Antalya Havalimanı

Antalya'da yerleşik uluslararası sivil havaalanı

Antalya Havalimanı (IATA: AYT, ICAO: LTAI), Türkiye'nin Antalya iline hizmet veren uluslararası havalimanıdır. Havalimanı, özellikle yaz aylarında Türkiye'nin güney sahillerine gelen milyonlarca yerli ve yabancı turisti ağırlamaktadır. Uluslararası Havalimanları Konseyi'nin (ACI) 2018 verilerine göre[2] yolcu hareketliliği bakımından Avrupa'nın en işlek 14. havalimanı olan yapı, DHMİ'nin 2019 Aralık sonu verilerine göre[3] İstanbul Havalimanı'nın ardından Türkiye'nin en işlek ikinci havalimanıdır.

Antalya Havalimanı
IATA: AYT - ICAO: LTAI
Özet
Havalimanı tipiSivil
Sahibi/İşleticisiDHMİ, Fraport TAV Antalya Terminal İşletmeciliği A.Ş.
SahibiDHMİ
İşleticiFraport TAV Antalya Terminal İşletmeciliği A.Ş.
Hizmet verdiği şehirAntalya
YerMuratpaşa
Açılış1960
Bağlantı merkezi (hub)Türk Hava Yolları, AnadoluJet, Pegasus Hava Yolları, SunExpress, Onur Air
Rakım (ODS)177 ft / 54 m
Koordinatlar36°54′01″K 30°47′34″D / 36.90028°K 30.79278°D / 36.90028; 30.79278
Web sitesiantalya-airport.aero
Harita
Harita
Türkiye üzerinde AYT
AYT
AYT
Avrupa üzerinde AYT
AYT
AYT
Asya üzerinde AYT
AYT
AYT
Pistler
YönUzunlukYüzey
ftm
18R/36L9,8102,990Asfalt/Beton
18C/36C11,1603,400Beton
18L/36R9,8102,990Beton
İstatistikler (2022[1])
Yolcu trafiği31.210.119
Uçak trafiği197.994
Yük trafiği (ton)400.571

Tarihçe değiştir

Logosu

Havalimanı, başlangıçta askerî amaçla kullanım için inşa edilmiştir. Türk Hava Yolları'nın tarifeli seferlerini önce küçük bir kulübede, 1960 yılından itibaren ise 300 metrekarelik terminal binasında icra etmeye başladığı havalimanı, 1985 yılında uluslararası trafiğe açılmıştır.[4] İç ve dış turizmdeki gelişmelere paralel olarak havalimanının ilk dış hatlar terminalinin yapımına Temmuz 1996'da Bayındır Holding tarafından başlanmış ve terminal Nisan 1998'de hizmete girmiştir.[5] Bu terminal, Türkiye'de yap-işlet-devret modelinin uygulandığı ilk havalimanı terminal işletmesidir.[4][5] 1999'da Fraport, dış hatlar terminalinin işletmecisi Bayındır Holding'den 25 milyon avro karşılığında terminal işletmesinin yüzde elli hissesini satın almış,[6] Nisan 2006'da geriye kalan hisseleri Bayındır Holding'den satın alarak terminal işletmesinin tamamına sahip olmuştur.[7]

Bölgenin yoğunlaşan uluslararası yolcu trafiğini yönetmek üzere ikinci dış hatlar terminalinin yapımı ve işletilmesi DHMİ tarafından ihale edilmiş, ihaleyi kazanan Çelebi Holding-IC Holding konsorsiyumu Mayıs 2004'te inşaata başlamış ve terminal Nisan 2005'te faaliyete girmiştir.[5] Çelebi-IC konsorsiyumu, terminali sözleşme süresinin dolduğu Eylül 2009'a kadar işletmiştir.[8] Her iki dış hatlar terminali de İnşaat Mühendisleri Odası'nın 50 Yılda 50 Eser listesinde yer almıştır.[5]

Mayıs 2007'de havalimanının iç hatlar ve birinci dış hatlar terminalleri, VIP ve CIP terminalleri ile 2009'dan itibaren başlamak üzere ikinci dış hatlar terminalinin işletme hakkını 2,4 milyar avro karşılığında ve 2024 sonuna kadar kullanmak üzere Fraport-IC konsorsiyumu elde etmiştir.[9] Bu konsorsiyum, mevcut iç hatlar terminalini 100 milyon avroluk yatırım ile yenilemiş ve yenilenen terminal, inşaatına başlandıktan 11 ay sonra, Nisan 2010'da hizmet vermeye başlamıştır.[10] Mayıs 2018'de TAV Havalimanları, IC İçtaş'ın hisselerini satın alarak Fraport ile eşit ortak olmuştur.[9]

