Een primaire bron analyseren

Een primaire bron is een verslag uit de eerste hand van een gebeurtenis. Voorbeelden zijn kranten, brieven, dagboeken, foto's, schetsen, muziek en verslagen van rechtszaken. Historici, studenten en professionele onderzoekers moeten primaire bronnen zorgvuldig analyseren, omdat ze meestal een verslag zijn van de ervaring van slechts één persoon.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Een primaire bron annoteren

Pdf downloaden

1
Lees het inleidende materiaal dat bij het document hoort. Als je een primaire bron hebt gevonden in een archief of online, kan er een korte samenvatting van het document zijn. Als je een primaire bron leest die je van je leraar of professor hebt gekregen, dan kan er een alinea met inleidend materiaal zijn. Als er helemaal geen inleidend materiaal is, let dan goed op de titel, auteur en datum.
- Als je tekstboek bijvoorbeeld een dagboekaantekening bevat van een Zuidelijke slavenhouder uit 1840, dan vertelt de inleiding je misschien hoeveel slaven hij had of waar zijn plantage was.
2
Vast samen. Primaire bronnen zijn vaak erg compact, en veel staan vol jargon. Soms, vooral als je met een ouder document werkt, zal je woorden en zinnen tegenkomen die je niet kent. Door tijdens het lezen samen te vatten, blijf je op de hoogte van wat er in het document staat. Noteer een korte samenvatting van 5-10 woorden aan het eind van elke alinea of op zijn minst elke sectie (als het een langere tekst is). ^[1]XBron
- Misschien begint het dagboek van de slavenhouder met een alinea over de gewassen die hij dit jaar van plan is te planten. Je samenvatting zou simpelweg kunnen zeggen: 'Gewassen = tabak, tarwe, maïs'.
  - Kernpunten, trefwoorden en lijsten zijn een goede manier om dit te doen.
  - Lange tekst rechtstreeks in de kantlijn kopiëren is waarschijnlijk niet zo nuttig.
  - Overweeg een snelle schets in plaats van een geschreven samenvatting. Het hoeft niets bijzonders te zijn. Venndiagrammen, grafieken, lijntekeningen, etc. zijn hiervoor handig.
3
Stel vragen. Als iets niet logisch is, schrijf dan je vraag erover op. Als een element van de tekst vragen bij je oproept, schrijf dan je vraag erover op.
- Als je in het dagboek van de slavenhouder een passage tegenkomt over een van zijn slaven die ziek wordt, kun je schrijven: 'Wie is verantwoordelijk voor de gezondheid op deze plantage? De slaven? Of de vrouw van de slavenhouder?'
4
Leg verbanden. Het is belangrijk om het document in de context te plaatsen van andere dingen die je weet. Je kunt proberen verbanden te leggen met andere teksten, lezingen (vooral als je de bron analyseert voor een klas), je eigen leven, of actuele gebeurtenissen.
- Misschien heb je de film 'Twelve Years a Slave' gezien. Het dagboek van de slavenhouder doet je denken aan een scène uit de film. Noteer de titel van de film en misschien een korte beschrijving van de scène.
5
Maak gevolgtrekkingen. Teksten hebben altijd impliciete betekenissen. Lees 'tussen de regels door' en schrijf je speculaties en conclusies op.^[2]XBron
- Als het dagboek van de slavenhouder een alinea bevat over zijn zoon en dochter, en hoe hij zich zorgen maakt over het vinden van een man voor zijn dochter, maar blij is dat hij voor zijn zoon kan zorgen, zou je daaruit kunnen afleiden dat zijn zoon de plantage zal erven. Maak in de kantlijn een aantekening van je gevolgtrekking: 'Zoon zal waarschijnlijk erven van vader.'
Onthoud dat er eigenlijk geen verkeerde manier van annoteren is. Het idee is om al je gedachten en vragen over een document op papier te zetten.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

