Seyitgazi

Seyitgazi'ye ilk yerleşim M.Ö. 3000 - 3500 tarihleri arasındadır. Tarihteki esas belirgin yeri M.Ö. 800-600 yıllarında başlar. Seyitgazi'nin Bizans İmparatorluğundan alınmasından sonra 70-80 hanelik Türkmen halkı yerleştirilmiş ve adına da Türkmen Köyü denmiştir. Seyitgazi ismini de Seyyid Battal Gazi Külliyesi yapıldıktan sonra almıştır. Friglerden başlayarak canlı bir merkez olan Seyitgazi'nin nüfusu 15-20 bin gibi büyük sayılara ulaşmıştır. 1531'de Kanuni tarafından gönderilen bir fermanla Karacapınar, Hatıplar, Belenk, Kalfal, Yenice ve Özbek adını taşıyan altı mahallesi olmuştur. Bugün Derebenek, İkiçeşme, Hacıyunus ve Aşagısöğüt mahalleleri bulunan Seyitgazi'nin ayrıca bunlara bağlı İlme ve Soğulcak isimli yerleşim birimleri de vardır.

Yöreye ait dokuma çeşitleri zili, cicim, gökmendil'dir. Bölgede el örgüsü çorap kullanımı yaygındır. İlçede özellikle koç boynuzlu, çatıklı, çalı yaprağı, vişne dalı, güllü, patates çiçeği, katip yazısı, deve boynu adını verdikleri çoraplar örülmektedir. Bu motifler genellikle çorabın burun ve topuk kısmındadır. Bayan çorapları daha çok kısa konçsuz olup patik adıyla anılır. İlçede el işi oya yaygındır. Boncuk, mekik ve iplik oyası yapılır. Bunlardan bir kısmı "Bahçe güzeli, yattı kalktı, tavuk ayağı, su taşı, yasemin, horoz ibiği, hanım çantası, elti eltiye küstü, tren yolu, halkalı şeker, kartopu" isimleri ile anılır. İlçeye özgü yerel kıyafetler günümüzde sadece bayramlarda ve özel günlerde giyilmektedir. Özellikle kadınlar düğünde kadife sim işlemeli şalvar üzerine sarkan, belden aşağıya kadar uzun olup yakası kol kapakları ve arka kısmı sim işlemelidir.

Eski bir yerleşim yeri olmasına rağmen Osmanlı sivil mimarisinin özelliklerini taşıyan binalar yanında tek katlı ve iklim özelliklerine uygun yapılar vardır. Bu binalar genellikle kerpiçten örülme, kalın duvarlı olup çatı örtüleri önceden dam biçiminde iken zamanla kiremit örtü yaygınlık kazanmıştır. Evlerde en çok kullanılan bölüm ilk giriş bölümü olup "Hayat" da denir. Burası bazen mutfak görevini de görmüştür. Oturma ve yatak odası olarak kullanılan odalarda yüklük adını taşıyan yatak ve benzeri eşyaların konulduğu bölmeler ve sandık yeri bulunur. Bazı evlerde duvar içine gömülü olarak, duvarlar yanında ahşaptan yapılmış dolaplar bulunur. Geçim tarım ve hayvancılığa dayandığı için süt ve süt ürünleri başta olmak üzere, çeşitli ihtiyaç maddelerinin korunduğu ev bölümüne, " Harcevi " ya da " Tulukevi " adı verilir. Eski evlerde tuvalet evden uzakta (avlu) bahçenin bir köşesinde bulunur. Evdeki odaların birinde ya da birkaçında hamamlık adı verilen banyo bölümleri vardır. Avlu içerisinde evle bitişik ahır ve samanlık bulunur. Eski ev içi görüntüsü tavan süslemesi ve dolap süslemesi 1970'li yıllardan itibaren taş tuğla ve beton malzemenin kullanıldığı modern binalarda yapılmaya başlanmıştır. Seyitgazi'de şehir imar planı uygulamaya başlaması ile birlikte İkiçeşme ve Hacıyunus mahallelerine bağlı modern yerleşim yerleri oluşmuştur. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde önemli yollar üzerinde bulunan Seyitgazi'nin günümüzde bu özelliğini yeniden kazandığını görmekteyiz.

Eskişehir'e 43 km uzaklıkta bulunan Seyitgazi'den Eskişehir ve Afyon yönüne asfalt yollar olması ve bu yolun şehirler arası otobüsler için daha kısa olması nedeni ile tercih edilmektedir.

İlçede Eti Maden İşletmeleri dışında un-yem, yağ, patlayıcı ve kimya - makine sanayi mevcuttur. Bunun dışında önemli bir sanayi kuruluşu olmaması dolayısıyla iş sahası sadece tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım ve hayvancılık alanında kısmen mevsimlik bir çalışma gözlenir. Tahıl şeker pancarı ve bakliyat türlerinin üretiminde çalışmalar daha sıktır. Halk ekmek ihitiyacını modern fırınların yanında bahçelerindeki 'tandır' adı verilen fırınlardan da sağlar.

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.