Siverek
Siverek (Zazaca: Soyregı, Suk;[2] Kürtçe: Sêwreg[3]) Şanlıurfa'nın bir ilçesidir. 4.314 km²'lik yüzölçümü ile Türkiye'nin en büyük ilçesidir.
| Siverek | |
|---|---|
 Şanlıurfa ilinin siyasi haritası | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Şanlıurfa |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| Köy sayısı | 180 |
| İdare | |
| • Kaymakam | Musa Aydemir |
| • Belediye başkanı | Ali Murat Bucak (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 4.314 km² |
| Rakım | 800 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 258,265 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 63600 |
| İl alan kodu | 414 |
| İl plaka kodu | 63 |
Etimoloji
değiştir"Siverek" kelimesi Ermenice kökenlidir. Bizans kaynaklarında Sevaverek olarak geçmektedir, Bizans ve Ermeni kaynaklarında Siverek için kullanılan bu ismin kelime manası "Seav" siyah, "Averek" harabeler yani siyah harabeler anlamına gelmektedir.[4]
Tarihçe
değiştirOsmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde (1867 sonrası) Diyarbekir Vilayeti'ne bağlı bir kazaydı. Siverek'in bugün bağlı bulunduğu Şanlıurfa ise Halep Vilayeti'ne bağlı bir sancaktı. Urfa, Osmanlı'nın son döneminde Halep'ten ayrılarak vilayet statüsüne yükseltildi. Siverek ise Diyarbekir Vilayeti'ne bağlı bir sancak oldu. 1923 yılında Viranşehir, Hilvan ve Çermik'in bağlanmasıyla il oldu. Ancak, 26 Mayıs 1926 tarihinde tekrar ilçeye dönüştürüldü.
Coğrafya
değiştir
Şanlıurfa ilinin kuzeydoğusunda yer alan Siverek batısında Adıyaman'ın Kahta ilçesi, batıdan kuzeye doğru uzanan Atatürk Baraj Gölü, kuzeyinde ise Adıyaman'ın Gerger ilçesi ile Diyarbakır'ın Çermik ve Çüngüş ilçeleri, doğusunda Diyarbakır, güney doğusunda ise kısa bir sınır ile Mardin ili, Viranşehir ve Hilvan ilçeleri ile komşudur. Siverek ilçe merkezi 37.45 kuzey enlem ile 39.19 doğu boylamlarının kesiştiği noktalarda bulunmaktadır. Siverek ilçe merkezinin denizden yüksekliği 801 ile 840 metre arasında değişmektedir. Toplam yüzölçümü 4314 km'dir Karacadağ'ın eteklerinde kurulan Siverek'te, Akdeniz, çöl ve karasal iklimin etkileri görülmektedir. Karasal ve çöl ikliminin etkisiyle yazları oldukça sıcak geçen Siverek'te nem oranının yüksek olmaması nedeniyle, bu sıcaklar boğucu ve rahatsızlık verici derecelere ulaşmamaktadır. Bu yönüyle Akdeniz ikliminden ayrılır. Kışlar soğuk ve yağışlıdır. Şanlıurfa'nın diğer ilçelerine göre Siverek'te yağış oranı daha yüksektir. İlçe nüfusunun çoğunluğu Zazalar ve Kürtler meydana getirir. Karacadağ ile Karakeçi yörelerinde Türkmenler, ilçede çok az da Arap ve Süryani vardır.[5]
Eğitim
değiştirSiverek Harran Üniversitesi Siverek Uygulamalı Bilimler Fakültesi (lisans) ve Siverek Meslek Yüksekokulu (önlisans) bulunmaktadır.
Kültür
değiştirSiverek'te her yıl yapılmakta olan Uluslararası Takoran Festivali, Şire Üzüm Festivali, Geleneksel Karakeçili Bahar Şenlikleri ve Siverek Kültür Sanat Festivali ilçenin başlıca kültürel etkinliklerindendir.
Nüfus
değiştir| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[6] | 43.122 | 14.962 | 28.160 |
| 1935[7] | 44.244 | 15.137 | 29.107 |
| 1940[8] | 44.878 | 16.711 | 28.167 |
| 1945[9] | 46.692 | 17.264 | 29.428 |
| 1950[10] | 52.752 | 17.926 | 34.826 |
| 1955[11] | 61.202 | 21.099 | 40.103 |
| 1960[12] | 75.392 | 26.134 | 49.258 |
| 1965[13] | 78.694 | 27.527 | 51.167 |
| 1970[14] | 90.027 | 34.146 | 55.881 |
| 1975[15] | 97.065 | 40.990 | 56.075 |
| 1980[16] | 82.022 | 29.464 | 52.558 |
| 1985[17] | 112.145 | 48.333 | 63.812 |
| 1990[18] | 133.832 | 63.049 | 70.783 |
| 2000[19] | 224.102 | 126.820 | 97.282 |
| 2007[20] | 201.768 | 108.094 | 93.674 |
| 2008[21] | 204.638 | 105.475 | 99.163 |
| 2009[22] | 210.400 | 107.634 | 102.766 |
| 2010[23] | 215.988 | 111.628 | 104.360 |
| 2011[24] | 221.875 | 115.891 | 105.984 |
| 2012[25] | 227.017 | 120.556 | 106.461 |
| 2013[26] | 232.290 | 232.290 | veri yok |
| 2014[27] | 238.979 | 238.979 | veri yok |
| 2015[28] | 245.385 | 245.385 | veri yok |
| 2016[28] | 250.100 | 250.100 | veri yok |
| 2017[28] | 254.162 | 254.162 | veri yok |
| 2018[28] | 258.265 | 258.265 | veri yok |
| 2019[28] | 260.970 | 260.970 | veri yok |
| 2020[28] | 266.369 | 266.369 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Kaynakça
değiştir- ^ "SİVEREK İLÇESİ BELEDİYELERİ COĞRAFİ BİLGİLERİ". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Sêwrege". 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022.
- ^ "Kürtçe Anamnez - Anamneza bi Kurmancî" (PDF). 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
- ^ "Siverek Tarihçesi". 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2019.
- ^ "Siverek Yerleşimleri". nisanyanmap.com. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2023.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Siverek Nüfusu - Şanlıurfa". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Şanlıurfa Siverek Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
değiştir- YerelNET 14 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Siverek Kaymakamlığı 20 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Siverek Belediyesi 3 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.