Akpazar, Mazgirt
Akpazar, Tunceli ili Mazgirt ilçesine bağlı bir beldedir.
| Akpazar | |
|---|---|
 | |
 Tunceli'nin Türkiye'deki konumu | |
  Akpazar Akpazar'ın Tunceli'deki konumu | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Tunceli |
| İlçe | Mazgirt |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Zeynel Yıldırım (CHP) |
| Rakım | 900 m |
| Nüfus (2007) | |
| • Toplam | 2.129 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 428 |
| İl plaka kodu | 62 |
| Posta kodu | 62810 |
Resmî site Akpazar Belediyesi | |
Tarihçe
değiştirOsmanlı kaynaklarında yerleşim Çarsancak adıyla anılmaktadır. Osmanlı egemenliği döneminde Dersim yöresinin en önemli kasabalarından biri olarak önem taşımıştır. Çarsancak; 1832 yılı Osmanlı kayıtlarında Pertek, Sağman, Mazgirt, Çemişgezek'i içine alan bir sancaktır.[1] 1840 tarihli kayıtlarda ise Harput sancağına bağlı bir kaza merkezi olarak geçmektedir. Bu kayıtlarda kaza merkezinde Ermeni nüfusa ait 1127 hane bulunurken, toplam 4537 erkek yaşamaktaydı.[2] 1865 yılında meydana gelen Ermeni isyanlarına sahne oldu.[3] 1905 yılında "Peri" adıyla Çarsancak ilçesinin merkezi görülen yerleşim,[4] 1916 yılındaki Dersim ayaklanmaları sırasında isyancılar tarafından yağmalandı. 20. yüzyıl başlarına gelindiğinde yerleşimde Müslüman nüfus, Ermeni nüfustan fazla görülmektedir. 1926 yılında bucak merkezi olan yerleşim, 28 Şubat 1967 tarihinde belde belediyesi teşkilatının kurulmasıyla "Akpazar" adını almıştır.[5] Akpazar'ın belediye statüsü, nüfusunun 2000 kişinin altına düşmesi üzerine 2013 yılında sona erecekti.[6] Ancak idari birleşme neticesinde yıl sonunda nüfusu 2039'a yükselince belde kapanmaktan kurtuldu.[7]
2006 yılına kadar müstakil köy olup o tarihte beldeye bağlanarak mahalle statüsüne düşürülen Örs, Kuşçu ve Karabulut (Sorek) yerleşimlerinin kuruluşu eskilere dayanmaktadır. 1691 yılı Cizye Defterine göre bu yerleşimler Mazgirt kazasında Gayrimüslimlerin yaşadığı köyler arasında görülmektedir.[8] Kuşçu mahallesi sınırları içerisinde bulunan höyükte (Til Höyük) yüzeysel araştırmalara göre Demir Çağı'na ait bulgulara rastlanılmıştır.[9]
Coğrafya
değiştirKeban Baraj Gölü kıyısında Elâzığ -Tunceli Devlet yolu üzerinde, Tunceli il merkezine 45 km. Mazgirt ilçesine 38 km uzaklıktadır.
Nüfus
değiştir| Yıllara göre nüfus verileri | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yıl | 1970 | 1975 | 1980 | 1985 | 1990 | 2000 | 2007 |
| Nüfus | 9.225[10] | 9.186[11] | 1.534[12] | 1.441[12] | 1.433[12] | 2.442[12] | 2.129[12] |
Mahalleler
değiştir- Çarşıbaşı Mah.
- Güneşdere Mah.
- Kuşçu Mah.
- Örsköy Mah.
- Güneyharman Mah.
- Karabulut Mah.
- Elmalik Mah.
- Kepektaşı Mah.
Yönetim
değiştirBelediye başkanlığı
değiştir| Seçildiği yıl | Belediye başkanı |
|---|---|
| 2019 | Orhan Çelebi (HDP) |
| 2014 | Hüseyin Çetinkaya (BDP) |
| 2009 | Ali Aydın (AKP) |
| 2004 | Ali Aydın (AKP) |
| 1999 | Haydar Sunar (Bağımsız) |
| 1994 | Remzi Çetinkaya (ANAP) |
| 1989 | Ali Aydın (Bağımsız) |
| 1984 | Ali Aydın (Bağımsız) |
| 1977 | Fikri Üstündağ (Bağımsız) |
| 1973 | Fahri Ankut (AP) |
| 1968 | Fahri Ankut (AP) |
Kaynakça
değiştir- ^ Tızlak, F., "XVIII. YÜZYIL SONU İLE XIX. YÜZYILIN İLK YARISINDA HARPUT ÇEVRESİNDE MADENCİLİK FAALİYETLERİ", Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu, Yıl: 23-25 Mayıs 2013 Elazığ. URL:http://web.firat.edu.tr/harput/sempozyum/1/34.%20Fahrettin%20T%C4%B1zlak.pdf 15 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-04-05
- ^ Akyel, S., "Osmanlı Nüfus Defterlerinin Tarih Yazımındaki Yeri:1840 Tarihli Çarsancak Kazası Gayrimüslim Nüfus Defteri Örneği", Journal of History and Future. Cilt: 1, Sayı:1, Yıl: Aralık 2015. URL:http://dergipark.gov.tr/download/article-file/176827 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-04-05
- ^ Doğan, O., "ERMENİ KOMİTELERİ HINÇAK VE TAŞNAKSÜTUN (Rus Adalet Bakanı Y. Muravyev’in Ermeni Komitelerine İlişkin Raporu)", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:20, Yıl: 2008. URL:http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/370/352 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-04-05
- ^ Saltık, V., "DEDE ŞEYH HASANLAR İLE AŞİRET ŞEYH HASANLAR", Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. Sayı:66, Yıl: 2013. URL:http://hbvdergisi.gazi.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/1287/1271 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-04-05
- ^ Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.11.1., Yer No: 326.12.4.
- ^ "İşte Kapatılacak 559 Belde !". kamudan.com. 10 Ekim 2012. 27 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.
- ^ "Uyanık Yozgatlılar 8 belde belediyesini kurtardı!". sgkrehberi.com. 12 Aralık 2012. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ Koçak, Zülfiye (2017). "1691 Tarihli Cizye Defterine Göre Pertek, Mazgirt, Çemişgezek ve Sağman Kazaları" (PDF). OTAM, 41. Ankara Üniversitesi. s. 203. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
- ^ Parlıtı, Umut; Öncel, Kenan; Parlıtı, Nilüfer (2017). "Doğu Anadolu Bölgesi'nde Arkeolojik Açıdan Az Bilinen Bir Yöre: Tunceli". Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 7 (2). DergiPark. ss. 356, 357. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1973). "1970 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. s. 614. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "1975 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. 1977. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
- ^ a b c d e "Akpazar Belediyesi". YerelNet. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
Dış bağlantılar
değiştir- Akpazar Belediyesi
- Mazgirt Kaymakamlığı 27 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.