Havalimanı, Uluslararası Havalimanları Konseyi tarafından 2011 yılında "10-25 milyon yolcu" kategorisinde "Avrupa'nın En İyi Havalimanı" ödülüne layık görülmüştür.[11][12]

Hava yolları ve uçuş noktaları değiştir

Antalya Havalimanı'na aşağıdaki havayolları tarafından hem tarifeli hem de charter seferler düzenlenmektedir.[13]

Hava yollarıUçuş noktaları [14]
AeroflotAdler/Sochi, Moskova, St Petersburg
Air AstanaAlmatı
Air BucharestBükreş-Otopeni, Cluj-Napoca, Yaş, Sibiu
Air FinlandHelsinki
Air Italy PolskaKatowice
Sezonluk: Varşova
Air MaltaMalta
Air MoldovaSezonluk: Kişinev
AirBalticRiga
Sezonluk: Vilnius
Amsterdam AirlinesAmsterdam
AnadoluJetAnkara, Trabzon, Erzurum, Şam
ArkeflySezonluk: Amsterdam
Austrian AirlinesGraz, Linz, Viyana
Sezonluk: Innsbruck
AviogenexBelgrad
BH AirSezonluk: Sofya
Belle AirTiran
Blue AirBükreş-Baneasa, Milan-Malpensa
Blue Panorama AirlinesMilan-Malpensa
Bulgaria AirSezonluk: Sofya
CarpatairCluj-Napoca, Iasi, Sibiu, Timisoara
Cham Wings AirlinesŞam
Cimber SterlingAalborg, Billund, Kopenhang
City AirlineGöteborg-Landvetter
Condor FlugdienstSezonluk: Berlin-Schönefeld, Köln/Bonn, Düsseldorf, Frankfurt, Hamburg, Hanover, Leipzig/Halle, Münih, Nüremberg, Stuttgart
Corendon AirlinesAmsterdam, Bari, Basel, Berlin, Billund, Bologna, Brüksel, Bucharest-Otopeni, Bydgoszcz, Cluj, Kopenhag, Düsseldorf, Eindhoven, Lefkoşa/Ercan, Frankfurt, Gdansk, Hanover, Katowice, Krakow, Lodz, Lyon, Maastricht, Münih, Nantes, Napoli, Üsküp, Poznan, Paris, Priştina, Roma, Rotterdam, Rzeszow, Sibiu, Tallinn, Tel Aviv, Timişora, Verona, Varşova
Czech AirlinesPrag
DniproaviaDnipro, Zaporijya
Dubrovnik AirlinesSplit
EasyJetSezonluk: Londra-Gatwick
Europe AirpostLyon, Marseille, Paris-Charles de Gualle
FlyLAL ChartersVilnius
Freebird AirlinesDebrecen, Londra-Gatwick, Manchester, Naples-Capodichino
Georgian AirwaysSezonluk: Tiflis
Germania AirlinesBerlin-Schönefeld, Berlin-Tegel, Bremen, Dortmund, Dresden, Dusseldorf, Erfurt, Frankfurt, Hamburg, Hannover, Karlsruhe/Baden-Baden, Leipzig/Halle, Memmingen, Munih, Münster/Osnabrück, Paderborn/Lippstadt, Saarbrücken, Stuttgart
GermanwingsSezonluk: Köln/Bonn, Stuttgart
Hello AirlinesZürih
JettimeBillund
I-FlyMoskova-Vnukovo
Khors AircompanyKiev-Zhuliany
LOT Polish AirlinesSezonluk: Katowice, Varşova
MeridianaMilan-Malpensa
Moldavian AirlinesSezonluk: Kişinev
NeosMilan-Malpensa
Nordwind AirlinesSezonluk: Novosibirsk
Norwegian Air ShuttleOslo-Gardermoen, Oslo-Rygge, Trondheim
NovairStockholm, Göteborg
Pegasus HavayollarıBirmingham, Berlin-Schönefeld, Berlin-Tegel, Brüksel, Köln/Bonn, Düsseldorf, Lefkoşa/Ercan, Frankfurt, Hanover, İstanbul-Sabiha Gökçen, Leipzig/Halle, Manchester, Munih, Sofya, Strasburg, Stuttgart
Sezonluk: Dublin, Novosibirsk
