Een onderzoeksverslag schrijven

Tijdens je laatste jaren op de middelbare school en wanneer je studeert, zul je waarschijnlijk regelmatig een onderzoeksverslag of een paper moeten schrijven. Een onderzoeksverslag kan gebruikt worden om wetenschappelijke, technische en sociale onderwerpen te onderzoeken en te beschrijven. De eerste keer dat je een onderzoeksverslag moet schrijven lijkt het misschien een onmogelijke opgave, maar als je al het werk goed plant en je concentreert op je hoofddoel, kun je het voor jezelf een stuk makkelijker maken. Een verslag schrijven gaat nooit vanzelf, maar je kunt het zó plannen en voorbereiden dat het uiteindelijk bijna automatisch zal gaan.

Methode 1

Methode 1 van 4:

Een onderwerp kiezen

Pdf downloaden

Ook al moet je je misschien houden aan bepaalde richtlijnen van je school of instelling, het kiezen van het onderwerp is de eerste en de belangrijkste stap die je moeten nemen voor het schrijven van je onderzoeksverslag. Of je nu gebonden bent aan strikte regels of helemaal vrij bent om het onderwerp te kiezen, je moet jezelf in ieder geval de volgende vragen stellen: Is er al genoeg onderzoek gedaan op dit gebied, met andere woorden, is er genoeg materiaal beschikbaar? Is het onderwerp nieuw en origineel genoeg, zodat ik met originele, verfrissende ideeën en meningen kan komen? Is het onderwerp interessant voor mijn klasgenoten/collega’s?
Kies als het even kan altijd een onderwerp waar je met passie over kunt schrijven. Als je schrijft over iets wat je leuk vindt is dat altijd te zien aan het resultaat, en het zal de kwaliteit van je verslag zeker ten goede komen.
Als je een onderzoeksverslag schrijft voor de rest van de klas, denk dan aan je klasgenoten. Bestaat de kans dat zij over hetzelfde onderwerp zullen schrijven? En als iedereen over hetzelfde onderwerp schrijft, hoe zorg je er dan voor dat jouw verslag origineel en interessant is?
Als je het moeilijk vindt om een “geschikt” onderwerp te vinden, vraag dan je docent of je collega’s/klasgenoten om hulp. Zij hebben waarschijnlijk goede ideeën die je, ook al zijn het niet direct opties die jij zult kiezen, inspiratie kunnen geven voor weer nieuwe ideeën. Je vindt het misschien een eng idee om een docent om hulp te vragen, maar daar is een docent nou juist voor! Een beetje docent zal zeker willen dat jij een goed verslag schrijft en zal alles doen om je daarbij te helpen.
Als je een onderwerp kiest en je komt er aan het begin van je onderzoek achter dat het om wat voor reden dan ook toch niet zo geschikt voor je is, raak dan niet in paniek! Het kost misschien wat extra tijd, maar je kunt altijd van onderwerp veranderen ook al ben je al met je onderzoek begonnen.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 4:

Het onderzoek

Pdf downloaden

Als je eenmaal een onderwerp gekozen hebt kun je beginnen met het onderzoek zelf. Je kunt voor je onderzoek allerlei verschillende bronnen gebruiken zoals internet, artikelen uit vaktijdschriften, boeken, encyclopedieën, interviews, blogs, enz. Neem er de tijd voor en ga op zoek naar professionele bronnen die gebaseerd zijn op betrouwbaar onderzoek en die je helpen het onderwerp beter te begrijpen. Probeer minstens vijf verschillende bronnen te gebruiken om te zorgen dat je informatie voldoende gevarieerd is; vertrouw nooit op maar 1 of 2 bronnen.^[1]XBron

Ga op zoek naar empirisch onderzoeksmateriaal. Probeer als het even kan bronnen te vinden die gebaseerd zijn op ervaring en die door collega-onderzoekers zijn gecontroleerd. Hiermee worden artikelen of boeken bedoeld die geschreven zijn door experts in het onderwerp waarin jij geïnteresseerd bent, en die kritisch zijn gelezen en ondersteund worden door andere experts binnen hetzelfde vakgebied. Dit soort artikelen kun je vinden in wetenschappelijke tijdschriften en op internet.

