Kartal Tibet
Kartal Tibet (27 Mart 1939, Ankara - 1 Temmuz 2021, İstanbul), Türk oyuncu, yönetmen, senarist ve yapımcıdır.
Kartal Tibet | |
|---|---|
 Kartal Tibet, 2008 | |
| Doğum | 27 Mart 1939[1][a] Ankara, Türkiye |
| Ölüm | 1 Temmuz 2021 (82 yaşında)[1] İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Eğitim | Devlet Konservatuvarı, Ankara |
| Meslek | Oyuncu, senarist, yapımcı, yönetmen |
| Etkin yıllar | 1959-2008 |
| Evlilik | Gündüz Tibet (e. 1963; ö. 2021) |
| Çocuk(lar) | 2 |
| Akraba(lar) | Civan Canova (üvey oğlu)[3] |
| Ödüller | Tüm Liste |
Yaklaşık iki yüz film ve dizide; oyuncu, yönetmen ve senarist olarak yer aldı. Sinemada önce çizgi-roman uyarlamaları olan Karaoğlan ve Tarkan macera filmlerinde başrol oynadı. 1970'li yıllarda aralarında Hülya Koçyiğit, Türkan Şoray, Fatma Girik, Hale Soygazi ve Filiz Akın'ın da yer aldığı birçok oyuncu ile başrolü paylaştı. İlk kez 1977'de Tosun Paşa filmiyle yönetmenliğe başlayan Tibet, yirmiden fazlasında Kemal Sunal'ın başrolde yer aldığı 56 film çekti. Ayrıca Davaro, Şendul Şaban ve Şabaniye gibi filmlerin senaryosunu yazdı.
Türk sinemasına katkılarından ötürü 2002 yılında Altın Portakal Film Festivali Yaşam Boyu Onur Ödülü'ne, 2006'da ise Yıldırım Önal Anı Ödülü'ne layık görüldü. 1 Temmuz 2021'de İstanbul'da 82 yaşında öldü.
Hayatı
değiştir27 Mart 1939 tarihinde Ankara'da doğdu.[1] Öğretmen bir anne-babanın çocuğu idi.[4] Çocukluk döneminde Ankara Radyosu'nun Radyo Çocuk Kulübü'nde Ayşe Abla piyeslerinde rol aldı. Ardından Devlet Tiyatroları'ndaki yetişkin oyunlarında çocuk rollerinde sahneye çıktı.[5]
Ankara Koleji'ndeki öğrenimin ardından önce beden eğitimi öğretmenliği, ardından hukuk fakültesinde öğrenim gördü.[6] Her iki mesleği de yapmak istemedi ve tiyatroya yöneldi.[5]
Tiyatro eğitimini Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü'nde 1960 yılında tamamladı. Aynı yıl Ankara Devlet Tiyatrosu'nda Mahir Canova'nın yönettiği Caligula oyununda başrolde oynadı. Bu oyundaki başarısının ardından Devlet Tiyatrosu'ndan ayrılıp 1961'de Mahir Canova, Adalet Ağaoğlu, Çetin Köroğlu, Üner İlsever ile birlikte Ankara'nın ilk özel tiyatrosu Meydan Sahnesi'nin kuruluşunda yer aldı. Meydan Sahnesi'nde dört piyes yönetti, 20 oyunda rol aldı ve çeşitli oyunlarda yönetmenlik yaptı.[4] 1963 yılında Gündüz Sencer ile evlenen Kartal Tibet'in bu evlilikten Kanat adında bir oğlu ve Kumru adında bir kızı vardır. Oyuncu Civan Canova'nın üvey babasıdır.[3]
1960 yılında yarattığı çizgi roman karakteri Karaoğlan'ı 1965 yılında sinemaya uyarlanan Suat Yalaz, çizdiği Karaoğlan karakterine benzettiği Tibet'e, filmde rol almasını önerdi.[7] Kartal Tibet, teklifi kabul ederek Karaoğlan: Altay'dan Gelen Yiğit adlı filmde başrolü üstlendi. Ardından Karaoğlan: Baybora'nın Oğlu (1966) ve Karaoğlan: Camoka'nın İntikamı (1966), Karaoğlan: Bizanslı Zorba (1967) ve Karaoğlan: Yeşil Ejder (1967) ve Karaoğlan Geliyor (1972) adlı filmlerde Karaoğlan rolünü canlandırdı.
Tibet daha sonra Sezgin Burak'ın yarattığı Tarkan çizgi karakterini birbiri ardına çekilen Tarkan filmlerinde canlandırdı. 1969 yılında çekilen Tarkan adlı ilk filmi 1970'te Tarkan: Gümüş Eyer, 1971'de Tarkan: Viking Kanı, 1972'de Tarkan: Altın Madalyon ve 1973'te Tarkan: Güçlü Kahraman takip etti.
