde. Hiermee vermijd je dat infecties uitbreiden.
4. 
   4
   Controleer dat het verband niet te veel spant. Ga de plek na die het verste ligt gelegen van het hart van elk ledemaat dat een verband heeft. Als de persoon bijvoorbeeld een armwonde heeft, ga je zijn vingers na. Als de persoon een beenwonde heeft, ga je zijn tenen na. Als een verband te veel spant, kan de bloedstroom worden afgesneden, wat gevaarlijk is en permanente schade aan de weefsels kan veroorzaken. Je kan dit zien aan de kleur van deze plekken (blauw of donkergekleurd). Maak het verband losser als je merkt dat dit gebeurt en informeer de noodhulp hiervan zo snel mogelijk.
   Advertentie

Tips

• Als je maar een beperkt aantal spullen hebt, gebruik dan steriele gaasjes op de wonde en versterk ze door geïmproviseerde niet-steriele stoffen (handdoeken, T-shirts, enz.) op de steriele gaasjes te plaatsen.
• Hoewel het reinigen van een wonde pijn doet (tenzij dit met zuiver water wordt gedaan), toont de pijn onmiddellijk aan dat het reinigen goed verloopt en grondig wordt gedaan.

Advertentie