Polet AirlinesVoronezh
Rossiya AirlinesSt Petersburg
Scandinavian Airlines SystemSezonluk: Kopenhang, Oslo-Gardermoen, Stockholm-Arlanda
S7 AirlinesIrkutsk, Novosibirsk, Moskova-Domodedovo
Sky AirlinesAdana, Amsterdam, Ankara, Berlin-Schönefeld, Berlin-Tegel, Billund, Bremen, Brüksel, Bydgoszcz, Köln/Bonn, Kopehang, Debrecen, Dortmund, Dresden, Düsseldorf, Eindhoven, Erfurt, Frankfurt, Friedrichshafen, Gdańsk, Cenova, Göteborg-Landvetter, Groningen, Hamburg, Hanover, İstanbul Sabiha Gökçen, Karlsruhe/Baden Baden, Katowice, Kayseri, Kraków, Leipzig, Liège, Lille, Łódź, Maastricht, Munih, Munster, Niederrhein, Nuremberg, Oslo-Gardemoen, Ostend, Paderborn, Rostock-Laage, Rotterdam, Rzeszów, Saarbrücken, Samsun, Saraybosna, Sofya, Stockholm-Arlanda, Stuttgart, Szczecin, Tel Aviv, Tiran, Trondheim, Viyana, Varşova, Wrocław, Zweibrucken
Sezonluk: Norrköping|
Smart WingsPrague-Ruzyne
SmartLynx AirlinesSezonluk: Riga
SunExpressAdana, Aalborg, Amsterdam, Basel, Berlin-Tegel, Billund, Bremen, Diyarbakir, Dortmund, Dresden, Düsseldorf, Erfurt, Erzurum, Frankfurt, Gaziantep, Genova, Graz, Hamburg, Hannover, İzmir, Kayseri, Köln, Kopenhag, Münih, Münster, Nuremberg, Paderborn, Samsun, Salzburg, Stockholm, Stuttgart, Trabzon, Van, Viyana, Zürih
Syrian AirŞam
Tailwind AirlinesAmsterdam, Arhus, Brüksel, Kopenhang, Düsseldorf, Hahn, Hamburg, Helsinki, Oslo-Gardamoen, Oulu, Tel Aviv
Thomas Cook AirlinesBelfast-International, Birmingham, Bristol, Cardiff, East Midlands, Glasgow-International, Kingston upon Hull, Leeds/Bradford, Londra-Gatwick, Londra-Stansted, Manchester, Newcastle upon Tyne, Norwich
Sezonluk: Bournemouth [7 Mayıs'ta başlıyor], Doncaster [7 Mayısta başlıyor]
Thomas Cook Airlines ScandinaviaStockholm-Arlanda, Göteborg-Landvetter, Malmö-Sturup, Kopenhang, Billund, Oslo-Gardemoen, Stavanger-Sola, Bergen
Thomson AirwaysSezonluk: Birmingham, Bournemouth, Bristol, Cardiff, Doncaster/Sheffield, East Midlands, Glasgow-International, Londra-Gatwick, London-Luton, Londra-Stansted, Manchester, Newcastle upon Tyne
Transavia.comAmsterdam, Eindhoven, Groningen, Rotterdam
Transavia.com DenmarkBillund
Transavia.com FranceParis-Orly
Travel ServiceBratislava, Brno, Košice, Ostrava, Prague
Travel Service HungaryBudapest, Debrecen
TUIflyKöln/Bonn, Hamburg, Stuttgart
Sezonluk: Berlin-Tegel, Düsseldorf, Frankfurt, Hanover, Munih, Nuremberg
TUIfly NordicKopenhang, Göteborg-Landvetter, Oslo-Gardermoen, Stockholm-Arlanda, Stockholm-Skavsta, Malmö-Sturup
Sezonluk: Norrköping
Türk Hava Yollarıİstanbul, Moskova-Sheremetyevo, Stockholm-Arlanda, Ufa
Turkuaz AirlinesGlasgow International
UTairSezonluk: Novosibirsk, Yekaterinburg
Wizz AirSezonluk: Budapeste [18 Haziran'da başlıyor]
XL Airways FranceParis-Charles de Gaulle