De betrouwbaarheid van een bron beoordelen

Pdf downloaden

1
Schrijf alle onmiddellijk zichtbare vooroordelen die je ziet op. Vooroordelen zijn vooroordelen voor of tegen mensen of dingen. Elke primaire bron heeft een element van vooringenomenheid. Er is letterlijk geen enkele bron die ooit is gemaakt zonder vooroordelen. Als de auteur algemene uitspraken doet over een groep mensen, moet je opmerken dat hij een vooroordeel heeft voor of tegen deze groep. Als je die niet onmiddellijk opmerkt, ga dan verder. Ze kunnen in het begin moeilijk te vinden zijn.
- Als de slavenhouder bijvoorbeeld in zijn dagboek opmerkt dat 'alle Afrikaanse slaven' er op een bepaalde manier uitzien, zich zo voelen of zich zo gedragen, dan moet je de raciale vooringenomenheid in de bron opmerken. Daarna moet je zorgvuldig zoeken naar andere elementen van raciale vooringenomenheid.
  - Het vinden van vooringenomenheid betekent niet dat je de bron moet weggooien en niet moet gebruiken. Het betekent wel dat je kritisch moet nadenken over wat deze bron je vertelt over de maker ervan.
2
Vergelijk de primaire bron met secundaire bronnen. Denk na over wat je hebt gelezen in tekstboeken of gehoord in colleges over onderwerpen die verband houden met je primaire bron. Vraag jezelf af: 'Wat, als er iets onwaar, onwaarschijnlijk, onduidelijk of ongeloofwaardig is of lijkt aan deze bron?' en 'Hoe verhoudt dit zich tot wat ik weet uit andere bronnen? Ondersteunt het die bronnen of spreekt het ze tegen?'
- Misschien vermeldt een aantekening in het dagboek van de slavenhouder dat al zijn slaven in goede gezondheid verkeren en zelden ziek zijn. Kijk in je tekstboek en je aantekeningen over de gezondheidszorg voor slaven op plantages uit de tijd vóór de Amerikaanse burgeroorlog. Lijkt zijn aantekening juist? Zou hij een uitzondering op de regel kunnen zijn, of heeft hij een reden om onware beweringen te schrijven? ^[3]XBron
3
Denk na over wie de auteur is. Let op geslacht, ras, klasse, carrière, locatie, etc. Is er een van deze factoren wat je een sceptisch gevoel geeft over de betrouwbaarheid van de bron?
- Bijvoorbeeld: een blanke zuidelijke slavenhouder die in 1840 over zijn slaven schreef, schreef waarschijnlijk met enig racisme en vooringenomenheid. Als een elitaire man zal hij ook een vooroordeel hebben over klasse en geslacht. Houd deze vooroordelen in gedachten terwijl je leest. Zelfs als je vaststelt dat wat de slavenhouder over zijn slaven zegt geen betrouwbare informatie is, kun je nog steeds leren over de slavenhouder zelf op basis van wat hij schrijft.
4
Denk na over het doel en het beoogde publiek van auteurs. Denk vooral na over hun motieven en of dat van invloed kan zijn geweest op wat ze schreven.
- Misschien heb je in de klas of tijdens je studie geleerd dat dagboeken in de jaren 1800 een ander doel hadden dan tegenwoordig. In plaats van een verslag van privégedachten, werden ze geschreven voor publieke consumptie na de dood van de schrijver. Met dat in gedachten, zou je kunnen denken dat de slavenhouder mogelijk een rooskleurig beeld wilde schetsen in zijn dagboek. Vraag jezelf het volgende af:
  - Wie heeft de bron gemaakt en waarom?
  - Kwam het tot stand door een spontane daad, een routinetransactie, of een doordacht, weloverwogen proces?
  - Spreekt de maker van de bron voor een grotere groep mensen of alleen voor zichzelf?
  - Wou de maker anderen informeren of overtuigen? (Kijk goed naar de woorden in de bron. De woordkeuzes kunnen je vertellen of de maker objectief of overtuigend probeerde te zijn).
  - Had de maker redenen om eerlijk of oneerlijk te zijn?
  - Was de bron bedoeld om openbaar of privé te zijn?
5
Overweeg wanneer de bron werd geschreven. Soms, als een primaire bron zelfs maar een tijdje na een gebeurtenis werd gemaakt, zal iemand die op de gebeurtenis terugkijkt een ander perspectief hebben dan hij zou hebben gehad als hij de bron tijdens een gebeurtenis had gemaakt.
- Een aantekening in het dagboek van een slavenhouder over wat hij gisteren deed, zal waarschijnlijk feitelijk nauwkeuriger zijn dan een herinnering aan zijn kindertijd.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Het bepalen van de bruikbaarheid van de bron

Pdf downloaden

1
Analyseer de algemene betrouwbaarheid. Vergeet niet dat zelfs als je vaststelt dat een auteur waarschijnlijk reden had om onwaarachtig te zijn, de bron nog steeds nuttig kan zijn.
- Hoewel je bijvoorbeeld geen ware feiten over het leven van Zuidelijke slaven leert door een dagboek uit 1840 van een slavenhouder te lezen, kun je wel iets leren over raciale vooroordelen (van blanke slavenhouders) in 1840.
2
Bedenk hoe een wetenschapper deze bron zou kunnen gebruiken. Voor wat voor soort onderzoek/onderwerpen zou het nuttig zijn? Waar zou een wetenschapper op moeten letten als hij deze bron zou gebruiken?^[4]XBron
- Een dagboek van een slavenhouder zou zeer nuttig zijn voor iemand die schrijft over de ideeën en idealen van de 19e-eeuwse Zuidelijke adel. Het zou zelfs nuttig kunnen zijn voor iemand die de geschiedenis van de deelname van slavinnen aan de gezondheidszorg op de plantages naspeurt, maar iemand die dat onderwerp bestudeert zou heel voorzichtig moeten zijn om de vooroordelen van de slavenhouder op te merken en er rekening mee te houden.
3
Schrijf of spreek over de bron. Of je nu een primaire bron analyseerde voor een klassikale discussie, een essay, of voor je eigen persoonlijk gebruik, je kunt wat je geleerd hebt over de betrouwbaarheid van de bron gebruiken om er op een beter geïnformeerde manier over te schrijven of te spreken. Als je schrijft of spreekt, let dan op de mogelijke vooroordelen en bespreek hoe de bron nog bruikbaar kan zijn.
- Je zou kunnen schrijven: 'Hoewel sommige Zuidelijke slavenhouders beweerden dat hun arbeiders altijd in goede gezondheid verkeerden, blijkt uit dagboekaantekeningen van sommige plantage-eigenaren dat besmettelijke ziekten vaak welig tierden in de slavenverblijven.'
Advertentie

Tips

Onthoud dat vooringenomenheid niet gelijk staat aan onbruikbaarheid.
Als je problemen hebt met het analyseren van een primaire bron, keer dan terug naar je annotaties. Misschien heb je aantekeningen gemaakt die je helpen dieper over de bron na te denken.

Advertentie