Je kunt naar de openbare bibliotheek bij jou in de buurt gaan of naar de universiteitsbibliotheek. Het lijkt misschien ouderwets, maar bibliotheken staat vol met nuttig onderzoeksmateriaal zoals boeken, kranten en zowel populaire als wetenschappelijke tijdschriften. Aarzel ook niet om de bibliothecaris of bibliothecaresse om hulp te vragen – zij zijn speciaal opgeleid in het doen van onderzoek en weten precies waar je alles wat met jouw onderwerp te maken heeft kunt vinden.
2
Zoek op internet. Een zoekmachine gebruiken en vervolgens de bovenste drie resultaten uitkiezen is niet direct de beste manier van onderzoek doen; lees iedere bron kritisch door en bepaal dan pas of je er wat aan hebt. De informatie op websites, blogs en internetforums hoeft niet alleen maar feiten te bevatten, dus ga altijd na of de informatie die je gevonden hebt betrouwbaar is.
- De informatie op websites waarvan het adres eindigt op .edu, .gov, of .org kun je meestal veilig gebruiken, omdat dit websites zijn van onderwijsinstellingen of van de overheid, of van een organisatie die zich met jouw onderwerp bezighoudt.
- Om verschillende resultaten te krijgen met betrekking tot je onderwerp kun je proberen je zoekopdracht regelmatig te wijzigen. Als er niks tussen zit waar je wat aan hebt, kan het zijn dat je zoekopdracht niet genoeg lijkt op de titels van de meeste artikelen die over jouw onderwerp zijn geschreven.
3
Gebruik academische gegevensbestanden. Er bestaan speciale zoekmachines en academische gegevensbestanden die voor jou op zoek kunnen gaan tussen duizenden artikelen, tijdschriften en boeken die gepubliceerd zijn op wetenschappelijk niveau of die door andere wetenschappers zijn nagekeken. Vaak moet je tegen betaling lid worden om van deze bestanden gebruik te kunnen maken, maar als je student bent aan de universiteit heb je gratis toegang.
- Ga op zoek naar gegevensbestanden die alleen gegevens over jouw onderwerp bevatten. PschInfo is bijvoorbeeld een academisch gegevensbestand met alleen maar materiaal op het gebied van psychologie en sociologie. Dit zal je meer specifieke resultaten opleveren dan wanneer je alleen maar meer algemene zoekopdrachten uitvoert.^[2]XBron
- In de meeste academische gegevensbestanden kun je heel specifieke informatie vinden door met verschillende zoekbalken te zoeken in bestanden die maar één bepaald soort bron bevatten (bijvoorbeeld alleen maar wetenschappelijke artikelen of alleen krantenartikelen). Dit systeem geeft de meeste resultaten als je zoveel mogelijk zoekbalken gebruikt.
- Ga naar de bibliotheek op school en vraag of de bibliothecaris of bibliothecaresse je kan helpen aan een lijst van alle academische gegevensbestanden waar de bibliotheek lid van is. Vraag ook welke wachtwoorden je nodig hebt.
Als je een heel interessant boek of een vaktijdschrift hebt gevonden dat perfect bij je onderwerp past, kijk dan ook eens naar de bronvermelding, literatuurlijst of lijst met referenties achterin. Als het goed is worden daar nog meer boeken en tijdschriften over je onderwerp genoemd.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 4:

Een opzet maken

Pdf downloaden

1
Maak tijdens je onderzoek aantekeningen. Wanneer je genoeg bronnen hebt verzameld, print dan om te beginnen al het bruikbare materiaal wat je op internet hebt gevonden uit. Op geprint en gefotocopieerd materiaal kun je rechtstreeks schrijven. Aantekeningen maken in boeken en tijdschriften kun je doen door memobriefjes (post-its) tussen de pagina’s te plakken. Dit is een belangrijke onderdeel: lees je onderzoeksmateriaal goed door, maak aantekeningen bij punten waarvan je denkt dat ze interessant zijn en geef met een markeerstift aan welke feiten en zinnen echt belangrijk zijn. In boeken en tijdschriften kun je de belangrijke delen aangeven met behulp van papiertjes tussen de bladzijden.^[3]XBron
- Door zorgvuldig aantekeningen te maken wordt het maken van de opzet en het schrijven van het uiteindelijke verslag een stuk makkelijker. Markeer alles waarvan je denkt dat het ook maar enigszins belangrijk is of wat je denkt in je verslag te kunnen gebruiken.
- Vergeet niet om bij het aangeven van de belangrijke stukken in je onderzoeksmateriaal meteen je eigen commentaar en aantekeningen erbij te schrijven. Geef hierin voor jezelf aan waar je het in je verslag zou kunnen gebruiken. Als je je ideeën opschrijft zodra ze in je hoofd opkomen, wordt het schrijven van je verslag een stuk makkelijker en het geeft je bovendien punten waar je later naar terug kunt verwijzen.
2
Breng een duidelijk systeem aan in je aantekeningen. Het maken van aantekeningen bij je onderzoeksmateriaal kan aardig wat tijd kosten, maar het is belangrijk omdat ze de basis vormen voor je uiteindelijke verslag. Breng systeem aan in je aantekeningen door alle zinnen en ideeën die je gemarkeerd hebt in te delen in categorieën per onderwerp. Als je bijvoorbeeld een analyse aan het schrijven bent over een bekend literair werk, kun je je onderzoek indelen in een lijst met gegevens over de personages, een lijst met verwijzingen naar bepaalde momenten binnen het verhaal, een lijst met door de schrijver gebruikte symbolen, enz.
- Je kunt ook ieder gemarkeerd punt of citaat noteren op een apart aantekeningenkaartje. Die kaartjes kun je dan vervolgens steeds opnieuw rangschikken en indelen zoals jij wilt.
- Gebruik in je aantekeningen verschillende kleuren zodat je ze later makkelijker kunt uitwerken. Maak een lijst van alle aantekeningen die je hebt gemaakt op basis van je verschillende bronnen, deel de informatie in in categorieën en geef vervolgens iedere categorie een eigen kleur. Je kunt bijvoorbeeld alles uit een bepaald boek of tijdschrift op een vel papier zetten zodat al die aantekeningen bij elkaar staan, en daarna kun je alles wat met de personages te maken heeft groen maken, alles wat over het verhaal gaat oranje, enzovoort.
Noteer terwijl je je aantekeningen doorleest de naam van de schrijver, het paginanummer, de titel en de gegevens met betrekking tot de publicatie van iedere bron. Dit zal je goed van pas komen bij het opstellen van de uiteindelijke literatuurlijst of bronvermelding.
4
Bepaal het doel van je verslag. Heel globaal gezien kun je twee soorten onderzoeksverslagen schrijven: een argumentatief verslag of een analytisch verslag. Afhankelijk van wat voor soort verslag je schrijft moet je een bepaald doel voor ogen hebben en in een bepaalde stijl schrijven, en dit moet je dus al bepalen voordat je aan je eerste versie begint.
- In een argumentatief verslag neem je een bepaald standpunt in met betrekking tot een probleemstelling die je in het verslag behandelt, en je verdedigt een bepaalde opvatting. Je moet over het onderwerp kunnen discussiëren met een logisch tegenargument.
- In een analytisch onderzoeksverslag geef je een nieuwe kijk op een belangrijk onderwerp. Dit hoeft geen controversieel onderwerp te zijn, maar je moet proberen je publiek ervan te overtuigen dat jouw ideeën aannemelijk zijn. Het verslag moet niet zomaar een opsomming zijn van alle ideeën die je tijdens je onderzoek bent tegengekomen, maar een presentatie van jouw eigen, unieke ideeën op basis van wat je tijdens je onderzoek te weten bent gekomen.