Sanatçı, çok popüler olan iki macera filmi dizisinin ardından Sarmaşık Gülleri, Boş Çerçeve, Çalıkuşu gibi melodramlarda rol aldı.
1976 yılında oyunculuğu bırakıp kamera arkasında çalışmaya başladı. Süt Kardeşler, Bizim Aile ve Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı gibi filmlerde yönetmen yardımcılığı görevini üstlendi. Yönetmenliğini yaptığı ilk film, 1976 yapımı Tosun Paşa filmi idi. Yönetmenliğini yaptığı 56 filmin yirmiden fazlasında Kemal Sunal'ın başrolde yer almıştır. Sultan, Zübük, Gol Kralı ve Şalvar Davası yönetmenliğini yaptığı filmler arasında yer alır.
1993-1997 yılları arasında yayınlanan Süper Baba adlı dizinin ilk 13 bölümünün, 2007 yılında Kanal D'de yayınlanan Zoraki Koca adlı dizinin ve 2008 yılında Show TV'de yayınlanan Hayat Güzeldir adlı dizinin yönetmenliğini üstlendi.
Uzun yıllar ara verdikten sonra Devlet Tiyatrosu'nda tiyatro yönetmeye başlayan Tibet, İstanbul, Ankara, Trabzon, Adana, İzmir ve Bursa'da 10 oyun sahneye koydu.[5]
Ölümü
değiştirKartal Tibet, ölümüne kadar son 3-4 yıl boyunca kronik obstrüktif akciğer hastalığı ile mücadele etti. 1 Temmuz 2021 tarihinde saat 23:10'da İstanbul'daki Acıbadem Hastanesinde 82 yaşında öldü.[1][8][9][10] Gerek COVID-19 pandemisi şartlarından ötürü, gerekse kendi arzusu nedeniyle özel bir tören yapılmadan 3 Temmuz 2021'de Zincirlikuyu Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[11]
Ödüller
değiştirTiyatro oyunları
değiştir- Caligula: Albert Camus - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1960
- Ekmek Parası: Félicien Marceau - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1959
Sahneye koyduğu oyunlar
değiştir- Yarın 2000 (1980-1981), Ankara DT
- Sevgili Soytarı (1989-1990), İstanbul DT
- Ölüm Tuzağı (1991-1992), İstanbul DT
- Silahşörün Gölgesi (1992-1993), Trabzon DT
- Aşkımız Aksaray'ın En Büyük Yangını (1994-1995), Adana DT
- Oyunun Oyunu (1997-1998), İzmir DT
- Tütüncü Dükkanı (1998-1999), İzmir DT
- Kırkından Sonra (1999-2000), İzmir DT
- Dört Albayın Aşkı (2000-2001), İzmir DT
- Kırkından Sonra (2001-2002), Bursa DT
Filmografisi
değiştir
Notlar
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b c d @civancanova (3 Temmuz 2021). "Doğum tarihi 27 Mart 1939'dur. Yani dünya tiyatrolar gününde hayata gözlerini açmıştır. Çoğu kaynakta 1938 olarak geçer ama 39 doğumludur. Vefat tarihi de vikipedia'da yazdığı gibi 2 temmuz değildir. 1 Temmuz 2021 perşembe günü, saat 23.10'da aramızdan ayrılmıştır." 9 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021 – Instagram vasıtasıyla.
- ^ İlgili doğum tarihi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mezar Yeri Sorgulama 16 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. arayüzünde kişinin adının aratılmasıyla doğrulanabilmekte, ancak kayda doğrudan ulaşan bir URL oluşturulamamaktadır.
- ^ a b "Civan Canova, Kartal Tibet'in son anlarını CNN TÜRK'e anlattı". CNN Türk. 2 Temmuz 2021. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021.
- ^ a b "Yeşilçam'ın unutulmaz jönü Kartal Tibet". Anadolu Ajansı. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ a b c "Gişelerin efendisi Kartal Tibet". Hurriyet.com.tr. 17 Ocak 2004. 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Yıllar sonra Kartal Tibet..." Turkiyegazetesi.com.tr. 21 Kasım 2014. 24 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Kartal Tibet....Çizgi kahramanlardan salon beyefendilerine: Gerçek adını hiç gizlemedi". Hurriyet.com.tr. 2 Temmuz 2021. 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Yeşilçam'ın usta ismi Kartal Tibet yaşamını yitirdi". Tele1. 2 Temmuz 2021. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021.
- ^ "Yeşilçam'dan bir yıldız daha kaydı! Kartal Tibet hayatını kaybetti". 2 Temmuz 2021. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yeşilçam'ın Ünlü Sanatçısı Kartal Tibet Hayatını Kaybetti". Kayıp Rıhtım. 2 Temmuz 2021. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021.
- ^ "Yeşilçam'ın efsane ismi Kartal Tibet'e veda". Hürriyet. 3 Temmuz 2021. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021.