Kargo değiştir

Havayolları
Türk Hava Yolları

İstatistikler değiştir

Kaynak Vikiveri sorgusuna bakın.


Notlar değiştir

  • 2000 - Dış hatlar terminalinde toplam yolcu sayısı bakımından ilk kez 9 milyon hacmine ulaşıldı.[17]
  • 2003 - Dış hatlar terminalinde toplam yolcu sayısı bakımından ilk kez 10 milyon hacmine ulaşıldı.[17]
  • DHMİ'nin 2019 Aralık sonu verilerine göre Antalya Havalimanı, Türkiye havalimanlarındaki dış hat yolcularının yaklaşık %26'sına ev sahipliği yapmıştır.[3]


Ulaşım değiştir

Hat [18][19]DestinasyonÜcret [20]
600Antalya Otobüs Terminali30₺
800Lara30₺
Havaş[21]Şehir Merkezi80₺

Tramvay hatları değiştir

HatDestinasyon
Fatih-Havalimanı

Dış Bağlantılar değiştir

Yer Hizmetleri değiştir

ŞirketHavayolları
TGSTürk Hava Yolları, AnadoluJet, SunExpress
Havaş[22]
ÇelebiOnur Air ,Pegasus

Dış Bağlantılar değiştir

Kazalar ve olaylar değiştir

  • 9 Kasım 2002 - Mısır'ın Hurgada Havalimanı'ndan kalkan Rus Tyumen Havayolları'na ait Antonov An-26 tipi kargo uçağı, saat 19 sıralarında yakıt ikmali için Antalya Havalimanı'na inişe geçtiği sırada piste yaklaşık 300 ila 400 metre kala[23] irtifa kaybetti ve elektrik tellerine takılarak düştü. Kazada 20 kişi yaralandı.[24][25]
  • 26 Ocak 2019 - Olumsuz hava koşulları sonucunda saat 11 sıralarında oluşan hortum, havalimanındaki direkleri yıktı,[26] havalimanı apronundaki iki uçak ve bir polis helikopterinde kısmî hasara sebebiyet verdi; iki otobüs, bir minibüs ve iki merdiveni devirdi. Antalya Valisi Münir Karaloğlu, olayda 12 kişinin yaralandığını açıkladı.[26][27][28]

Resimler değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023. 
  2. ^ "Top 30 European Airports 2018". aci-europe.org (İngilizce). Airports Council International. 6 Şubat 2019. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  3. ^ a b "Gelen-Giden Yolcu Trafiği (2019 Aralık sonu itibarıyla)" (PDF). dhmi.gov.tr. DHMİ. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  4. ^ a b Hüseyin Çimrin (11 Ocak 2016). "Antalya Havaalanı". sabah.com.tr. Sabah. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  5. ^ a b c d "50. Yılda 50 Eser, Ulaştırma Yapıları" (PDF). imo.org.tr. İnşaat Mühendisleri Odası. 20 Nisan 2007. s. 202-206. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  6. ^ "Antalya'da, ikinci havalimanı tartışması". arkitera.com. Arkitera. 19 Nisan 2002. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  7. ^ "'Havalimanlarındaki bu işletme süreleriyle yabancılar zor gelir'". radikal.com.tr. Radikal. 13 Aralık 2006. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  8. ^ "Çelebi Hava Servisi A.Ş. 30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren 9 Aylık Ara Döneme Ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu". kap.org.tr. Kamuoyunu Aydınlatma Platformu. s. 3. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  9. ^ a b "Şirket". antalya-airport.aero. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  10. ^ "Antalya Havalimanı 45 milyon kapasiteye ulaştı". haberturk.com. Habertürk. 18 Nisan 2010. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020. 
  11. ^ "ACI awards Turkey's Antalya airport as best airport in Europe". worldbulletin.net (İngilizce). World Bulletin. 19 Temmuz 2011. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  12. ^ "Türkiye'nin en yoğun ikinci havalimanı Antalya'da". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 28 Haziran 2015. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  13. ^ "Havayolları". Antalya Airport. 25 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  14. ^ "Uçuş Noktaları". 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  15. ^ a b "İBSS'ye göre hava meydanlarında iniş-kalkış yapan uçak sayısı ile iç ve dış hatlarda taşıma, 2004-2018". tuik.gov.tr. Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Eylül 2019. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  16. ^ "Yük Trafiği (2019 Aralık sonu itibarıyla)" (PDF). dhmi.gov.tr. DHMİ. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  17. ^ a b "Antalya Airport International Terminal". aytport.com (Arşivlenmiş). 2007. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  18. ^ "Otobüsler ve toplu taşıma". 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  19. ^ "Ulaşım Haritası". 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  20. ^ "600 ve 800 Antalya Havalimanı". 22 Ekim 2022. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023. 
  21. ^ "Havaş". 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020. 
  23. ^ "Antalya'da Rus uçağı düştü". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 9 Kasım 2002. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020. 
  24. ^ "Rus uçağından yumuşak düşüş". Milliyet. DHA. 10 Kasım 2002. 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020. 
  25. ^ "Kazayı soruşturacak Türk uzmanlar da Rus yapımı uçakla Irak'a gitti". gazetevatan.com. Vatan. 10 Ocak 2007. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020. 
  26. ^ a b "Son dakika: Antalya Havalimanı'nda hortum faciası... Antalya Valisi: Zaruri olmadıkça dışarı çıkmayın". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 26 Ocak 2019. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  27. ^ "Antalya'da şiddetli yağış ve hortum nedeniyle zor anlar yaşanıyor". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 26 Ocak 2019. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  28. ^ "Antalya Havalimanı'nda hortum: 12 yaralı". trthaber.com. TRT Haber. 26 Ocak 2019. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 

Dipnotlar değiştir

  1. ^ 2019 Aralık sonu verilerine göre (kesin olmayan)

Dış bağlantılar değiştir

* Antalya Havalimanı Transfer 2 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.