Wie krijgen dit verslag te lezen, en wordt het misschien gepubliceerd? Ook al schrijf je je verslag voor een van je docenten of voor een andere hoger geplaatste persoon, de toon en het doel van je verslag moeten altijd aansluiten op het publiek dat het te lezen krijgt. Als je het verslag voor je studiegenoten schrijft moet de informatie die je opneemt een weergave zijn van wat jullie al weten; de basistheorieën of ideeën hoef je niet meer uit te leggen. Maar als je verslag bedoeld is voor lezers die niet zoveel over jouw onderwerp weten, dan is het belangrijk dat je uitleg en voorbeelden geeft van de meer elementaire ideeën en theorieën waar je onderzoek op gebaseerd is.^[4]XBron
6
Formuleer je stelling. Het is de bedoeling dat je aan het begin van je onderzoeksverslag je stelling opneemt; hierin geef je in 1 of 2 zinnen aan wat het hoofddoel of het hoofdargument is van je verslag. Hoewel je de precieze bewoording van je onderzoeksstelling later altijd nog kunt veranderen, moet je meteen aan het begin bepalen wat het hoofddoel van je onderzoek is. Als het goed is gaan alle kernalinea’s van je verslag over je stelling, dus je moet voor jezelf heel goed weten welke stelling dat precies is.^[5]XBron
- Een eenvoudige manier om je stelling te bepalen is door een vraag te formuleren die je in je verslag gaat beantwoorden. Wat is de belangrijkste kwestie of hypothese die je in je verslag wilt gaan aantonen? De vraagstelling van je paper kan bijvoorbeeld zijn “Hoe beïnvloedt culturele acceptatie het succes in de behandeling van psychische aandoeningen?” Vervolgens bepaal je op basis hiervan je stelling – je antwoord op de vraag, wat dat antwoord ook is, is de stelling van je verslag.
- Je stelling bevat als het goed is het hoofdidee van je verslag, maar dan zonder alle beredeneringen en feiten. Je stelling moet simpel zijn; het moet geen ondersteunende lijst van argumenten zijn, want daar is de rest van het verslag voor bedoeld!
7
Bepaal de hoofdpunten van je verslag. De kern van je tekst gaat als het goed is in zijn geheel over de ideeën die jij belangrijk vindt. Lees je bronnen door en maak aantekeningen om te bepalen welke punten het belangrijkst zijn bij het beargumenteren of presenteren van de informatie. Over welke ideeën kun je een complete alinea schrijven? Welke ideeën worden volgens jou ondersteund door een groot aantal duidelijke feiten en bronnen? Zet de voor jou belangrijkste punten op papier en noteer vervolgens onder elk punt de daarbij behorende bronnen.
- Houd bij het noteren van de kernpunten een specifieke volgorde aan. Zet je sterkste punten aan het begin en helemaal aan het eind van je betoog, en noem de wat zwakkere punten meer in het midden of dichter bij het eind van je verslag.
- Je hoeft je bij het behandelen van een bepaald hoofdpunt niet tot één alinea te beperken, zeker niet als je een relatief lang verslag schrijft. Je kunt aan je kernpunten net zoveel alinea’s wijden als jij denk dat nodig is.
De instructies die je hebt gekregen voor het schrijven van je verslag, de regels die binnen je klas gelden en de algemene voorschriften voor wat betreft de opmaak bepalen op welke manier je je verslag moet indelen. Als je je verslag bijvoorbeeld volgens het APA systeem opstelt, moet je het verslag indelen in alinea’s met een titel en moet je ook een inleiding, de gebruikte onderzoeksmethodes, resultaten en een discussie opnemen. Deze richtlijnen zijn bepalend voor de manier waarop je je uiteindelijke verslag indeelt en schrijft.^[6]XBron
Op basis van de tips hierboven kun je nu je volledige eerste versie of opzet maken. Lijn de hoofdpunten links uit, en geef onder elk hoofpunt de subparagrafen en aantekeningen uit je onderzoek aan, waarbij je steeds één keer inspringt. De opzet moet een duidelijk overzicht zijn van je volledige verslag, waarin je met opsommingstekens (bullets) aangeeft wat de hoofdpunten zijn. Vergeet niet om aan het eind van ieder punt de citaten die je in de tekst hebt gebruikt op te nemen, zodat je tijdens het schrijven van je uiteindelijke verslag niet de hele tijd terug hoeft te zoeken in je onderzoeksmateriaal.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 4:

Het verslag schrijven

Pdf downloaden

1
Schrijf de kernalinea’s. Het klinkt misschien niet logisch, maar het is veel moeilijker om met de inleiding te beginnen, dan met het schrijven van de eigenlijke tekst van je verslag. Door eerst de hoofdpunten op te schrijven (waarbij je je concentreert op het beargumenteren van je stelling), kun je kleine veranderingen aanbrengen in je ideeën en uitleg en deze nog wat bijschaven.
- Ondersteun alles wat je beweert met aantoonbaar bewijs. Je bent een onderzoeksverslag aan het schrijven, en daar horen geen opmerkingen in te staan die je niet kunt aantonen met behulp van feiten die je rechtstreeks uit je onderzoeksmateriaal hebt gehaald.
- Geef zoveel mogelijk uitleg over je onderzoek. Het tegenovergestelde van meningen geven zonder feiten, is het vermelden van feiten zonder er commentaar bij te leveren. Hoewel je natuurlijk zoveel mogelijk argumenten wilt geven, moet je er altijd voor zorgen dat jouw verslag uniek en origineel is door overal waar dat kan je eigen commentaar bij te geven.
- Neem niet te veel lange, letterlijke citaten op. Ook al is je verslag gebaseerd op onderzoek, het gaat erom dat jouw eigen ideeën erin staan. Tenzij je denkt dat je een bepaald fragment absoluut móet citeren, kun je beter proberen het in je eigen woorden weer te geven en te analyseren.
- Gebruik duidelijke verbindingswoorden om te verwijzen naar de volgende punten in je verslag. Je verslag moet vloeiend geschreven zijn en niet de hele tijd stoppen en weer opnieuw beginnen, waardoor de lezer de draad kwijt kan raken. Zorg ervoor dat alle kernalinea’s vloeiend op elkaar aansluiten.
2
Schrijf de conclusie. Nadat je zorgvuldig je argumenten hebt opgesteld, is het tijd om de conclusie te schrijven. Hierin vat je voor de lezer in het kort jouw bevindingen samen en rond je het verslag af. Noem eerst nogmaals de stelling van je onderzoeksverslag, en herhaal vervolgens voor de lezer in het kort de punten je in de loop van je verslag hebt behandeld. Neem tijdens het schrijven geleidelijk aan wat meer afstand van het onderwerp en eindig met een meer algemene opmerking waarin je wijst op de gevolgen van je bevindingen in een breder verband.
- Heel simpel gezegd is de conclusie bedoeld om antwoord te geven op de vraag, “En, wat heb je nou aangetoond?” Je moet ervoor zorgen dat de lezers het gevoel krijgen dat ze iets wijzer zijn geworden.
- Om verschillende redenen is het beter om eerst de conclusie te schrijven en dan pas de inleiding. Ten eerste is het makkelijker om de conclusie te schrijven wanneer de argumenten nog vers in je gedachten liggen. Bovendien kun je voor de conclusie het beste je allermooiste woorden bewaren, en die ideeën vervolgens herschrijven in de inleiding, maar in minder sterke bewoordingen, en niet andersom; hierdoor zal de conclusie beter bij de lezer blijven hangen.
De inleiding is in veel opzichten hetzelfde als de conclusie alleen schrijf je hem in omgekeerde volgorde: je geeft eerst op een algemene manier aan wat het hoofdonderwerp is, vervolgens laat je de lezer weten waar je je precies op geconcentreerd hebt en tenslotte geef je aan wat de stelling van je verslag is. Zorg er wel voor dat je de zinnen uit je conclusie niet letterlijk herhaalt.
4
Documenteer je verslag. Om plagiaat tegen te gaan moet een onderzoeksverslag altijd op een bepaalde manier gedocumenteerd worden. Afhankelijk van je onderzoeksonderwerp en je vakgebied, kun je gebruik maken van verschillende verwijssystemen. De drie meest gebruikte verwijssystemen voor het opnemen van citaten en voetnoten in een tekst zijn MLA, APA en Chicago. Deze systemen geven ook aan in welke volgorde je de informatie in je verslag moet opnemen.
- Het MLA-systeem wordt meestal gebruikt voor literaire onderzoeksverslagen. Binnen dit systeem wordt aan het eind van het verslag een lijst met ‘geciteerde werken’ opgenomen. Citaten moeten binnen de tekst worden opgenomen.
- Het APA-systeem wordt gebruikt door onderzoekers binnen de sociale wetenschappen, en ook binnen dit systeem moeten citaten binnen de tekst worden opgenomen. Aan het eind van het verslag wordt een pagina met “referenties” toegevoegd, en soms wordt er ook gebruik gemaakt van alineatitels.
- Het Chicago-systeem wordt vooral gebruikt voor historische onderzoeksverslagen. Dit verwijssysteem maakt gebruik van voetnoten onderaan iedere pagina, en niet zozeer van citaten in de tekst of van een lijst met referenties aan het eind.^[7]XBron
5
Kijk je kladversie na. Je hebt misschien de neiging om je tekst alleen maar door te lezen en de spellingscontrole het nakijkwerk te laten doen, maar je zult er iets meer werk van moeten maken. Vraag tenminste één persoon, maar liefst twee of meerdere mensen, of ze je verslag willen lezen. Vraag of ze kunnen controleren of er geen spel- of grammaticafouten in je verslag staan en of ze denken dat het overtuigend en vloeiend geschreven is. Vraag ook of ze kritisch naar de opmaak kunnen kijken.
- Als je je verslag zelf nakijkt, wacht daar dan minstens drie dagen mee. Studies hebben aangetoond dat een tekst die je geschreven hebt nog een dag of 2-3 vers in je gedachten blijft, waardoor de kans groter is dat je over basisfouten heen leest die je anders wel zou zien.
- Neem de correcties van anderen altijd serieus, ook als het extra werk betekent. Als iemand je aanraadt een deel van je verslag te herschrijven, heeft hij of zij daar waarschijnlijk een goede reden voor. Het is belangrijk dat je je verslag zorgvuldig nakijkt en waar nodig verbetert, dus neem er de tijd voor.^[8]XBron
Nadat je je verslag twee keer hebt nagekeken en het waar nodig hebt verbeterd, als je de juiste opzet hebt gebruikt in overeenstemming met het onderwerp en alle hoofdpunten hebt afgerond, ben je klaar voor het schrijven van de uiteindelijke versie. Lees je verslag nogmaals door, verbeter alle fouten en pas zo nodig de indeling aan. Gebruik het lettertype, de regelafstand en de marges zoals aangegeven door je docent of volgens de voorschriften die gelden binnen jouw vakgebied of instelling. Voeg desgewenst ook een inleiding toe op een aparte pagina en een pagina met de bronnen of referenties die je gebruikt hebt ter ondersteuning van je verslag. Als je hiermee klaar bent, is je verslag af! Vergeet niet om het document op te slaan (doe dit voor de zekerheid op verschillende plaatsen), en print vervolgens de uiteindelijke versie uit.
Advertentie

Tips

Concentreer je tijdens het onderzoek vooral op de belangrijke onderwerpen, vragen en probleemstellingen. Je kunt beter dieper ingaan op wat je echt wilt onderzoeken dan een heleboel oppervlakkige ideeën in je verslag opnemen.
Wacht hiermee niet tot het laatste moment.
Zorg ervoor dat je je opdracht op tijd af hebt.

Advertentie